Đây là cách nhanh nhất để đẩy con cái vào bi kịch

Nhiều bậc cha mẹ giàu có vẫn tin rằng: Khi mình đã vất vả cả đời để kiếm tiền, thì điều tốt nhất dành cho con là cho con "cuộc sống tốt hơn mình từng có". Nghe qua, đó là tình yêu. Nhưng trên thực tế, không ít người đã vô tình đẩy con vào một tương lai bi kịch chỉ vì yêu sai cách.

Sai lầm này không chỉ ở nhà giàu. Nhiều gia đình thu nhập trung bình, thậm chí chật vật, vẫn vay tiền mua điện thoại đời mới cho con, vẫn sẵn sàng bỏ việc để "đưa con đi chơi cho bằng bạn bằng bè". Vì thương con, họ dọn sạch mọi viên đá trên đường con đi, để rồi vô tình tước đi cơ hội cho con học cách… bước qua những viên đá đó.

Vì sao nuông chiều lại "giết chết" nội lực của con?

Tiến sĩ Paul Piff (Đại học California, Berkeley) từng nghiên cứu và kết luận: Những người lớn lên trong điều kiện quá dễ dàng thường kém kiên nhẫn, dễ bỏ cuộc và tìm "đường tắt" để đạt kết quả.

Lý do nằm ở cách não bộ phát triển: Khi trẻ phải tự giải quyết khó khăn, não tạo ra những "đường dẫn" liên quan đến kiên trì, tự kiểm soát, xử lý áp lực. Khi trẻ không bao giờ phải cố, những "đường dẫn" này không được hình thành. Đến khi gặp thử thách, não… không biết kích hoạt cơ chế đối phó.

Tâm lý học gọi đây là "hội chứng cánh chim gãy"  khi chưa bao giờ cần bay để sống, đôi cánh dần yếu đi. Gặp gió bão, con chim ấy không thể cất cánh, chỉ biết rơi tự do.

"Giàu mà hư" hay "nghèo mà hư" – khác nhau gì?

Giàu mà hư: Vì cha mẹ nghĩ "tiền có sẵn, con chỉ cần hưởng thụ". Con không bao giờ hiểu giá trị lao động.

Nghèo mà hư: Vì cha mẹ nghĩ "mình khổ rồi, con không được khổ". Dù điều kiện eo hẹp, họ vẫn cố gắng đáp ứng mọi mong muốn của con. Con không học được cách chờ đợi, không biết tự xoay xở.

Kết quả đều giống nhau: con mất khả năng tự lập, thiếu kỹ năng sống, yếu đuối khi gặp biến cố.

Nghiên cứu của Đại học Cambridge (2020) cho thấy: Trẻ em gia đình thu nhập cao nhưng thiếu thử thách có nguy cơ trầm cảm và lo âu cao hơn 32% so với trẻ ở gia đình thu nhập trung bình nhưng được rèn luyện tính tự lập.

Điều đáng sợ là, khi đối diện với thất bại đầu tiên như mất việc, bị từ chối, hoặc đơn giản là không đạt được thứ mong muốn, những đứa trẻ này dễ rơi vào khủng hoảng tâm lý nặng nề. Chúng không được trang bị "cơ bắp tinh thần" để đứng dậy.

Tuy nhiên, thu nhập" không phải nguyên nhân chính, cách nuôi dạy mới là yếu tố quyết định.

Tác hại của việc lớn lên trong sự chiều chuộng quá mức

Không biết quản lý cảm xúc: Chỉ quen với sự thuận lợi nên dễ cáu gắt, bức xúc, hoặc bỏ cuộc khi mọi thứ không theo ý.

Mất động lực phát triển: Khi mọi thứ đều có sẵn, lý do để nỗ lực gần như bằng 0.

Kỹ năng xã hội kém: Không quen hợp tác, chia sẻ hoặc chịu trách nhiệm, vì luôn được ưu tiên và nhường nhịn.

Khó thích nghi với môi trường làm việc: Trong công việc, không ai phục vụ bạn như ở nhà. Khi gặp sếp khó tính, đồng nghiệp cạnh tranh hoặc khách hàng khắt khe, những người này thường choáng váng và bỏ cuộc.

Nguy cơ phụ thuộc tài chính cả đời: Không tự tạo ra giá trị, chỉ tiêu xài, dẫn đến lệ thuộc vào cha mẹ hoặc bạn đời.

Rủi ro sức khỏe tâm thần: Khi va phải thất bại đầu tiên, cú sốc quá lớn có thể dẫn đến trầm cảm, lo âu, thậm chí nghiện các hành vi tiêu cực (mạng xã hội, cờ bạc, chất kích thích) để trốn tránh thực tế.

Cách yêu con để không biến con thành "nạn nhân của sự chiều chuộng"

Đặt giới hạn trợ giúp tài chính: Đừng biến mình thành "máy ATM không giới hạn". Khi con muốn mua thứ gì đó, hãy để con tự kiếm một phần hoặc trao đổi xem con sẽ làm gì để "xứng đáng" với món đồ đó. Điều này giúp con hiểu rằng mọi thứ đều có giá trị và công sức để đạt được.

Tập cho con tự lập từ sớm: Giao cho con những việc phù hợp với lứa tuổi: tự dọn đồ chơi, tự chuẩn bị quần áo, nấu bữa ăn đơn giản, tự bắt xe buýt đi học nếu an toàn. Khi con biết tự xoay xở, con sẽ bớt phụ thuộc và tự tin hơn.

Để con trải qua thất bại và khó khăn nhỏ: Đừng vội can thiệp khi con làm hỏng việc hay bị từ chối. Cho con cơ hội đối diện với cảm giác thất vọng, học cách sửa sai và đứng dậy. Một đứa trẻ chưa bao giờ nếm thất bại sẽ dễ gục ngã khi gặp cú sốc thật sự.

Cho con tất cả mọi thứ ngay từ khi còn nhỏ không phải lúc nào cũng là yêu thương. Nhiều khi, đó là cách cha mẹ vô tình lấy đi của con một món quà vô giá: khả năng tự lập và sức mạnh tinh thần.

Tiền bạc có thể tạo ra sự an toàn tức thời, nhưng chỉ có nghị lực, kỹ năng và trải nghiệm sống mới giúp con đứng vững trước mọi biến động.