Bên tách cà phê: Trường đại học ẩn hình trong hàng quán cà phê Anh

02/07/2020 14:30
Bên tách cà phê: Trường đại học ẩn hình trong hàng quán cà phê Anh

Hàng quán cà phê ở Anh từ khi xuất hiện đã định hình là không gian hoạt động mang tính hàn lâm và kinh tế, nơi thống lĩnh những luận lý tư duy của Tây Âu.

           

Quán cà phê – Trường đại học một hào

Cà phê du nhập vào Tây Âu từ thế kỷ 17 cùng lúc với thời kỳ khai sáng (Age of Enlightenment). Anh là một trong những quốc gia đầu tiên được tiếp cận năng lượng sáng tạo, tỉnh thức của loại thức uống đặc biệt này. Tuy nhiên, nếu như ở Paris (Pháp), Viên (Áo)… quán cà phê tọa lạc tại các đại lộ trung tâm thì ở Anh, hàng quán cà phê lại hình thành trên những trục đường có phần khuất bóng, gần các trường đại học London, Oxford, Edinbourg…

Sự khác biệt ấy diễn ra hoàn toàn hợp lý khi đặt trong diễn trình lịch sử của thời kỳ này. Vào thế kỷ 17-18, Pháp, Bồ Đào Nha, Hà Lan… có thuộc địa là các quốc gia trồng cà phê, còn vương quốc Anh lại là quốc mẫu giàu có nhờ các thuộc địa trồng trà. Bằng sự toan tính thực dụng, giới quý tộc, Hoàng gia Anh đã chọn trà là thức uống mang đến niềm tự hào cho “vương quốc trà” nhằm thúc đẩy tiêu thụ loại thức uống này. Ngược lại, nếu cà phê trở thành một loại thức uống phổ quát như các quốc gia Tây Âu khác thì đồng nghĩa với việc vương quốc Anh phải mua sản phẩm của thế lực cạnh tranh. Việc này không được giới quý tộc Hoàng gia ủng hộ. Chính vì vậy hàng quán cà phê ở Anh đành ẩn mình quanh cách trường đại học.

Không được giới vương giả coi trọng, tuy nhiên hình thức hoạt động của quán cà phê lại cung cấp một không gian lý tưởng cho việc học tập, nghiên cứu. Sinh viên, các học giả có chung chí hướng truy cầu tiến bộ tri thức dành hàng giờ ngồi tại quán cà phê để trao đổi một cách nghiêm túc về các vấn đề triết lý cuộc sống, thế sự nhân gian và những phát kiến có giá trị. Từ đây, hàng quán cà phê Anh được vinh danh là “Penny Universities” – Trường đại học một hào.

Tên gọi “Penny Universities” bắt nguồn từ giá mỗi ly cà phê và chỗ ngồi trong một buổi (sáng-chiều-tối) tại quán cà phê. Trái với phòng trà hay quán rượu, hàng quán cà phê là mảnh đất màu mỡ cho những hoạt động mang tính hàn lâm lẫn thực nghiệp trong nhiều lĩnh vực: khoa học, kinh tế, nông nghiệp, công nghiệp, thương nghiệp… Nhiều minh chứng lịch sử cho thấy, tại những “đại học ẩn hình” ở Anh đã khởi xuất hàng loạt học thuyết hàn lâm trong nhiều lĩnh vực có ảnh hưởng tới sự phát triển của nhân loại.

Học thuyết của nhân loại và các tổ chức toàn cầu bắt đầu từ quán cà phê

Đầu tiên phải kể đến câu lạc bộ cà phê của Đại học Oxford. Trong không gian quán cà phê ở đây, cha đẻ của nền kinh tế học - Adam Smith hoài thai những tác phẩm kinh điển như: The Theory of Moral Sentiments (Lý thuyết về tình cảm đạo đức), The Wealth of Nations (Sự thịnh vượng của các quốc gia), Học thuyết về nền kinh tế tư bản… có giá trị ảnh hưởng sâu rộng tới nền kinh tế thị trường hiện đại cũng như các tư tưởng triết học đạo đức ngày nay.

Năm 1660, quán cà phê Tilliard’s là nơi thành lập Hội Hoàng Gia (Royal Society) quy tụ các nhà khoa học hàng đầu bấy giờ. Hội Hoàng Gia là tiền thân của viện Hàn lâm Khoa học Vương quốc Anh - học viện khoa học uy tín nhất thế giới, phát triển tới hơn 8.000 thành viên cho tới ngày nay, với các tên tuổi lớn như: Isaac Newton, Charles Darwin, Benjamin Franklin, Albert Einstein, Steven Hawking…

Trong khi đó, từ quán cà phê ở đại học Edinbourg, triết gia, nhà kinh tế học, nhà sử học David Hume đã viết nhiều tác phẩm có tầm ảnh hưởng tới ngành triết học hiện đại như: A Treatise of Human Nature (Tiểu luận về bản chất con người), An Enquiry Concerning Human Understanding (Một cuộc điều tra liên quan đến sự hiểu biết của con người), An Enquiry Concerning the Principles of Morals (Một cuộc điều tra liên quan đến các nguyên tắc đạo đức)…

Không chỉ là nơi khởi nguồn cho các học thuyết hàn lâm mà các “Trường đại học ẩn hình” ở Anh còn là nơi thành lập của các tập đoàn, tổ chức kinh tế và tài chính vang danh. Ở London, tập đoàn bảo hiểm Lloyd’s được thành lập tại quán cà phê Lloyds Coffee-house; sàn giao dịch chứng khoán Hoàng gia-Royal Exchange của Anh có gốc gác từ quán cà phê Jonathan’s; tổ chức chứng khoán hàng hải của London - London Shipping Exchange ra đời ở quán cà phê Baltic… Còn quán Will's Coffee House được gọi là “ngôi nhà văn học” khi trở thành nơi gặp gỡ, thảo luận của các tên tuổi lớn trong nền văn chương như: Jonathan Swift, Alexander Pope, Joseph Addison…

Có thể nói cà phê Có thể nói cà phê đã phát triển ở Anh quốc theo một diễn trình khác so với các quốc gia ở lục địa Tây Âu, nhưng nhờ vậy mà đã mở hướng cho cà phê góp phần vào khát vọng thời đại bởi những thành tựu khai sáng nhân văn trong các “Trường đại học một hào”.

Đón đọc kỳ sau: Isaac Newton và nền móng cách mạng khoa học từ hàng quán cà phê

P.V


Gửi bình luận
(0) Bình luận

Chi Pu tung teaser 'nóng' gây sốt cộng đồng mạng

Sau thành công vang dội từ bài hit Cung đàn vỡ đôi, Chi Pu tiếp tục gây bão khi trình làng teaser đầy bí ẩn, hé lộ nhan sắc mặn mà khiến fan “điêu đứng”.

Hồ bơi to kỷ lục thế giới, phải đi thuyền buồm mới khám phá hết kỳ quan kiến trúc này

Crystal Lagoon, một hồ bơi nằm trong khuôn viên resort San Alfonso del Mar, Algarrobo Chile gây ấn tượng nhất khu vực Nam Mỹ và thế giới vì là bể bơi rộng nhất thế giới, kích thước bằng 11 sân bóng đá cộng lại.

Netflix góp sức thúc đẩy bình đẳng sắc tộc

Netflix cam kết sẽ quyên góp 100 triệu USD trợ giúp cho cộng đồng người da đen.

Sân khấu kịch Broadway đóng cửa đến hết năm 2020 vì COVID-19

Đây là khoảng thời gian đóng cửa kỷ lục trong lịch sử sân khấu Broadway.

Những bức ảnh đẹp trong cuộc thi nhiếp ảnh thế giới Creative Photo Awards 2020

Những bức ảnh thắng giải trong cuộc thi Creative Photo Awards do tổ chức Siena Photo Awards vừa công bố được chọn lọc từ 24.000 bài dự thi của các nhiếp ảnh gia chuyên và không chuyên đến từ hơn 200 quốc gia.

Nhạc sĩ Phú Quang say đắm trong những bản tình ca cho đêm nhạc riêng mình

Nhắc tới nhạc sĩ Phú Quang, có lẽ khán giả yêu nhạc quá quen thuộc với những bài hát nằm lòng của ông như: Biển nỗi nhớ và em, Có một vài điều anh muốn nói với em, Nỗi nhớ mùa đông, Dạ khúc cho tình nhân, Biển nỗi nhớ và em, Còn tuổi nào cho em...

Đừng lãng quên Marsha P. Johnson – người phụ nữ chuyển giới được Google vinh danh hôm nay

Hôm nay 30.6, Google Doodle đã vinh danh Marsha P. Johnson (1945-1992) – một trong những nhà hoạt động quyền LGBTQ nổi tiếng nhất tại Mỹ vào cuối thế kỷ trước. Động thái này diễn ra trong lúc Tháng tự hào (tháng 6 hằng năm) của cộng đồng LGBTQ sắp kết thúc.

Ngành công nghiệp giải trí tìm kiếm sự cứu trợ sau dịch COVID-19

Các hãng phim Hollywood đã gửi một lá thư tới Quốc hội kêu gọi có các biện pháp hỗ trợ hồi sinh ngành công nghiệp giải trí bị ảnh hưởng nặng nề bởi dịch bệnh.

Xem Sex Education, tôi dạy con bài học bỏ thói kiêu căng và học cách sống như 1 đứa trẻ bình thường!

Điện ảnh - Thanh Hương - 12/09/2025 12:00
Một trải nghiệm nhớ đời đã khiến con phải lắng nghe bài học mẹ kể.

Làm việc với tỷ phú Jeff Bezos trong 15 năm, tôi rút ra được 6 bài học quan trọng

Kỹ năng - Ứng Hà Chi - 12/09/2025 11:00
Những lời khuyên của ông Ethan Evans - lãnh đạo cấp cao tại Amazon sẽ mang lại sự hữu ích cho mọi người.

Đừng chạy theo guồng quay của người khác, cuộc đời mới thật sự có chất lượng

Suy ngẫm - Tích Thành - 12/09/2025 10:00
Chạy theo "đồng hồ xã hội" chỉ khiến bạn kiệt sức trong cuộc đua không có đích đến. Chỉ khi sống đúng nhịp điệu của chính mình, bạn mới tìm được niềm vui và ý nghĩa thật sự của cuộc đời.

Đại địa chấn kinh tế - Khi thế giới tài chính “rung chuyển” chỉ bởi một quyết định

Từ sách - Phim - Quìn - 12/09/2025 09:00
Trong lịch sử hiện đại, tài chính toàn cầu giống như một “trái tim” bơm máu cho nền kinh tế thế giới. Nhưng trái tim ấy chưa bao giờ đập đều. Thỉnh thoảng, nó rung lên những cơn chấn động dữ dội, khiến cả hệ thống tưởng như vững chắc lại đổ vỡ chỉ trong chớp mắt.

'Để con chăm sóc cha' và 'Để con chăm sóc mẹ' - Đừng đợi cha mẹ rời xa, mới học cách yêu thương

Từ sách - Phim - Quìn - 12/09/2025 08:00
Bạn có bao giờ tự hỏi: nếu ngày mai thức dậy, người thân yêu nhất của bạn không còn ở đó nữa, bạn có hối tiếc điều gì không?

An ninh tính toán

Blog GS John VU - GS John Vu - 11/09/2025 13:00
Không may an ninh thông tin vẫn không được nhiều người phát triển phần mềm xem xét một cách nghiêm chỉnh, hay không được dạy như một môn yêu cầu ở hầu hết các đại học. Khi công nghệ phát triển phổ biến hơn, việc lạm dụng nó trở nên ngày một nghiêm trọng hơn.

Xem "Sex education", tôi giật mình hiểu ra thế nào là "cách yêu lành mạnh"

Điện ảnh - Thanh Uyên - 11/09/2025 12:00
Bộ phim "Sex education", tôi chỉ định xem để cười cho vui, ai dè xem rồi... như bị ai đó đập vào mặt.

4 thứ người khôn ngoan luôn tránh làm!

Kỹ năng - Thanh Hương - 11/09/2025 11:00
Cha mẹ nên dạy con những điều này!

Hóa ra, những trở ngại bạn gặp đều là ông Trời gửi đến để "độ" bạn

Suy ngẫm - Tích Thành - 11/09/2025 10:00
Đừng vội than trách khi gặp khó khăn, bởi có thể đó không phải là sự trừng phạt, mà là món quà ẩn giấu ông Trời dành cho bạn.

Trở về từ cõi chết - Hành trình cận tử và chữa lành của một bệnh nhân ung thư

Từ sách - Phim - FN - 11/09/2025 09:00
​​​​​​​Sẽ ra sao nếu một ngày ta đối diện với cái chết? Và rốt cuộc, đằng sau cái chết sẽ là một thế giới như thế nào? Liệu có tồn tại thiên đường hay địa ngục như người ta vẫn nói, hay sẽ là một khung cảnh nào khác?

Flow - Dòng chảy : Hạnh phúc có thực sự đến từ tiền bạc và danh tiếng?

Từ sách - Phim - Quìn - 11/09/2025 08:00
Có hai chiến lược lớn mà mỗi người có thể chọn để nâng cao chất lượng cuộc sống. Thay đổi điều kiện bên ngoài sao cho phù hợp với mục tiêu. Hoặc thay đổi cách mình trải nghiệm những điều kiện ấy, biến bất kỳ hoàn cảnh nào cũng thành cơ hội để phát triển và tận hưởng.

Dự báo thị trường khoán ngoài

Blog GS John VU - GS John Vu - 10/09/2025 13:00
Theo nhiều nghiên cứu mới, một số địa chỉ khoán ngoài ở Trung và Đông Âu đang có vấn đề khi họ phải cạnh tranh với những địa chỉ mới ở châu Phi, Trung Đông và Đông Nam Á. Lí do đơn giản: Chi phí làm kinh doanh tăng lên.

Xem Sex Education, tôi nghĩ tới sai lầm mà cha mẹ nào cũng cần tránh

Điện ảnh - Lam Chi - 10/09/2025 12:00
Xem phim “Sex Education” khiến tôi chiêm nghiệm được nhiều điều về tuổi trẻ, tình thân và cả trách nhiệm làm cha mẹ.

Đọc sách định hình bộ não, điều gì xảy ra nếu chúng ta ngừng đọc?

Kỹ năng - Đức Khương - 10/09/2025 11:00
Đọc sách từng là thói quen phổ biến trong cuộc sống thường ngày, nhưng giờ đây dường như thói quen này đang trở thành một thú vui ngày càng mai một.

‘Không phải ánh sáng cuối đường hầm, đây mới là điều hầu hết bệnh nhân của tôi thấy trước khi chết’

Suy ngẫm - Trà My - 10/09/2025 10:00
Một y tá chăm sóc cuối đời cho biết bệnh nhân thường nhìn thấy điều gì đó mang lại sự an ủi trước khi qua đời.
HẠT GIỐNG TÂM HỒN
2019 Bản quyền thuộc về hatgiongtamhon.com.vn. Phát triển bởi ONECMS
Thứ 6, 12/09/2025