AI đang khiến sinh viên trở thành 'người máy'?

Hoàng Vũ06/03/2025 13:00
AI đang khiến sinh viên trở thành 'người máy'?

Trí tuệ nhân tạo (AI) đang thay đổi cách sinh viên đại học tiếp cận việc học tập, nhưng liệu sự tiện lợi này có đang làm xói mòn những kỹ năng cơ bản mà họ cần để thành công trong tương lai?

Theo Financial Times, AI tạo sinh mang đến những lối tắt hấp dẫn, giúp sinh viên dễ dàng tìm kiếm thông tin, viết luận văn hay giải quyết các bài tập phức tạp. Tuy nhiên, điều này cũng có thể khiến họ dần trở thành những "người máy suy nghĩ" – những người chỉ đơn thuần tiếp nhận thông tin mà không thực sự rèn luyện tư duy phản biện hay sáng tạo.

sinh-vien2(1).png
AI đang thay đổi cách sinh viên học tập, nhưng lạm dụng nó có thể làm suy yếu tư duy phản biện và khả năng giải quyết vấn đề - Ảnh: PA

Sinh viên ngày càng phụ thuộc vào AI

Việc sử dụng AI trong môi trường đại học đang gia tăng nhanh chóng. Một cuộc khảo sát tại Anh cho thấy 92% sinh viên đã sử dụng AI tạo sinh trong năm 2024, tăng mạnh so với 66% của năm 2023. Đặc biệt, 88% trong số họ đã ứng dụng AI vào các bài kiểm tra và đánh giá, cho thấy công nghệ này đã trở thành một phần không thể thiếu trong quá trình học tập.

Một số giảng viên đề xuất thử nghiệm các phương pháp mới, chẳng hạn như yêu cầu sinh viên cải thiện các bài viết do AI tạo ra hoặc so sánh bài làm của mình với AI để đánh giá sự sáng tạo, chính xác và chiều sâu lập luận. Điều này có thể giúp sinh viên nhận thức được sự khác biệt giữa tư duy con người và nội dung do máy móc tạo ra.

Tuy nhiên, khi phương pháp này được thử nghiệm, kết quả không như mong đợi. Maria Abreu, giáo sư tại Đại học Cambridge, cho biết khi sinh viên được yêu cầu chỉnh sửa nội dung do AI viết, hầu hết chỉ thay đổi về mặt hình thức, mà không cải thiện cấu trúc lập luận hay nội dung. Trong khi đó, sinh viên bậc thạc sĩ làm tốt hơn, có lẽ vì họ đã rèn luyện tư duy phản biện và khả năng lập luận qua nhiều năm học tập.

AI có thể làm giảm khả năng tư duy phản biện

Với sự phát triển của AI, nhiều trường đại học đang dần quay lại các phương pháp đánh giá truyền thống, như thi kín hoặc làm bài mà không có sự trợ giúp từ máy tính. Michael Veale, phó giáo sư tại Đại học College London, coi AI là "mối đe dọa đối với quá trình học tập" vì nó cung cấp một lối tắt quá hấp dẫn cho những sinh viên thiếu thời gian nhưng vẫn muốn đạt điểm cao.

"Vai trò của chúng tôi là cảnh báo sinh viên về những cám dỗ này - những lối tắt có thể hạn chế tiềm năng phát triển của họ. Chúng tôi muốn họ sử dụng công cụ tốt nhất cho công việc khi đến thời điểm thích hợp, nhưng không phải ngay từ đầu khi họ chưa đủ nền tảng kiến thức", ông nói.

Không chỉ trong lĩnh vực nhân văn, AI cũng đang ảnh hưởng đến cách sinh viên học lập trình. Một nghiên cứu trên ACM Digital Library cho thấy những sinh viên có năng lực cao sử dụng AI một cách thông minh để tăng tốc quá trình giải quyết vấn đề. Trong khi đó, những sinh viên yếu hơn thường hiểu sai hướng dẫn của AI nhưng vẫn tự tin vào kết quả, dẫn đến "ảo tưởng không đáng có về năng lực".

Nguy cơ phụ thuộc vào AI trong công việc

AI không chỉ thay đổi cách sinh viên học tập mà còn ảnh hưởng đến cách con người làm việc. Một nghiên cứu của Microsoft cho thấy AI đã thay đổi "bản chất của tư duy phản biện", khiến con người chuyển từ việc "thu thập thông tin" sang "xác minh thông tin", từ "giải quyết vấn đề" sang "tích hợp phản hồi AI", và từ "thực hiện nhiệm vụ" sang "quản lý nhiệm vụ".

Dù điều này giúp cải thiện hiệu suất làm việc, nhưng nó cũng làm dấy lên lo ngại rằng con người sẽ dần đánh mất khả năng suy nghĩ độc lập và trở nên phụ thuộc vào AI. Đây không phải là vấn đề mới. Năm 1983, nhà nghiên cứu Lisanne Bainbridge đã chỉ ra trong bài báo nổi tiếng "Những điều trớ trêu của tự động hóa" rằng khi con người quá dựa vào hệ thống tự động, kỹ năng và kiến thức của họ sẽ dần bị suy giảm, khiến họ gặp khó khăn khi cần can thiệp vào hệ thống.

Một ví dụ điển hình là hệ thống GPS. Ngày nay, nhiều người đã quên cách đọc bản đồ hoặc tìm đường mà không cần đến ứng dụng điều hướng. Điều này có thể không quá nghiêm trọng, nhưng nếu tình trạng tương tự xảy ra trong các lĩnh vực quan trọng như y tế, tài chính hay kỹ thuật, hậu quả có thể rất lớn.

Nghiên cứu của Microsoft chỉ ra rằng những người có sự tự tin cao hơn - tức là những người biết rằng họ có thể hoàn thành công việc mà không cần AI - thường có tư duy phản biện tốt hơn. Điều này cho thấy các trường đại học cần tập trung vào việc rèn luyện kỹ năng cơ bản cho sinh viên trước khi để họ sử dụng AI như một công cụ hỗ trợ.

Nếu sinh viên chỉ biết sử dụng AI mà không thực sự hiểu cách suy nghĩ độc lập, họ sẽ dễ dàng trở thành những "người máy suy nghĩ" - chỉ biết chấp nhận kết quả từ AI mà không đặt câu hỏi hay đánh giá tính chính xác của nó.

AI là một công cụ mạnh mẽ, nhưng nó không thể thay thế tư duy con người. Sinh viên cần được hướng dẫn cách sử dụng AI đúng cách - không phải để làm thay công việc của họ, mà để bổ trợ cho khả năng tư duy của chính họ. Nếu không, họ có nguy cơ mất đi những kỹ năng quan trọng và trở nên phụ thuộc vào công nghệ.

Các trường đại học cần nhận thức rõ điều này và đưa ra các phương pháp giảng dạy phù hợp, giúp sinh viên không chỉ biết cách tận dụng AI mà còn có thể suy nghĩ một cách độc lập, sáng tạo và phản biện -những kỹ năng mà máy móc không thể thay thế.


Gửi bình luận
(0) Bình luận
1

Tiếng Việt gọi tên nỗi lòng bằng một từ mà tiếng Anh chẳng thể đuổi kịp

Từ này rất ngắn song ý nghĩa nó hàm chứa lại rất nhiều.
2

Tại sao con thứ thường thông minh hơn con cả? Sự thật khiến nhiều phụ huynh chạnh lòng...

Chính môi trường và trải nghiệm sống khác nhau đã tạo nên những "kiểu thông minh" khác nhau ở mỗi người.
3

40 bài học cuộc sống tôi “ngộ” ra ở tuổi 40 (giá mà biết sớm hơn 20 năm thì đỡ khổ)

40 bài học tôi “ngộ” ra ở tuổi 40 mà ước gì hồi 20 đã biết để đời đỡ vật vã. Mời bạn cùng ngẫm nghĩ (và cười nhẹ nhẹ).
4

Con cái không còn muốn lớn nữa, cha mẹ bàng hoàng nhận ra mình vì "Muốn tốt cho con"

Liệu có phải là lỗi của con khi một ngày đẹp trời, con bỗng "buông xuôi", yếu đuối và phụ thuộc.
5

Dùng AI "múa rìu qua mắt thợ"

Chúng ta đang chứng kiến cảnh AI làm hết các công việc có tính chất nhàm chán hoặc lặp lại, trong khi chúng ta mải miết "múa rìu" trên mạng xã hội và có nguy cơ quên đi cách mài sắc bản thân.

Sếp FPT kể chuyện đối tác bắt làm một việc "khó hiểu" từ 30 năm trước, giờ nhận ra đây là lời giải cho AI

Khi nhiều người tỏ ra bi quan thì nhân vật này lại có thái độ hoàn toàn khác.

Lời trăn trối của nữ tiến sĩ 30 tuổi: Những ngày tốt nhất là khi ăn còn thấy ngon, và những người thân yêu đều khỏe mạnh!

Khi bạn khỏe mạnh và thịnh vượng, ai cũng là bạn của bạn, nhưng khi bạn bị bệnh và suy sụp, bạn sẽ thấy những người bạn này rất có thể đang bận rộn ở một nơi khác … Bản chất con người được bộc lộ rõ nhất trên giường bệnh.

16,7 tỷ đồng và hiệu ứng “xa thì thương, gần thì thường”

Có một nghịch lý rằng chúng ta dễ dàng xúc động trước một câu chuyện đau lòng từ người lạ trên mạng nhưng lại có xu hướng xem nhẹ, phớt lờ những hoàn cảnh khó khăn ngay xung quanh mình.

6 ngành nghề có nguy cơ bị DeepSeek thay thế, nhưng...

Ngoài việc là một công cụ hữu ích, DeepSeek còn phản ánh quá trình tái thiết thế giới.

Trải lòng của nam doanh nhân tuổi trung niên: Hoá ra bất hạnh lớn nhất không phải là không có tiền

Nỗi buồn lớn nhất của đàn ông trung niên không phải là thiếu tiền, mà là không hiểu được những điều này sau 40 tuổi.

Trước ‘câu hỏi muôn thuở’ AI có tiêu diệt con người không: Deepseek đưa câu trả lời gây bão mạng

Câu trả lời của ứng dụng AI này khiến nhiều người phải bất ngờ.

Trò chuyện với AI: Câu trả lời của DeepSeek 'chấn động' đến mức nào khiến cộng đồng mạng rơi lệ

Một cô gái đã chia sẻ cuộc trò chuyện đầy cảm xúc với DeepSeek lên MXH, tiết lộ rằng cô đã bật khóc trước những câu trả lời của AI này.

9 nhược điểm của việc là một người quá thông minh

Là một người rất thông minh, bạn có cảm thấy mình gặp khó khăn hơn những người còn lại không? Trí thông minh của bạn đôi khi lại là nguyên nhân gây ra những rắc rối?

Xem ‘Sex Education’, tôi ân hận vì nói với con: ‘Chuyện này không dành cho con nít’

Điện ảnh - Ứng Hà Chi - 30/05/2025 13:00
Tôi từng né tránh chuyện tình yêu, giới tính để bảo vệ con.

Vợ u não sống thực vật, chồng hát, nhảy mỗi ngày để đánh thức và phép màu xảy ra

Truyền cảm hứng - Nhật Thùy - 30/05/2025 12:00
Bác sỹ khuyên từ bỏ khi người vợ u não chuyển sang sống thực vật, tiền đã cạn, nhưng phép màu đã xảy ra sau nhiều tháng Deng nhảy và hát để cố gắng đánh thức cô.

Lotus Chat - ứng dụng vừa vượt Zalo, Messenger về lượt tải: Người dùng đánh giá gì?

Kỹ năng - Phan Trang - 30/05/2025 11:00
Lotus Chat - ứng dụng nhắn tin của người Việt đang nhận được nhiều đánh giá tích cực của người sử dụng.

Chuyện tình của Tổng thống Pháp cùng Phu nhân: Từ mối tình tuổi 15 với cô giáo đến hành trình khiến nước Pháp ngưỡng mộ

Phong cách sống - Phạm Trang - 30/05/2025 10:00
Từ những định kiến, ngờ vực, họ cùng nhau viết nên một câu chuyện tình hiếm có vượt thời gian.

Đường vào thiền - Osho: Đừng tự làm khổ mình vì những lỗi lầm đã qua

Từ sách - Phim - Quìn - 30/05/2025 09:00
Có những đêm nằm trằn trọc vì một lỗi lầm đã qua, một lời nói khiến ai đó tổn thương, hay một lựa chọn sai lầm đổi cả cuộc đời. Quá khứ vẫn còn đó không thể xoá đi, nhưng bạn hoàn toàn có thể bước ra khỏi nó.

Khám phá vật liệu quanh ta – Gieo mầm tri thức từ những điều gần gũi

Từ sách - Phim - Quìn - 30/05/2025 08:00
Làm mẹ, ai cũng muốn con lớn lên vừa tò mò, vừa hiểu biết. Nhưng bạn có từng ngạc nhiên khi con hỏi: "Sao cái bàn gỗ cứng thế?", "Nhựa đến từ đâu?", hay "Tại sao cao su lại co giãn được?"

Tại sao con thứ thường thông minh hơn con cả? Sự thật khiến nhiều phụ huynh chạnh lòng...

Suy ngẫm - Hiểu Đan - 29/05/2025 13:00
Chính môi trường và trải nghiệm sống khác nhau đã tạo nên những "kiểu thông minh" khác nhau ở mỗi người.

Lotus Chat vượt Zalo, Messenger, lọt top 3 app chat được tải nhiều nhất tại Việt Nam

Kỹ năng - Huỳnh Duy - 29/05/2025 11:00
Giữa một rừng ứng dụng nhắn tin trong và ngoài nước, Lotus Chat bất ngờ vươn lên trở thành từ khóa đột phá trên Google thời gian gần đây.

Cô gái Phú Thọ mất tay chân, 'hồi sinh' nhờ tình yêu của mẹ

Truyền cảm hứng - Thanh Minh - VNN - 29/05/2025 10:00
Người mẹ Phú Thọ như sinh con ra một lần nữa nhưng lần này, hành trình làm mẹ của bà gian nan và nhiều nước mắt hơn.

Cách mạng - Emmanuel Macron: Hành trình đột phá từ người vô danh đến ông chủ Điện Elysée

Từ sách - Phim - Quìn - 29/05/2025 09:00
Vào một buổi chiều tháng 5/2017, cả nước Pháp chứng kiến một khoảnh khắc chưa từng có: một người đàn ông 39 tuổi, chưa từng giữ vị trí dân cử đã chính thức bước vào Điện Elysée với tư cách là Tổng thống Pháp.

Con đường chuyển hóa – Chìa khóa đưa bạn đến bình an nội tâm

Từ sách - Phim - Quìn - 29/05/2025 08:00
Trong cuộc sống ngày càng hối hả và nhiều bộn bề lo toan, thật dễ hiểu khi tâm hồn chúng ta thường xuyên rối bời, mất phương hướng. Nhưng bạn biết không, chỉ cần giữ được sự tĩnh lặng bên trong, mỗi ngày chúng ta đều có thể tìm thấy bình an.

Xem Sex Education, tôi nhớ lại tuổi thơ đầy cay đắng, đến giờ tôi vẫn chẳng muốn về nhà

Điện ảnh - Thanh Hương - 28/05/2025 13:00
Tôi quyết tâm không bao giờ lặp sai lầm này lên 2 đứa con của mình.

‘Cô gái quá xinh khi khóc’ kêu cứu vì bị lạm dụng ảnh trên nhiều trang web đen

Kỹ năng - Sơn Vân - 28/05/2025 12:00
Nữ sinh viên 19 tuổi được khen là “quá xinh khi khóc” đang tìm cách đòi lại công bằng cho bản thân. Cô không biết mình đã làm gì sai.

Tại sao sân bay bổ nhiệm hai chú chó làm giám đốc?

Thư giãn - Huy Hoàng - 28/05/2025 11:00
Theo lý giải của giới chức thành phố Odate (Nhật Bản), 2 chú chó giống Akita được bổ nhiệm làm giám đốc sân bay để kỷ niệm hành trình 10 năm loài chó này đóng vai trò chào đón du khách.
HẠT GIỐNG TÂM HỒN
2019 Bản quyền thuộc về hatgiongtamhon.com.vn. Phát triển bởi ONECMS
Thứ 7, 31/05/2025