Kỷ niệm 50 năm thống nhất đất nước Kỳ 4: Chính phủ Dương Văn Minh với việc kết thúc chiến tranh

Vũ Trung Kiên23/04/2025 12:00
Kỷ niệm 50 năm thống nhất đất nước Kỳ 4: Chính phủ Dương Văn Minh với việc kết thúc chiến tranh

Trong "Hồi ký không tên", Lý Quý Chung cho biết, khi nhóm ông Dương Văn Minh bàn việc thay thế Tổng thống Nguyễn Văn Thiệu thì hầu như mọi người đều khẳng định việc thay thế Nguyễn Văn Thiệu chỉ là thay người cầm cờ trắng đầu hàng.

Tất cả những người có mặt đều chia sẻ thông tin này nhưng không ai đưa ra đề nghị rút lui, và quyết định lựa chọn “Sẵn sàng thay Thiệu dù chỉ để cầm cờ trắng đầu hàng1”.

phut-cuoi-cua-tong-thong-72-gio-duong-van-minh-1045-1556555658-width680height478.jpg
Ông Dương Văn Minh trên đường tới Đài phát thanh Sài Gòn để đọc tuyên bố đầu hàng

Lý Quý Chung cũng cho biết trong buổi họp để dự kiến danh sách thành phần chính phủ này “hầu như không ai hiện diện trong buổi họp ngày đó xem việc phân phối các chiếc ghế trong chính phủ Dương Văn Minh như một thành đạt của cá nhân mình, cái ghế chức tước giờ đây đã trở nên hết sức nặng nề, có thể mang lại nhiều phiền toái hơn là quyền lực và danh vọng2”.

Cựu Tổng trưởng Thông tin của Chính phủ Dương Văn Minh cũng khẳng: “Thật sự ông Minh chẳng có ảo tưởng gì về cái ghế tổng thống vào lúc này. Nó không còn là quyền lực và địa vị. Nhưng nó vẫn còn có tác dụng nhất định để góp phần đưa miền Nam đi đến một kết thúc bớt được những đổ máu vô ích3”.

Sau khi Trần Văn Hương đã chấp nhận trao quyền ngày 26.4.1975, bác sĩ Hồ Văn Minh thuật lại: “…Sau buổi cơm trưa, tôi hỏi tướng Minh: “Theo đại tướng, tình hình đã đến thế này, còn có thể làm gì được?”. Tướng Minh trầm ngâm một lát rồi nói: “Tình hình tuy đen tối nhưng vẫn phải làm chính trị; tôi nghĩ bên kia cũng cần mình4”.

Nguyễn Hữu Thái trong bài Dương Văn Minh và tôi cho biết những ngày cuối tháng 4.1975, ông Dương Văn Minh đã gặp ông đưa ra hai mảnh giấy báo cáo mật cho thấy ngân hàng trỗng rỗng và quân sự nguy ngập, và nói ông không vụ lợi “vì lợi không còn gì, không cầu danh vì danh đến quốc trưởng là cùng; ông chỉ không nỡ ngồi nhìn chết chóc5”.

Ông Dương Văn Minh là người biết rõ hơn ai hết bởi trước đó, ngày 24.4, lúc 11 giờ trưa, Dương Văn Minh lên nhà Thủ tướng Trần Thiện Khiêm để gặp Trần Văn Hương. Trần Văn Hương ngỏ ý mời ông Minh làm thủ tướng khi ông Hương làm tổng thống. Tuy nhiên, đại tướng Dương Văn Minh nói rõ ông chỉ nhận quyền lãnh đạo (tức làm tổng thống). Trần Văn Hương đã chua xót nói rằng “em đảo chánh qua (qua tức là tôi - NV) đi6”. Tướng Minh nói “thầy đã hy sinh nên hy sinh luôn7”.

Vào lúc 3 giờ ngày 24.4, Dương Văn Minh đã gặp Thượng tọa Thích Trí Quang tại chùa Ấn Quang. Thượng tọa Thích Trí Quang hứa ủng hộ ông Minh nhưng khuyến cáo “coi chừng đại tướng phải là người cầm cờ trắng…8”. Đại tướng Dương Văn Minh đã trả lời Thượng tọa Thích Trí Quang: “Thầy có thể thả chim phóng sanh… tại sao tôi lại ngại phải cầm cờ trắng vì vấn đề nhân đạo9”. Đánh giá về quyết định này của ông, một người trong nhóm của ông là Hồ Ngọc Nhuận cho rằng nếu theo quan niệm của người Công giáo, Chúa Jesus đã giáng thế làm người để uống chén đắng thế cho tất cả chúng ta, thì từ giờ phút quyết định này, đại tướng Dương Văn Minh đã quyết định sẽ uống chén đắng cho đến giọt cuối cùng. Quyết định ra nhận chức tổng thống vào thời điểm này chính là uống chén đắng, thứ mà ông đã cố xua đi nhưng rồi lại nhận về: “Ông đã từng muốn xua đi chén đắng, để rồi cuối cùng vẫn chấp nhận uống chén đắng cho tới cặn10”.

Khi thành lập chính phủ, ông Dương Văn Minh đã lựa chọn hầu như tất cả những người có quan hệ với phía Mặt trận Dân tộc giải phóng miền Nam Việt Nam. Luật sư Nguyễn Văn Huyền trong bài Bao dung và chung thủy cho biết ông và luật sư Nguyễn Hữu Thọ quen biết nhau từ khi học bên Pháp, sau này khi về Việt Nam họ thân nhau “là bạn thân với nhau nên tôi biết khá rõ những hoạt động yêu nước của anh từ khi anh lên Sài Gòn (1947)11”. Luật sư Nguyễn Văn Huyền cũng chính là người đã bào chữa cho ông Nguyễn Hữu Thọ tại phiên tòa ngày 27.3.1950. Chính luật sư Nguyễn Hữu Thọ cũng xác nhận luật sư Nguyễn Văn Huyền “là một trí thức yêu nước12”.

“Chọn một phó tổng thống là bạn của người đứng đầu bên phía Chính phủ Cách mạng lâm thời, điều ấy cũng có thể gợi lên nhiều suy nghĩ. Sau này, Chủ tịch Nguyễn Hữu Thọ đã mời cụ Nguyễn Văn Huyền tham gia Mặt trận Tổ quốc Việt Nam (cụ Nguyễn Văn Huyền có một người em gái cũng là một cán bộ cộng sản). Luật sư Vũ Văn Mẫu, người được chọn làm thủ tướng có những người em cũng là cộng sản như dược sĩ Vũ Thị Sửu, GS-TS Vũ Như Canh. Luật sư là người quyết liệt chống lại chính sách kỳ thị tôn giáo của chính quyền Ngô Đình Diệm (…) Ngoài các nhân vật nêu trên, nhìn vào thành phần nội các Vũ Văn Mẫu, chúng ta thấy có rất nhiều nhân vật là những người thuộc thành phần thứ 3 và không dính líu đến chế độ Nguyễn Văn Thiệu. Tổng trưởng Quốc phòng được chọn là một giáo sư đại học với mong muốn đây là chính phủ hoàn toàn dân sự. Sau này, nhiều người của chính phủ Vũ Văn Mẫu đã tham gia vào chế độ mới13”.

z5393844554011_39be991766b8ba094e4145ffa841cbc7.jpg
Xe tăng quân giải phóng tiến vào dinh Độc Lập trưa 30.4.1975 - Ảnh: Borries Gallasch

Giải thích với Tổng trưởng Thông tin Lý Quý Chung về việc lựa chọn Giáo sư Bùi Tường Huân làm Bộ trưởng Bộ Quốc phòng, ông Dương Văn Minh cho biết “Chính phủ của mình đâu có mục đích tiếp tục chiến tranh. Một bộ trưởng dân sự và là một giáo sư đại học làm Bộ trưởng Quốc phòng thể hiện cụ thể ý muốn hòa bình của anh em mình…14”.

Trước khi quân giải phóng miền Nam Việt Nam vào Sài Gòn, ngoài xã hội đã có những lời rỉ tai nhau về một Sài Gòn sẽ có cuộc “tắm máu”. Lý Quý Chung trong Hồi ký không tên cho biết: “Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ James Schlesinger nói với quốc hội Mỹ rằng nếu cộng sản chiến thắng sẽ có 200.000 người Việt Nam bị giết15”. Thế nhưng, một Sài Gòn đã được giữ gần như hoàn toàn không đổ nát, người dân Sài Gòn hồ hởi đón chào quân giải phóng và tham gia ngay vào việc lập lại trật tự, giữ gìn trật tự cho Sài Gòn sau ngày 30.4.1975. Tất nhiên, kết quả này là sự cộng hưởng của nhiều nhân tố, đặc biệt là khát vọng thống nhất đất nước của người dân Việt Nam, trong đó có vai trò của cả hai phía, phía quân giải phóng và phía chính phủ Dương Văn Minh và bản thân Tổng thống Dương Văn Minh.

z5393844555538_0ac5741c9a761009fe220ff806e39215.jpg
Tổng thống Dương Văn Minh, Thủ tướng Vũ Văn Mẫu rời dinh Độc Lập đến Đài phát thanh đọc tuyên bố đầu hàng, trưa 30.4.1975 - Ảnh: Ngọc Đản/TTXVN

Có hai việc rất quan trọng, quyết định đến việc giảm tối đa thiệt hại cho các bên trong cuộc chiến, đó là việc ông Dương Văn Minh đã cử chuẩn tướng Nguyễn Hữu Hạnh, một cơ sở nòng cốt của Ban Binh vận Trung ương Cục miền Nam làm Phụ tá Tổng tham mưu trưởng quân đội Sài Gòn, và thẩm phán Triệu Quốc Mạnh, một đảng viên cộng sản nằm vùng được ông Dương Văn Minh bổ nhiệm nắm Bộ Chỉ huy Cảnh sát Sài Gòn-Gia Định. Trên cương vị chỉ huy Cảnh sát đô thành, theo chỉ đạo của Tổng thống Dương Văn Minh, ông Triệu Quốc Mạnh đã ra lệnh thả hết tù chính trị. Triệu Quốc Mạnh còn giải giáp toàn bộ lực lượng cảnh sát đô thành Sài Gòn-Gia Định với 17.000 quân, một con số mà ông sửng sốt vì “không ngờ lớn như vậy16”.

Nếu so sánh tất cả những đánh giá, nhận định nêu trên về ông Dương Văn Minh, có thể thấy ông là người đã chủ trương hòa bình, hòa hợp, hòa giải dân tộc từ rất sớm, được thể hiện ở những việc làm cụ thể như đã nêu: Phá ấp chiến lược, không đồng ý bỏ bom phá đê điều miền Bắc; tập hợp xung quanh mình những người đã quan hệ với Mặt trận Dân tộc giải phóng miền Nam Việt Nam như Nguyễn Hữu Hạnh, Triệu Quốc Mạnh, Nguyễn Văn Diệp, Hồ Ngọc Nhuận, Lý Chánh Trung… Danh sách các thành viên chính phủ cuối cùng của chế độ Sài Gòn đã thể hiện rất rõ tư tưởng nhất quán mong muốn hòa bình của chính phủ Dương Văn Minh.

 

[1] Lý Quý Chung, sđd, tr. 339
[2] Lý Quý Chung, sđd, tr. 369
[3] Lý Quý Chung, sđd, tr. 339
[4] Trần Bạch Đằng (1993), sđd, tr. 827
[5] Nguyễn Hữu Thái (2015), Sài Gòn: Sự kiện và đối thoại của một gia đình, NXB Thế giới, Hà nội, tr. 77
[6] Lịch sử Nam bộ kháng chiến, sđd, tr. 1.597
[7] Lịch sử Nam bộ kháng chiến, sđd, tr. 1.597
[8] Lịch sử Nam bộ kháng chiến, sđd, tr. 1598
[9] Lịch sử Nam bộ kháng chiến, sđd, tr. 1.598
[10] Hồ Ngọc Nhuận “Những lựa chọn không dễ dàng”, Tạp chí Hồn Việt, số 49, tháng 8.2011, tr. 18
[11] Nguyễn Văn Huyền (1995), “Bao dung và chung thủy” in trong sách Luật sư Nguyễn Hữu Thọ: Cả nước tôn vinh anh, NXB Văn học, Hà Nội, tr. 315
[12] Nguyễn Văn Huyền, sđd, tr. 317
[13] Vũ Trung Kiên (2019), “Bài diễn văn cuối cùng của chế độ Sài Gòn”, Tạp chí Lao động Bình Dương số 2 từ ngày 15 - 30.4.2019, năm thứ 17, tr. 22
[14] Lý Quý Chung, sđd, tr. 371
[15] Lý Quý Chung, sđd, tr. 380
[16] Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam Thành phố Hồ Chí Minh, sđd, tr. 416


Gửi bình luận
(0) Bình luận
1

Cuộc hẹn cuối tuần: "Cuộc hẹn để đời" giữa nhạc sĩ Trần Tiến và nhạc sĩ Đức Trí

Cuộc hẹn cuối tuần sẽ khiến khán giả ngỡ ngàng với sự xuất hiện của bộ đôi nhạc sĩ Trần Tiến và Đức Trí.

TP.HCM: Bắt đầu chuỗi sự kiện kỷ niệm 50 năm Ngày thống nhất đất nước

Tối 19.4.2025, TP.HCM bắt đầu chuỗi sự kiện kỷ niệm 50 năm Ngày thống nhất đất nước bằng chương trình trình diễn ánh sáng 3D trước trụ sở UBND thành phố, thu hút đông đảo người dân.

Kỷ niệm 50 năm ngày thống nhất đất nước Kỳ 3: Nội các Dương Văn Minh và tuyên bố đầu hàng

Việc đầu tiên đại tướng Dương Văn Minh làm trên cương vị tổng thống là ông đã giao cho Phó tổng thống Nguyễn Văn Huyền thông báo với phía Mỹ về việc “không phản đối việc Mỹ phải ra đi trong 24 giờ”.

Infographic hoạt động văn hóa nghệ thuật du lịch kỷ niệm 50 năm ngày thống nhất đất nước

TP.HCM tổ chức nhiều hoạt động văn hóa nghệ thuật chào mừng kỷ niệm 50 năm thống nhất đất nước.

Kỷ niệm 50 năm ngày thống nhất đất nước Kỳ 2: Chính quyền Sài Gòn thay người vác cờ trắng đầu hàng

Đầu tháng 4.1975, sau khi mất Tây Nguyên và Phước Long, chế độ Sài Gòn đứng trước sự suy yếu về mọi mặt và khả năng sụp đổ hoàn toàn. Lúc này, ông Dương Văn Minh và nhóm ủng hộ ông “chính thức công bố ý định thay thế Tổng thống Nguyễn Văn Thiệu”.

TP.HCM tổ chức trình diễn nghệ thuật 3D mapping dịp lễ 30.4

Chiều 17.4, ông Nguyễn Tấn Kiệt, Trưởng phòng Nghệ thuật, Sở VH-TT TP.HCM đã thông tin về chuỗi các hoạt động hưởng ứng kỷ niệm 50 năm Ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước (30.4.1975 - 30.4.2025).

Kỷ niệm 50 năm ngày thống nhất đất nước Kỳ 1: Ông Dương Văn Minh và con đường công danh, binh nghiệp

Nhân ngày kỷ niệm trọng đại, Một Thế Giới giới thiệu loạt bài của TS Vũ Trung Kiên về những con người liên quan đến sự kiện lịch sử vĩ đại của dân tộc diễn ra 50 năm trước.

Chuỗi chương trình nghệ thuật đặc sắc chào mừng kỷ niệm 50 năm thống nhất đất nước

Hướng tới kỷ niệm 50 năm Ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước (30.4.1975 - 30.4.2025), các đơn vị nghệ thuật thuộc Bộ VH-TT-DL tổ chức chuỗi chương trình nghệ thuật đặc sắc trên cả nước.

Thông tin cần biết khi xem diễu binh, diễu hành tại TP.HCM ngày 30-4

Lễ diễu binh, diễu hành mừng 50 năm Giải phóng miền Nam - thống nhất đất nước sẽ diễn ra từ 6h30 ngày 30-4 trên đường Lê Duẩn (quận 1, TP.HCM) và tại lễ đài chính phía trước Hội trường Thống Nhất, cùng thời điểm chương trình lễ kỷ niệm.

Xem “Sex Education”, tôi nhận ra yêu con sai cách, biến con thành người '2 mặt'!

Điện ảnh - Ứng Hà Chi - 21/05/2025 13:00
Một bộ phim giải trí nhưng khiến tôi giật mình và thay đổi cách làm cha.

Chương trình 'Bố ơi mình đi đâu thế?' ra mắt với các cặp bố con 'hot hit'

Truyền hình - Lam Thanh - 21/05/2025 12:00
Ngày 17.5.2025, tại Hà Nội diễn ra sự kiện Ngày hội Gia đình và ra mắt chương trình truyền hình thực tế “Bố ơi mình đi đâu thế?" 2025.

Google ra mắt ứng dụng NotebookLM cho cả Android và iOS

Kỹ năng - Anh Tú - 21/05/2025 11:00
Google đã chính thức công bố vào 19.5 rằng họ đã phát hành ứng dụng NotebookLM cho cả Android và iOS, sớm hơn một ngày so với thời điểm diễn ra hội nghị Google I/O 2025 và cũng sớm hơn một ngày so với kế hoạch công bố trước đó.

“Gọi đừng ngại” - Tấm biển nhỏ và trái tim lớn của ông chủ tiệm sửa xe 24/7 giữa Sài Gòn

Truyền cảm hứng - Phạm Trang - 21/05/2025 10:00
Giữa lòng Sài Gòn náo nhiệt, có một tiệm sửa xe không bảng hiệu sang trọng, chỉ có một tấm biển viết tay “Không có tiền cũng vá” và một người thợ âm thầm vá xe, chữa lành cả lòng người suốt đêm ngày.

Ánh sáng trong ta – Giải mã nỗi sợ hãi kỳ 2: Sức mạnh là thứ nằm ở mặt trái của nỗi sợ hãi

Từ sách - Phim - Quang Thanh - 21/05/2025 09:00
​​​​​​​Đối với nhiều người, nỗi sợ hãi có thể là một di sản nặng nề được truyền qua nhiều thế hệ, và chúng ta cần rất nhiều nỗ lực để chống lại cũng như gạt bỏ nó.

Đại hiệp Hồng Kông - Châu Nhuận Phát: Sống tử tế như một đại hiệp giữa đời thường

Từ sách - Phim - Quìn - 21/05/2025 08:00
Cuốn sách "Đại hiệp Hồng Kông - Châu Nhuận Phát" (Chow Yun-Fat and Territories of Hong Kong Stardom) của Tiến sĩ Lin Feng không chỉ là tiểu sử một ngôi sao, mà còn là bản đồ tinh thần cho những ai đang đi tìm bản sắc sống giữa thời vật chất.

Xem phim "Sex Education" tôi nhận ra mình thương con nhưng lại biến con thành kẻ dối trá

Điện ảnh - Mỹ Hạnh - 20/05/2025 13:00
Nhờ bộ phim "Sex Education" mà tôi nhận ra mình đang sai cách trong việc dạy con.

4 địa điểm "huyền thoại" một thời ở Sài Gòn giờ đã biến mất vĩnh viễn

Văn hóa - Châu Anh - 20/05/2025 12:00
Có những nơi đã từng là cả bầu trời tuổi thơ của người dân TP.HCM một thời. Nay chẳng còn dấu vết, nhưng mỗi lần nhắc lại, ký ức lại ùa về đầy dư vị...

Google Maps ra mắt tính năng mới hữu ích cho người đam mê du lịch

Kỹ năng - T.A - 20/05/2025 11:00
Google Maps vừa ra mắt tính năng mới sử dụng trí tuệ nhân tạo Gemini, cho phép quét ảnh chụp màn hình trên iPhone để tự động nhận diện và lưu lại các địa điểm.

Chàng trai làm mô hình hổ Belgan giống thật khiến người trên phố hết hồn

Phong cách sống - Nhật Thùy - 20/05/2025 10:00
Khi chú hổ Bengal của Đức Dự xuất hiện trong con hẻm, nhiều người giật bắn mình trước khi nhận ra đây là mô hình được làm theo tỷ lệ 1:1, giống y như thật.

Cứu bạn bị ngưng tim, nam sinh bỏ dở kỳ thi quan trọng

Truyền cảm hứng - Ái Vy - 20/05/2025 09:00
Nam sinh 18 tuổi ở tỉnh Sơn Đông (Trung Quốc) đã bỏ lỡ kỳ thi tuyển sinh nghề quan trọng để cứu bạn học bị nhồi máu cơ tim trên đường đi thi. Câu chuyện gây xúc động mạnh trên mạng xã hội nước này.

Ánh sáng trong ta - Giải mã nỗi sợ hãi kỳ 1: Tôi sợ cái mới

Từ sách - Phim - Quang Thanh - 20/05/2025 08:00
Nỗi sợ hãi có tác động mạnh mẽ về mặt sinh lý. Nó như một dòng điện chạy qua và khiến cơ thể bạn trở nên cảnh giác.

Một từ mà chỉ người Việt mới nói được: Nhẹ như hơi thở, nhưng nặng như một đời được dạy dỗ chở che

Suy ngẫm - Thiên An - 19/05/2025 13:00
Chỉ một tiếng thôi mà như nghe được cả bóng dáng người mẹ dạy con, cả chiều sâu của cách người Việt học cách làm người.

Xem Sex Education tôi nhận ra lỗi sai khiến mình và nửa kia cãi vã, chia tay liên tục

Điện ảnh - Nhã Ý - Tiểu Lam - 19/05/2025 12:00
Sau nhiều lần xem Sex Education tôi mới nhận ra lỗi sai nghiêm trọng của mình.

DeepSeek tóm tắt 7 hành vi lãng phí thời gian nhất

Kỹ năng - Ứng Hà Chi - 19/05/2025 11:00
Thứ thực sự chiếm hết thời gian của bạn thường không phải là những sự kiện lớn, mà là những điều nhỏ nhặt trong cuộc sống thường ngày.
HẠT GIỐNG TÂM HỒN
2019 Bản quyền thuộc về hatgiongtamhon.com.vn. Phát triển bởi ONECMS
Thứ 4, 21/05/2025