Viết và Sống
Anne Lamott xuất bản cuốn sách “Viết và Sống” (Bird by bird) năm 1994, chỉ một năm trước khi Internet bùng nổ toàn cầu, làm thay đổi vĩnh viễn thói quen đọc, viết và tiêu thụ văn hóa của nhân loại.
Như Dân trí đã phản ánh, NSND Thu Hiền cho biết, bà kinh ngạc và rất bức xúc khi biết hàng trăm ca khúc của mình đã được đưa lên YouTube suốt 5 năm nay mà bản thân không hề hay biết. Khi con gái nữ ca sĩ tìm hiểu mới biết, BH Media lập kênh riêng mang tên NSND Thu Hiền và giữ bản quyền hàng trăm ca khúc của bà.
"Từ xưa đến nay tôi sống có cần mạng đâu. Tôi chỉ có một cục gạch (điện thoại) này thôi. Tôi làm gì có kênh YouTube riêng.
Ngày xưa, thế hệ chúng tôi được hát, được phục vụ là điều vinh dự của nghệ sĩ, nhưng bây giờ khác. Sang thế kỷ này rồi, sức lao động của con người cần được coi trọng. Chúng ta sống trong một chế độ có pháp luật, tại sao bây giờ cứ lấy bài của tôi? Lấy bài hát của chúng tôi rồi… bán cho người nghe, phản cảm lắm.
Con cháu đưa bài của tôi lên thì bị cấm, bảo là vi phạm bản quyền. Tôi rất bức xúc", NSND Thu Hiền chia sẻ với phóng viên Dân trí.
BH Media lập kênh riêng về âm nhạc của NSND Thu Hiền (Ảnh: NVCC).
Không chỉ bức xúc vì các ca khúc mình hát bị người khác khai thác mà không được biết, được hỏi ý kiến, NSND Thu Hiền còn phản ứng mạnh khi kênh YouTube nọ đã "mạo danh" bà để trả lời người hâm mộ.
Qua tìm hiểu, người nhà của NSND Thu Hiền được BH Media cho biết, đơn vị này đã mua lại quyền khai thác, quản lý các băng đĩa NSND Thu Hiền biểu diễn từ các hãng băng đĩa, trong đó có Hãng phim Trẻ nên đơn vị này được quyền quản lý, khai thác các bản ghi âm này trên YouTube.
BH Media giải thích, việc lập kênh mang tên NSND Thu Hiền chỉ là thông tin giới thiệu với khán giả đây là bài hát của NSND Thu Hiền. Khi bị phía NSND Thu Hiền phản đối, kênh YouTube nói trên hiện đã đổi tên, thay ảnh đại diện nhưng nội dung vẫn như cũ.
Trao đổi với PV Dân trí về trường hợp này, luật sư Nguyễn Ngọc Quí, (Trưởng văn phòng luật sư Pearl Law, Đoàn luật sư Hà Nội) nhận định "có dấu hiệu BH Media đã mạo danh ca sĩ Thu Hiền để phát triển kênh YouTube".
"BH Media đã đưa hình ảnh và các sự tương tác như ca sĩ Thu Hiền thật ngoài đời. Khán giả được cho là đã tương tác thật với ca sĩ Thu Hiền. Đây là mục đích mà khán giả mong muốn. Nếu khán giả biết rằng trang YouTube đó không phải là của ca sĩ Thu Hiền thì khả năng họ tương tác với trang này là thấp. Hình ảnh và các yếu tố nhân thân như tên, tuổi, địa chỉ, tâm tư, nguyện vọng của ca sĩ Thu Hiền đã bị lợi dụng. Điều này vi phạm vào các quyền nhân thân ( Điều 25, 27 của Bộ luật Dân sự). Bên cạnh đó, BH Media chưa có ký bất kỳ hợp đồng nào về việc sử dụng hình ảnh của ca sĩ Thu Hiền, việc phát biểu trên trang YouTube thì phải được chính ca sĩ Thu Hiền nêu lên. Như vậy, có dấu hiệu BH Media đã mạo danh ca sĩ Thu Hiền để phát triển kênh YouTube", luật sư Nguyễn Ngọc Quí nói.
Theo luật sư Nguyễn Ngọc Quí, để sự việc ổn thỏa, BH Media cần đàm phán và ký hợp đồng với ca sĩ Thu Hiền về việc sử dụng hình ảnh, và việc phản hồi đối với khán giả cần phải được ca sĩ Thu Hiền trả lời trực tiếp.
Luật sư Nguyễn Ngọc Quí khẳng định: "Không một ai khác ngoài ca sĩ Thu Hiền nói lên tâm tư, nguyện vọng, ý chí của mình. Việc khai thác kênh này đã được 6 năm, BH Media cần thống kê lợi nhuận thu được, chia tỷ lệ phần trăm hợp lý cho ca sĩ Thu Hiền từ lúc mở kênh cho đến nay. Nếu không giải quyết được vấn đề một cách ổn thỏa, ca sĩ Thu Hiền hoàn toàn có quyền yêu cầu các cơ quan chức năng can thiệp vào sự vi phạm này để giành lấy sự công bằng về cho mình, cũng như khởi kiện tại tòa án có thẩm quyền...".
Hình ảnh tại buổi làm việc với VCPMC ngày 9/11 để làm rõ các vấn đề liên quan đến đơn kiến nghị của một số nhạc sĩ về việc các sản phẩm âm nhạc của họ bị BH Media xác nhận chủ sở hữu bản quyền trên chính kênh YouTube của tác giả (Ảnh: N.M.H).
Về việc hàng loạt nhạc sĩ, nghệ sĩ biểu diễn cùng lên tiếng về việc bị "đánh bản quyền" trên YouTube với chính ca khúc do họ sáng tác, biểu diễn hoặc thậm chí do chính họ đầu tư sản xuất. Lý do, BH Media cho biết họ xác nhận bản quyền bản ghi do đã mua lại quyền khai thác trên YouTube với số băng đĩa của các hãng đĩa. Một câu hỏi khiến nhiều người băn khoăn rằng, liệu các hãng đĩa có quyền bán cho BH Media mà không có ý kiến của nghệ sĩ?
Trả lời về việc này, luật sư Nguyễn Ngọc Quí cho biết: "Các hãng đĩa có quyền phân phối bản gốc và bản sao bằng bất kỳ phương tiện kỹ thuật nào bao gồm cả trên Youtube. Theo điểm b, khoản 1, Điều 30, Luật Sở hữu trí tuệ. Nếu các hãng băng đĩa đáp ứng đầy đủ để trở thành chủ sở hữu của sản phẩm đó theo quy định của pháp luật Việt Nam".
Cũng theo luật sư Nguyễn Ngọc Quí, để tránh những rắc rối, những ồn ào như thời gian vừa qua, trong bất kỳ giao dịch nào cũng cần ký hợp đồng rõ ràng.
"Các nghệ sĩ vẫn giữ thói quen làm việc dựa trên tình cảm. Không có các hợp đồng pháp lý chặt chẽ, ràng buộc giữa các bên, quy định cụ thể quyền và nghĩa vụ của các bên liên quan. Do vậy, khi xảy ra các vụ việc tranh chấp, các nghệ sĩ thường bất lợi trong việc đòi lại quyền lợi chính đáng của mình.
Trong bất kỳ một giao dịch gì cũng cần được ký hợp đồng được quy định quyền và nghĩa vụ của các bên một cách rõ ràng. Trước khi ký, cần được tham vấn của các chuyên gia chuyên môn về nghệ thuật cũng như các luật sư về pháp lý. Trong quá trình thực hiện hợp đồng cần theo dõi việc thực thi hợp đồng có đúng giao kèo và pháp luật hay không? Nếu có tranh chấp cần liên hệ với luật sư để có sự trợ giúp cần thiết", luật sư Nguyễn Ngọc Qui chia sẻ thêm.
Nguyễn Hằng
