Thiền là gì? - Thiền là hiện tại, hiện tại là thiền

Được biết đến như một triết gia và nhà diễn thuyết nổi tiếng, J. Krishnamurti đã để lại nhiều tư tưởng vĩ đại góp phần tạo nên những thay đổi tích cực trong đời sống tinh thần của con người. Trong đó, thiền là một chủ đề lớn, xuất hiện xuyên suốt trong các bài viết và bài diễn thuyết của ông.

J. Krishnamurti quan niệm: “Thiền không phải là tụng niệm những từ ngữ, ngồi trong góc tối, nhìn vào những sự phóng chiếu, hình ảnh và ý niệm của chính mình. Thiền là làm sáng tỏ cái đã biết và tự giải thoát mình khỏi cái đã biết.” Tư tưởng khác biệt này đã tạo nên một hệ thống trường phái thiền định theo kiểu Krishnamurti, mang đến một góc nhìn hoàn toàn mới so với cách tiếp cận truyền thống về việc luyện tập, đặt ra mục tiêu hay kiểm soát ý chí trong thiền. Nghĩa là, thay vì ép buộc tâm trí tĩnh lặng và thoát ly khỏi thực tại cuộc sống, người thực hành thiền cần nhận biết sâu sắc về bản chất của cái tôi, hành vi và tư tưởng của bản thân.

Mặt khác, thiền còn là “sự khám phá, sự chú tâm để mang lại trật tự cho cuộc đời bạn, và do đó, cho xã hội.” - theo J. Krishnamurti. Sự chú tâm ấy không chỉ diễn ra trong lúc hành thiền, mà là mọi lúc mọi nơi: lúc ăn, lúc uống, lúc đang lái xe hay nói chuyện với người khác. Khi chú tâm, sẽ không có cái “tôi” làm trung tâm, bạn sẽ đạt được trạng thái tự do tuyệt đối trong tâm trí và nhận thức của chính mình. Đây cũng là cách thức để vượt lên khỏi những khốn khổ, đau đớn hay khó khăn trong hiện tại. Thực tế hầu hết chúng ta đều không nhận biết được những khác thường và vấn đề của chính mình, mà thay vào đó chỉ biết đổ lỗi cho người khác hoặc cho hoàn cảnh. Vậy nên để tạo ra sự thay đổi, bạn phải nhận thức, bạn phải quan sát từng lời nói, từng cảm giác và suy nghĩ của mình, phải đi thật sâu vào chính mình, khi đó bạn mới thật sự tự do và hạnh phúc.

Qua những trích dẫn đơn giản mà sâu sắc về thiền của J. Krishnamurti trong cuốn sách “Thiền là gì?”, người đọc có thể đúc kết cho bản thân những cách thực hành và khai ngộ riêng. Không cần phải bó hẹp thiền định trong bất cứ khuôn khổ nào, tự bản thân bạn cũng có thể lĩnh hội được bản chất của thiền, và tìm thấy bình yên trong chính tâm hồn mình. Trên con đường tự truy vấn bản thân, bạn sẽ nhận ra không có câu trả lời cụ thể nào cho phương thức đúng đắn nhất để sống hay để thiền. Là thật ra đó là hành trình khám phá của chính bạn, không thể tính bằng ngày bằng năm mà luôn diễn ra, hiện hữu bên trong mỗi con người.