Người đàn bà trong tôi – Không phải lúc nào tôi cũng là cô thiếu nữ tuổi mười bảy
Người ta nói đúng: khi bạn có con, không ai có thể giúp bạn chuẩn bị điều gì. Đó là một phép màu. Bạn đang tạo ra một cơ thể khác.
Tối 9.1, lễ trao giải Zing Music Awards (ZMA) 2019 diễn ra tại Nhà hát Hòa Bình, TP.HCM. Chương trình do Zing MP3 tổ chức. Giải thưởng ZMA 2019 được chia thành 9 hạng mục, gồm: Phát hiện của năm, Nghệ sĩ của năm, nhóm giải thưởng theo thể loại nhạc (Ca khúc pop/ballad, dance/electronic, R&B/soul, rap/hip hop, Nhạc phim được yêu thích) và nhóm giải thưởng yêu thích (Nam/Nữ nghệ sĩ được yêu thích).
Đáng chú ý là ở hạng mục Nhạc phim được yêu thích nhất, BTC ZMA 2019 đã trao giải cho bài hát Gánh mẹ của Quách Beem (bài hát được đạo diễn Lý Hải dùng làm nhạc phim OST Lật mặt 4: Nhà có khách).
Giải thưởng bất ngờ này khiến cho nhiều người cảm thấy “hoang mang” vì thời gian qua bài Gánh mẹ của Quách Beem đang vướng vào ồn ào tranh chấp quyền tác giả với nhà thơ Trương Minh Nhật. Tranh cãi đã diễn ra, ông Trương Minh Nhật đã đâm đơn kiện ra tòa, vụ án việc đang được TAND TP.HCM thụ lý từ tháng 12.2019.
Giải thưởng Ca khúc nhạc phim được yêu thích của Zing Music Awards 2019 đã thuộc về Gánh mẹ (Quách Beem (OST Lật mặt 4: Nhà có khách) - Ảnh: ZMA
Ngay sau khi được tin Gánh mẹ giành giải thưởng, nhà thơ Trương Minh Nhật đã bức xúc lên tiếng phản đối.“Nghe tin Gánh mẹ được trao giải thưởng cho nhạc phim được yêu thích nhất 2019 tại ZMA tôi không khỏi bối rối và bức xúc. Rõ ràng đây đứa con tinh thần của tôi, là tình cảm thiêng liêng của tôi viết về mẹ khi bà sắp mất vào năm 2014. Giờ đây Gánh mẹ lại được ZMA xướng tên là tác phẩm người khác. Tôi hoàn toàn thất vọng những gì mà ZMA đang làm”.
Trước đó, bài hát Gánh mẹ đã lọt vào top 5 hạng mục Nhạc phim được yêu thích của ZMA 2019. Ngay khi Gánh mẹ lọt vào danh sách này, ngày 30.12.2019, Văn phòng Phan Law (đơn vị đại diện pháp lý cho ông Trương Minh Nhật) đã có đơn đến BTC Zing Music Awards 2019 (ZMA), yêu cầu loại bỏ bài hát này ra khỏi đề cử tranh giải tại hạng mục “Nhạc phim được yêu thích”, đồng thời không cho phép nhạc sĩ Quách Beem biểu diễn bài hát tại Lễ trao giải Zing Music Awards 2019.
Đơn của phía ông Trương Minh Nhật gửi đến BTC ZMA và Sở VHTT TP.HCM
Tiếp đó ngày 7.1, Văn phòng Phan Law gửi tiếp lá đơn thứ 2 cho BTC ZMA và Sở VHTT TP.HCM yêu cầu đơn vị này "với vai trò là cơ quan nhà nước cấp phép, quản lý việc tổ chức lễ trao giải Zing Music Awards 2019 can thiệp để ngăn chặn đề cử, trao giải thưởng cho một tác phẩm đang có tranh chấp quyền tác giả''.
Phan Law cho biết thêm khi 2 lá đơn được gửi đi, BTC ZMA vẫn "phớt lờ" không có bất cứ phản hồi nào. Phan Law nhận định bài hát Gánh mẹ hiện tại đang có tranh chấp về quyền tác giả giữa ông Trương Minh Nhật và ông Đoàn Đông Đức (tức nhạc sĩ Quách Beem) đang được tòa án có thẩm quyền giải quyết nên BTC ZMA đưa bài hát Gánh mẹ vào danh sách đề cử “Nhạc phim được yêu thích nhất” là không đảm bảo quy định pháp luật về sở hữu trí tuệ cũng như không đảm bảo quyền lợi của ông Trương Minh Nhật - tác giả của bài thơ Gánh mẹ.
Ngược lại, phía BTC ZMA xác nhận với truyền thông đến nay họ chưa nhận được bất cứ đơn thư nào từ phía nhà thơ Trương Minh Nhật về ca khúc Gánh mẹ. Một đại diện của BTC ZMA nói với báo chí rằng: “Khi vinh danh một ca khúc nào đó, chúng tôi tri ân giá trị của ca khúc, không phải tri ân mỗi người hát hay người sáng tác. Giải thưởng trao cho tác phẩm, không phải trao cho con người”.
Nhạc sĩ Quách Beem và văn bản yêu câu giải trình của Cục bản quyền tác giải
Liên quan vụ kiện bản quyền giữa ông Trương Minh Nhật và nhạc sĩ Quách Beem, Luật sư Phan Vũ Tuấn nhận định đây sẽ là vụ án cực kỳ lý thú, khi Giấy chứng nhận đăng ký Quyền tác giả không giúp cho người đăng ký (ở đây là Quách Beem) chứng minh được quyền của mình mà lại trở thành chứng cứ quan trọng của một hành vi xâm phạm quyền tác giả cực kỳ nghiêm trọng (K1 Điều 28 Luật SHTT).
“Tháng 9.2018, Quách Beem đã tự ý đi đăng ký bản quyền cho ca khúc Gánh mẹ (bao gồm nhạc và lời) cho chính cá nhân anh này. Sau đó, anh này cho đăng tải hình ảnh giấy chứng nhận đăng ký quyền tác giả đã được che ngày cấp, bản sao tác phẩm đăng ký tại Cục, và tự điền thêm dòng chữ 25.10.2013. Chính thông tin không xuất phát từ Cục bản quyền tác giả này, đã gây ra sự nhiễu loạn thông tin trong thời gian vừa qua”, LS Phan Vũ Tuấn nói.
Vụ tranh chấp bản quyền bài thơ Gánh mẹ giữa ông Trương Minh Nhật và nhạc sĩ Quách Beem bắt đầu nổi lên vào tháng 9.2019 khi ông Trương Minh Nhật phát hiện bài hát Gánh mẹ của nhạc sĩ Quách Beem đăng tải trên mạng Youtube có phần ca từ mà ông cho rằng lấy trái phép từ bài thơ Gánh mẹ của ông.
Ông Trương Minh Nhật khẳng định bài thơ Gánh mẹ được ông sáng tác vào những ngày mẹ ông hấp hối trong bệnh viện. Sau đó cho đăng lên nhóm Thơ văn Facebook do nhà thơ Thanh Trắc Nguyễn Văn làm quản trị từ ngày 13.6.2014 và trên trang cá nhân vào ngày 31.7.2014.
Sau khi phát hiện, Trương Minh Nhật đã liên lạc với phía nhạc sĩ Quách Beem để giải quyết vụ việc. Ông Nhật yêu cầu nhạc sĩ Quách Beem phải công khai xin lỗi đồng thời hiệu đính lại tất cả các ấn phẩm có bài hát Gánh mẹ, là nhạc Quách Beem, lời thơ Trương Minh Nhật.
Thế nhưng cả hai bên đã không đạt thỏa thuận như mong muốn. Nhạc sĩ Quách Beem vẫn khẳng định bài hát Gánh mẹ do anh sáng tác và ký âm vào ngày 25.10.2013 và được Cục Bản quyền tác giả cấp bản quyền chứng nhận vào ngày 28.11.2014, và sẵn sàng đối chất trước tòa.
Cuối tháng 11.2019, ông Trương Minh Nhật đã ủy quyền cho văn phòng Luật Phan Law Vietnam đứng ra khởi kiện nhạc sĩ Quách Beem vi phạm bản quyền lên TAND TP.HCM. Song song với việc khởi kiện, ông Nhật đã viết đơn gửi lên Cục Bản quyền tác giả Việt Nam yêu cầu hủy bỏ hiệu lực của Giấy chứng nhận đăng ký bản quyền tác giả bài hát Gánh mẹ mà cục này đã cấp cho nhạc sĩ vào ngày 26.3.2019. Đồng thời ông Nhật cũng yêu cầu tháo dỡ tất cả các sản phẩm thương mại liên quan đến bài hát đang được khai thác dưới mọi hình thức trong quá trình tranh chấp chưa được giải quyết.
Ngày 4.12, TAND TP.HCM đã chính thức thụ lý vụ tranh chấp bản quyền sở hữu trí tuệ bài thơ/nhạc Gánh mẹ giữa ông Trương Minh Nhật (nguyên đơn) và ông Đoàn Đông Đức (tức nhạc sĩ Quách Beem).
Ngày 13.12 Cục Bản quyền tác giả Việt Nam cũng ra văn bản số 442/BQTG–ĐK yêu cầu ông Đoàn Đông Đức (tức nhạc sĩ Quách Beem) có văn bản giải trình kèm theo các chứng cứ tài liệu chứng minh quá trình sáng tạo, sở hữu quyền tác giả đối với tác phẩm âm nhạc Gánh mẹ gửi về Cục Bản quyền tác giả trước ngày 23.12.2019.
Ngày 26.12, Tòa Kinh tế, nơi thụ lý vụ kiện đã mời đương sự Đoàn Đông Đức (tức nhạc sĩ Quách Beem) và ông Trương Minh Nhật có mặt để làm việc. Tuy nhiên, buổi làm việc chỉ tiến hành xác minh nhân thân của nguyên đơn Trương Minh Nhật cũng như các thủ tục ủy quyền người đại diện pháp lý là văn phòng Luật Phan Law Vietnam và sau đó thì dừng lại vì không có mặt của bị đơn Đoàn Đông Đức.
Ngày 13.1.2020. Toà Kinh tế TP.HCM sẽ tiến hành phiên hòa giải thứ 2.
Clip ông Trương Minh Nhật nói về tranh chấp bản quyền với Quách Beem:
Tiểu Vân - Y Quyên
