Thứ thế trong xã hội ngày trước

Tiến sĩ Huỳnh Công Tín24/02/2023 12:01
Thứ thế trong xã hội ngày trước

Không rõ ai là người đã xác lập ra thứ thế tầng lớp xã hội “Hai, Ba, Tư, Năm, Sáu, Bảy, Tám…” nhưng rõ ràng thế thứ này một thời được xã hội ngày trước thừa nhận trong mức độ công chúng.

Thử nhìn lại, cách xếp đặt trật tự xã hội này để thấy được mức độ nhìn nhận của công chúng Nam Bộ là có cơ sở.

"Thứ Hai" trong gia đình Nam Bộ là lớn nhất, như con trưởng trong xã hội miền Bắc. Chỉ cần nghe gọi “anh Hai”, người ta đủ biết uy lực của người này trong gia đình. Anh Hai còn được mệnh danh là người có tiền, quyền. Nhưng trong xã hội, tầng lớp thứ Hai này còn được gọi bằng một cụm từ đề cao hơn là “thầy Hai”. Thầy Hai là để chỉ dân thầy chú, dân có học, dân có uy lực trí tuệ và tài chính ở mức độ mà thiên hạ phải nể phục tôn xưng bằng “thầy”. Vậy là hết cỡ!

nguoi-xua-o-ct.jpg
Người Nam Bộ cách nay gần 1 thế kỷ - Ảnh tư liệu

Đám giang hồ hay tù nhân ngày trước thấy ai mà cộng đồng gọi là “thầy Hai”, dù người này bị bắt vô khám thì bọn họ cũng không cần phải thử kiểm tra năng lực sức mạnh để thần phục, mà họ đã tỏ rõ sự thần phục ngay trong cách gọi.

"Thứ Ba" trong thứ và thế được dùng để chỉ những người “Hoa xì thẩu” với danh xưng “anh Ba”, tức anh Ba Tàu. Anh Ba tuy có thể không hẳn được mọi người trọng kính, nhưng chắc chắn anh Ba cũng là một thế lực đáng nể. "Anh Ba" có thể không có quyền, nhưng có tiền; mà có tiền trong xã hội kim tiền thì cũng như có quyền bởi đồng tiền là một thế lực ngầm trong xã hội.

"Thứ Tư" được dùng để chỉ dân giang hồ, dân “anh chị”. Anh Tư giang hồ “bốn biển đều là anh em”; tuy không được chính quyền nhìn nhận nhưng vẫn được “ngán nể” trong xã hội, bởi anh Tư được đám em út tôn vinh, sẵn sàng thừa lệnh anh Tư nếu anh Tư muốn. Như vậy, anh Tư cũng là người có “máu mặt” mà thiên hạ cũng ngầm ngán ngại, kiêng cữ đụng chạm.

truongptg.jpg
Trường trung học Phan Thanh Giản ở Cần Thơ ngày xưa - Ảnh tư liệu

"Thứ Năm" được dân gian gọi là Năm Cà Nhỏng. Cà nhỏng được hiểu là dân lang thang, tối ngày không làm gì, chỉ biết ăn nhậu, quậy phá. Anh Năm, tuy không được xã hội đề cao, cũng không nhiều người ngán ngại, thậm chí họ còn coi khinh, nhưng anh Năm cũng là một hạng người mà xã hội ngại đụng chạm. Đây là một hạng người cũng có tiền, vì không có tiền thì lấy gì ăn nhậu tối ngày sáng đêm. Lại nữa, nếu dây dưa với mấy anh chị ăn nhậu thì cũng chẳng được lợi gì, tối đa cũng chỉ nhận được lời xin lỗi của họ vì “xỉn quá” không nhớ và không biết mình đã làm gì, rồi cùng huề là xong. Chính quyền cũng thu xếp hòa giải.

"Thứ Sáu" là dân có súng. Dân này cũng không phải là quan chức gì, nhưng có súng, không biết nó có được phép mang súng hay không nhưng rủi nó có thể bắn bậy, “nhắm cẳng trúng đầu” thì thiệt thân mình. Anh Sáu, ngày trước còn được gán ghép cho cảnh sát, bởi dù gì hắn cũng có côn (colt), súng lục - súng sáu (hộp đạn có 6 viên). Đụng chạm với anh Sáu cũng mệt bởi ảnh nổi xung bắn bậy thì tiêu mạng mình.

"Thứ Bảy" chỉ anh Bảy Chà. Chà ở đây là dân chà và, dân da đen, có thể là người Ấn, hoặc người gốc Phi nào đó. Nôm na là người có màu da đen, mà dân Nam Bộ nếu không gọi họ là dân Chà Và, thì cũng dân Mã Tà, dân ngoại lai. Họ tuy không hơn gì ta nhưng dẫu sao anh Bảy cũng còn có chút ít tiền cho vay, hơn mình thường túng thiếu. Đôi khi, người ta cũng phải nhờ ảnh, nên lòng dặn lòng: cũng đừng dại gì đụng tới anh Bảy.

img_0658.jpg
Bến sông Cần Thơ cách nay 1 thế kỷ - Ảnh tư liệu

"Thứ Tám" là dân lao động. Thứ này thấp nhất trong hệ thống thứ thế xã hội, nên không được gọi là anh, mà chỉ là thằng. Thằng Tám vào lính thì cũng là "lính Tám", thế thôi. Đôi khi ai đó nhỡ miệng gọi bằng “anh Tám” cũng chỉ để xã giao, lịch sự. Dân thợ thuyền biết mình được xếp thứ Tám thì cũng tự dặn lòng, khi có chuyện gì xích mích với ai, nói chung là thầy (thầy Hai) hoặc các anh (anh Ba cho tới anh Bảy) thì mình đã không hơn họ, nên thường bảo nhau “bỏ qua đi Tám”. Ngày trước có một bài hát của nhạc sĩ Phạm Duy, dân gian rêu rao động viên thằng Tám, hát nghêu ngao trên đường như vầy: “Sức mấy mà buồn! Buồn ơi…, bỏ đi Tám...”.

Nhắc lại chuyện thế thứ để thấy người Nam Bộ họ quả trải đời! Bài học tự xác định thành phần của ai đó để mà xưng gọi; tránh gây mất lòng, âu cũng có lợi cho mình hơn trong cuộc sống với nhiều va chạm đòi hỏi phải có sự ứng xử khôn khéo.


Gửi bình luận
(0) Bình luận
3

Bí ẩn về cuốn sách chỉ vỏn vẹn 10 trang mà không ai có thể đọc xong trong đời!

Trong tiếng Anh, tiêu đề Cent mille milliards de poèmes được dịch là One hundred thousand billion poems, hoặc One hundred million million poems, hoặc One hundred trillion poems.
5

Làm sao để nhốt 10 con trâu vào 9 cái chuồng?

Một trong những câu hỏi dành cho trẻ con nhưng khiến cả người lớn cũng phải “vò đầu bứt tai”.

Hình ảnh động vật nổi bật: Sư tử bất ngờ vồ diễn viên trong màn xiếc thú

Khoảnh khắc sư tử kích động bất ngờ tấn công người dạy thú khi đang diễn xiếc khiến nhiều khán giả kinh hãi, là một trong những hình ảnh động vật nổi bật tuần qua.

Clip "màn ảo thuật nổi tiếng bị lật tẩy" nổi bật tuần qua

Đoạn video lật tẩy bí mật của màn diễn ảo thuật nổi tiếng là một trong những clip nổi bật nhất mạng xã hội tuần qua.

Rắn nghe tiếng động như thế nào?

Không có đôi tai như đa số loài động vật khác, nhưng rắn nhận biết môi trường xung quanh theo một cách cực kỳ nhạy bén.

Chung cư cũ khiến người Mỹ trầm trồ, là biểu trưng đặc biệt của TPHCM?

Không chỉ biểu trưng cho sự cổ kính ngay giữa trung tâm thành phố, chung cư 42 Nguyễn Huệ (quận 1, TPHCM) còn khiến bao du khách và truyền thông quốc tế phải thích thú, trầm trồ.

Chùm ảnh đẹp về tình yêu của các loài động vật trong tự nhiên

Không chỉ con người, các loài động vật cũng có những cách khác nhau để thể hiện tình yêu.

'Chàng hoàng tử' cưỡi bạch mã đi chơi Valentine giữa trung tâm TPHCM

Mạng xã hội xuất hiện hình ảnh nam tài xế ung dung cưỡi ngựa đi trên đường khiến nhiều người thích thú trong ngày lễ tình nhân 14/2.

Giải mã từ điển tình yêu của Gen Z

Không chỉ là yêu, thương, chia tay… các bạn trẻ Gen Z ngày nay còn có nhiều thuật ngữ mới mẻ để chỉ rất nhiều trạng thái, khái niệm khác nhau trong tình yêu.

Hiệu ứng cánh bướm - Một con bướm vỗ cánh có thể gây ra cơn bão như lời đồn hay không?

Mỗi cái đập gây ra một sự thay đổi nhỏ trong áp suất không khí xung quanh con bướm, nhưng sự dao động này không đáng kể so với tổng áp suất của không khí, lớn hơn khoảng 100.000 lần.

Tự do - Như chim tung cánh: Đi tìm chìa khóa của tự do thực thụ

Với những chia sẻ đầy khai mở, cuốn sách “Tự do – Như chim tung cánh” giúp người đọc xác định những trở ngại đối với tự do của họ, có thể do hoàn cảnh hoặc do bản thân họ tự áp đặt, tìm thấy lòng dũng cảm để thành thật với chính mình.

5 câu nói người EQ cao không bao giờ "treo" cửa miệng

Kỹ năng - Đông - 18/01/2025 12:00
Đây chính là "bí quyết" giúp người EQ cao luôn được lòng mọi người.

Cùng bị đánh lén, vì sao Trương Tam Phong và Vô Danh Thần Tăng phản ứng trái ngược?

Thư giãn - Chi Chi - 18/01/2025 11:00
Liệu sự khác biệt này của Trương Tam Phong và Vô Danh Thần Tăng có đến từ thực lực hay còn nguyên nhân nào khác?

Vì sao ông chủ shop không nhận cậu bé xin việc để mua quà sinh nhật cho em?

Truyền cảm hứng - Nguyễn Duy - 18/01/2025 10:00
Cậu bé học lớp 6 ở xã Nghi Phong, thành phố Vinh (Nghệ An) đạp xe ra phố, vào một shop (cửa hàng) thời trang xin việc. Hành động đẹp của ông chủ sau đó khiến câu chuyện cuối năm kết lại ấm áp.

Từng chê bai phim Sex Education, tôi bật ngửa về cách dạy con sai lầm của mình

Từ sách - Phim - Mỹ Hạnh - 18/01/2025 09:00
Tin nhắn chỉ vỏn vẹn 3 từ của con trai nhưng khiến tôi thao thức cả đêm.

Tự do - Như chim tung cánh: Đi tìm chìa khóa của tự do thực thụ

Từ sách - Phim - Đan Thanh - 18/01/2025 08:00
Với những chia sẻ đầy khai mở, cuốn sách “Tự do – Như chim tung cánh” giúp người đọc xác định những trở ngại đối với tự do của họ, có thể do hoàn cảnh hoặc do bản thân họ tự áp đặt, tìm thấy lòng dũng cảm để thành thật với chính mình.

Không nên chia sẻ quá nhiều với chatbot AI

Kỹ năng - PL - 17/01/2025 12:00
Theo khuyến cáo của các chuyên gia, người dùng không nên chia sẻ quá nhiều thông tin với chatbot AI, đặc biệt là những dữ liệu riêng tư.

Vì sao Giang Nam Thất Quái mất 10 năm không bằng Hồng Thất Công dạy Quách Tĩnh chỉ 1 tháng?

Thư giãn - Nguyệt Phạm - 17/01/2025 11:00
Vì sao 10 năm khổ luyện cùng Giang Nam Thất Quái lại không hiệu quả bằng 1 tháng học nghệ với Hồng Thất Công?

Nhiều người Việt trẻ lướt mạng xã hội hơn 3 giờ mỗi ngày

Phong cách sống - Ngọc Hiền - 17/01/2025 10:00
Báo cáo "Cuộc sống số của người Việt Nam" của Q&Me cho thấy, có đến 51% người trẻ trong độ tuổi 18 - 29 tuổi dành trên 3 giờ mỗi ngày để sử dụng mạng xã hội.

Trong 'Tây Du Ký' 4 đồ đệ của Đường Tăng đều phạm luật trời vì sao Bồ Tát vẫn chọn?

Từ sách - Phim - Tùng Lâm - 17/01/2025 09:00
Trong "Tây Du Ký", Đường Tăng đã thu nhận 4 đệ tử. Cả 4 người này đều phạm luật trời và được Quan Âm "chỉ điểm" trước khi theo Đường Tăng đi thỉnh kinh.

Sếp tồi - 3 cách để bạn không còn cảm thấy vội vã, hối hả mỗi dịp cuối năm

Từ sách - Phim - TĐ - 17/01/2025 08:00
Bạn có thấy gần cuối năm và lịch làm việc của bạn không một khoảng trống?  Cuối tuần rồi mà bạn vẫn không được nghỉ ngơi? Bạn có cảm thấy áp lực khi phải hoàn tất mọi việc trước khi kết thúc năm không?

Lo ngại TikTok bị cấm ở Mỹ, người dùng đổ xô tải app 'bản sao': Xiaohongshu

Kỹ năng - Vũ Anh - 16/01/2025 12:00
Đây một ứng dụng truyền thông xã hội phổ biến ở Trung Quốc nhưng ít được biết đến bên ngoài đất nước.

Nhà khoa học cấp cao Nvidia ngỡ ngàng vì video robot hình người của Engine AI

Thư giãn - Sơn Vân - 16/01/2025 11:00
Engine AI hy vọng tận dụng được sự quan tâm với các robot hình người của mình bằng cách giảm giá trong bối cảnh cạnh tranh gay gắt tại Trung Quốc.

Nguyên tắc dụng quân của Sếp giỏi: Trọng ‘Nhân tài’ - không cần tìm ‘Nô tài’

Suy ngẫm - Diệu Đan - 16/01/2025 10:00
Nhìn chung, ở nơi làm việc, giữ quy tắc, mới có được sự tin tưởng; có nguyên tắc, mới đáng để giao phó. Cho dù là công việc hay cuộc sống, việc "làm cho người khác cảm thấy yên tâm" là lợi thế cạnh tranh lớn nhất của một cá nhân.

Xem phim Sex Education, tôi đúc rút bài học quý báu để dạy con trai

Từ sách - Phim - Mỹ Hạnh - 16/01/2025 09:00
Bộ phim Sex Education đã truyền cảm hứng cho tôi rất nhiều trong việc dạy dỗ con cái.

Con đường chuyển hóa - Để không trở thành nạn nhân của vọng tưởng

Từ sách - Phim - Quìn - 16/01/2025 08:00
Khi đối diện một vấn đề, ta thường hay tự mình suy diễn, tưởng tượng đủ thứ, để rồi phiền não, đau buồn vì cái tưởng của mình. Nhưng ít ai nhận ra rằng, cái mà ta thấy chỉ là ảo ảnh do tâm tạo nên chứ không phải cái biết chân thật của mình.
HẠT GIỐNG TÂM HỒN
2019 Bản quyền thuộc về hatgiongtamhon.com.vn. Phát triển bởi ONECMS
Thứ 7, 18/01/2025