Thứ thế trong xã hội ngày trước

Tiến sĩ Huỳnh Công Tín24/02/2023 12:01
Thứ thế trong xã hội ngày trước

Không rõ ai là người đã xác lập ra thứ thế tầng lớp xã hội “Hai, Ba, Tư, Năm, Sáu, Bảy, Tám…” nhưng rõ ràng thế thứ này một thời được xã hội ngày trước thừa nhận trong mức độ công chúng.

Thử nhìn lại, cách xếp đặt trật tự xã hội này để thấy được mức độ nhìn nhận của công chúng Nam Bộ là có cơ sở.

"Thứ Hai" trong gia đình Nam Bộ là lớn nhất, như con trưởng trong xã hội miền Bắc. Chỉ cần nghe gọi “anh Hai”, người ta đủ biết uy lực của người này trong gia đình. Anh Hai còn được mệnh danh là người có tiền, quyền. Nhưng trong xã hội, tầng lớp thứ Hai này còn được gọi bằng một cụm từ đề cao hơn là “thầy Hai”. Thầy Hai là để chỉ dân thầy chú, dân có học, dân có uy lực trí tuệ và tài chính ở mức độ mà thiên hạ phải nể phục tôn xưng bằng “thầy”. Vậy là hết cỡ!

nguoi-xua-o-ct.jpg
Người Nam Bộ cách nay gần 1 thế kỷ - Ảnh tư liệu

Đám giang hồ hay tù nhân ngày trước thấy ai mà cộng đồng gọi là “thầy Hai”, dù người này bị bắt vô khám thì bọn họ cũng không cần phải thử kiểm tra năng lực sức mạnh để thần phục, mà họ đã tỏ rõ sự thần phục ngay trong cách gọi.

"Thứ Ba" trong thứ và thế được dùng để chỉ những người “Hoa xì thẩu” với danh xưng “anh Ba”, tức anh Ba Tàu. Anh Ba tuy có thể không hẳn được mọi người trọng kính, nhưng chắc chắn anh Ba cũng là một thế lực đáng nể. "Anh Ba" có thể không có quyền, nhưng có tiền; mà có tiền trong xã hội kim tiền thì cũng như có quyền bởi đồng tiền là một thế lực ngầm trong xã hội.

"Thứ Tư" được dùng để chỉ dân giang hồ, dân “anh chị”. Anh Tư giang hồ “bốn biển đều là anh em”; tuy không được chính quyền nhìn nhận nhưng vẫn được “ngán nể” trong xã hội, bởi anh Tư được đám em út tôn vinh, sẵn sàng thừa lệnh anh Tư nếu anh Tư muốn. Như vậy, anh Tư cũng là người có “máu mặt” mà thiên hạ cũng ngầm ngán ngại, kiêng cữ đụng chạm.

truongptg.jpg
Trường trung học Phan Thanh Giản ở Cần Thơ ngày xưa - Ảnh tư liệu

"Thứ Năm" được dân gian gọi là Năm Cà Nhỏng. Cà nhỏng được hiểu là dân lang thang, tối ngày không làm gì, chỉ biết ăn nhậu, quậy phá. Anh Năm, tuy không được xã hội đề cao, cũng không nhiều người ngán ngại, thậm chí họ còn coi khinh, nhưng anh Năm cũng là một hạng người mà xã hội ngại đụng chạm. Đây là một hạng người cũng có tiền, vì không có tiền thì lấy gì ăn nhậu tối ngày sáng đêm. Lại nữa, nếu dây dưa với mấy anh chị ăn nhậu thì cũng chẳng được lợi gì, tối đa cũng chỉ nhận được lời xin lỗi của họ vì “xỉn quá” không nhớ và không biết mình đã làm gì, rồi cùng huề là xong. Chính quyền cũng thu xếp hòa giải.

"Thứ Sáu" là dân có súng. Dân này cũng không phải là quan chức gì, nhưng có súng, không biết nó có được phép mang súng hay không nhưng rủi nó có thể bắn bậy, “nhắm cẳng trúng đầu” thì thiệt thân mình. Anh Sáu, ngày trước còn được gán ghép cho cảnh sát, bởi dù gì hắn cũng có côn (colt), súng lục - súng sáu (hộp đạn có 6 viên). Đụng chạm với anh Sáu cũng mệt bởi ảnh nổi xung bắn bậy thì tiêu mạng mình.

"Thứ Bảy" chỉ anh Bảy Chà. Chà ở đây là dân chà và, dân da đen, có thể là người Ấn, hoặc người gốc Phi nào đó. Nôm na là người có màu da đen, mà dân Nam Bộ nếu không gọi họ là dân Chà Và, thì cũng dân Mã Tà, dân ngoại lai. Họ tuy không hơn gì ta nhưng dẫu sao anh Bảy cũng còn có chút ít tiền cho vay, hơn mình thường túng thiếu. Đôi khi, người ta cũng phải nhờ ảnh, nên lòng dặn lòng: cũng đừng dại gì đụng tới anh Bảy.

img_0658.jpg
Bến sông Cần Thơ cách nay 1 thế kỷ - Ảnh tư liệu

"Thứ Tám" là dân lao động. Thứ này thấp nhất trong hệ thống thứ thế xã hội, nên không được gọi là anh, mà chỉ là thằng. Thằng Tám vào lính thì cũng là "lính Tám", thế thôi. Đôi khi ai đó nhỡ miệng gọi bằng “anh Tám” cũng chỉ để xã giao, lịch sự. Dân thợ thuyền biết mình được xếp thứ Tám thì cũng tự dặn lòng, khi có chuyện gì xích mích với ai, nói chung là thầy (thầy Hai) hoặc các anh (anh Ba cho tới anh Bảy) thì mình đã không hơn họ, nên thường bảo nhau “bỏ qua đi Tám”. Ngày trước có một bài hát của nhạc sĩ Phạm Duy, dân gian rêu rao động viên thằng Tám, hát nghêu ngao trên đường như vầy: “Sức mấy mà buồn! Buồn ơi…, bỏ đi Tám...”.

Nhắc lại chuyện thế thứ để thấy người Nam Bộ họ quả trải đời! Bài học tự xác định thành phần của ai đó để mà xưng gọi; tránh gây mất lòng, âu cũng có lợi cho mình hơn trong cuộc sống với nhiều va chạm đòi hỏi phải có sự ứng xử khôn khéo.


Gửi bình luận
(0) Bình luận
1

Tối nay 28.4, tổng duyệt trình diễn 10.500 drone trên sông Sài Gòn

Sáng 28.4, bà Trần Thị Diệu Thúy - Phó chủ tịch UBND TP.HCM ký văn bản thay đổi lịch trình diễn thiết bị không người lái (drone) trong chương trình lễ hội "Sắc màu thành phố Bác".
2

Huyền Minh Nhị Lão không dám kể về sư phụ của mình, do âm mưu độc ác nhắm vào Quách Tĩnh - Hoàng Dung

Vậy tại sao Huyền Minh Nhị Lão lại luôn giữ kín về sư phụ của mình?
3

Không phải Kiều Phong, chỉ 2 cao thủ sở hữu những tuyệt kỹ này có thể khiến Vô Danh Thần Tăng thua đau

Ai là người có tuyệt kỹ có thể phá vỡ "tường khí" hộ thể của Vô Danh Thần Tăng?
4

Có phải vì biểu ca, Vương Ngữ Yên rời bỏ Đoàn Dự, câu trả lời đến từ Vân Trung Hạc

Vì sao Đoàn Dự thất bại trong cuộc chinh phục trái tim Vương Ngữ Yên?
5

YouTube kỷ niệm tuổi 20 và những sự thật thú vị

YouTube vừa thông báo, họ đang chào mừng sinh nhật tuổi 20 bằng nhiều hoạt động kỷ niệm đặc biệt.

Hình ảnh động vật nổi bật: Sư tử bất ngờ vồ diễn viên trong màn xiếc thú

Khoảnh khắc sư tử kích động bất ngờ tấn công người dạy thú khi đang diễn xiếc khiến nhiều khán giả kinh hãi, là một trong những hình ảnh động vật nổi bật tuần qua.

Clip "màn ảo thuật nổi tiếng bị lật tẩy" nổi bật tuần qua

Đoạn video lật tẩy bí mật của màn diễn ảo thuật nổi tiếng là một trong những clip nổi bật nhất mạng xã hội tuần qua.

Rắn nghe tiếng động như thế nào?

Không có đôi tai như đa số loài động vật khác, nhưng rắn nhận biết môi trường xung quanh theo một cách cực kỳ nhạy bén.

Chung cư cũ khiến người Mỹ trầm trồ, là biểu trưng đặc biệt của TPHCM?

Không chỉ biểu trưng cho sự cổ kính ngay giữa trung tâm thành phố, chung cư 42 Nguyễn Huệ (quận 1, TPHCM) còn khiến bao du khách và truyền thông quốc tế phải thích thú, trầm trồ.

Chùm ảnh đẹp về tình yêu của các loài động vật trong tự nhiên

Không chỉ con người, các loài động vật cũng có những cách khác nhau để thể hiện tình yêu.

'Chàng hoàng tử' cưỡi bạch mã đi chơi Valentine giữa trung tâm TPHCM

Mạng xã hội xuất hiện hình ảnh nam tài xế ung dung cưỡi ngựa đi trên đường khiến nhiều người thích thú trong ngày lễ tình nhân 14/2.

Giải mã từ điển tình yêu của Gen Z

Không chỉ là yêu, thương, chia tay… các bạn trẻ Gen Z ngày nay còn có nhiều thuật ngữ mới mẻ để chỉ rất nhiều trạng thái, khái niệm khác nhau trong tình yêu.

Hiệu ứng cánh bướm - Một con bướm vỗ cánh có thể gây ra cơn bão như lời đồn hay không?

Mỗi cái đập gây ra một sự thay đổi nhỏ trong áp suất không khí xung quanh con bướm, nhưng sự dao động này không đáng kể so với tổng áp suất của không khí, lớn hơn khoảng 100.000 lần.

Podcast: 'Ánh sáng trong ta' - Quyển sách truyền cảm hứng về sức mạnh bên trong

Từ sách - Phim - FN - 12/05/2025 13:00
Đọc “Ánh sáng trong ta”, bạn sẽ nhận được những lời khuyên sâu sắc và cả gợi ý về những chiến lược giúp bạn khám phá ra sức mạnh, điểm khác biệt của chính mình; nhìn ra giá trị bản thân, sự thiếu tự tin trong cuộc sống đầy khó khăn, thử thách...

Càng xem nhân vật này trong phim Sex Education, tôi càng sợ hãi “quyền lực làm cha” của chính mình

Điện ảnh - Tuệ Tâm - 12/05/2025 12:00
Nhân vật này trong phim Sex Education dù sao vẫn còn vô cùng may mắn…

ChatGPT và các chatbot AI liệu có đủ tin cậy để tư vấn sức khỏe?

Kỹ năng - Hoàng Vũ - 12/05/2025 11:00
Trong bối cảnh hệ thống chăm sóc sức khỏe tại nhiều quốc gia đang đối mặt với tình trạng quá tải, chi phí khám-chữa bệnh tăng cao và thời gian chờ đợi kéo dài, ngày càng nhiều người tìm đến các công cụ hỗ trợ trí tuệ nhân tạo (AI) như ChatGPT để tìm kiếm lời khuyên y tế.

Thiên kiến AI

Suy ngẫm - Hoàng Vũ - 12/05/2025 10:00
Trong những năm gần đây, trí tuệ nhân tạo (AI) đã trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống và công việc của con người, từ chăm sóc sức khỏe, tài chính đến giáo dục và sáng tạo nội dung.

3 lời khuyên nuôi dạy con cái từ Maye Musk – người mẹ đơn thân nuôi dạy tỷ phú Elon Musk

Phong cách sống - M.Tee - 12/05/2025 09:00
Một mình nuôi ba con giữa những khó khăn, Maye Musk không chỉ dạy con nên người mà còn truyền cảm hứng sống tích cực bằng chính hành trình làm mẹ đầy bản lĩnh và yêu thương.

Ánh sáng trong ta - Giữ lấy ánh sáng trong những ngày mù mịt nhất

Từ sách - Phim - Minh Hằng - 12/05/2025 08:00
Ánh sáng trong ta là cách Michelle Obama tháo bỏ vỏ bọc hoàn hảo mà nhiều người mặc định gán cho bà. Michelle không né tránh việc chia sẻ những lúc mình cảm thấy không đủ: không đủ giỏi, không đủ đẹp, không đủ "đúng chuẩn".

Xem Sex Education, tôi dạy con gái 1 bài học dám chắc về sau con sẽ không bao giờ tái phạm

Điện ảnh - Thanh Hương - 11/05/2025 13:00
Rất nhiều đứa trẻ cũng có tính xấu này giống con gái tôi.

Hơn 1,9 triệu người đặt 7 câu hỏi về 'chuyện chăn gối' với Chat GPT, AI có phải bác sĩ tâm lý?

Kỹ năng - Nguyễn Phượng - 11/05/2025 12:00
Tình dục là một trong những nội dung được người dùng mạng đặt ra câu hỏi nhiều nhất cho AI.

Dương Quá chết dưới tay cao thủ, người đã tạo ra tuyệt kỹ từ Ngọc Nữ Tâm Kinh?

Thư giãn - Nguyệt Phạm - 11/05/2025 11:00
Có một cao thủ ẩn danh với võ công thâm hậu được cho là có liên quan đến cái chết bí ẩn của Dương Quá, sự thật là gì?

Facebook gieo mầm cô đơn, Mark Zuckerberg nay lại kêu gọi kết bạn và trò chuyện với AI

Suy ngẫm - Sơn Vân - 11/05/2025 10:00
Trong tầm nhìn mới nhất của Mark Zuckerberg (Giám đốc điều hành Meta Platforms) về tương lai, chúng ta có thể lấp đầy những khoảng trống cô đơn bằng cách trò chuyện với AI.

Podcast: Chân trần chí thép – Cuộc chiến trong lòng đất

Từ sách - Phim - FN - 11/05/2025 09:00
Sự hình thành hệ thống địa đạo Củ Chi là một bằng chứng về lòng kiên trì, quyết tâm và kỹ năng của du kích Củ Chi trong suốt ba mươi năm. Trong cuộc đọ sức về ý chí dưới lòng đất, du kích địa đạo là những tường thành vững chãi, không bao giờ bị đánh bật.

Bắt đầu hành trình chuyển hóa thân tâm trong mùa Vesak 2025

Tủ sách - Đan Thanh - 11/05/2025 08:00
Những cuốn sách Phật giáo giúp bạn soi rọi lại chính mình để thực sự sống trọn vẹn, thảnh thơi trong từng sát-na của hiện tại.

Xem "Sex Education", tôi chết lặng vì hành động từng làm với cha: Có những tổn thương mà ta day dứt cả đời

Điện ảnh - Ứng Hà Chi - 10/05/2025 13:00
Đôi khi, ước mơ đẹp nhất không phải là những điều lớn lao, mà chính là hạnh phúc giản dị của những người thân yêu.

Tại sao không nên dùng vân tay để mở khóa điện thoại?

Kỹ năng - KV - 10/05/2025 12:00
Touch ID (khóa vân tay) từng một thời được coi là phương pháp bảo mật lý tưởng, nhưng qua thực tiễn lại bộc lộ những điểm yếu về khả năng bảo mật.

Có phải vì biểu ca, Vương Ngữ Yên rời bỏ Đoàn Dự, câu trả lời đến từ Vân Trung Hạc

Thư giãn - Nguyệt Phạm - 10/05/2025 11:00
Vì sao Đoàn Dự thất bại trong cuộc chinh phục trái tim Vương Ngữ Yên?
HẠT GIỐNG TÂM HỒN
2019 Bản quyền thuộc về hatgiongtamhon.com.vn. Phát triển bởi ONECMS
Thứ 2, 12/05/2025