Chăm sóc bản thân thật sự - Kỹ năng quan trọng để thiết lập ranh giới

Quang Thanh23/01/2025 08:00
Chăm sóc bản thân thật sự - Kỹ năng quan trọng để thiết lập ranh giới

Mãi cho đến khi trở thành bác sĩ tâm thần, tôi mới hiểu rằng việc mình quá coi trọng cách người khác nhìn nhận về mình có liên quan thế nào với việc đặt ranh giới.

Bạn không cần chịu trách nhiệm cho cảm xúc của người khác

Tonya, ba mươi chín tuổi, là một sản phụ vừa sinh con đầu lòng trong giai đoạn đại dịch. Gia đình cô luôn coi trọng việc dành thời gian chất lượng bên nhau khi có một em bé chào đời. Vì con của Tonya sinh ra đã có vấn đề sức khỏe nên để đảm bảo an toàn, bác sĩ nhi đã nói với Tonya rằng vợ chồng cô không nên tiếp bất kỳ ai đi máy bay đến thăm trong ít nhất hai tháng tiếp theo.

Cô biết chắc mẹ chồng cô rất muốn gặp đứa cháu đầu lòng, và với tình trạng sức khỏe của cha chồng cô, Tonya biết họ không còn nhiều thời gian nữa. Nếu cô từ chối họ, cảm giác tội lỗi trong cô có thể sẽ rất nặng nề. Tôi thường thấy phụ nữ gặp khó khăn khi phải chịu đựng cảm giác tội lỗi, như trường hợp của Tonya.

Để đối mặt với cảm giác tội lỗi, chúng ta phải chấp nhận sự thật rằng mình không thể kiểm soát cũng như không cần chịu trách nhiệm cho cảm xúc của người khác. Để kiên định nói ra lời từ chối, chúng ta phải học cách đối diện với sự thất vọng của người khác và tin rằng đó không phải là thất bại về chuẩn mực đạo đức của chúng ta. Vì nhiều người trong chúng ta không phát triển được kỹ năng này khi còn nhỏ nên tất nhiên đến lúc trưởng thành, chúng ta cảm thấy không thoải mái với việc đặt ra ranh giới.

Khi cảm thấy có lỗi vì đã đặt ra ranh giới với nhà chồng, Tonya đã bị “mắc kẹt” trong cảm giác tội lỗi. Trong tâm trí cô, cảm giác này có nghĩa là cô đã sai khi bày tỏ điều mình muốn ưu tiên. Thông qua quá trình trị liệu, Tonya đã có thể tách bản thân khỏi cảm giác tội lỗi bằng chiến lược “phân tách nhận thức” (cognitive defusion), giúp thúc đẩy tính linh hoạt tâm lý. Đây là một thuật ngữ dùng để chỉ khả năng nuôi dưỡng tinh thần cởi mở và mong muốn khám phá đối với những suy nghĩ và cảm xúc của bạn. Khi có tính linh hoạt tâm lý, bạn nhận ra không có một suy nghĩ hay cảm xúc nào là tuyệt đối.

Nhờ hiểu và thực hành phân tách nhận thức, Tonya bớt bị dằn vặt bởi cảm giác tội lỗi, từ đó có thể nói rõ ranh giới với gia đình và báo họ đợi vài tháng nữa hãy đến thăm cô. Tonya hiểu cô đã đưa ra lựa chọn đúng đắn cho bản thân và gia đình nhỏ của mình. Cuối năm đó, khi cha mẹ cô ghé thăm lúc con gái cô đang bị ốm mà không báo trước, Tonya đã có thể dứt khoát bảo họ rời đi và từ chối yêu cầu của họ là ít nhất hãy đánh thức cháu gái đang ngủ cho họ gặp trước khi ra về.

Chúng tôi xem đây là một thành tựu và là kết quả trực tiếp từ việc cô cảm thấy thoải mái hơn khi đối mặt với cảm giác tội lỗi của mình. Theo thời gian, Tonya nhận ra cảm giác tội lỗi không phải là sự phán xét từ lương tâm của cô, mà là một tư duy đã ăn sâu trong tâm trí cô khi bấy lâu nay cô luôn được dạy là phải ưu tiên người khác hơn bản thân mình.

Bỏ ngoài tai những thứ cần bỏ ngoài tai

Khi đã thuần hóa được “con quái vật tội lỗi”, bước tiếp theo bạn cần làm để thiết lập ranh giới là nhận biết những người xung quanh ảnh hưởng thế nào đến quyết định của bạn. Tôi gọi họ – những người mà ý kiến của họ chiếm phần lớn không gian trong tâm trí bạn – là “kẻ phá đám”.

Tôi không lạ gì chuyện này. Lớn lên trong một gia đình nhập cư người Nam Á, câu hỏi “Người ta sẽ nói gì?” đã ăn sâu vào tâm trí tôi từ khi còn rất nhỏ. Mãi cho đến khi trở thành bác sĩ tâm thần, tôi mới hiểu rằng việc mình quá coi trọng cách người khác nhìn nhận về mình có liên quan thế nào với việc đặt ranh giới.

Vào thời điểm khoảng hai mươi lăm tuổi, tôi đối mặt với tình huống mà nhiều phụ nữ phải trải qua: tất cả những người bạn thân nhất của tôi đều đính hôn và lên kế hoạch cho đám cưới. Lúc đó, tôi vẫn đang ở giai đoạn hẹn hò và phải chịu áp lực rất lớn từ gia đình khi họ muốn tôi nhanh chóng kết hôn và ổn định cuộc sống với người tôi đang quen. Đồng thời, tôi cũng đang định chuyển đến một khu vực khác để bắt đầu thực tập nội trú trong lĩnh vực tâm thần học.

Khi nói chuyện với cha mẹ về việc tôi sẽ chuyển đến sống với bạn trai mà không đính hôn, tôi nhận được câu hỏi quen thuộc: “Nhưng người ta sẽ nói gì?”. Khi đề cập đến “người ta”, cha mẹ tôi muốn nói đến bạn bè và họ hàng, cũng như gia đình chúng tôi ở Ấn Độ.

Tôi không thể đổ lỗi cho cha mẹ tôi về tất cả những chuyện xảy ra sau đó. Bản thân tôi khi đó cũng muốn nhanh chóng theo kịp bạn bè. Tôi không muốn bị bỏ lại phía sau và tôi nghĩ mình sẽ phải trả một cái giá rất đắt khi đặt ra ranh giới với gia đình. Tôi cũng yêu bạn trai mình, không muốn đánh mất anh ấy hay tương lai của chúng tôi. Vậy là chúng tôi kết hôn. Nhưng rốt cuộc, hôn nhân của chúng tôi đã kết thúc bằng việc ly hôn, gây nhiều đau đớn và tổn thương cho những người tôi quan tâm.

Bây giờ, khi nhìn lại khoảng thời gian đó và hiểu thấu mọi thứ, tôi thấy rằng để có thể thiết lập ranh giới, chúng ta phải trả cái giá dưới dạng các mối quan hệ xã hội. Tôi đã đánh giá sai và cho rằng đó là cái giá quá cao, tôi đã không lên tiếng bảo vệ bản thân với sự cấp bách lẽ ra tôi nên nhận thấy, chỉ vì tôi sợ các mối quan hệ xã hội của mình sẽ bị ảnh hưởng. Vấn đề của lối tư duy này là bạn càng gắn bó với một mối quan hệ, công việc hoặc tình huống không phù hợp, thì cái giá bạn phải trả về mặt cảm xúc để có thể đưa ra quyết định quan trọng về ranh giới sẽ càng cao.

Cuối cùng tôi vỡ ra một điều mà đáng lẽ tôi nên hiểu từ lâu: không có con đường tắt nào cho việc thiết lập ranh giới và hiểu rõ giới hạn của bản thân. Bạn càng để cho nỗi lo ngại về sự phán xét hoặc phản ứng của người khác chi phối quyết định của mình, tác hại về lâu dài mà bạn phải gánh chịu sẽ càng nghiêm trọng. Đây chính là lý do vì sao ranh giới là nền tảng của chăm sóc bản thân thực thụ.

Vậy làm thế nào để bạn buông bỏ nỗi lo lắng về lời phán xét của những “kẻ phá đám”? Trước hết, khi nói đến ranh giới, hãy đặc biệt cẩn trọng về người mà bạn chọn nghe theo. Dù mong muốn tự nhiên của con người chúng ta là tìm kiếm cảm giác an tâm, nhưng đôi khi những người thân thiết nhất của chúng ta không thể mang lại cho ta cảm giác đó, có thể vì họ đã hình thành những lối mòn tư duy từ thời thơ ấu, hoặc có thể vì chính họ cũng không có khả năng kiểm soát sự lo âu. Thay vì tìm kiếm nguồn hỗ trợ bên ngoài để đưa ra những quyết định khó khăn, điều quan trọng là bạn cần chú ý đến nhu cầu và sở thích của bản thân.

Những mối quan hệ lành mạnh của người trưởng thành phải đáp ứng được nhu cầu và giá trị ưu tiên của từng cá nhân. Trong một mối quan hệ lành mạnh – dù là với bạn đời, các thành viên trong đại gia đình hay đồng nghiệp – đặt ra ranh giới là một cách để bạn đầu tư bản thân vào mối quan hệ, vì khi đó bạn đang chia sẻ cho họ biết những nhu cầu và mong muốn của mình.


Gửi bình luận
(0) Bình luận
1

Tại sao có lúc bạn lại trở thành ‘Người lạ với chính ta’?

Tâm thần học đã làm thay đổi thế giới bằng cách đưa nỗi đau tinh thần ra khỏi bóng tối của mê tín và đặt nó vào ngôn ngữ của khoa học, giúp những người từng bị xem là “ma quỷ ám” thành những bệnh nhân có thể được chữa trị và đồng cảm.
2

‘Thuyết Mặc Kệ Họ’ - Bí quyết để ngừng lo âu

Điều gì sẽ xảy ra nếu chìa khóa dẫn đến hạnh phúc, thành công và tình yêu chỉ là ba từ đơn giản: hãy để họ.
3

Phạm Xuân Ẩn - “Điệp viên hoàn hảo” trong mắt bạn bè

Trong lịch sử tình báo Việt Nam, Phạm Xuân Ẩn là một cái tên luôn gợi sự tò mò. Ông được gọi là “điệp viên hoàn hảo” không chỉ bởi tài năng trong chiến tranh, mà còn bởi nhân cách khiến bạn bè, kể cả ở bên kia chiến tuyến, đều dành cho ông sự kính trọng.
4

Thuyết Mặc kệ họ - Liệu có phải là chìa khóa đến bình yên tuyệt đối trong thế giới đầy áp lực?

Mỗi ngày mạng xã hội không ngừng "nạp" vào tâm trí bạn những hình ảnh về sự hoàn hảo, thành công, và hạnh phúc. Để rồi bạn thường xuyên bị cuốn vào một vòng xoáy so sánh, lo âu và áp lực phải đáp ứng những kỳ vọng từ bên ngoài...
5

‘Tiến vào đồng cỏ hoang’ - Câu chuyện ngụ ngôn về những bất đồng với mẹ

Đây là câu chuyện ngụ ngôn xoay quanh những sự việc xảy ra với một cậu bé và bạn gấu Walter, khi cả hai bỏ trốn khỏi nhà. Bởi cậu bé cảm thấy bị mất tự do và quá chán nản với việc phải ngoan ngoãn, tuân theo những qui tắc do mẹ đặt ra.

Chăm sóc bản thân thật sự - Cẩm nang định nghĩa lại cách yêu thương chính mình

Nếu bạn đang cảm thấy lạc lõng, mệt mỏi hoặc hoài nghi về giá trị của chính mình, hãy để "Chăm sóc bản thân thật sự" (Real self-care) trở thành kim chỉ nam giúp bạn tìm lại con đường đúng đắn, giúp bản thân khỏe mạnh và hạnh phúc từ trong ra ngoài.

Chăm sóc bản thân thật sự - Bạn cần phải kiểm soát Chế độ Hy sinh Bản thân

Trước khi tìm hiểu những công cụ giúp thực hành lòng trắc ẩn đối với bản thân, có một rào cản quan trọng về lòng tự trắc ẩn mà chúng ta phải giải quyết trước tiên, đó là Chế độ Hy sinh Bản thân (Martyr Mode).

Tự do là chịu trách nhiệm nhiều hơn, đến mức không cần ai phải can thiệp vào cuộc sống của bạn

Theo Osho, tự do không chỉ là quyền được làm điều mình muốn, mà còn là khả năng tự quản lý cuộc sống của mình một cách độc lập, có trách nhiệm, đến mức không cần sự can thiệp từ bên ngoài.

Chăm sóc bản thân thật sự - Bạn đã biết cách thiết lập ranh giới để chăm sóc bản thân thực thụ?

Nguyên tắc đầu tiên của tự chăm sóc bản thân là thiết lập ranh giới. Ranh giới là nền tảng; nếu không có ranh giới, toàn bộ phần còn lại của việc chăm sóc bản thân sẽ không thể diễn ra.

Tự do - Như chim tung cánh: Đi tìm chìa khóa của tự do thực thụ

Với những chia sẻ đầy khai mở, cuốn sách “Tự do – Như chim tung cánh” giúp người đọc xác định những trở ngại đối với tự do của họ, có thể do hoàn cảnh hoặc do bản thân họ tự áp đặt, tìm thấy lòng dũng cảm để thành thật với chính mình.

Sếp tồi - 3 cách để bạn không còn cảm thấy vội vã, hối hả mỗi dịp cuối năm

Bạn có thấy gần cuối năm và lịch làm việc của bạn không một khoảng trống?  Cuối tuần rồi mà bạn vẫn không được nghỉ ngơi? Bạn có cảm thấy áp lực khi phải hoàn tất mọi việc trước khi kết thúc năm không?

Con đường chuyển hóa - Để không trở thành nạn nhân của vọng tưởng

Khi đối diện một vấn đề, ta thường hay tự mình suy diễn, tưởng tượng đủ thứ, để rồi phiền não, đau buồn vì cái tưởng của mình. Nhưng ít ai nhận ra rằng, cái mà ta thấy chỉ là ảo ảnh do tâm tạo nên chứ không phải cái biết chân thật của mình.

Biến tiềm năng thành tài năng -  Tìm kiếm sự công nhận là một cái hố không đáy

Theo Giáo sư Adam Grant, tìm kiếm sự công nhận là một cái hố không đáy, bởi lẽ, sự khao khát địa vị sẽ không bao giờ được thỏa mãn.

Xem Sex Education: Cả đời tôi đã mong chờ 1 điều đơn giản từ cha mẹ mà không được!

Điện ảnh - Thanh Hương - 04/09/2025 08:00
Bố mẹ tôi không bạo lực, cũng không cay nghiệt nhưng...

Cuộc hội thoại thú vị của tỷ phú Elon Musk – Hoá ra đây là tư duy của người giàu, biến nguy thành cơ

Phong cách sống - Ứng Hà Chi - 03/09/2025 13:00
Đây đều là bí quyết giúp Elon Musk làm được những điều vĩ đại.

Xem Sex Education, tôi bật khóc khi nghĩ tới người bạn thân: Thật sai lầm khi đã im lặng!

Điện ảnh - Lam Chi - 03/09/2025 12:00
Xem phim “Sex Education” giúp tôi rút ra được những bài học cho cuộc sống.

Nếu có 1 cậu con trai thuộc Gen Alpha, bố mẹ nên nuôi dạy con thế nào?

Kỹ năng - Mạn Ngọc - 03/09/2025 11:00
Đây là thế hệ “công dân số” thực thụ, thông minh, nhạy bén nhưng cũng dễ chịu tác động từ môi trường xung quanh. Vì vậy, bố mẹ cần định hướng thật khéo léo để con phát triển toàn diện.

Khoảnh khắc Mỹ Tâm đặt tay lên ngực áo, hát về Tổ quốc ở đại lễ 2/9 gây sốt

Truyền cảm hứng - Quỳnh Tâm - 03/09/2025 10:24
Giữa Quảng trường Ba Đình lịch sử, Mỹ Tâm đặt tay lên ngực áo, cất vang tiếng hát đầy tự hào. Khoảnh khắc này nhanh chóng lan tỏa trong đại lễ Quốc khánh 2/9.

Cô gái 9x miệt mài 6 năm lặn lội sông suối tìm cách khôi phục nghề cổ 500 năm

Phong cách sống - Diệp Anh - 03/09/2025 10:00
Từ bỏ cuộc sống công sở, không kết hôn cũng chẳng giao thiệp nhiều, Giang Hân (sinh năm 1992) dấn thân vào hành trình phục dựng những tuyệt tác gốm sứ cổ.

Thuyết Mặc kệ họ - Liệu có phải là chìa khóa đến bình yên tuyệt đối trong thế giới đầy áp lực?

Từ sách - Phim - Minh Hằng - 03/09/2025 09:00
Mỗi ngày mạng xã hội không ngừng "nạp" vào tâm trí bạn những hình ảnh về sự hoàn hảo, thành công, và hạnh phúc. Để rồi bạn thường xuyên bị cuốn vào một vòng xoáy so sánh, lo âu và áp lực phải đáp ứng những kỳ vọng từ bên ngoài...

X6 Điệp viên hoàn hảo - Tình yêu và giấc mơ của một nhà báo, tình báo huyền thoại

Từ sách - Phim - Thu An - 03/09/2025 08:00
“X6 Điệp viên hoàn hảo”- thiếu tướng tình báo Phạm Xuân Ẩn - có lẽ không quá xa lạ trong sự hiểu biết của nhiều người. Nhưng chắc rằng, chưa ai có thể hiểu được tận cùng con người và cuộc đời hoạt động tình báo huyền thoại của ông.

Đan Mạch miễn thuế sách vì 1/4 học sinh 15 tuổi ‘yếu’ khả năng đọc hiểu văn bản đơn giản

Suy ngẫm - Băng Băng - 02/09/2025 13:00
Từng là nước áp mức thuế VAT với sách cao nhất Châu Âu, Đan Mạch đang phải thay đổi vì khủng hoảng đọc ở giới trẻ.

Tổng Bí thư Tô Lâm: Không gì có thể ngăn chúng ta vươn tới hòa bình, thịnh vượng

Suy ngẫm - NLĐ - 02/09/2025 12:19
Tại Lễ kỷ niệm 80 năm Quốc khánh, Tổng Bí thư Tô Lâm khẳng định không gì có thể ngăn chúng ta vươn tới hòa bình, thịnh vượng, dân tộc ta trường tồn, phát triển

Tại sao người lớn trong Doraemon luôn mờ nhạt? - Tiết lộ của tác giả có thể sẽ khiến bạn bất ngờ

Điện ảnh - Trang Vũ - 02/09/2025 12:00
Không chỉ là bộ truyện của trẻ con, Doraemon còn mang nhiều ý nghĩa sâu xa khác.

AI thay đổi cách con người lên kế hoạch du lịch như thế nào?

Kỹ năng - Nhật Hạ - 02/09/2025 11:00
Ngành du lịch toàn cầu đang chứng kiến một sự chuyển mình mạnh mẽ, nơi công nghệ không chỉ là công cụ hỗ trợ mà định hình hành trình khám phá thế giới của mỗi du khách.

Tiến sĩ Mai Liêm Trực và 'cái vỗ vai' và quyết định lịch sử đưa Internet vào Việt Nam

Truyền cảm hứng - Nam Đoàn, Thế Anh - Dân Trí - 02/09/2025 10:00
Việc chính thức kết nối Internet toàn cầu vào năm 1997 được xem là một trong những dấu mốc quan trọng nhất trong quá trình đổi mới và hội nhập quốc tế của Việt Nam.

X6 Điệp viên hoàn hảo – Giải mã những bí ẩn về người hùng thầm lặng Phạm Xuân Ẩn

Từ sách - Phim - Nguyễn Hoa - Bookademy - 02/09/2025 09:00
Trong dòng chảy của lịch sử Việt Nam, có những câu chuyện, những con người mãi mãi trở thành huyền thoại, định hình nên bản sắc và tinh thần của dân tộc. Một trong số đó là Phạm Xuân Ẩn, điệp viên hoàn hảo mang mật danh X6.

Chân trần Chí thép – Khi sức mạnh không chỉ đến từ vũ khí tối tân

Từ sách - Phim - Quìn - 02/09/2025 08:00
Có những cuốn sách không chỉ để đọc, mà còn để sống cùng tinh thần mà nó khơi gợi. Chân Trần, Chí Thép của James G. Zumwalt chính là một tác phẩm như vậy.
HẠT GIỐNG TÂM HỒN
2019 Bản quyền thuộc về hatgiongtamhon.com.vn. Phát triển bởi ONECMS
Thứ 5, 04/09/2025