Sứ giả nhà Minh sao dám phán: Vận nước Nam có 400 năm

02/11/2018 17:15
Sứ giả nhà Minh sao dám phán: Vận nước Nam có 400 năm

Trong bài viết này, chúng tôi không có ý bào chữa cho Lê Uy Mục mà chỉ muốn đặt vấn đề với câu được cho là của sứ nhà Minh, Hứa Thiên Tích: "An Nam tứ bách vận vưu trường/Thiên ý như hà giang quỷ vương?" (Vận nước An Nam bốn trăm năm rất dài/Không biết lòng trời như thế nào lại giáng sinh ông vua quỷ sứ).

Trong kỳ trước, chúng tôi có việc sứ giả nhà Minh bình Lê Tương Dực là 'Vua lợn' là không có cơ sở đáng tin cậy. Trong quá trình tìm tài liệu ghi về nhân vật Phan Hy Tăng và Trạm Nhược Thủy thì sử Trung Quốc không hề ghi câu chuyện mà Đại Việt sử ký toàn thư tả là: "Hy Tăng trông thấy vua, bảo Nhược Thuỷ rằng: "Quốc vương An Nam mặt thì đẹp mà người lại lệch, tính háo dâm, là vua lợn, loạn vong sẽ không lâu đâu".

Nhưng không chỉ có Lê Tương Dực bị đóng nhãn vua lợn chỉ vì một câu không có căn cứ của sứ nhà Minh. Ngay trước Lê Tương Dực thì vua Lê Uy Mục cũng bị đóng nhãn là Vua Quỷ. Nguyên do là từ giai thoại được Đại Việt sử ký toàn thư chép: Tháng giêng nhuận (1507), nhà Minh sai Hành nhân ty hành nhân Hà Lộ sang làm lễ viếng Hiến Tông Duệ Hoàng Đế, lại sai chánh sứ là Hàn lâm viện biên tu Thẩm Đào, phó sứ là Công khoa tả cấp sự trung Hứa Thiên Tích mang chiếu thư sang phong vua làm An Nam Quốc Vương, lại ban một bộ mũ áo quan võ bằng da và một bộ thường phục. Thiên Tích thấy tướng vua, đề thơ rằng:

An Nam tứ bách vận vưu trường

Thiên ý như hà giang quỷ vương?

(Vận nước An Nam bốn trăm năm rất dài,

Không biết lòng trời như thế nào lại giáng sinh ông vua quỷ sứ).

Trong lịch sử, Lê Uy Mục bị coi là một hôn quân. Uy Mục dính nghi án sát hại bà nội (để trả thù cho mẹ) khi lên ngôi: Uy Mục oán hận Thái hoàng thái hậu, cho rằng bà đã xúc phạm, nhục mạ mẹ ruột của mình, nên khi vừa lên ngôi, ngầm sai bọn thân tín giết chết Thái hoàng thái hậu. Sau, ông ban bố nghỉ chầu 7 ngày, dâng thụy hiệu cho bà tỏ lòng kính trọng.

Rồi Uy Mục bị vu là sát hại trung lương để trả thù riêng: ông giết quan Lễ bộ Thượng thư là Đàm Văn Lễ và quan Đô ngự sử là Nguyễn Quang Bật. Khi Hiến Tông mất, Văn lễ và Quang Bật không chịu lập ông lên ngôi mà quyết ý lập Túc Tông, ông căm giận lắm. Đến đây, dùng mưu của Khương Chủng, Nguyễn Nhữ Vi mà biếm hai người làm Thừa tuyên sứ Quảng Nam. Khi họ đến sông lớn huyện Chân Phúc, ông sai người đuổi theo bắt phải tự tử. Hai người khi sắp gieo mình xuống nước, ngâm thơ quốc ngữ rồi mới mất. Sau đình thần trong bụng ai cũng biết là hai người chết không đáng tội, can ông, ông đổ tội cho Nhữ Vi rồi giết y.

Rồi chuyện mê tửu sắc, tính hay giết người, để ngoại thích làm loạn kỷ cương cũng được sử chép: Từ khi lên ngôi, vua đêm nào cũng cùng cung nhân vui đùa uống rượu vô độ. Khi rượu say liền giết cả cung nhân.

Bấy giờ, uy quyền thuộc về họ ngoại, phía đông thì làng Hoa Lăng (quê của cha nuôi), phía tây thì làng Nhân Mục (quê của vợ vua), phía bắc thì làng Phù Chẩn (quê của mẹ vua) đều chuyên cậy quyền thế, vùi dập các quan, kẻ thì vì ý riêng mà giết hại sinh dân, kẻ thì dùng ngón kín mà yêu sách tiền của, mọi thứ súc vật, hoa màu của dân, chúng đều cướp đoạt cả, nhà nào có đồ lạ, vật quý, chúng đánh dấu chữ vào và đòi lấy. Muôn dân ta oán mà vua vẫn không chừa, lại mang lòng ngờ vực, đố kỵ. Các quan người nào ngày trước không lập mình, thì thường giết đi.

Tội trạng của Uy Mục còn được nêu rõ trong hịch kể tội khi Tu Giản Công Lê Oanh (tức Tương Dực) dấy binh: "Bạo chúa Lê Tuấn, phận con thứ hèn kém, làm nhơ bẩn nghiệp lớn, lần lữa mới gần 5 năm mà tội ác đã đủ muôn khoé. Giết hại người cốt nhục, dìm hãm các thần liêu. Bọn ngoại thích được tin dùng mà phường đuôi chó ngang ngược làm bậy, người cứng cỏi bị ruồng bỏ mà kẻ đầu cá ẩn nấp nẻo xa. Quan tước đã hết rồi vẫn thưởng tràn không ngớt, dân chúng đã cùng khốn còn vơ vét chẳng thôi. Vét thuế khoá từng cân lạng, tiêu tiền của như đất bùn, bạo ngược ngang với Tần Chính. Đãi bề tôi như chó ngựa, coi dân chúng tựa cỏ rác ngạo mạn quá cả Nguỵ Oanh. Huống chi lại xây cung thất to, làm vườn hoa rộng. Xua dân đi trồng cây, giẫm theo vết xe đổ chất gò Hoa Cương đời Tống; lấp biển xây cung điện, nối gót thói u mê xây cung A Phòng nhà Tần. Công trình thổ mộc xây lên rồi thay đổi, thay đổi rồi xây lên, dân Hải Dương, Kinh Bắc mệt mỏi, lao đao; tông thất xa hoa, kiêu căng lại ngang ngược, ngang ngược lại kiêu căng, cõi tứ tuyên phiên trấn xôn xao, rối loạn. Cư dân nhức óc, cả nước đau lòng".

Trong bài viết này, chúng tôi không có ý bào chữa cho Lê Uy Mục mà chỉ muốn đặt vấn đề với câu được cho là của sứ nhà Minh, Hứa Thiên Tích.

An Nam tứ bách vận vưu trường

Thiên ý như hà giang quỷ vương?

(Vận nước An Nam bốn trăm năm rất dài,

Không biết lòng trời như thế nào lại giáng sinh ông vua quỷ sứ).

Hứa Thiên Tích đi sứ thì cũng không thể làm thơ lung tung làm ảnh hưởng sứ mệnh ngoại giao. Còn Đại Việt sử ký toàn thư chép chung chung là Thiên Tích đề thơ thì ông đề ở đâu mà sử quan có thể thấy câu thơ hỗn xược đến vậy?

Trong Minh sử, phần Liệt truyện thứ 76 có chép về Hứa Thiên Tích nhưng không hề có chữ nào nói về 2 câu thơ đoán vận nước Nam, vua Nam. Hứa Thiên Tích cũng chỉ là viên quan thì làm gì có cái tài để đoán trước vận nước Nam kéo dài 400 năm. Thời điểm được cho là Hứa Thiên Tích phát biểu là năm 1507 và đến lúc các bạn đang đọc dòng chữ này thì đã là hơn 500 năm. Trong khoảng thời gian đó, vận nước có lúc thăng lúc trầm, lúc tách lúc hợp nhưng mạch nước vẫn được duy trì. Từ đó có thể thấy câu thơ trên đoán trật lất.

Vậy ai làm 2 câu thơ đoán vận nước, vận vua này? Nhiều khả năng là sử gia thời sau dựa vào giai thoại đâu đó rồi nhét vào chính sử. Những câu nhận xét mang tính chính trị hạ thấp uy tín của Uy Mục và Tương Dực được gắn vào miệng của sứ giả nhà Minh thì chẳng ai biết đâu mà lần. Sử quan nhà Mạc có thể không làm điều này vì nhà Mạc tuy có động cơ hạ bệ uy tín của Uy Mục, Tương Dực nhưng không dại gì lại ghi vận nhà Lê kéo dài đến 400 năm.

Tuy nhiên, sử gia thời Lê Trung Hưng hay thời vua Lê - chúa Trịnh có thể dễ dàng tiếp nhận giai thoại này. Trước hết, việc kéo dài nhà Lê 400 năm nữa thì rất đẹp với mơ ước của cả vua Lê lẫn chúa Trịnh rồi. Còn việc tả cái xấu của Uy Mục hay Tương Dực ra thì rất đúng với ý đồ của chúa Trịnh. Trong bối cảnh lưỡng đầu chế khi ấy, nhà Chúa rất muốn người trong thiên hạ thấy các vua Lê thời trước là đám hôn quân nên việc nhà chúa thay vua Lê cai trị là ứng với lòng trời. Còn tại sao lại là 400 năm mà không phải 300 năm hay 500 năm? Thời bấy giờ, khi nhắc đến thịnh trị kéo dài của một triều đại thì người ta thích nhắc đến một cách ước lệ về cơ nghiệp 400 năm nhà Hán bên Trung Quốc.

Nhận định về Lê Uy Mục

Theo sách Hồng Thuận Trị bình bảo phạm:

"Đời Đoan Khánh, bọn hoạn quan thọc vào chính sự, kẻ ngoại thích mặc sức chuyên quyền, pháp lệnh phiền hà, kỷ cương rối loạn, nông tang tiêu tàn mất nghiệp, phong tục ngày một suy đồi, thực rất đáng thương tâm. Huống chi, lại tàn sát người cốt nhục, hãm hại kẻ bề tôi, những việc làm như vậy thì muốn không bị diệt vong có được không?"

Còn sách Hồng Thuận Trung hưng ký của Nguyễn Dục cũng ghi nhận:

"Mẫn Lệ công thất đức, bọn Chủng, Thắng chuyên quyền. Thừa Nghiệp là thằng nhãi chăn trâu mà kiêm coi cả phủ Tông nhân; Tử Mô là đứa trẻ bán cá lại trông giữ hết quân Túc vệ. Tiến dùng bè lũ sài lang, đua mở rộng đường hối lộ. Xây phủ đệ thì rừng núi các xứ Thái Nguyên, Tuyên Quang không còn cây để lấp nguồn dục vọng, đòi mắm muối thì sông biển các vùng Nghệ An, Yên Bang không còn cá mà nhét miệng đói thèm. Gươm Thái A trở ngược, đồ thần khí lung lay, tai dị sinh luôn, hạ dân ta oán, bị diệt vong là đáng lắm rồi.

Lời bàn: Mẫn Lệ công tin dùng ngoại thích, bạo ngược vô đạo, giết hại tông thất, tàn sát nhân dân, tự mình chuốc lấy diệt vong, chẳng cũng đáng sao

Anh Tú


Gửi bình luận
(0) Bình luận
1

4 địa điểm "huyền thoại" một thời ở Sài Gòn giờ đã biến mất vĩnh viễn

Có những nơi đã từng là cả bầu trời tuổi thơ của người dân TP.HCM một thời. Nay chẳng còn dấu vết, nhưng mỗi lần nhắc lại, ký ức lại ùa về đầy dư vị...
2

Sài Gòn từng là 'Paris thu nhỏ' trong mắt người Pháp

Theo PGS.TS Trần Thị Mai, trong quá khứ, người phương Tây ví Sài Gòn còn lớn hơn Băng Cốc của Vương quốc Xiêm và không thua kém một số thành phố ở châu Âu. Vì vậy, họ đã từng quyết tâm xây dựng Sài Gòn thành một 'Paris thu nhỏ'.

Tuần lễ văn học Pháp: Từ trang sách đến màn ảnh

Nhiều thông tin thú vị về nền văn học Pháp sẽ được các diễn giả nổi tiếng của Pháp và Việt Nam chia sẻ trong sự kiện Tuần lễ văn học Pháp: Từ trang sách đến màn ảnh sắp diễn ra tại TP.HCM.

Muốn thành công hãy dám đánh thức thất bại

Ngày 24 - 25.10, chương trình "Hành trình Từ Trái Tim – Hành trình Lập Chí Vĩ Đại – Khởi Nghiệp Kiến Quốc cho 30 triệu Thanh niên Việt" do Tập đoàn Trung Nguyên Legend khởi xướng đã đến với Trường Đại học Thành Tây và Trường Đại học Mỏ Địa Chất trong sự đón chào của hàng ngàn sinh viên.

Văn hóa cà phê

Đã thu. Hai tiếng ấy nếu đang ở Hà Nội thì sẽ nghe lòng chùng xuống, muốn một chiếc áo đẹp, muốn bước ra đường. Đi em, lên Bờ Hồ, đi em. Nếu đang xa Hà Nội thì sẽ ngẩn ngơ nhớ, một vệt lá vàng, một dáng hình, một màu hoa cúc...

Miền Thượng mù sa​

Mưa thế này thì nỗi buồn cũng hóa lỏng. Vạn vật nín thinh, đón nhận, và chịu đựng. Nước rơi, cái gốc cây khô trên đồi hình như cũng cựa mình. Mới hôm nào những đồi trọc còn bề bộn, lem nhem đất, cuội, xác thảo mộc, cùng mùi khét thổ khí. Giờ thì mọi thứ sần sùi được tạo hóa giấu đi.

Nếu có địa chỉ mail tôi đã trở thành công nhân vệ sinh

Mệt mỏi sau nhiều ngày lang thang tìm việc, người đàn ông thất nghiệp cảm thấy vô cùng chán nản và cùng quẫn. Thế rồi, vào một buổi chiều nọ, may mắn đã mỉm cười với ông khi ông vượt qua được cuộc phỏng vấn tuyển nhân viên cho một công ty vệ sinh lớn.

Quách Quỳ đã nướng quân chỉ vì thủy binh câu giờ

Vấn đề đặt ra là tại sao nhà Tống lại phải đem lực lượng ô hợp như vậy để nướng quân trên biển? Đơn giản vì Tống Thần Tông muốn nóng lòng đánh gấp để sau khi thắng là phải rút lại chủ lực về biên giới phía Bắc. Tống Thần Tông đặt quá nhiều kỳ vọng vào kỵ binh và bộ binh của Quách Quỳ - Triệu Tiết trong khi xem nhẹ năng lực thủy quân nhà Lý.

Việt Nam có thêm 6 di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia

Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch vừa ban hành Quyết định số 3609/QĐ-BVHTTDL về việc công bố Danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia, đợt 24.

Sai lầm của vua Tống khi để Quách Quỳ làm chánh tướng

Nếu Tiết xuất thân là tiến sĩ thì Quỳ là con trai thứ của Quách Bân, một danh tướng của Bắc Tống. Quỳ làm tướng giỏi và theo Tống sử thì rất giỏi binh thư, trận pháp. Vua Tống từng vời Quỳ vào hỏi cách bày binh bố trận và Quỳ trả lời rành rọt.

Người dùng iPhone và Android có thể sử dụng Photoshop miễn phí

Kỹ năng - Nam Đoàn - 06/06/2025 11:00
Sau thời gian dài được người dùng Android trông đợi, "gã khổng lồ" phần mềm Adobe cuối cùng cũng mang phiên bản thử nghiệm beta của Photoshop lên nền tảng này.

Người thông minh quá hóa ra lại gây khó chịu vì 5 điều sau

Suy ngẫm - Đông - 06/06/2025 10:00
Thông minh là tốt, nhưng đừng làm điều gì thái quá nhé vì rất dễ khiến người khác khó chịu đấy.

Không còn bệnh tim - Sức mạnh phi thường của phân tử NO kỳ diệu

Từ sách - Phim - TĐ - 06/06/2025 09:00
NO là một trong những phân tử đơn giản nhất được tạo thành bởi hai nguyên tử là nitơ (N) và oxi (O). Tuy có cấu trúc đơn giản nhưng oxit nitric hiện được xem là phân tử quan trọng nhất đối với tình trạng sức khỏe.

Quẳng gánh lo đi và vui sống - Đừng để stress bào mòn bạn mỗi ngày, lời khuyên hiệu quả từ Dale Carnegie

Từ sách - Phim - Quìn - 06/06/2025 08:00
Cuốn sách "Quẳng gánh lo đi và vui sống" (How to stop worrying and start living) của Dale Carnegie đã giúp hàng triệu người trên thế giới vượt qua những ngày tháng đầy căng thẳng, tìm lại sự bình yên trong tâm trí và sống một cuộc đời nhẹ nhõm hơn.

Không hề đi máy bay, người đàn ông này đã đến mọi quốc gia trên thế giới

Phong cách sống - An Nhi - 05/06/2025 13:00
Nhà thám hiểm người Đan Mạch Thor Pedersen trở thành người đầu tiên và duy nhất đến thăm 203 quốc gia trên thế giới mà không lên một chuyến bay nào.

Được con gái 15 tuổi rủ xem "Sex Education", người mẹ còn sốc hơn khi con bảo 'Sống tử tế với chính mình khó mẹ nhỉ?'

Điện ảnh - Ứng Hà Chi - 05/06/2025 12:00
Có những điều người lớn phải mất cả đời cũng chưa chắc hiểu thấu.

Tổng đài AI hỗ trợ thủ tục hành chính cho người dân và doanh nghiệp

Kỹ năng - Tuyết Nhung - 05/06/2025 11:00
Bộ Xây dựng đã triển khai tổng đài thông minh ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) hỗ trợ thủ tục hành chính.

Đây là cô Hoa hậu khiến tôi phải dạy con noi theo, đời sẽ không vùi dập con được!

Suy ngẫm - Minh Châu - 05/06/2025 10:00
Cô Hoa hậu này dạy tôi một bài học làm mẹ: Hãy cho con quyền được sai, nhưng dạy con cách sửa sai trong im lặng, bằng tử tế và bằng kiên trì.

Ánh sáng trong ta - Dù là mặt trời chói chang hay chỉ là ngọn nến lập lòe, chúng ta đều ẩn chứa tia sáng của riêng mình!

Từ sách - Phim - Quìn - 05/06/2025 09:00
Tia sáng đến từ sự bản lĩnh khi ta dám đứng dậy sau những vấp ngã tưởng chừng như không thể gượng dậy, là khả năng thích nghi giữa thế giới thay đổi không ngừng, hay đôi khi chỉ là một lời cảm ơn chân thành và một cái nắm tay ấm áp trao đi.

Cuộc đời phía trước - Giáo dục không phải để sợ hãi

Từ sách - Phim - Quìn - 05/06/2025 08:00
Chúng ta đều biết giáo dục quan trọng thế nào, nhưng liệu bạn đã từng dừng lại để tự hỏi: Giáo dục thực sự là gì? Có phải chúng ta đang học chỉ vì sợ hãi, sợ bị điểm kém, sợ bị cha mẹ hay thầy cô đánh giá, sợ không đạt được kỳ vọng? …

Xem "Sex Education", tôi nhận ra: Muốn con tự tin, hãy nói câu thần chú sau

Điện ảnh - Ứng Hà Chi - 04/06/2025 13:00
Muốn con tự tin, cha mẹ đừng áp đặt quá nhiều kỳ vọng, hãy để con tự do phát triển theo cách riêng.

Người đàn ông Nam Định "thu nhỏ" nhà cổ, kiếm hàng chục triệu đồng

Phong cách sống - Mộc Khải - 04/06/2025 12:00
Những mô hình nhà cổ do anh Dũng thực hiện khiến nhiều người trầm trồ vì độ tỉ mỉ, chi tiết. Các mô hình này vừa khiến anh Dũng thỏa mãn đam mê, vừa giúp anh mang về thu nhập đáng kể.

5 dấu hiệu chứng minh bạn đang bị AI dần thay thế

Kỹ năng - Nguyễn Phượng - 04/06/2025 11:00
Trí tuệ nhân tạo (AI) đang ngày càng trở nên thông minh hơn và làm được nhiều điều khiến con người phải kinh ngạc. Từ đó, đe dọa trực tiếp tới vị trí của các nhân sự trẻ.

Cha mẹ thạc sĩ phải bỏ việc để “cứu” con: Bài học đắt giá trong giáo dục “Trái chín ép thì không ngọt”!

Suy ngẫm - Trang Đào - 04/06/2025 10:00
Có những đứa trẻ khi còn nhỏ thì rất xuất sắc, nhưng lớn lên lại thay đổi hoàn toàn. Tất cả phụ thuộc vào cách giáo dục của cha mẹ.

Infographic: Tích hợp toàn bộ dịch công trực tuyến về đầu mối duy nhất - Cổng dịch vụ công quốc gia

Kỹ năng - 04/06/2025 09:57
Dưới đây là thông tin tích hợp toàn bộ dịch công trực tuyến về đầu mối duy nhất - Cổng dịch vụ công quốc gia.
HẠT GIỐNG TÂM HỒN
2019 Bản quyền thuộc về hatgiongtamhon.com.vn. Phát triển bởi ONECMS
Thứ 6, 06/06/2025