Quy trình phần mềm

GS John Vu01/07/2024 12:00
Quy trình phần mềm

Tuần trước, một sinh viên nói với tôi: “Phần mềm quá phức tạp và không thể nào loại bỏ mọi lỗi được. Em càng thử phần mềm, càng tìm ra nhiều lỗi hơn, và càng chữa các lỗi đó, lại càng nhiều lỗi xuất hiện thêm”.

Tôi hiểu thất vọng của sinh viên này bởi vì không thể nào loại bỏ được các lỗi dựa trên việc kiểm thử.

Tôi làm việc trong công ti hàng không và tôi có thể nói với bạn rằng máy bay là hệ thống phần cứng và phần mềm phức tạp. Mặc dầu không ai có thể chứng minh được rằng máy bay không có khiếm khuyết nhưng công ti chúng tôi nhận trách nhiệm về mọi khiếm khuyết. Tuy nhiên, chúng tôi không dựa vào việc kiểm thử sản phầm để loại bỏ khiếm khuyết bởi vì chúng tôi biết rằng kiểm thử là cách rất tốn kém và không hiệu quả để khử bỏ khiếm khuyết.

Chúng tôi tập trung vào tuân theo các qui trình phát triển và chế tạo đã được xác định rõ, chúng tôi dùng các thủ tục đo được và các phương pháp thống kê để xây dựng mọi thứ đúng đắn ngay từ đầu. Tất nhiên chúng tôi làm kiểm thử sản phẩm của mình nhưng kiểm thử là nỗ lực cuối cùng để đảm bảo sản phẩm có chất lượng rất cao.

Câu hỏi của tôi là tại sao công nghiệp phần mềm không thể áp dụng điều mà công nghiệp chế tạo đã từng làm trong nhiều năm rồi? Điều đó đưa tôi tới một câu hỏi nền tảng khác tại sao người làm phần mềm lại không được dạy về qui trình phần mềm? Tại sao phần lớn các đại học vẫn dạy sinh viên về ngôn ngữ lập trình và kiểm thử mà không dạy về qui trình phát triển phần mềm?

Qui trình là dãy các bước được thực hiện theo một lí do nào đó. Qui trình tích hợp con người, thủ tục và công cụ để tạo ra sản phẩm cuối cùng. Sản phẩm có thể là máy bay, xe hơi, điện thoại di động hay phần mềm máy tính. Qui trình là điều mọi người làm, dùng các thủ tục, phương pháp, công cụ và trang thiết bị để biến đổi vật liệu thô như gỗ, kim loại thành sảnh phẩm như nhà, xe hơi. Qui trình phần mềm là tập các bước  (kể cả thủ tục, phương pháp và công cụ) mà mọi người tuân theo để phát triển sản phẩm phần mềm. Khái niệm then chốt ở đây là chỗ chất lượng của sản phẩm được xác định bằng chất lượng của qui trình được dùng để phát triển nó.

Cho nên khi sản phẩm có lỗi, bạn phải quay lại qui trình và nhận diện cái gì là nguyên nhân, nó xảy ra ở đâu trong qui trình và sửa nó để cho nó sẽ không xảy ra nữa. Bằng việc áp dụng phương pháp thống kê để đo mọi bước trong qui trình, người kĩ sư có thể tạo ra một miền có hiệu quả các kết quả được trông đợi mà có thể đạt tới được bằng việc tuân thủ theo qui trình phần mềm. Bằng việc cải tiến liên tục qui trình và loại bỏ nguyên nhân lỗi, người kĩ sư phần mềm có thể tạo ra sản phẩm phần mềm với ít khiếm khuyết hơn. Tôi thận trọng không nói “không lỗi” ở đây bởi vì khó chứng minh được điều đó nhưng phần mềm với thật ít lỗi thì tốt hơn là phần mềm đầy lỗi.

Khái niệm về qui trình là yếu tố then chốt trong giáo trình phần mềm mới có tên là Kĩ nghệ phần mềm. Trong lĩnh vực này, sinh viên sẽ học việc áp dụng cách tiếp cận có kỉ luật và có định lượng vào việc phát triển phần mềm. Kỉ luật này bao gồm tri thức, công cụ và phương pháp xác định yêu cầu, kiến trúc hệ thống phần mềm, thiết kế và thực hiện sản phẩm phần mềm, tiến hành kiểm thử và kiểm chứng rằng sản phẩm đáp ứng yêu cầu. Triết lí của bộ môn này là chất lượng phần mềm thuộc vào trách nhiệm của người làm phần mềm, người tạo ra sản phẩm phần mềm. Tuy nhiên, nếu người làm phần mềm không cải tiến kĩ năng của mình, không phân biệt giữa “kĩ nghệ phần mềm” và “lập trình phần mềm” thì ngành công nghiệp phần mềm không thể đi rất xa được. Chừng nào mà người làm phần mềm vẫn cứ khăng khăng rằng chất lượng không phải là trách nhiệm của họ, thì chất lượng không thể được cải thiện.

English version

Process

Last week, one student told me: “Software is so complex and it is impossible to remove all defects. The more I tested software, the more defects I found and the more I fixed those defects, the more defects appeared”. I understand his frustration because it is not possible to remove defects based on testing alone.

I work in an aerospace company and I can tell you that an aircraft is a complex hardware and software systems. Although no one can prove that the aircraft has zero defects but our company does take full responsibility for any defects. However, we do not rely on product testing to remove defects because we know that testing is very expensive and ineffective way to eliminate defects. We focus on following a well defined development and manufacturing processes, we use measured procedures and statistical methods to build everything corrected from the beginning. Of course we do test our products but testing is the last resort to ensure the products are of very high quality.

My question is why software industry can not apply what the manufacturing industry has been doing for years? That brings me to another fundamental question why software people are not taught about software process? Why most universities are still teaching students about programming languages and testing but not the process of develop software?

Process is a sequence of steps performed for a given reason. Process integrates people, procedures and tools to create a final product. The product can be an aircraft, a car, a mobile phone or computer software.  Process is what people do, using procedures, methods, tools, and equipments to transform raw materials such as wood, metal into a product such as a house, a car. A software process is a set of steps (including procedures,
methods and tools) that people follow to develop software product. The key concept here is that the quality of the product is determined by the quality of the process used to develop it. So when the product has defect, you must go back to the process and identify what is the cause, where does it happen in the process and fix it so it will not happen again. By apply statistical method to measure every process steps, engineer can effective create a range of expected results that can be achieved by following a software process. By continuously improve the development process and remove the cause of defects, a software engineer can produce software product with much fewer defects. I am carefully not to say “Zero defects” here because it is difficult to prove it but software with much fewer defects is better than software full of defects.

The concept of process is the key element in a new software curriculum called Software Engineering. In this field, students will learn the application of a disciplined and quantifiable approach to the development of software. This discipline consists of knowledge, tools, and methods for defining requirements, architect a software system, design and implement software products, conduct testing and verify that the product meet
requirements. The philosophy of this discipline is software quality is the responsible of software people who create the software product. However, if software people do not improve their skills, do not distinguish between the “engineering of software” and the “programming of software” then the software industry cannot go very far. As long as software people insist that quality is not their responsibility, quality cannot be improved.

 


Gửi bình luận
(0) Bình luận
1

Chuyên viên An ninh máy tính

Có một xu hướng phần mềm đang nổi lên trong mọi nước do nhu cầu cao và cung cấp thấp: Chuyên viên an ninh máy tính.
2

Phía tối của công nghệ

Đã có nhiều bài viết về thành công của công nghiệp khoán ngoài CNTT ở Ấn Độ, phần lớn trong số đó đều từ quan điểm kinh tế như $ 85 tỉ đô la xuất khẩu trong năm 2008 và nhiều triệu việc làm công nghệ cao được tạo ra.

Người quản lý dự án phần mềm

Hàng nghìn năm trước đây, triết gia Hi Lạp Socrates đã dạy học trò của mình “Tự biết mình”. Ngày nay, tôi muốn dùng cùng cách tiếp cận đó trong kĩ nghệ phần mềm bằng việc gợi ý rằng người quản lí dự án phần mềm.

Học tập

Khái niệm về học tập đang đối diện với những thay đổi nền tảng do sự thay đổi trong công nghệ và nền kinh tế toàn cầu.

Người kỹ sư phần mềm giỏi nhất

Bạn tôi hỏi tôi: Làm sao anh biết người kĩ sư phần mềm giỏi nhất so với người trung bình? Sau đây là ý kiến cá nhân của tôi:

Kỹ nghệ: Ham muốn đột nhiên xảy tới cho sinh viên tốt nghiệp đại học

Khi cuộc khủng hoảng tài chính sâu sắc thêm, sinh viên tốt nghiệp khoa học và toán học, những người đã có thời lũ lượt kéo vào Kinh doanh, Tài chính và Ngân hàng, bây giờ đang xem xét việc làm trong kĩ nghệ phần mềm.

Cần hỗ trợ cho nền kinh tế dựa trên tri thức

Khi thế giới bước vào thế kỉ 21, nền kinh tế toàn cầu trở thành nền kinh tế dựa trên tri thức.

Nền kinh tế dựa trên tri thức

Có một báo cáo đại học nói rằng 34% thanh niên giữa độ tuổi 18 tới 32 đang hoặc lập kế hoạch để khởi đầu doanh nghiệp hay đã làm việc đó rồi.

Nền kinh tế tri thức-5

Ngày nay, dẫn lái chính cho tăng trưởng kinh tế là trong miền công nghệ cao.

Nền kinh tế tri thức-4

Là một giáo sư lịch sử, bạn tôi rất tò mò về điều đã xảy ra ở Ấn Độ cho nên ông ấy hỏi: “Theo quan điểm của ông thì Ấn Độ rất thành công trong việc xây dựng xã hội tri thức bằng việc bỏ qua pha công nghiệp nhưng tại sao họ đã làm loại quyết định đó?”

Phía tối của công nghệ

Blog GS John VU - GS John Vu - 16/06/2025 13:00
Đã có nhiều bài viết về thành công của công nghiệp khoán ngoài CNTT ở Ấn Độ, phần lớn trong số đó đều từ quan điểm kinh tế như $ 85 tỉ đô la xuất khẩu trong năm 2008 và nhiều triệu việc làm công nghệ cao được tạo ra.

Xem 'Sex Education', tôi hối hận vì nói: 'Nhìn con nhà người ta mà xem, mẹ thất vọng vì con'

Điện ảnh - Ứng Hà Chi - 16/06/2025 12:00
Đôi khi, những điều tưởng chừng nhỏ bé lại khắc sâu trong lòng con trẻ, âm thầm định hình cách con nhìn nhận bản thân và thế giới xung quanh.

Một tính năng trên Zalo giúp ngăn chặn truy cập trái phép kể cả khi bị lộ mật khẩu

Kỹ năng - An Nhiên - 16/06/2025 11:00
Tính năng "Bảo mật 2 lớp" được Công an TP. Cần Thơ đánh giá là một trong những biện pháp bảo vệ tài khoản mạnh mẽ nhất, giúp ngăn chặn truy cập trái phép ngay cả khi ai đó biết mật khẩu hoặc chiếm được mã OTP tạm thời.

Từ đỉnh cao quyền lực đến bước rút lui thầm lặng: Bài học từ giai thoại 'ngã ngựa' của Jack Ma

Suy ngẫm - Vũ Anh - 16/06/2025 10:00
Bài học sau cùng không chỉ dành cho các CEO tại Trung Quốc – mà là cho mọi nhà lãnh đạo trên toàn cầu.

Nạn nhân của "Thức khuya để trả thù" đang ở khắp nơi

Phong cách sống - Hải My - 16/06/2025 09:00
Nhiều khi thức khuya không phải vì bận chạy deadline hay đang hóng dở drama tình ái nào đó, mà chỉ đơn giản là thấy ấm ức vì cả ngày chưa có thời gian cho riêng mình.

Hạnh phúc tuổi trẻ - Tại sao chúng ta đánh mất trí tưởng tượng?

Từ sách - Phim - TĐ - 16/06/2025 08:00
Lúc nhỏ, bạn nhạy cảm, tràn đầy sức sống và tâm trí tò mò. Lúc nhỏ, bạn có khả năng tưởng tượng thật phi thường. Vậy tại sao khi lớn lên bạn lại đánh mất nó?

Trào lưu chụp ảnh kỷ yếu hài hước để phản ánh sự chán ghét bản thân

Phong cách sống - Nhật Thùy - 15/06/2025 13:00
Viễn cảnh thất nghiệp, bất an về tương lai khiến nhiều sinh viên Trung Quốc tự chế giễu bản thân trong bộ ảnh kỷ yếu tốt nghiệp sử dụng các meme đầy hài hước.

Coi chừng mắc lừa tin tặc việc ấn nút 'hủy đăng ký' khi có email

Kỹ năng - Anh Tú - 15/06/2025 13:00
Nếu bạn nhận được một email rác có nút “unsubscribe here” (hủy đăng ký tại đây) ở cuối, đừng bấm vào đó bởi hành động này có thể gây hại nhiều hơn là giúp ích.

Manus ra mắt công cụ chuyển văn bản thành video trong vài phút

Kỹ năng - Anh Tú - 15/06/2025 12:00
Manus vừa giới thiệu công cụ chuyển văn bản thành video, cho phép tạo các video ngắn có cấu trúc rõ ràng chỉ trong vài phút.

Độc Cô Cầu Bại đại chiến Ngũ Tuyệt sẽ "long trời lở đất" ra sao, chỉ có Chu Bá Thông biết câu trả lời

Thư giãn - Nguyệt Phạm - 15/06/2025 11:00
Độc Cô Cầu Bại và Ngũ Tuyệt, hai thế lực đỉnh cao trong võ lâm Kim Dung, liệu ai hơn ai?

Ra mắt bạn gái ảo "chống cô đơn"

Phong cách sống - VTV - 15/06/2025 10:00
Trong thời đại mà trí tuệ nhân tạo (AI) có thể viết thơ, vẽ tranh và thậm chí đóng vai bác sĩ tư vấn thì giờ đây, AI còn có thể trở thành người yêu của bạn.

Xem "Sex Education", tôi hối hận vì hoá ra trẻ không cần cha mẹ hoàn hảo, mà cần ở bên đúng lúc

Điện ảnh - Ứng Hà Chi - 15/06/2025 09:00
Câu chuyện nhỏ từ bộ phim và bài học cho người làm cha mẹ.

Phút dành cho Cha – Khi sự im lặng trở thành ngôn ngữ của yêu thương

Từ sách - Phim - Quìn - 15/06/2025 08:00
Chúng ta đang sống trong một thời đại gấp gáp. Mỗi ngày là chuỗi deadline nối tiếp, tin nhắn chưa kịp trả lời, những cuộc gặp chóng vánh. Trong guồng quay ấy, có một người luôn dõi theo ta một cách lặng thầm, không đòi hỏi, đó là cha.

Xem Sex Education, tôi hiểu vì sao nhiều đứa trẻ bị tổn thương vì người lớn

Điện ảnh - Thanh Hương - 14/06/2025 13:00
Rất nhiều người lớn phải thay đổi ngay tư duy!

Cập nhật mới quan trọng trên Zalo mà người dùng không nên bỏ qua

Kỹ năng - Nhật Hạ - 14/06/2025 12:00
Trong bản cập nhật vừa ra mắt tháng 6, Zalo đã nâng cấp tính năng dịch AI và cho phép đồng bộ cỡ chữ Zalo với cỡ chữ thiết bị.
HẠT GIỐNG TÂM HỒN
2019 Bản quyền thuộc về hatgiongtamhon.com.vn. Phát triển bởi ONECMS
Thứ 3, 17/06/2025