Thuộc thể loại mini-series, Chernobyl gồm 5 tập do HBO (Mỹ) kết hợp với Sky Television (Anh) sản xuất, trình chiếu song song ở 2 đài này từ ngày 6.5 và hiện đã ra được 3 tập. Loạt phim này khắc họa thảm họa Chernobyl xảy ra tại thị trấn Pripyat, Ukraina (lúc đó thuộc Liên bang Xô viết) vào tháng 4 năm 1986. Đây được xem là thảm hoạ hạt nhân khủng khiếp nhất trong lịch sử và đã ảnh hưởng đến cuộc sống của hàng trăm ngàn người.
Chernobyl do Johan Renck đạo diễn với sự tham gia của nhiều diễn viên thực lực từ 2 bờ đại dương như Jared Harris, Stellan Skarsgård, Emily Watson, Jessie Buckley... Johan Renck trước đây chỉ đảm nhận thực hiện các video ca nhạc, đạo diễn vài tập của Breaking Bad và Walking Dead. Chernobyl tuy là mini-series đầu tiên của ông nhưng đã được khen ngợi hết lời từ giới phê bình nghệ thuật và khán giả.
Trên trang IMDB vốn tổng hợp nhận xét từ khán giả, Chernobyl đang là chương trình truyền hình có số điểm cao nhất (9,5/10), bằng với Planet Earth II – một phóng sự về tự nhiên của đài BBC do David Attenborough dẫn, và cao hơn Game of Thrones lẫn The Wire và Breaking Bad. Trong khi đó, Rotten Tomatoes thì cho tận “96% độ tươi” lấy từ ý kiến của 45 nhà phê bình. Toàn bộ các tờ báo lớn và uy tín đều dành lời khen tặng cho Chernobyl như The Atlantic, BBC, The Washington Post và The Guardian.
Rạng sáng ngày 26 tháng 4 năm 1986, lò phản ứng số 4 của nhà máy điện hạt nhân V. I. Lenin tọa lạc ở thị trấn Pripyat, Ukraina, cách 18 km về phía tây bắc thành phố Chernobyl đột ngột phát nổ bao gồm cả phần lõi. Hệ quả, một lượng lớn các chất đồng vị phóng xạ đã bị tung vào khí quyển. Khi ấy, đó là điều chưa từng có tiền lệ bởi vì lò phản ứng kiểu RBMK-1000 được xem là an toàn tuyệt đối.
Ảnh chụp nhà máy Chernobyl cuối 4.1986
Ban đầu, chính quyền địa phương cố tình che giấu vụ việc nhằm xử lý nội bộ nhưng vài nhà khoa học Thụy Điển cách Chernobyl vài trăm ngàn km phát hiện phóng xạ dính trên quần áo của họ và đoán rằng đã có một tai nạn hạt nhân tại phía tây Liên bang Xô Viết. Ngay lập tức, vệ tinh của Mỹ chụp lại một cột khói phát lên từ nhà máy Chernobyl và cả thế giới rơi vào hoảng loạn.
Hình ảnh hoang tàn hiện nay của Chernobyl
Một nhóm điều tra và khắc phục sự cố Chernobyl đã được cử xuống vào ngày 26.4. Lò phản ứng số 4 được ngăn chặn bằng một quan tài bê tông. Đáng tiếc, lượng phóng xạ thoát ra khỏi nhà máy đã được gió đẩy đi khắp lục địa châu Âu, bao gồm phía tây Liên bang Xô viết, Đông và Tây Âu, các quốc gia Scandinavie, Anh và thậm chí là phía đông Mỹ... Trong đó, 60% phóng xạ rớt xuống Belarus.
Tại hội nghị Chernobyl do Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) và Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) tổ chức, một bản báo cáo cho thấy đã có 56 người chết ngay lập tức, 47 công nhân và 9 trẻ em vì ung thư tuyến giáp, và có khoảng 9.000 người, trong số gần 6.6 triệu, cuối cùng sẽ chết vì một loại bệnh ung thư nào đó.
Thảm họa Chernobyl đã đi vào tiềm thức người dân như một sự kiện quan trọng của thế kỷ 20, tương đương với vụ thả 2 quả bom nguyên tử xuống Nhật Bản trong đệ nhị thế chiến. Nó từng nhiều được dựng thành phim truyền hình, phim ngắn, phim tài liệu, phim điện ảnh và là nguồn cảm hứng cho nhiều trò chơi điện tử.
Chernobyl của HBO được đánh giá cao bởi tính chân thực chứng tỏ các nhà sản xuất đã tìm hiểu rất kỹ những tranh luận xoay quanh sự cố. Đặc biệt, nó nhấn mạnh vào sự tha hóa trong bộ máy chính quyền dưới thời Gorbachevra cũng như sự lạm dụng quyền lực sẽ dẫn đến các hệ quả nghiêm trọng hơn khi đối mặt với những thảm họa như Chernobyl. Diễn xuất của bộ 3 Emily-Jared-Stellen cũng được đánh giá rất cao. Họ là những diễn viên được biết đến bởi khả năng hóa thân tuyệt vời chứ không phải vẻ ngoài.
Hai tập cuối của Chernobyl sẽ lên sóng vào ngày 27.5 và 3.6 trên HBO và Sky.
Mai Thảo