Khi nhắc đến Hồng Kông (Trung Quốc), điều đầu tiên người ta nghĩ đến là gì? Cảng Victoria rực rỡ, Lan Quế Phường với âm nhạc mỗi đêm, hay những đại gia Hồng Kông với khối tài sản hàng trăm triệu USD?
Hồng Kông là một thành phố thịnh vượng và giàu có, nhưng đằng sau sự hào nhoáng, cũng có những người dân đang phải chật vật vì một bữa ăn, một chiếc giường ngủ.
Trong số đó có rất nhiều gương mặt ngây thơ, non nớt. Họ chính là những "đứa trẻ tội nghiệp" sống dưới đáy Hồng Kông.
Khoảng cách xuất phát giữa trẻ nghèo và trẻ giàu là bao xa?
01
Trẻ em tầng lớp thấp ở Hồng Kông sống trong căn nhà nhỏ 10 mét vuông
Ở Kowloon, Hồng Kông có một ngôi trường có cái tên rất dân dã - Fresh Fish Traders' School, cũng là ngôi trường dành cho "trẻ em nghèo". Xa Vĩ Hào là học sinh của trường này. Cậu bé và mẹ sống nương tựa vào nhau, cậu bé cũng không biết cha ruột của mình là ai.
Hai mẹ con sống trong căn phòng nhỏ chật chội, là căn phòng có vách ngăn rộng chưa đầy chục mét vuông. Họ chia một phòng thành nhiều phòng và ở chung với nhiều gia đình. Có nhà vệ sinh công cộng cạnh hành lang. Một căn phòng chia nhỏ ngoài việc có thể kê một chiếc giường tầng khung sắt còn dùng để đặt một số vật dụng cần thiết trong sinh hoạt.
Ở nhà, Xa Vĩ Hào chỉ có thể để cơm vào tủ lạnh sau đó ăn.
Cậu bé Xa Vĩ Hào
Và điều tệ hơn nữa là trong môi trường như vậy, những người "hàng xóm" xung quanh cậu bé đều là những kẻ nghiện ma túy hoặc là xã hội đen khắp nơi vay tiền.
Nhưng cho dù có thuê căn phòng chia nhỏ như vậy thì mẹ của Xa Vĩ Hào cũng vẫn phải cố gắng hết sức. Trình độ học vấn của cô không cao, về cơ bản cô chỉ có thể dựa vào thể lực để kiếm sống.
Ở Hồng Kông, nơi giá cả cực kỳ cao, cô không bao giờ dám mua bất cứ thứ gì trên 100 nhân dân tệ (khoảng 320 ngàn đồng).
Xa Vĩ Hào không nhận ra rằng gia đình cậu bé rất nghèo cho đến khi cậu bé học lớp một, bởi vì mẹ cậu không có nhiều tiền mua đồ cho cậu, cậu thậm chí không có một đôi giày mới.
Mẹ muốn cho cậu đi học thêm môn tiếng Anh, nhưng vì tiền cho mỗi buổi học là 100 tệ nên cô không thể cho con đi.
Mặc dù thành tích học tập luôn trong nhóm đầu của lớp, lại thông minh, vui vẻ và dễ thương nhưng Xa Vĩ Hào luôn vắng mặt trong các chuyến dã ngoại do trường tổ chức.
Nhà của cậu bé Xa Vĩ Hào
Biết nhà rất nghèo, nên dù có thích rất nhiều thứ, cậu bé Xa Vĩ Hào cũng nghĩ rằng số tiền đó tiết kiệm để đi học đại học.
Ở cái tuổi đáng lẽ phải được phép vô tư thì cậu bé ấy lại trưởng thành và hiểu chuyện tới đáng thương.
Đối mặt với ống kính phỏng vấn, cậu bé Xa Vĩ Hào lần đầu tiên lén lau nước mắt.
02
Trẻ em nghèo thiếu sự quan tâm, đồng hành
Đàm Chí Trạch, bạn tốt và bạn cùng lớp của Xa Vĩ Hào, luôn phải ở nhà người khác vài ngày một tuần. Cha cậu bé là công nhân ở Hồng Kông, mẹ cậu là người đại lục. Cứ vài tháng, mẹ cậu lại phải về gia hạn visa. Khi mẹ cậu đi vắng, cậu lại qua đêm ở nhà người khác.
Sở dĩ mẹ không để bố chăm sóc là vì bố chưa bao giờ chu cấp cho hai mẹ con. Ngoài ra, bố của cậu còn có khuynh hướng bạo lực nghiêm trọng.
"Bố đánh mẹ cháu, đánh cháu, đánh tới khi mặt cháu chảy máu mới thôi", Đàm Chí Trạch kể lại.
Một lần, mẹ cháu, người bị đánh đập đến mức không thể chịu nổi, đã lao ra với một con dao làm bếp và hét lên rằng nếu bị đánh lần nữa: "Tôi sẽ không nương tay với anh nữa đâu."
Từ đó hai mẹ con bỏ nhà đi.
Khi được hỏi "Cháu cảm thấy thế nào khi bỏ nhà ra đi?"
Cậu bé mỉm cười và nói: "Cảm giác thật tuyệt!"
Khi nói về tất cả những điều này, Đàm Chí Trạch không nhìn vào camera, mặc dù giọng điệu của cậu bé bình tĩnh đến lạ thường, nhưng có thể cảm nhận được nỗi đau do trải nghiệm đó gây ra từ cách cậu bé liên tục viết những nét nguệch ngoạc trên giấy.
Cậu bé Đàm Chí Trạch
Mối quan hệ gia đình tan vỡ và thiếu sự đồng hành của cha mẹ là những tình huống khó khăn phổ biến mà những đứa trẻ ở tầng lớp dưới cùng trong xã hội phải đối mặt.
Để làm cho những đứa trẻ này phải đối mặt với cái gọi là nghèo đói, tại ngôi trường mà chúng theo học, còn có một hoạt động rút thăm mỗi ngày.
Việc rút thăm có tác dụng gì?
Nó quyết định bữa trưa của trẻ.
Học sinh trúng số có thể ăn hộp cơm trưa.
Những học sinh không thắng chỉ được ăn hai miếng bánh mì.
Nhà trường dường như muốn nói với bọn trẻ theo cách này: Việc sinh ra trong nghèo khó không phải lỗi của ai, đó chỉ là một sự kiện mang tính xác suất, giống như một đứa trẻ lần trước có thể đã ăn hộp cơm trưa nhưng lần này lại phải ăn bánh mì.
03
Trẻ nghèo sống trong nhà chia lô, trẻ nhà giàu du lịch khắp thế giới
Tiffany là thế hệ thứ hai của một gia đình giàu có, cô bé rất khác biệt với những đứa trẻ thuộc tầng lớp thấp hơn như Xa Vĩ Hào và Đàm Chí Trạch.
Cô bé Tiffany được mời tới làm học sinh trao đổi tại trường Fresh Fish Traders' School trong vài ngày. Sự tiếp xúc gần gũi này khiến "những đứa trẻ tội nghiệp" vô cùng sốc.
Cô bé "trắng trẻo xinh đẹp" bước vào ngôi trường, bố mẹ của cô bé đều là những người có học thức cao, bố cô bé là giám đốc một ngân hàng nước ngoài, gia đình cô bé rất khá giả.
Trong khi cậu bé Xa Vĩ Hào phải bỏ các buổi tham quan ngoại khóa của trường vì vấn đề tài chính, thì Tiffany, cô bạn cùng tuổi, đã tới tháp Eiffel, chơi ném tuyết ở Thụy Sĩ và xuống biển hôn cá heo.
Cô bé Tiffany
Trong khi những đứa trẻ nghèo đến các quán net chơi máy tính khi rảnh rỗi, tận hưởng sự tự do không bị giám sát thì Tiffany lại bận rộn học piano, nhảy và hát. Dù còn nhỏ nhưng cô bé biết và thông thạo rất nhiều thứ.
Và cho con đi học thêm tiếng Anh, điều khiến các bậc phụ huynh thuộc tầng lớp thấp hơn phải chật vật về tiền bạc, lại không phải là vấn đề của Tiffany, cô bé thậm chí còn được học giáo viên nước ngoài người Mỹ và có một số chương trình dạy kèm trực tuyến 1-1 hàng tuần.
Trong khi những bà mẹ thuộc tầng lớp thấp ở đây đang bối rối về tương lai của con mình, thì mẹ của Tiffany lại có mục tiêu rõ ràng là nuôi dạy con - cho con mình tiếp xúc với nhiều thứ nhất có thể.
Mẹ của Tiffany tin rằng chỉ khi trẻ được tiếp xúc với piano hay múa ba lê ngay từ khi còn nhỏ, chúng mới có cơ hội khám phá sở thích và thế mạnh của bản thân tốt hơn.
"Nếu không tạo cơ hội trước cho con, làm sao con bạn biết sau này chúng thích làm gì?"
Trong lớp học tiếng Anh, Tiffany trả lời các câu hỏi bằng tiếng Anh trôi chảy. Cả lớp há hốc miệng thành hình chữ O và thì thầm: "Cậu có nghe ra cậu ấy nói gì không?" và "Không, cậu thì sao?"
Trong giờ học toán, Tiffany trông có vẻ chán nản. Cô bé nói rằng mình đã được học hết những kiến thức này (tại một trường quốc tế hàng đầu ở Hồng Kông).
Trong khi cha mẹ của những đứa trẻ nghèo đang cố gắng hết sức để kiếm sống thì cha mẹ của những đứa trẻ giàu có lại dùng những nguồn lực tốt nhất cho con cái của mình.
Sức mạnh tài chính của cha mẹ thực sự ảnh hưởng đến triển vọng phát triển của con cái.
Giống như mẹ của Tiffany đã nói: "Nếu thực sự có vạch xuất phát, bọn trẻ ở đây (Trường Fresh Fish Traders' School) cách 100 mét, thì con gái tôi thì đã ở cách đó 200 hoặc 300 mét rồi."
Tiffany và mẹ
Mặc dù nghe có vẻ trần trụi nhưng đó là sự thật.
Quả thực, nhiều khi, tầm cao mà chúng ta mong muốn đạt tới trong suốt cuộc đời chỉ là điểm khởi đầu của người khác.
04
Điểm cuối của sự phấn đấu của cha mẹ chính là điểm khởi đầu của con cái
Trên thực tế, chúng ta không thể trách những bậc cha mẹ đang phải vật lộn với mức nghèo khổ này. Nỗ lực lớn nhất của họ là lo cơm ăn áo mặc cho con cái, những việc cao cấp hơn đều không nằm trong khả năng của họ. Nhưng theo thời gian, quan niệm sống sót trên thế giới chỉ để sinh tồn đã âm thầm ăn sâu vào tâm trí thế hệ sau.
Hoàng Tuấn Tu, một cậu bé đã học lại một năm vì điểm kém. Nhưng dù vậy, cậu vẫn không quan tâm đến việc học của mình. Cậu thường xuyên đến các trung tâm cộng đồng và chơi game trên máy tính.
Việc thiếu sự đồng hành và thiếu sự giáo dục của gia đình đã khiến đứa trẻ nghịch ngợm này có quá nhiều không gian "rảnh rỗi".
Hoàng Tuấn Tu có thái độ thờ ơ với việc học của mình, nếu có thể tiếp tục học thì sẽ học, còn nếu không thể tiếp tục học thì tệ nhất là cậu ấy có thể nộp đơn xin Chương trình Hỗ trợ An sinh Xã hội Toàn diện của chính phủ, theo lời của hiệu trưởng Liang Jichang.
Thực ra nghèo không đáng sợ. Điều đáng sợ là chúng ta chấp nhận bản thân nghèo cả đời.
Có người từng nói: "Thắng ở vạch xuất phát thì đó là chạy nước rút. Cuộc sống không phải là cuộc đua 100 mét mà là một cuộc chạy marathon, một cuộc đua đường dài. Thế giới chưa từng có cuộc đua marathon nào mà người chiến thắng lại ở vạch xuất phát."
Điều này đúng cho cả cha mẹ và con cái.
Cuộc đời là một con đường dài, nếu bạn không làm việc chăm chỉ, làm sao bạn biết bạn hoặc con bạn sẽ không thể tới được Rome?
