Các nhà nghiên cứu tại Đại học Helsinki (Phần Lan) đã đưa hơn 1.000 con chó từ 13 giống khác nhau thông qua một loạt các bài kiểm tra nhận thức trong phòng thí nghiệm. Đây có lẽ là nghiên cứu lớn nhất về trí thông minh của loài chó từng được thực hiện.
Trong ròng rã 6 năm, từ tháng 3.2016 đến tháng 2.2022, các nhà nghiên cứu đã mời người nuôi chó đưa chó từ 1 đến 8 tuổi vào một khu tập trung để trải qua thử nghiệm pin smartDOG do tác giả nghiên cứu Katriina Tiira phát triển.
Kiểm tra IQ cho chó
SmartDOG có 10 bài kiểm tra riêng biệt nhằm đo lường những đặc điểm như mức độ hoạt động, hành vi khám phá, kiểm soát ức chế, khả năng giải quyết vấn đề, suy luận logic và trí nhớ ngắn hạn. Trong một đánh giá, đo lường nhận thức xã hội, người chủ của chó được hướng dẫn ra hiệu về phía một cái bát có chứa thức ăn bằng các cử chỉ quy định khác nhau, từ chỉ trỏ nhấn mạnh đến một cái nhìn đơn giản để xem liệu con chó có hiểu gợi ý của người chăm sóc nó hay không.
Trong một bài kiểm tra khác về khả năng suy luận logic, con chó được cho xem hai chiếc bát úp ngược và một phần thưởng, rồi một rào cản thị giác được đặt giữa con chó và những chiếc bát. Sau đó, người thử nghiệm đặt phần thưởng vào một trong các bát, loại bỏ rào cản thị giác, và nhấc bát rỗng lên. Nếu con chó biết suy luận chính xác rằng phần thưởng nằm dưới bát khác bằng cách di chuyển đến bát đó, thì nó sẽ được phần thưởng.
Mười ba giống, tất cả đều có kích thước từ trung bình đến lớn, mỗi giống có ít nhất 40 cá thể, đã được đánh giá. Bao gồm các giống Border Collie, Malinois của Bỉ, English Cocker Spaniel, German Shepherd, Golden Retriever, Labrador Retriever, và nhiều loại “giống lai tạp” khác.
Khác biệt giữa chó khôn và chó ngu
Không có sự khác biệt nào xuất hiện giữa các giống trong các phép đo về trí nhớ ngắn hạn và suy luận logic, nhưng sự khác biệt đã được tìm thấy trong các loại nhận thức xã hội, kiểm soát ức chế và khả năng giải quyết vấn đề không gian. Đứng ở nhóm đầu trong tất cả các danh mục này là giống chó Border Collie. Những chú chó chăn gia súc cỡ trung bình đã nổi tiếng thông minh. Nhiều con có khả năng nhớ tên của hàng chục đối tượng và có thể làm theo các mệnh lệnh chi tiết.
Mặt khác, Labrador Retrievers xếp gần cuối bảng trong tất cả các giống chó về khả năng giải quyết vấn đề và kiểm soát ức chế. Giống chó phổ biến nhất ở Mỹ này rất đáng yêu, trung thành, thân thiện và dễ huấn luyện, nhưng thường không được coi là thông minh nhất.
Những con chó lai tạp đạt điểm gần cuối về nhận thức xã hội và khả năng giải quyết vấn đề trong không gian, nhưng lại đạt điểm cao trong khả năng kiểm soát ức chế, khả năng kiềm chế bản thân thực hiện một hành vi không hiệu quả nhưng từng có lợi, kiểm tra hiệu quả xem chúng có thể thay đổi chiến lược hay không.
Có một hạn chế rõ ràng đối với nghiên cứu này về trí thông minh của loài chó. Các nhà nghiên cứu viết: “Có khả năng là sự khác biệt được thấy trong nghiên cứu của chúng tôi không hẳn dựa trên sự khác biệt về gien giữa các giống mà chủ yếu do sự khác biệt trong trải nghiệm sống hoặc quá trình huấn luyện, vì những điều này cũng được phát hiện là có ảnh hưởng đến hành vi trong các bài kiểm tra nhận thức”. Tuy nhiên, kích thước lấy mẫu lớn có lẽ đã giúp làm mờ đi sự thay đổi này.
Các nghiên cứu trước đây đã chỉ ra rằng giống chó không dự đoán được tính cách và hành vi của nó như nhiều người vẫn nghĩ. Còn nghiên cứu hiện tại cho thấy rằng có những khác biệt đáng chú ý trong một số khả năng nhận thức nhất định. Các nhà nghiên cứu có thể sẽ công bố dữ liệu về các giống bổ sung khi có nhiều thử nghiệm smartDOG hơn được tiến hành.
Dòng chó Collie rất phổ biến ở Anh trong nhiều thế kỷ. Chúng được sử dụng chủ yếu để chăn những đàn gia súc lớn. Từ "Collie" xuất phát từ tiếng bản địa Scotland, có nghĩa là chó chăn gia súc.
Ở vùng biên giới giữa Scotland và Anh, những đàn gia súc lớn rất phổ biến, và những chú chó Collie được coi là tài sản lớn nhất của các mục đồng tại đây.
Do khởi phát từ vùng biên giới nên giống chó này được đặt tên là Collie Biên Giới (hay Border Collie), để phân biệt với giống Collie cổ (tức Collie) và Bearded Collie, cũng như các giống chó Collie khác đã tồn tại trước đó.
So với các giống chó khác, Border Collie có 3 điểm nổi bật: chúng được coi là đứng hạng nhất trong danh sách những giống chó thông minh; chúng sáng dạ, dễ dạy, tiếp thu lệnh nhanh; là giống chó chăn, lùa gia súc, gia cầm điệu nghệ trên những cánh đồng lớn.
Trí thông minh và khả năng chăn gia súc vượt trội khiến chúng vẫn được sử dụng làm chó chăn gia súc tại các vùng thảo nguyên và tại các trang trại lớn ngày nay. Chó Collie nổi tiếng có khả năng điều khiển đàn cừu bằng ánh mắt, nhiều trường hợp ghi nhận những chú cừu đi lạc tự động quay trở lại đàn chỉ sau một cái nhìn kiểu ra lệnh của chó Collie.
Chó Border Collie ngày nay rất phổ biến ở các nước Anh, Mỹ, Canada, Úc, New Zealand… Chúng cũng được nuôi ngày càng phổ biến hơn tại châu Á, trong đó có Việt Nam.
Đặc biệt, chúng cũng được huấn luyện trong các rạp xiếc, tham gia và các môn thể thao cho chó với độ khó cao, rất giỏi trong trò bắt đĩa, bắt bóng một cách điêu luyện.
Kích thuớc chiều cao của nó từ 46 - 56cm, trọng lượng từ 12 - 20kg. Tầm vóc con đực dài đến 54cm, con cái nhỏ hơn một ít. Trọng lượng con đực khoảng 24kg, con cái nhẹ hơn. Chó thuần chủng thường có chiều cao từ 46 - 56cm, trung bình là 54cm với giống đực và 52cm với giống cái, cân nặng phổ biến từ 15 - 35kg.
Các giống chó Collie khá nói chung hiền lành và thân thiện với con người, chúng là loài chó năng động nên nhu cầu giao tiếp cao. Collie chung sống hòa bình với các giống chó khác, cũng như với trẻ em.
Collie không đáng tin cậy khi ở chung với các giống vật nuôi nhỏ khác như chó nhỏ, chuột, hamster… chúng có thể tấn công nếu những vật nuôi này không chịu “nghe lời” chúng.
Là giống chó năng động, Border Collie cần phải được hoạt động nhiều thường xuyên để giải tỏa bớt năng lượng, Do vậy, Border Collie không thích hợp cho những căn hộ nhỏ, những người chủ nuôi không có thời gian dành cho chó (đi dạo, đi chơi); không thích hợp với điều kiện sống trong căn hộ, bị xích và diện tích nhỏ ít vận động.
Đối với những con được nuôi trong cuộc sống ở căn hộ thì cần được cho đi chạy bộ, chơi các trò chơi vận động nhiều, nuôi được chó Collie lại càng khó do giống chó này có nhu cầu rất lớn về khoản chạy nhảy, vận động cường độ cao.
Giá chó Border Collie hiện nay
Chó Border Collie ở Việt Nam có giá từ 9 - 15 triệu/con, những chú chó có màu cam – trắng sẽ có giá cao hơn. Riêng chó Border Collie có đầy đủ giấy tờ chứng nhận sẽ có giá giao động từ 25 - 200 triệu/con.
Chó Border Collie nhập khẩu từ Thái Lan: 14 - 20 triệu/con, nếu có giấy tờ sẽ lên đến 30 triệu đồng/con.
Chó Border Collie nhập khẩu từ châu Âu: 2.200 - 2.500 USD/con.
