Con người có nhất thiết phải ăn nhiều thịt để đứng đầu muôn loài?

Anh Tú11/12/2023 12:00
Con người có nhất thiết phải ăn nhiều thịt để đứng đầu muôn loài?

Các nhà cổ nhân chủng học cho biết việc ăn thịt không hẳn giúp loài người tiến hóa từ loài vượn.

phong-sinh.jpg
Con người nắm sinh mạng của muôn loài - Ảnh: Zing

Con người được ước tính đã tồn tại khoảng 2,5 triệu năm trên Trái đất. Trong đó, có khoảng thời gian, ít nhất là 2,4 triệu năm, con người đã ăn thịt động vật. Thực tế này được chứng minh bằng các dấu vết cắt trên xương động vật hóa thạch, các công cụ bằng đá còn sót lại và các phân tích về răng của tổ tiên chúng ta.

Trong khi các chi người đã tuyệt chủng như Homo habilis (người khéo léo) và Homo rudolfensis… có lẽ chỉ bắt một con thằn lằn hay ăn thừa những phần thịt còn sót lại do những loài săn mồi khác để lại, thì tổ tiên chúng ta - Homo erectus (người đứng thẳng) đích thị là những thợ săn lão luyện.

Ngày nay, theo một số thống kê, trung bình một người Mỹ ăn khoảng 7.000 con vật trong đời, bao gồm 4.500 con cá, 2.400 con gà, 80 con gà tây, 30 con cừu, 27 con lợn và 11 con bò. Con số này nghe có vẻ cao một cách vô lý, đồng thời nó đặt ra một câu hỏi: Điều này có thực sự cần thiết không?

Theo một lý thuyết nổi tiếng, việc tiêu thụ thịt giúp Homo erectus tiến hóa trở thành người tinh khôn. Ngay từ giữa những năm 1950, nhà cổ nhân loại học Raymond Dart đã đưa ra ý tưởng rằng tổ tiên đầu tiên của con người đã săn bắt động vật để sinh tồn trên thảo nguyên châu Phi cằn cỗi.

Cuối cùng, vào những năm 1990, Leslie Aiello và Peter Wheeler đã đưa ra giả thuyết về “mô tốn kém” (expensive tissue hypothesis). Theo đó, các mô khác phải dần biến mất khi não người tiến hóa để nhường chỗ cho những mô giá trị nhưng rất tốn năng lượng. Nó giống hệt như các chip máy tính hiện giờ khi các chip sau này càng hiện đại thì càng hại điện, càng đòi hỏi nhiều điện năng hơn.

Bằng lý thuyết đó, các nhà cổ nhân học đã đưa ra đáp án trả lời cho câu hỏi người vượn nhân hình đầu tiên lấy năng lượng từ đâu để nuôi não bộ ngày càng phát triển. Trong khi thể tích não của Homo rudolfensis vẫn chỉ khoảng 750cm3 thì Homo erectus đã tăng tới 1.250cm3. Ngày nay, Homo sapiens (người tinh khôn, hậu duệ của người đứng thẳng) có thể tích não còn lớn hơn, từ 1.100 đến 1.800cm3.

Bộ não con người là một cơ quan ngốn năng lượng vô cùng lớn. Mặc dù chỉ chiếm một vài phần trăm tổng khối lượng cơ thể nhưng nó tiêu thụ tới 1/5 tổng năng lượng chúng ta thu nạp. So với rễ, lá và nhiều bộ phận khác của cây thì thịt (đặc biệt là các bộ phận nội tạng như gan, tim hoặc lưỡi) có mật độ dinh dưỡng khá cao với nhiều protein và hơn hết là chất béo. Nếu cắt nhỏ phần thịt ra bằng công cụ dù là đồ đá thì cũng sẽ tiết kiệm được nhiều thời gian nhai, đồng nghĩa với việc thức ăn giàu năng lượng có thể được ăn vào mà tiêu tốn ít năng lượng. Theo lập luận của họ, bất kỳ khoản dư năng lượng nào sau đó cũng có thể được dùng cho sự phát triển và hoạt động của não.

Nhiều người ngày nay biện minh cho việc tiêu thụ quá nhiều thịt của mình với bản thân và người khác bằng những lập luận này. Họ lập luận rằng con người hiện đại bẩm sinh đã ăn thịt khi nhìn vào  lịch sử loài người. Hơn nữa, việc phát minh ra cách tạo lửa, sự phát triển của ngôn ngữ, nguồn gốc của sự phân công lao động, sự khởi đầu của hệ thống phân cấp xã hội và thậm chí sự xuất hiện của văn hóa đều có thể liên quan đến việc săn bắn và ăn thịt.

Từ đó, họ cho rằng việc tiêu thụ thịt là nhu cầu tự nhiên của con người trong khi việc ăn chay là phản tự nhiên, thậm chí có thể gây hại cho sức khỏe. Nhưng các chuyên gia từ các lĩnh vực đa dạng như cổ nhân loại học và dinh dưỡng đang đặt câu hỏi về những ý tưởng này.

Sự tiến hóa của loài người không hề bị khóa chặt theo đường ray mà thay vào đó là phát triển không ngừng. Những gì đúng với tổ tiên của chúng ta không nhất thiết vẫn đúng cho đến ngày nay. Ví dụ, hiệu quả khai thác, thành phần và cách chế biến thực phẩm đã thay đổi rất nhiều kể từ khi con người sơ khai biết ăn thịt. Chúng ta không còn phải mất nửa ngày để rình rập một con mồi nữa, tức là chúng ta không còn tốn nhiều năng lượng cho một bữa ăn nữa. Các phương pháp nhân giống hiện đại đã làm tăng đáng kể hàm lượng chất dinh dưỡng trong thức ăn có nguồn gốc thực vật. Và theo thời gian, chúng ta đã học cách nấu thức ăn sao cho dễ tiêu hóa hơn và dễ tiếp cận chất dinh dưỡng hơn.

Ngày nay, thịt cũng không còn là sản phẩm xa xỉ nữa. Ngược lại, một miếng cốt lết đôi khi còn rẻ hơn một bao khoai tây. Tuy nhiên, việc sản xuất thịt tiêu tốn nhiều tài nguyên hơn khoai tây nhiều lần. Khoảng 77% đất trồng trọt trên thế giới được sử dụng để sản xuất thịt và sữa, mặc dù các sản phẩm từ động vật chỉ cung cấp khoảng 18% nhu cầu calo của thế giới. Ngay cả khi có mối liên hệ sinh học giữa việc tiêu thụ thịt và việc tiến hóa trở thành người tinh khôn đi chăng nữa, thì ngày nay chúng ta vẫn có thể giải phóng bản thân khỏi mối liên hệ đó.

Hơn nữa, nhiều nghiên cứu về cổ nhân loại học sau này đã nghi ngờ hoặc bác bỏ thuyết "thịt làm nên con người". Ví dụ, một nhóm do bà Ana Navarrete thuộc Đại học Zurich dẫn đầu không tìm thấy thêm bằng chứng nào trong thế giới động vật cho giả thuyết “mô tốn kém” trong các phân tích có tính tổng quát và chuyên sâu hơn.

Trên tạp chí Nature vào năm 2011, nhóm nghiên cứu đã viết: Chắc chắn rằng ý tưởng mang tính trực quan cao này (thuyết "thịt làm nên con người") đã được chấp nhận rộng rãi trong cổ nhân loại học và nhiều lĩnh vực khác, đồng thời thúc đẩy các thảo luận công khai về chế độ ăn uống tối ưu của con người. Tuy nhiên, trái ngược với những dự đoán của giả thuyết về “mô tốn kém”, chúng tôi không tìm thấy mối tương quan nào giữa kích thước tương đối của não và bộ phận tiêu hóa cũng như những cơ quan khác ở các loài động vật có vú hoặc ngay trong các loài linh trưởng khác (trừ con người). Do vậy, thật đáng ngạc nhiên nếu nguyên tắc này chỉ áp dụng cho quá trình tiến hóa của loài người".


Gửi bình luận
(0) Bình luận
1

Mai Siêu Phong và Lý Mạc Sầu, ai mới là cao thủ?

Mai Siêu Phong và Lý Mạc Sầu, hai nữ ma đầu nổi tiếng trong thế giới võ hiệp Kim Dung, liệu ai hơn ai về võ công?
2

Sản xuất búp bê giá 260 triệu đồng giống trẻ em thật đến mức khó phân biệt!

"Tôi đã trải qua nhiều biến cố và những con búp bê thực sự đã giúp ích rất nhiều cho sức khỏe tinh thần của tôi", cô gái 23 tuổi tâm sự.
3

Tại sao Kiều Phong lại là người yếu nhất trong số các cao thủ tứ tuyệt của Thiên Long?

Bài viết phân tích sức mạnh của các cao thủ trong Thiên Long Bát Bộ, đặc biệt là tứ tuyệt, và đặt ra nghi vấn về vị trí của Kiều Phong. Liệu "chiến thần" Kiều Phong có thực sự xứng đáng với danh hiệu này khi so sánh nội lực với các cao thủ khác?

Khi các nhà khoa học đóng vai Chúa Trời: Họ đã tạo ra những sinh vật chưa từng tồn tại trên Trái Đất

Khoảng 10 năm trở lại đây, các nhà khoa học đang tạo ra những thực thể sống hoàn toàn mới lạ. Chúng không thể được phân loại trong bất kỳ danh mục sự sống nào, ngay cả đối với các nhà triết học.

Đố bạn biết: Cơ thể người có bao nhiêu cơ quan nội tạng tất cả?

Bạn có thể sống với chỉ 5 nội tạng sau: não, tim, gan, một bên thận và một lá phổi.

Độc đáo loài cá ‘leo cây’ ở mũi Cà Mau

Cá thòi lòi (còn có tên cá leo cây) là loài cá kỳ lạ, sống nhiều ở vùng rừng ngập mặn mũi Cà Mau.

Đi theo Google Maps, người đi bộ đường dài bị mắc kẹt ở nơi nguy hiểm từng có người chết

Người đi bộ đường dài ở Canada đã được giải cứu sau khi mắc kẹt trên rìa vách đá ở một khu vực rất dốc và nguy hiểm. Lực lượng cứu hộ cho biết nạn nhân đi vào một con đường không tồn tại được liệt kê trên Google Maps.

Tìm ra lời giải cho bài toán 'khách mời dự tiệc' thách thức cả thế kỷ với các nhà toán học

Hai nhà toán học đã tìm ra cách mới để áp đặt trật tự cho sự hỗn loạn dưới dạng bài toán khách mời dự tiệc khiến họ bối rối trong gần một thế kỷ – được gọi là bài toán Ramsey, còn được viết là r(4,t).

Cao thủ đen đủi trong Thiên long bát bộ: Võ công sánh ngang Mộ Dung Phục, chết thảm dưới tay một phụ nữ

Cao thủ này từng được Kiều Phong (Tiêu Phong) nhận xét có nội lực ghê gớm.

Người ký họa các phiên tòa tại Mỹ

Trang Business Insider giới thiệu họa sĩ Jane Rosenberg – người có thâm niên hơn 40 năm vẽ tranh các phiên tòa tại Mỹ.

Các nhà khoa học mách cách vượt qua nỗi sợ loài nhện

Trong bài trước, ta đã biết số lượng nhện đang suy giảm đáng báo động mà loài người không hay. Lâu nay, chính chứng sợ nhện đã khiến con người bàng quan với động vật rất hữu ích này.

Tại sao có lúc bạn lại trở thành ‘Người lạ với chính ta’?

Tâm thần học đã làm thay đổi thế giới bằng cách đưa nỗi đau tinh thần ra khỏi bóng tối của mê tín và đặt nó vào ngôn ngữ của khoa học, giúp những người từng bị xem là “ma quỷ ám” thành những bệnh nhân có thể được chữa trị và đồng cảm.

Xem "Sex Education" tôi bật khóc vì đã tìm ra cách cứu đứa con ngoan giỏi khỏi nguy hiểm

Điện ảnh - Vỹ Đình - 23/08/2025 13:00
Câu nói đó như một tát nước vào mặt tôi. Tôi đã bật khóc nức nở...

Thành công phụ thuộc vào 20% IQ, 80% còn lại nằm ở điều này – Cha mẹ cần biết để nuôi dạy con đúng cách

Kỹ năng - Ứng Hà Chi - 23/08/2025 12:00
Những người có chỉ số thông minh cao chưa chắc đã đạt được nhiều thành tựu trong cuộc sống.

Nếu Đoàn Dự của Thiên Long Bát Bộ đến thế giới Thần Điêu Hiệp Lữ, chỉ có một cao thủ có thể đánh bại

Thư giãn - Nguyệt Phạm - 23/08/2025 11:00
Liệu Đoàn Dự có thể khuynh đảo giang hồ nếu đặt chân đến thế giới Thần Điêu Hiệp Lữ?

Cố gắng làm gì khi có AI: Xu thế mới sau ‘nghỉ việc thầm lặng’, người lao động từ bỏ nỗ lực vì không có tương lai

Suy ngẫm - Băng Băng - 23/08/2025 10:00
Một làn sóng chán nản, từ chối cố gắng đang lan rộng trong người lao động khi AI dần cướp mất công việc của nhiều nhân viên bất kể họ có nỗ lực ra sao.

Tại sao có lúc bạn lại trở thành ‘Người lạ với chính ta’?

Từ sách - Phim - FN - 23/08/2025 09:00
Tâm thần học đã làm thay đổi thế giới bằng cách đưa nỗi đau tinh thần ra khỏi bóng tối của mê tín và đặt nó vào ngôn ngữ của khoa học, giúp những người từng bị xem là “ma quỷ ám” thành những bệnh nhân có thể được chữa trị và đồng cảm.

Học giỏi cách nào đây? Học giỏi không khó, khó là bạn chưa tìm ra cách học khôn ngoan

Từ sách - Phim - Quìn - 23/08/2025 08:00
Bạn có từng tự hỏi vì sao có những bạn học sinh luôn nằm trong top đầu, mà vẫn có thời gian chơi thể thao, giải trí, thậm chí ngủ đủ giấc? Bí quyết của họ không nằm ở tài năng thiên bẩm, mà ở việc lựa chọn cách học hiệu quả.

Kinh doanh khoán ngoài

Blog GS John VU - GS John Vu - 22/08/2025 13:00
Các công ti toàn cầu đã dùng công nghệ thông tin như chiến lược để cải tiến tính hiệu quả, giảm chi phí, tăng lợi nhuận, và cải tiến chất lượng.

Khi cuộc đời cho bạn quả quýt: Thiếu tiền cũng không đáng sợ bằng thiếu thứ này!

Điện ảnh - Ngọc Linh - 22/08/2025 12:00
"Làm chủ” một túp lều tranh với “làm nô lệ trong biệt thự”, chưa biết ai khổ hơn ai.

Cấp cứu giữa đêm vì ngộ độc, bác sĩ nhắc nhở 4 món rất quen nhưng nấu không cẩn thận

Kỹ năng - Ngọc Ái - 22/08/2025 11:00
Sau khi ăn tối khoảng 2 tiếng, người phụ nữ này đột nhiên đau bụng dữ dội, nôn mửa và không nhận ra người thân. Trong khi người nhà cho biết các món trong bữa ăn đều quen thuộc, không có gì đặc biệt.

9 bài học hàng đầu của Mark Twain để sống tốt một cuộc đời đầy thử thách

Suy ngẫm - TĐ - 22/08/2025 10:00
Twain được biết đến với nhiều câu trích dẫn dí dỏm. Dưới đây là những bài học để đời từ Mark Twain đáng để suy ngẫm mỗi ngày!

Những cuốn sách giúp bạn chăm sóc sức khỏe tinh thần từ gốc rễ

Tủ sách - Quìn - 22/08/2025 09:00
Đọc những cuốn sách dưới đây, bạn sẽ thấy việc chăm sóc tinh thần không còn là khái niệm xa xỉ, mà là con đường thực tế để sống cân bằng, bền vững trong một thế giới nhiều biến động.

Bà mẹ ba con làm hoa từ bánh cupcake gây sốt khắp thế giới

Phong cách sống - Hoàng Hà - 22/08/2025 08:00
Dù không qua bất kỳ trường lớp đào tạo nào, thế nhưng với lòng đam mê ẩm thực và nghệ thuật, người mẹ ba con vẫn tạo nên bó hoa bánh cupcake tuyệt đẹp.

Kế hoạch dự án phần mềm

Blog GS John VU - GS John Vu - 21/08/2025 13:00
Theo nhiều nghiên cứu, phần lớn những người quản lí phần mềm đã KHÔNg nhận được đào tạo về quản lí dự án CHÍNH THỨC và nhiều giáo trình quản lí dự án tại đại học KHÔNG thích hợp do thiếu “khía cạnh thực hành”.

Xem Sex Education tôi giật mình, nếu ông bố nào cũng dạy theo kiểu này thì con cái mệt mỏi

Điện ảnh - Thanh Hương - 21/08/2025 12:00
Tôi rùng mình nhớ lại tuổi 15 của bản thân và nhận ra mình đã sai.

3 thông báo Zalo không bao giờ được bỏ qua, coi chừng tài khoản Zalo bị hack

Kỹ năng - KV - 21/08/2025 11:00
Kẻ gian vẫn có thể chiếm đoạt tài khoản nếu bạn lơ là trước 3 dạng thông báo quan trọng dưới đây.
HẠT GIỐNG TÂM HỒN
2019 Bản quyền thuộc về hatgiongtamhon.com.vn. Phát triển bởi ONECMS
Thứ 7, 23/08/2025