Facebook là mạng xã hội phổ biến nhất tại Việt Nam. Theo số liệu thống kê tính đến đầu năm 2025, Việt Nam là một trong những quốc gia có lượng người dùng Facebook lớn nhất thế giới, với hơn 86 triệu người dùng, tương đương 83,8% dân số.
Từ lâu, Facebook không chỉ đơn thuần là một trang mạng xã hội, mà đã trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống của nhiều người Việt.
Nhiều người đã sử dụng Facebook như một cuốn nhật ký cá nhân để chia sẻ các góc nhìn, quan điểm hoặc nơi để kết nối bạn bè cùng chung sở thích. Facebook cũng trở thành một sàn thương mại điện tử, được nhiều người sử dụng để trao đổi, rao bán sản phẩm và dịch vụ.
Thậm chí, nhiều kẻ xấu đã sử dụng Facebook như một công cụ để lừa đảo trực tuyến.
Một trong những chiêu lừa đảo thường gặp nhất trên Facebook đó là bán hàng kém chất lượng, hàng không đúng như mô tả, nhận tiền nhưng không giao hàng hoặc chiêu lừa đặt vé máy bay, phòng nghỉ dưỡng tại các khách sạn, khu resort…
Bài viết cảnh báo của nạn nhân bị mất hơn 1 tỷ đồng khi đặt phòng qua Facebook đã thu hút sự chú ý của cộng đồng mạng (Ảnh: Việt Hà).
Chẳng hạn như gần đây, một người phụ nữ đã bị lừa đảo số tiền 1,12 tỷ đồng khi đặt phòng tại một khu nghỉ dưỡng ở Ninh Bình.
Nguyên do bắt nguồn từ việc người này tin tưởng vào trang Facebook có dấu tích xanh và tưởng nhầm rằng đây là trang Facebook chính thức của khu nghỉ dưỡng, mà không hay biết rằng đây là trang Facebook giả mạo do những kẻ lừa đảo lập ra để chiếm đoạt tài sản.
"Tích xanh" (blue check mark) là tính năng trên nhiều nền tảng mạng xã hội như Facebook, Instagram, X… để xác nhận tài khoản thuộc sở hữu của người nổi tiếng hoặc của công ty, thương hiệu, tổ chức nào đó…
Thông thường, các nền tảng mạng xã hội sẽ cấp chứng nhận tích xanh cho các tài khoản có lượng người theo dõi lớn, giúp xác minh tính "chính chủ" của tài khoản đó. Những thông tin chia sẻ trên tài khoản có tích xanh thường sẽ có mức độ chính xác và đáng tin cậy hơn so với những tài khoản bình thường.
Các tài khoản Facebook có dấu tích xanh không còn đáng tin cậy như trước đây (Ảnh minh họa: Getty).
Tuy nhiên, vào tháng 3/2023, Meta (công ty mẹ của Facebook, Instagram) đã ra mắt dịch vụ bán tích xanh mang tên gọi Meta Verified. Dịch vụ này cho phép tài khoản Facebook hoặc Instagram có thể sở hữu dấu tích xanh xác minh tài khoản thông qua khoản trả phí hàng tháng.
Điều này đồng nghĩa với việc bất kỳ người dùng Facebook nào cũng có thể sở hữu dấu tích xanh xác minh tài khoản, thay vì chỉ những người nổi tiếng hoặc các thương hiệu lớn như trước đây.
Ngoài ra, tại Việt Nam cũng nở rộ các dịch vụ đăng ký dấu tích xanh cho tài khoản Facebook. Các dịch vụ này thường sử dụng nhiều mánh khóe để qua mặt Meta nhằm đăng ký dấu tích xanh cho các tài khoản Facebook mà không cần phải trả phí dịch vụ hàng tháng, cũng như không cần phải xác minh quá nhiều thông tin cá nhân.
Lợi dụng tâm lý của nhiều người dùng mạng xã hội thường tin tưởng vào tài khoản có gắn dấu tích xanh, những kẻ lừa đảo đã lập ra những trang Facebook mạo danh người nổi tiếng, các công ty, thương hiệu lớn… sau đó đăng ký dịch vụ tích xanh để qua mắt người dùng.
Không ít người dùng mạng xã hội tại Việt Nam tưởng nhầm rằng đây là trang Facebook chính thức, từ đó nhắn tin đặt mua hàng, cung cấp thông tin cá nhân, chuyển tiền mà không hề hay biết mình đã mắc bẫy của những kẻ lừa đảo.
Do biểu tượng dấu tích xanh trên tài khoản Facebook có thể đạt được nhờ đăng ký dịch vụ hoặc sử dụng các mánh khóe để qua mặt Meta, không phải lúc nào tài khoản Facebook có gắn dấu tích xanh cũng là tài khoản "chính chủ".
Để đề phòng trường hợp trở thành nạn nhân của những kẻ lừa đảo trên mạng xã hội, người dùng có thể thực hiện theo các bước sau để nhận diện những trang Facebook giả mạo, ngay cả khi tài khoản Facebook đó đã được gắn dấu tích xanh hoặc có lượng người theo dõi lớn.
Để kiểm tra mức độ tin cậy của một trang Facebook, người dùng có thể xem các thông tin về tính minh bạch của trang Facebook này.
Để thực hiện điều này, bạn truy cập vào trang Facebook muốn kiểm tra thông tin, nhấn vào mục "Giới thiệu". Tại giao diện hiện ra, bạn nhấn vào mục "Tính minh bạch của trang" và nhấn nút "Xem tất cả".
Tại hộp thoại hiện ra, bạn sẽ thấy rõ thông tin chi tiết về trang Facebook, bao gồm ngày lập trang, những lần đổi tên trang và danh sách các quản trị viên của trang Facebook.
Nếu một trang Facebook mới được thành lập hoặc thường xuyên đổi tên trang, mà tên gọi không liên quan đến nhau, rất có thể đây là một trang Facebook được lập ra với mục đích lừa đảo.
Trang Facebook có dấu tích xanh nhưng thường xuyên đổi tên với những lần đổi tên không liên quan đến nhau (Ảnh chụp màn hình).
Sở dĩ có điều này vì tin tặc có thể tấn công và chiếm đoạt một trang Facebook có lượng người theo dõi lớn, sau đó đổi tên trang và gắn dấu tích xanh để thực hiện hành vi lừa đảo.
Ngoài ra, dựa vào thông tin quản trị viên của trang Facebook, bạn cũng có thể đoán được đó có phải là trang giả mạo hay không.
Chẳng hạn các trang Facebook có gắn dấu tích xanh của một cầu thủ bóng đá hoặc ngôi sao ca nhạc nổi tiếng tại nước ngoài, nhưng lại chỉ có quản trị viên đến từ Việt Nam, thì gần như chắc chắn đó là trang Facebook giả mạo do chính người Việt lập ra nhằm câu tương tác, bán hàng hoặc lừa đảo người dùng.
Một trang Facebook có dấu tích xanh của ca sĩ nổi tiếng Hàn Quốc, nhưng chỉ có các quản trị viên đến từ Việt Nam. Trang Facebook này sau đó được xác định là giả mạo và đã bị xóa (Ảnh chụp màn hình).
Ngược lại, nếu một trang Facebook thường cung cấp thông tin về Việt Nam hoặc mang tên một người nổi tiếng tại Việt Nam, nhưng lại có danh sách quản trị viên ở nước ngoài thì gần như chắc chắn đây cũng sẽ là trang Facebook giả mạo nhằm lừa người dùng truy cập vào các trang web có chứa mã độc.
Sau khi kiểm tra tính minh bạch của trang Facebook và nhận thấy những dấu hiệu khả nghi, thiếu tin cậy… người dùng tuyệt đối không nhắn tin hoặc thực hiện các giao dịch với những trang Facebook này, ngay cả khi trang có gắn dấu tích xanh hoặc có lượng người theo dõi lớn, tránh trở thành nạn nhân cho những kẻ lừa đảo.
Trang Facebook mạo danh một cơ sở nghỉ dưỡng tại Sa Pa có lượng người theo dõi lớn (Ảnh chụp màn hình).
Khi kiểm tra tính minh bạch có thể thấy trang này vừa được đổi tên từ một trang Facebook khác không liên quan và quản trị viên không ai ở Việt Nam (Ảnh chụp màn hình).
Một điều người dùng cần kiểm tra kỹ đó là lượt tương tác với các bài viết trên trang Facebook. Nhiều người thường chủ quan khi thấy các bài đăng giới thiệu sản phẩm, chào bán dịch vụ… có lượt tương tác cao hoặc nhiều bình luận khen ngợi, hưởng ứng… nên tin tưởng vào nội dung của bài viết.
Tuy nhiên, các trang Facebook giả mạo thường sử dụng các công cụ để tăng lượt tương tác ảo, bao gồm số lượng người nhấn "Thích" hoặc các bình luận trên bài viết.
Một bài viết trên trang Facebook giả mạo có lượng "Thích" rất nhiều (Ảnh chụp màn hình).
Nhưng đây đều là những tương tác ảo, được tạo ra từ các "tài khoản ma" từ các công cụ tự động (Ảnh chụp màn hình).
Để kiểm tra xem lượt tương tác trên trang Facebook có phải là giả hay không, bạn mở danh sách các tài khoản đã tương tác với bài viết và truy cập vào trang cá nhân của những tài khoản này. Bạn có thể dễ dàng nhận ra chủ yếu những tài khoản tương tác đều là tài khoản giả mạo, mới được lập hoặc hầu như không hoạt động trên Facebook.
Một tài khoản Facebook giả mạo giải chạy Đà Lạt Music Night Run 2024 để kêu gọi vận động viên đăng ký tham gia với giá vé 269.000 đồng (Ảnh: Minh Hậu).
Đây là những tài khoản được tạo ra bằng các công cụ tự động hoặc do tin tặc chiếm đoạt từ những tài khoản Facebook từ lâu không hoạt động, sau đó chúng sẽ sử dụng những "tài khoản ma" này để tạo tương tác ảo cho các bài viết nhằm phục vụ hành vi lừa đảo của mình.
Nếu phát hiện những bài viết có lượng tương tác ảo, người dùng nên lập tức bỏ qua những bài viết đó và đưa trang Facebook có lượng tương tác ảo vào "danh sách đen".
Một điều người dùng cần hết sức lưu ý đó là khi truy cập các trang web được chia sẻ qua Facebook.
Nhiều người khi liên hệ với các trang Facebook để mua hàng hoặc đăng ký dịch vụ nào đó sẽ được yêu cầu truy cập vào các trang web bên ngoài để khai báo thông tin cá nhân, đăng nhập vào tài khoản Facebook, email hoặc tài khoản ngân hàng…
Tuy nhiên, đây có thể là những trang web giả mạo do tin tặc lập ra nhằm lấy cắp thông tin cá nhân hoặc chiếm đoạt tài khoản ngân hàng, Facebook, email… của người dùng.
Thông thường khi truy cập các trang web này, người dùng sẽ thấy giao diện trang web rất giống với giao diện đăng nhập vào Facebook, email hoặc tài khoản ngân hàng.
Trang web giả mạo giao diện đăng nhập của Facebook, với tên miền placeboook.com (Ảnh: PCMag).
Nhiều người đã không nghi ngờ, lập tức đăng nhập vào tài khoản Facebook hoặc tài khoản ngân hàng của mình, mà không hay biết các thông tin đăng nhập sẽ lập tức bị tin tặc chiếm đoạt để xâm nhập vào tài khoản của họ.
Do vậy, trước khi khai báo bất kỳ thông tin hoặc đăng nhập vào tài khoản, người dùng cần phải kiểm tra kỹ các trang web mình đang truy cập.
Đầu tiên, bạn phải kiểm tra kỹ đường dẫn của trang web. Mặc dù các trang web này có giao diện rất giống trang web thật, nhưng tên miền thì không thể làm giả được.
Những kẻ lừa đảo thường đăng ký những tên miền giả mạo rất giống với địa chỉ của trang web thật, chẳng hạn như facebooks.com hoặc facbook.com… nhưng điều này có thể nhận ra bằng mắt thường nên chú ý kỹ.
Một cách khác để nhận diện trang web lừa đảo, đó là những trang web này sẽ sử dụng giao thức HTTP không được mã hóa, thay vì giao thức HTTPS.
Trang web giả mạo giao diện đăng nhập vào tài khoản Netflix sử dụng giao thức HTTP không được mã hóa dữ liệu (Ảnh: PCMag).
Các trang web chính thống hiện nay đều sử dụng giao thức HTTPS để bảo vệ dữ liệu của người dùng. Do vậy, nếu truy cập vào một trang web với giao thức HTTP, người dùng tuyệt đối không đăng nhập hoặc khai báo bất kỳ thông tin cá nhân nào của mình.
Các hình thức lừa đảo qua Internet đang ngày càng tinh vi nhằm chiếm đoạt thông tin cá nhân, tài sản hoặc tài khoản mạng xã hội, email… Trên đây là một vài lưu ý để giúp người dùng có thể nhận diện những trang Facebook giả mạo, từ đó nâng cao cảnh giác để tránh trở thành nạn nhân của những kẻ lừa đảo.
.jpg)
.jpg "Con Đường Chính Trực - Sống sao để tâm hồn thanh thản, bình an")
