AI đang khiến sinh viên trở thành 'người máy'?

Hoàng Vũ06/03/2025 13:00
AI đang khiến sinh viên trở thành 'người máy'?

Trí tuệ nhân tạo (AI) đang thay đổi cách sinh viên đại học tiếp cận việc học tập, nhưng liệu sự tiện lợi này có đang làm xói mòn những kỹ năng cơ bản mà họ cần để thành công trong tương lai?

Theo Financial Times, AI tạo sinh mang đến những lối tắt hấp dẫn, giúp sinh viên dễ dàng tìm kiếm thông tin, viết luận văn hay giải quyết các bài tập phức tạp. Tuy nhiên, điều này cũng có thể khiến họ dần trở thành những "người máy suy nghĩ" – những người chỉ đơn thuần tiếp nhận thông tin mà không thực sự rèn luyện tư duy phản biện hay sáng tạo.

sinh-vien2(1).png
AI đang thay đổi cách sinh viên học tập, nhưng lạm dụng nó có thể làm suy yếu tư duy phản biện và khả năng giải quyết vấn đề - Ảnh: PA

Sinh viên ngày càng phụ thuộc vào AI

Việc sử dụng AI trong môi trường đại học đang gia tăng nhanh chóng. Một cuộc khảo sát tại Anh cho thấy 92% sinh viên đã sử dụng AI tạo sinh trong năm 2024, tăng mạnh so với 66% của năm 2023. Đặc biệt, 88% trong số họ đã ứng dụng AI vào các bài kiểm tra và đánh giá, cho thấy công nghệ này đã trở thành một phần không thể thiếu trong quá trình học tập.

Một số giảng viên đề xuất thử nghiệm các phương pháp mới, chẳng hạn như yêu cầu sinh viên cải thiện các bài viết do AI tạo ra hoặc so sánh bài làm của mình với AI để đánh giá sự sáng tạo, chính xác và chiều sâu lập luận. Điều này có thể giúp sinh viên nhận thức được sự khác biệt giữa tư duy con người và nội dung do máy móc tạo ra.

Tuy nhiên, khi phương pháp này được thử nghiệm, kết quả không như mong đợi. Maria Abreu, giáo sư tại Đại học Cambridge, cho biết khi sinh viên được yêu cầu chỉnh sửa nội dung do AI viết, hầu hết chỉ thay đổi về mặt hình thức, mà không cải thiện cấu trúc lập luận hay nội dung. Trong khi đó, sinh viên bậc thạc sĩ làm tốt hơn, có lẽ vì họ đã rèn luyện tư duy phản biện và khả năng lập luận qua nhiều năm học tập.

AI có thể làm giảm khả năng tư duy phản biện

Với sự phát triển của AI, nhiều trường đại học đang dần quay lại các phương pháp đánh giá truyền thống, như thi kín hoặc làm bài mà không có sự trợ giúp từ máy tính. Michael Veale, phó giáo sư tại Đại học College London, coi AI là "mối đe dọa đối với quá trình học tập" vì nó cung cấp một lối tắt quá hấp dẫn cho những sinh viên thiếu thời gian nhưng vẫn muốn đạt điểm cao.

"Vai trò của chúng tôi là cảnh báo sinh viên về những cám dỗ này - những lối tắt có thể hạn chế tiềm năng phát triển của họ. Chúng tôi muốn họ sử dụng công cụ tốt nhất cho công việc khi đến thời điểm thích hợp, nhưng không phải ngay từ đầu khi họ chưa đủ nền tảng kiến thức", ông nói.

Không chỉ trong lĩnh vực nhân văn, AI cũng đang ảnh hưởng đến cách sinh viên học lập trình. Một nghiên cứu trên ACM Digital Library cho thấy những sinh viên có năng lực cao sử dụng AI một cách thông minh để tăng tốc quá trình giải quyết vấn đề. Trong khi đó, những sinh viên yếu hơn thường hiểu sai hướng dẫn của AI nhưng vẫn tự tin vào kết quả, dẫn đến "ảo tưởng không đáng có về năng lực".

Nguy cơ phụ thuộc vào AI trong công việc

AI không chỉ thay đổi cách sinh viên học tập mà còn ảnh hưởng đến cách con người làm việc. Một nghiên cứu của Microsoft cho thấy AI đã thay đổi "bản chất của tư duy phản biện", khiến con người chuyển từ việc "thu thập thông tin" sang "xác minh thông tin", từ "giải quyết vấn đề" sang "tích hợp phản hồi AI", và từ "thực hiện nhiệm vụ" sang "quản lý nhiệm vụ".

Dù điều này giúp cải thiện hiệu suất làm việc, nhưng nó cũng làm dấy lên lo ngại rằng con người sẽ dần đánh mất khả năng suy nghĩ độc lập và trở nên phụ thuộc vào AI. Đây không phải là vấn đề mới. Năm 1983, nhà nghiên cứu Lisanne Bainbridge đã chỉ ra trong bài báo nổi tiếng "Những điều trớ trêu của tự động hóa" rằng khi con người quá dựa vào hệ thống tự động, kỹ năng và kiến thức của họ sẽ dần bị suy giảm, khiến họ gặp khó khăn khi cần can thiệp vào hệ thống.

Một ví dụ điển hình là hệ thống GPS. Ngày nay, nhiều người đã quên cách đọc bản đồ hoặc tìm đường mà không cần đến ứng dụng điều hướng. Điều này có thể không quá nghiêm trọng, nhưng nếu tình trạng tương tự xảy ra trong các lĩnh vực quan trọng như y tế, tài chính hay kỹ thuật, hậu quả có thể rất lớn.

Nghiên cứu của Microsoft chỉ ra rằng những người có sự tự tin cao hơn - tức là những người biết rằng họ có thể hoàn thành công việc mà không cần AI - thường có tư duy phản biện tốt hơn. Điều này cho thấy các trường đại học cần tập trung vào việc rèn luyện kỹ năng cơ bản cho sinh viên trước khi để họ sử dụng AI như một công cụ hỗ trợ.

Nếu sinh viên chỉ biết sử dụng AI mà không thực sự hiểu cách suy nghĩ độc lập, họ sẽ dễ dàng trở thành những "người máy suy nghĩ" - chỉ biết chấp nhận kết quả từ AI mà không đặt câu hỏi hay đánh giá tính chính xác của nó.

AI là một công cụ mạnh mẽ, nhưng nó không thể thay thế tư duy con người. Sinh viên cần được hướng dẫn cách sử dụng AI đúng cách - không phải để làm thay công việc của họ, mà để bổ trợ cho khả năng tư duy của chính họ. Nếu không, họ có nguy cơ mất đi những kỹ năng quan trọng và trở nên phụ thuộc vào công nghệ.

Các trường đại học cần nhận thức rõ điều này và đưa ra các phương pháp giảng dạy phù hợp, giúp sinh viên không chỉ biết cách tận dụng AI mà còn có thể suy nghĩ một cách độc lập, sáng tạo và phản biện -những kỹ năng mà máy móc không thể thay thế.


Gửi bình luận
(0) Bình luận
1

Càng lớn tuổi càng cô đơn: Bí mật đằng sau việc vòng tròn bạn bè dần thu hẹp

Khi lớn tuổi, việc vòng tròn bạn bè thu hẹp không phải là mất mát, mà là sự chọn lọc tự nhiên.
2

Nhìn học sinh im lặng khi giáo viên bị túm tóc, tôi hoảng sợ các con đã được học những gì mỗi ngày?

Hình ảnh học sinh im lặng khi cô giáo bị quật ngã tại lớp học khiến tôi giật mình: Nếu những đứa trẻ chỉ được giáo dục về kiến thức mà quên dạy kỹ năng sống, dũng cảm và lòng trắc ẩn, liệu chúng có biết bảo vệ bản thân và giúp đỡ người khác khi đối diện nguy hiểm?
3

Trung niên mới thấm: Người ở lại bên ta thật sự quá hiếm hoi

Hầu hết những người từng xuất hiện trong đời bạn đều sẽ rời đi, không vì ai sai, chỉ vì đó là quy luật. Hiểu được điều này, bạn sẽ học cách trân trọng hiện tại và nhẹ nhàng tiễn đưa những mối duyên đã đến hồi kết.
4

Đàn ông sau 35: Nếu không “khởi động lại”, bạn sẽ tụt hậu mãi mãi

35 tuổi có thể là khởi đầu của cuộc khủng hoảng tuổi trung niên hoặc là khúc dạo đầu cho sự thay đổi ở tuổi trung niên.

Sếp FPT kể chuyện đối tác bắt làm một việc "khó hiểu" từ 30 năm trước, giờ nhận ra đây là lời giải cho AI

Khi nhiều người tỏ ra bi quan thì nhân vật này lại có thái độ hoàn toàn khác.

Lời trăn trối của nữ tiến sĩ 30 tuổi: Những ngày tốt nhất là khi ăn còn thấy ngon, và những người thân yêu đều khỏe mạnh!

Khi bạn khỏe mạnh và thịnh vượng, ai cũng là bạn của bạn, nhưng khi bạn bị bệnh và suy sụp, bạn sẽ thấy những người bạn này rất có thể đang bận rộn ở một nơi khác … Bản chất con người được bộc lộ rõ nhất trên giường bệnh.

16,7 tỷ đồng và hiệu ứng “xa thì thương, gần thì thường”

Có một nghịch lý rằng chúng ta dễ dàng xúc động trước một câu chuyện đau lòng từ người lạ trên mạng nhưng lại có xu hướng xem nhẹ, phớt lờ những hoàn cảnh khó khăn ngay xung quanh mình.

6 ngành nghề có nguy cơ bị DeepSeek thay thế, nhưng...

Ngoài việc là một công cụ hữu ích, DeepSeek còn phản ánh quá trình tái thiết thế giới.

Trải lòng của nam doanh nhân tuổi trung niên: Hoá ra bất hạnh lớn nhất không phải là không có tiền

Nỗi buồn lớn nhất của đàn ông trung niên không phải là thiếu tiền, mà là không hiểu được những điều này sau 40 tuổi.

Trước ‘câu hỏi muôn thuở’ AI có tiêu diệt con người không: Deepseek đưa câu trả lời gây bão mạng

Câu trả lời của ứng dụng AI này khiến nhiều người phải bất ngờ.

Trò chuyện với AI: Câu trả lời của DeepSeek 'chấn động' đến mức nào khiến cộng đồng mạng rơi lệ

Một cô gái đã chia sẻ cuộc trò chuyện đầy cảm xúc với DeepSeek lên MXH, tiết lộ rằng cô đã bật khóc trước những câu trả lời của AI này.

9 nhược điểm của việc là một người quá thông minh

Là một người rất thông minh, bạn có cảm thấy mình gặp khó khăn hơn những người còn lại không? Trí thông minh của bạn đôi khi lại là nguyên nhân gây ra những rắc rối?

Trở về từ cõi chết – Từ thức tỉnh cá nhân đến món quà cho những tâm hồn nhạy cảm

Từ sách - Phim - Quìn - 26/09/2025 08:00
Có những câu chuyện không chỉ chạm đến trái tim, mà còn lay động niềm tin sâu thẳm nhất trong mỗi con người. Hành trình của Anita Moorjani chính là một câu chuyện như thế.

Người lập trình hay người phát triển

Blog GS John VU - GS John Vu - 25/09/2025 13:00
Tuần trước tôi nhận được một email hỏi: “Khác biệt giữa người lập trình và người phát triển phần mềm là gì? Người lập trình có thể trở thành người phát triển được không?

Xem phim Sex Education, tôi mới hiểu vì sao con mình như người "đa nhân cách", rất nhiều đứa trẻ đều đang trong tình trạng này!

Điện ảnh - Thanh Hương - 25/09/2025 12:00
Tôi cảm thấy mình đã thấu hiểu con hơn đồng thời cũng cần để ý hơn trong việc nuôi dạy con.

Những kỹ năng mềm cần dạy con để bé không bị bắt nạt

Kỹ năng - Mộc Thanh - 25/09/2025 11:00
Trong môi trường học đường hay các mối quan hệ bạn bè, trẻ có thể gặp tình huống bị bắt nạt, trêu chọc. Cha mẹ không thể theo sát con mọi lúc, nhưng có thể trang bị cho con kỹ năng ứng xử thông minh và sự tự tin để bảo vệ bản thân.

Vụ án dắt chó đi dạo và bi kịch 2 gia đình: Nuôi dạy con kiểu này bằng ngàn lần hại con

Suy ngẫm - Hiểu Đan - 25/09/2025 10:00
Vụ việc không chỉ xé nát hai gia đình, mà còn cho thấy tác hại khủng khiếp của việc nuông chiều con cái quá mức.

Trở về từ cõi chết - Kỳ 3: Chìa khóa tự chữa lành, yêu thương bản thân và buông bỏ

Từ sách - Phim - Quang Thanh - 25/09/2025 09:00
Là một người đã khỏe mạnh trở lại sau khi mắc bệnh ung thư, tôi có thể dễ dàng nói về sự chữa lành cũng như khuyên bạn hãy tin tưởng và buông bỏ để dòng đời tự xoay chuyển, nhưng tôi vẫn biết là trong những thời điểm khó khăn, chúng ta rất khó mà làm được như vậy, thậm chí ta còn không biết nên bắt đầu từ đâu.

Chiến lược dữ liệu - Dữ liệu, “vàng đen” hay “con dao hai lưỡi” của thời đại số?

Từ sách - Phim - Quìn - 25/09/2025 08:00
Trong lịch sử, dầu mỏ từng được xem là “vàng đen” - nguồn năng lượng thúc đẩy toàn cầu hóa và sự bùng nổ công nghiệp. Ngày nay, dữ liệu đang giữ vai trò tương tự, thậm chí vượt trội: nó là nguyên liệu cốt lõi cho mọi quyết định, mọi chiến lược, mọi bước đi phát triển của cá nhân, doanh nghiệp và cả quốc gia.

Dùng AI "hồi sinh" cha, người đàn ông đối mặt với những phản ứng kỳ lạ

Điện ảnh - Nguyệt Phạm - 24/09/2025 13:00
Những phản ứng mà người đàn ông gặp phải sau khi dùng AI "hồi sinh" cha là gì?

Làm gì khi gửi nhầm tin nhắn phàn nàn về sếp vào nhóm chat công ty

Kỹ năng - Kim Linh - 24/09/2025 12:00
Tình huống bất ngờ có thể khiến nhiều người không biết cách xử lý, dẫn đến "mất điểm" trong mắt đồng nghiệp và cấp trên.

Trở về từ cõi chết - Kỳ 2: Tôi đã quyết định tiếp tục sống

Từ sách - Phim - Quang Thanh - 24/09/2025 11:00
Thế giới mà tôi trải nghiệm khi cơ thể mình ngừng hoạt động đã giúp tôi thấy rõ sự kỳ diệu của bản thân, lúc này không còn bị nỗi sợ che khuất. Tôi nhận ra nguồn sức mạnh lớn lao mà mình có thể chạm đến.

Vì sao gen Z thích ru rú trong nhà, ít khi chịu ra ngoài?

Phong cách sống - Nhật Thùy - 24/09/2025 10:00
Khảo sát mới đây cho thấy gen Z chỉ ở ngoài trời trung bình 49 phút mỗi ngày trong tuần, phần lớn có thể ở trong nhà nhiều ngày liền mà không cần bước ra ngoài.

Vụ học sinh túm tóc quật ngã cô giáo: Khi thầy cô cũng cần được bảo vệ

Suy ngẫm - Diệp Nguyễn - DT - 24/09/2025 09:00
Giáo viên ngày nay có rất nhiều "nỗi sợ".

Thuyết mặc kệ họ – Cuốn sách giúp tôi định nghĩa lại sự giới hạn và tôn trọng trong các mối quan hệ

Từ sách - Phim - Quìn - 24/09/2025 08:00
Bạn có bao giờ cảm thấy mệt mỏi vì phải gồng mình để vừa lòng tất cả? Tôi cũng vậy, cho đến khi đọc “The Let Them Theory”. Cuốn sách này khiến tôi hiểu rằng: hạnh phúc không nằm ở sự chấp thuận của người khác, mà ở việc ta đủ can đảm sống đúng với mình.

Xem Sex Education, tôi nghĩ nếu chúng ta sớm dạy con điều này thì xã hội bớt loạn!

Điện ảnh - Thanh Hương - 23/09/2025 13:00
Tôi chắc chắn sẽ dạy con thật kỹ điều này.

Đọc vụ học sinh túm tóc quật ngã cô giáo và Thông tư 19 của Bộ GD-ĐT, tôi toát mồ hôi: Nhân văn, nhưng có công bằng?

Suy ngẫm - Hiểu Đan - CFB - 23/09/2025 12:00
Nhân văn là tốt, nhưng chỉ khi gắn với công bằng và kỷ cương, nhân văn ấy mới thực sự có ý nghĩa.
HẠT GIỐNG TÂM HỒN
2019 Bản quyền thuộc về hatgiongtamhon.com.vn. Phát triển bởi ONECMS
Thứ 6, 26/09/2025