Sức mạnh của người thấu cảm - 34 câu hỏi xác định bạn có phải là người thấu cảm?
Đi tìm người sáu giác quan trong thế giới năm giác quan
Tôi từng nghĩ mình mạnh mẽ. Tôi từng tin rằng mình có thể tự đánh giá giá trị của bản thân mà không bị ảnh hưởng bởi người khác. Nhưng rồi tôi xem tập 7, mùa 4 của Sex Education – cảnh Maeve ngồi trong căn bếp nhà Otis, tay run run cầm con dao và vô thức cứa vào da thịt, rồi khóc. Và tôi nhận ra mình đã từng giống cô ấy.
Ai trong chúng ta cũng có những giấc mơ, những khát khao mà ta tin rằng mình sinh ra để theo đuổi. Nhưng rồi sẽ có một ngày, một ai đó với cái danh “người có kinh nghiệm”, “chuyên gia” hay “giáo viên”, nhìn ta và phán một câu lạnh lùng: "Em không có tố chất." Câu nói đó đơn giản, nhưng nó có sức mạnh như một nhát dao cứa sâu vào lòng tự trọng. Nó khiến ta đặt câu hỏi: "Mình đã quá ngốc nghếch khi tin rằng mình đặc biệt ư?"
Maeve – cô gái thông minh, sắc sảo, bản lĩnh – cũng đã bị kéo sập bởi một câu nói như vậy. Một giáo viên ở Mỹ, một người mà cô từng kính trọng, đã thẳng thừng bảo rằng cô không đủ khả năng để trở thành nhà văn. Và chỉ trong khoảnh khắc đó, mọi hy vọng, mọi giấc mơ của cô vỡ vụn. Cô tự trách mình: "Cháu thật ngốc! Cháu cứ ngỡ mình đặc biệt hay gì đó như cháu đáng học ở đó với họ. Cháu ngốc quá."
Nghe những lời này, tôi bỗng nhớ về những khoảnh khắc của chính mình. Tôi nhớ về lần đầu tiên tôi dốc hết tâm huyết vào một dự án, chỉ để nghe một người cấp trên phán rằng “Không đủ tầm.” Tôi nhớ về lần tôi muốn viết lách, nhưng một giáo viên bảo tôi rằng “Lời văn của em quá bình thường, chẳng có gì đặc biệt.” Tôi nhớ về ánh mắt thất vọng của người khác khi tôi nói về ước mơ của mình. Và tôi nhớ về cảm giác muốn từ bỏ, muốn tin rằng mình không đủ giỏi, rằng mình không nên lãng phí thời gian vào những điều mình không thể làm được.
Nhưng rồi Jean Milburn – người mẹ thông thái của Otis – đã lên tiếng. Không phải bằng một bài giảng cao siêu, không phải bằng một lời an ủi hời hợt, mà bằng một sự thật ai cũng cần nghe nhưng ít ai dám nói:
Jean nhìn Maeve, không phải với ánh mắt thương hại, mà với sự thấu hiểu. Bà không phủ nhận nỗi đau của cô, không bảo rằng "Ồ, đừng buồn nữa, mọi chuyện sẽ ổn thôi". Bà nhìn thẳng vào thực tế: sự bác bỏ này đã làm Maeve tổn thương. Cô đã lớn lên mà không có ai thực sự bảo vệ cô, không có ai làm chỗ dựa tinh thần. Và giờ đây, cô tin vào lời một giáo viên đến mức suýt nữa tự tay ném bỏ ước mơ của mình.
Nhưng Jean không để điều đó xảy ra.
"Ngay từ đầu cháu đã đủ giỏi để được tham gia khóa học, và cô nghĩ cháu cũng xứng đáng được thành công như những người bạn ở đó. Cô nghĩ điều cháu cần là một người ủng hộ cháu, một phụ huynh sẽ bảo cháu hãy vươn lên, hãy kiên cường, tiếp tục tin tưởng vào bản thân. VÀ ĐỪNG ĐỂ MỘT GIÁO VIÊN ÁP ĐẶT TƯƠNG LAI CỦA CHÁU."
Câu nói ấy không chỉ dành cho Maeve. Nó dành cho tất cả chúng ta.
Chúng ta lớn lên trong một xã hội nơi giáo viên, sếp, cha mẹ, người đi trước có thể dễ dàng phán xét chúng ta bằng một câu nói. "Em không có tố chất." "Em không đủ giỏi." "Em không nên mơ mộng nữa." Và đáng buồn thay, chúng ta tin vào họ. Chúng ta để những lời đó trở thành xiềng xích trói buộc ước mơ của mình.
Nhưng hãy nhớ rằng một câu nói từ một người không quyết định giá trị của bạn. Một giáo viên không thể phán rằng bạn sẽ không bao giờ thành công. Một lời chê bai không có nghĩa là bạn không đủ giỏi. Nếu Steve Jobs tin vào những người từng sa thải ông, sẽ không có Apple. Nếu J.K. Rowling tin vào những nhà xuất bản đã từ chối bà, Harry Potter sẽ không tồn tại. Nếu Maeve tin vào lời của giáo viên kia, cô sẽ từ bỏ giấc mơ viết lách của mình.
Và nếu bạn tin vào những lời chê bai kia, bạn sẽ bỏ lỡ chính cuộc đời mà bạn đáng ra có thể sống.
Nên nếu ai đó từng bảo bạn "Bạn không có tố chất." – hãy nhớ về Maeve. Hãy nhớ về Jean Milburn. Và hãy nhớ về chính bạn.
Bạn có quyền tin vào chính mình. Và bạn xứng đáng để thành công.
