Đừng trở nên xấu xa

FN14/01/2023 09:00
Đừng trở nên xấu xa

Đây là một bản cáo trạng về cách mà các công ty công nghệ lớn nhất hiện nay đang chiếm đoạt dữ liệu, sinh kế, phá vỡ kết cấu xã hội và hủy hoại tâm trí của chúng ta.

Sự phát triển vượt bậc của công nghệ trong thế kỷ 21 đã giúp cho cuộc sống của chúng ta tiện nghi hơn, hiệu quả hơn bao giờ hết. Nhờ có công nghệ, chúng ta có thể tự do phát triển tài năng, quảng bá thương hiệu, tiếp cận nhiều loại hàng hóa và kết nối với thế giới.

Là biên tập viên kinh tế của Financial Times và nhà phân tích kinh tế toàn cầu cho CNN, Rana Foroohar đã dành nhiều năm quan sát và phân tích các tập đoàn công nghệ lớn (Big Tech), đặc biệt là 5 công ty lớn thuộc nhóm FAANG – Facebook, Apple, Amazon, Netflix và Google – từ đó đưa ra nhiều phát hiện “gây sốc” trong cuốn sách “Đừng trở nên xấu xa” (tựa gốc: “Don’t Be Evil”).

Theo Rana Foroohar, khoảng 80% tổng tài sản doanh nghiệp đang được nắm giữ bởi chỉ 10% công ty, và giá trị vốn hóa thị trường của FAANG hiện đã lớn hơn cả nền kinh tế của Pháp. Ngạc nhiên hơn, số người dùng của Facebook cũng đã lớn hơn số dân của quốc gia đông dân nhất thế giới là Trung Quốc. Thế nhưng, sự lớn mạnh không ngừng của các công ty này đang gây ảnh hưởng nặng nề cho nhiều lĩnh vực khác như chính trị, kinh tế và con người.

Về chính trị, Big Tech góp phần tiếp tay cho các thế lực nước ngoài thay đổi cục diện cuộc bầu cử tổng thống Mỹ năm 2016. Các nhà vận động hành lang của Big Tech thao túng cả hệ thống để đảm bảo họ có thể tiếp tục hoạt động tự do mà không bị chính phủ can thiệp.

Về kinh tế, với tham vọng làm “nền tảng” cho mọi thứ, Big Tech đã dùng chính quy mô của mình để nghiền nát hoặc nuốt chửng đối thủ, cũng như lấn lướt những tay chơi nhỏ hơn và đánh cắp tài sản trí tuệ của họ. Sự trỗi dậy của Big Tech khiến cả số vốn đầu tư mạo hiểm cho giai đoạn đầu lẫn số lượng công ty khởi nghiệp được tài trợ giảm mạnh, làm cho số lượng việc làm mới cũng giảm theo. Và thay vì đóng thuế để tái đầu tư cho xã hội, những gã khổng lồ công nghệ lại tìm cách đưa phần lớn lợi nhuận ra nước ngoài để lách luật và né tránh những quy định về thuế mà mọi công dân bình thường đều phải tuân thủ.

Không chỉ tác động tới hệ thống chính trị và kinh tế, Big Tech còn sử dụng các thuật toán để thu hút và kinh doanh sự chú ý, kéo dài thời gian người dùng truy cập mạng và biến người dùng thành hàng hóa. Nhiều nhà khoa học thần kinh lo ngại rằng việc sử dụng các ứng dụng và trò chơi dành cho thiết bị di động có thể dẫn đến tình trạng suy giảm nhận thức trên diện rộng, thậm chí là gây mất trí sớm hàng loạt. Thêm vào đó, chứng nghiện công nghệ cũng ảnh hưởng không nhỏ đến sức khỏe tâm thần của người dùng, khiến họ dễ bị căng thẳng và lo âu kéo dài.

Câu hỏi được đặt ra là: Tại sao một ngành công nghiệp từng rất nhiệt huyết, cách tân và lạc quan lại trở nên tham lam, phiến diện và cao ngạo chỉ sau vài thập niên? Tại sao Google, một công ty từng xem “Don’t be evil” (Đừng làm điều ác) là câu mở đầu quan trọng trong Quy tắc ứng xử của mình, lại phản bội chính nguyên tắc đó và phản bội người dùng?

Dưới ngòi bút sắc sảo và văn phong mạch lạc của một phóng viên kinh tế kỳ cựu, cách những công ty lớn như Google, Facebook, Apple, Amazon và Uber kiếm tiền từ dữ liệu cá nhân của người dùng và ngày càng tham lam khi nắm giữ nhiều quyền lực… đã trở nên rất rõ ràng và dễ hiểu. Không những vậy, các luận điểm tác giả đưa ra còn được củng cố bởi ý kiến của các chuyên gia, số liệu từ kết quả nghiên cứu thực tế và chia sẻ của người trong cuộc.

Nhưng Rana Foroohar không chỉ nêu vấn đề mà còn đưa ra các phương pháp cụ thể để giải quyết, đó là chia nhỏ các tập đoàn công nghệ hoặc ít ra là giới hạn quy mô để họ không trở nên “lớn đến mức không thể sụp đổ”. Bên cạnh đó, những giải pháp cần thiết để kiềm chế những gã khổng lồ công nghệ còn bao gồm cải cách và áp dụng biểu thuế công bằng để tái đầu tư vào việc đào tạo lực lượng lao động dư thừa do sự phát triển công nghệ gây ra, hoặc hợp pháp hóa các quyền kỹ thuật số của cá nhân và thành lập cơ quan bảo vệ người dùng.

Điểm đặc biệt của “Đừng trở nên xấu xa” chính là nó đã phá vỡ câu thần chú đầy mê hoặc mà những gã khổng lồ công nghệ sử dụng với chính phủ các nước, đồng thời thức tỉnh những người dùng đang say sưa với các ứng dụng và thiết bị công nghệ bóng bẩy. Nó cho người đọc thấy họ có quyền lựa chọn một tương lai với ít thời gian sử dụng thiết bị hơn và nhiều thời gian cho gia đình hơn, vì sức khỏe tinh thần của mỗi thành viên.

Đối với các nhà điều hành và lập pháp, “nó là một lời cảnh tỉnh, không chỉ cho các nhà điều hành và nhà lập pháp mà còn cho bất kỳ ai tin tưởng vào một tương lai tươi sáng hơn, trong đó lợi ích cộng gộp của sự sáng tạo và tiến bộ sẽ lớn hơn nhiều so với các phí tổn của cá nhân và của cả xã hội. Sẽ có ích cho tất cả nếu mỗi người chúng ta đều tin rằng mình có thể tạo ra một tương lai như vậy. Bởi vì trong những năm vừa qua, chúng ta đã thấy quá rõ khi người ta không còn tin một hệ thống nào đó là tốt cho họ, hệ thống đó sẽ sụp đổ”.

“Đừng trở nên xấu xa” từng được trao giải Porchlight cho hạng mục Sách kinh doanh và được vinh danh là một trong những cuốn sách hay nhất của năm, theo Evening Standard.

Rana Foroohar hiện phụ trách chuyên mục kinh doanh toàn cầu của tờ Financial Times và là nhà phân tích kinh tế toàn cầu cho CNN. Bà từng là thư ký tòa soạn kiêm người phụ trách chuyên mục kinh tế của Time và là biên tập viên kinh tế đối ngoại kiêm phóng viên thường trực nước ngoài của Newsweek. Bà là thành viên trọn đời của Hội đồng Đối ngoại và là thành viên hội đồng quản trị của Viện Thị trường Mở.


Gửi bình luận
(0) Bình luận

Đầu tư thông minh

Để thành công trong thế giới biến động.

Ping – Giải cứu Vườn địa đàng

Nối tiếp hành trình “Vượt ao tù ra biển lớn”, Ping dấn bước vào cuộc phiêu lưu thứ ba đi tìm nguyên nhân và giải pháp cho những thay đổi bất thường của tự nhiên: Giải cứu Vườn địa đàng.

Sao ta làm điều ta làm

Thấu hiểu động lực; Giải mã hành vi; Làm chủ cuộc đời – Quyển sách chứa đựng hy vọng, cho biết những gì chúng ta có thể làm với chính mình.

Lời tiên tri Celestine

Quyển sách mang đến sự khai sáng đầy thông tuệ, những nhận thức mới mẻ về mặt tâm linh. Sách được GS John Vu – Nguyên Phong viết lời giới thiệu.

Sài Gòn một thuở - Dân Ông Tạ đó - Tập 2

Tác giả Cù Mai Công tiếp tục dẫn bạn đọc đi sâu vào từng ngõ hẻm, gặp gỡ những nhân vật đã làm nên một trời tuổi thơ đầy kỷ niệm của nhiều cư dân Ông Tạ...

Quyền lực biểu tượng

Đừng đuổi theo cái mới, hãy biến cái hiện có trở nên xuất sắc

Cẩm nang chăm sóc sức khỏe răng miệng trẻ em

Những trang bị hữu ích để phụ huynh luôn sẵn sàng và chủ động trong việc chăm sóc sức khỏe răng miệng của trẻ.

Kỷ niệm 28 năm ngày thành lập First News - Trí Việt - 100 cuốn sách do First News thực hiện có giá trị vĩnh hằng

Nhân kỷ niệm 28 năm ngày thành lập (10-12-1994), First News – Trí Việt đặc biệt ưu đãi 30% tất cả các loại sách của First News trong 10 ngày từ 10-12 đến 20-12-2022.

TikTok ra mắt công cụ AI tạo video quảng cáo từ văn bản

Kỹ năng - Anh Tú - 23/06/2025 13:00
Trong khuôn khổ Liên hoan quảng cáo Cannes Lions tại Pháp ngày 16.6, TikTok đã ra mắt các công cụ quảng cáo mới sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI), cho phép các nhà tiếp thị tạo video quảng cáo từ văn bản hoặc hình ảnh.

Là "trùm", suốt ngày bắt nạt người khác, nhưng Chaien mới là đứa trẻ đáng thương nhất!

Điện ảnh - Đông - 23/06/2025 12:00
Chaien không hề đáng ghét, mà thậm chí còn là đứa trẻ đáng thương.

Cô nàng siêu robot Sophia từng tuyên bố “sẽ hủy diệt loài người” bây giờ ra sao?

Thư giãn - PV - 23/06/2025 11:00
Trong thời điểm AI bùng nổ, lời nói năm xưa của Sophia có đáng lo sợ?

Quét não người dùng ChatGPT suốt 4 tháng, các nhà khoa học phát hiện sự thật kinh hoàng

Suy ngẫm - Nguyễn Hải - 23/06/2025 10:00
Cho dù có thể giúp người dùng cải thiện năng suất làm việc trong ngắn hạn, nghiên cứu chỉ ra rằng việc lệ thuộc vào ChatGPT có thể gây hại lâu dài cho não bộ của người dùng.

Cô gái trẻ "người chuột chũi" chui lên từ miệng cống khiến nhiều người ám ảnh là ai?

Phong cách sống - Huy Hoàng - 23/06/2025 09:00
Khoảnh khắc một cô gái trẻ từ từ chui lên từ miệng cống ngầm ở thành phố Makati (Philippines) khiến nhiều người bị ám ảnh. Danh tính của cô gái cũng được nhiều người quan tâm.

Khai mở cảm xúc - Lo âu và sợ hãi giúp bạn an toàn và sống sót

Từ sách - Phim - Quang Thanh - 23/06/2025 08:00
Lo âu là cái tên mà ta dùng để gọi nhiều phản ứng của cơ thể và tâm trí, chẳng hạn như những suy nghĩ dồn dập hoặc cảm giác nôn nao ở dạ dày.

Adobe ra mắt ứng dụng đắc lực cho dân chụp ảnh bằng iPhone

Kỹ năng - Anh Tú - 22/06/2025 12:00
Nếu bạn yêu thích chụp ảnh bằng iPhone, ứng dụng mới của Adobe có thể nhanh chóng trở thành công cụ ưa thích của bạn.

Kim Dung giải thích vì sao Kiều Phong 1 chưởng đánh Vô Danh Thần Tăng gãy xương mà không giết nổi con hổ?

Thư giãn - Nguyệt Phạm - 22/06/2025 11:00
Sự khác biệt về thực lực của Kiều Phong được giải thích thế nào?

Nước mắt "thánh nữ" Maria Ozawa: "Người ta chỉ nhìn thấy tôi trên màn ảnh, nhưng không biết tôi là ai khi tắt máy quay"

Giải trí - Nguyễn Phượng - 22/06/2025 10:00
Trên khuôn mặt trái xoan là cái mũi dọc dừa và đôi mắt ma mị. Maria Ozawa có thể “giết chết” trái tim đàn ông chỉ bằng một ánh mắt. Nhưng phía sau máy quay, chẳng ai tin "nữ hoàng" cũng phải khóc.

Đường vào thiền - Nhờ mối phân tâm này mà bạn không nhìn thấy nỗi đau bên trong

Từ sách - Phim - FN - 22/06/2025 09:00
Hãy nhìn vào những gì bạn đang làm: bạn có tìm cách quên đi nỗi đau không? Nếu tất cả cách thức mà bạn đang sử dụng để quên đi nỗi đau đó bị tước mất, bạn sẽ càng đau khổ hơn.

Vượt lên nghịch cảnh – Chiến thắng con quỷ bên trong chính mình

Từ sách - Phim - Quìn - 22/06/2025 08:00
Trong cuốn sách "Chiến thắng con Quỷ bên trong" (Outwitting the Devil: The Secret to Freedom and Success), Napoleon Hill không chỉ vạch trần những nỗi sợ hãi vô hình mà còn chỉ ra một sự thật sâu sắc: nghịch cảnh không phải là kẻ thù, mà là người thầy vĩ đại nhất.

Tôi đọc người đọc mỗi ngày - Làm báo chân chính là cần đối thoại với người đọc mỗi ngày

Từ sách - Phim - Đan Thanh - 21/06/2025 14:00
"Tôi đọc người đọc mỗi ngày" là một câu chuyện nghề nghiệp, tinh lọc từ sổ tay biên tập của nhà báo Huỳnh Sơn Phước, sau 40 năm hành nghề tại báo Tuổi Trẻ.

Hàng chục nghìn webcam kết nối Internet đang vô tình 'phản chủ'

Kỹ năng - Anh Tú - 21/06/2025 13:00
Theo một nghiên cứu mới từ công ty an ninh mạng Bitsight, hơn 40.000 webcam trên toàn thế giới đang ở trong tình trạng có thể truy cập công khai qua Internet – thường là mà chủ nhân không hề hay biết.

Xem "Sex Education", tôi bẽ bàng nhận ra lý do con luôn quý bạn hơn quý mẹ

Điện ảnh - Mỹ Hạnh - 21/06/2025 12:00
Tôi cố hết sức để gần gũi, tâm sự với con. Nhưng đáp lại, con chỉ thích đi chơi với bạn.
HẠT GIỐNG TÂM HỒN
2019 Bản quyền thuộc về hatgiongtamhon.com.vn. Phát triển bởi ONECMS
Thứ 3, 24/06/2025