Bà mẹ bật mí cách trang bị cho con 20 kỹ năng trong thời đại AI

Hiểu Đan08/04/2025 12:00
Bà mẹ bật mí cách trang bị cho con 20 kỹ năng trong thời đại AI

Mỗi giai đoạn sẽ có các hoạt động cụ thể, phù hợp với độ tuổi và khả năng nhận thức của trẻ.

Chị Nguyễn Thị Hồng Liên là thạc sĩ giáo dục, hiện đang công tác tại một trường học ở Hà Nội. Chị cũng có kinh nghiệm hơn 15 năm "giáo dục tại gia" bán thời gian cho hai con.

Cả hai con của chị Liên hiện đều vừa học chương trình ở trường Việt Nam và vẫn học song song chương trình homeschool Acellus + textbook Mỹ. Con trai lớn của chị hiện đã học xong lớp 11 ở một trường công lập tại Việt Nam và lấy bằng THPT Mỹ online. Em cũng apply và nhận được học bổng của một số trường đại học ở Mỹ và hiện đang là du học sinh.

Theo chị Liên, trong thời đại AI "thống trị", bố mẹ cần giúp con phát triển 20 kỹ năng cần thiết, theo từng giai đoạn phát triển: Tiểu học (6-11 tuổi), Trung học cơ sở (12-15 tuổi), và Trung học phổ thông (16-18 tuổi).

Bà mẹ Hà Nội bật mí cách trang bị cho con 20 kỹ năng trong thời đại AI: Từ tiểu học đến trung học đều cực kì chi tiết- Ảnh 1.

Chị Nguyễn Thị Hồng Liên

Mỗi giai đoạn sẽ có các hoạt động cụ thể, phù hợp với độ tuổi và khả năng nhận thức của trẻ, nhằm xây dựng nền tảng và nâng cao từng kỹ năng theo thời gian. Các hoạt động được thiết kế để dễ thực hiện tại nhà hoặc trong môi trường học tập thông thường, với sự tương tác giữa bố mẹ và con.

DANH SÁCH 20 KỸ NĂNG được xếp hạng theo mức độ quan trọng từ nghiên cứu WEF "Future of Jobs Report 2025" và các nguồn uy tín khác:

Tư duy phân tích; sáng tạo; kỹ năng số cơ bản; khả năng thích ứng; tư duy phản biện; hiểu biết về AI và dữ liệu lớn; kỹ năng giao tiếp, bán hàng; giải quyết vấn đề phức tạp; học tập chủ động; trí tuệ cảm xúc; kỹ năng mạng và an ninh mạng; lãnh đạo và ảnh hưởng xã hội; quản lý bản thân; hiểu biết về dữ liệu; linh hoạt nhận thức; kỹ năng lập trình; thiết kế trải nghiệm người dùng; quản lý tài nguyên; tư duy bền vững; đồng cảm và lắng nghe chủ động.

I. Giai đoạn Tiểu học (6-11 tuổi): Đặt nền tảng cơ bản

Ở giai đoạn này, trẻ cần được phát triển thông qua trò chơi, hoạt động thực tế và giao tiếp đơn giản để xây dựng tư duy và thói quen học tập.

1. Tư duy phân tích (Analytical Thinking)

Hoạt động: Chơi trò "Phân loại đồ vật" – đưa cho con một hộp đồ chơi (hình khối, búp bê, xe hơi) và yêu cầu con phân loại theo màu sắc, kích thước, hoặc chức năng. Hỏi: "Tại sao con chọn cách này?". Thời gian: 15 phút/tuần.

2. Sáng tạo (Creative Thinking)

Hoạt động: Vẽ tranh tự do hoặc làm thủ công (dùng giấy màu, đất nặn) – khuyến khích con tạo ra câu chuyện từ sản phẩm của mình. Thời gian: 30 phút/tuần.

3. Kỹ năng số cơ bản (Digital Literacy)

Hoạt động: Dùng ứng dụng học tập như Khan Academy Kids hoặc Scratch Jr để con làm quen với máy tính/tablet. Hướng dẫn con cách bật/tắt, tìm kiếm video đơn giản. Thời gian: 20 phút/tuần (giới hạn thời gian màn hình).

4. Khả năng thích ứng (Adaptability)

Hoạt động: Thay đổi lịch trình cuối tuần (ví dụ: đi công viên thay vì xem phim) và hỏi con cảm nhận về sự thay đổi. Thời gian: 1 lần/tháng.

5. Tư duy phản biện (Critical Thinking)

Hoạt động: Chơi "Đoán sự thật" – bạn kể 3 câu (2 đúng, 1 sai) và yêu cầu con tìm câu sai, giải thích lý do. Thời gian: 10 phút/tuần.

6. Hiểu biết về AI và dữ liệu lớn (AI and Big Data Literacy)

Hoạt động: Giới thiệu khái niệm cơ bản như "Google biết gì về con?" – tìm kiếm một thứ con thích (động vật, đồ chơi) và giải thích kết quả xuất hiện thế nào. Thời gian: 15 phút/tháng.

7. Kỹ năng giao tiếp (Communication)

Hoạt động: Chơi "Kể chuyện luân phiên" – bạn bắt đầu một câu chuyện, con kể tiếp, rồi bạn kể tiếp. Thời gian: 15 phút/tuần.

8. Giải quyết vấn đề phức tạp (Complex Problem-Solving)

Hoạt động: Chơi xếp hình Lego không có hướng dẫn – để con tự nghĩ cách xây một ngôi nhà hoặc xe hơi. Thời gian: 20 phút/tuần.

9. Học tập chủ động (Active Learning)

Hoạt động: Hỏi con: "Hôm nay con muốn học gì?" (vẽ, hát, kể số) và cùng con khám phá chủ đề đó. Thời gian: 20 phút/tuần.

10. Trí tuệ cảm xúc (Emotional Intelligence)

Hoạt động: Khi con buồn, hỏi: "Con cảm thấy sao? Muốn làm gì để vui hơn?" – lắng nghe và hướng dẫn con cách xử lý cảm xúc. Thời gian: Khi cần thiết.

11 - 20. Các kỹ năng còn lại: Ở giai đoạn này, tập trung vào 10 kỹ năng trên là đủ. Các kỹ năng khác như lập trình, an ninh mạng, tư duy bền vững sẽ phù hợp hơn ở giai đoạn sau.

II. Giai đoạn Trung học cơ sở (12-15 tuổi): Phát triển tư duy và kỹ năng thực tế

Trẻ bắt đầu có khả năng tư duy trừu tượng và xử lý thông tin phức tạp hơn. Các hoạt động tập trung vào ứng dụng thực tế và tự lập.

1. Tư duy phân tích

Hoạt động: Cùng con đọc một bài báo đơn giản (ví dụ: về thời tiết) và yêu cầu con tóm tắt, phân tích điểm chính. Thời gian: 20 phút/tuần.

2. Sáng tạo

Hoạt động: Viết một câu chuyện ngắn hoặc quay video TikTok với nội dung tự nghĩ ra. Thời gian: 30 phút/tuần.

3. Kỹ năng số cơ bản

Hoạt động: Dạy con tạo bảng tính Excel đơn giản (ví dụ: theo dõi chi tiêu tiền tiêu vặt). Thời gian: 30 phút/tháng.

4. Khả năng thích ứng

Hoạt động: Thử một hoạt động mới (nấu món ăn lạ, học nhạc cụ) và thảo luận về cảm giác khi làm điều mới. Thời gian: 1 lần/tháng.

5. Tư duy phản biện

Hoạt động: Xem một bộ phim và hỏi: "Con nghĩ nhân vật chính đúng hay sai vì sao?". Thời gian: 20 phút/tháng.

6. Hiểu biết về AI và dữ liệu lớn

Hoạt động: Cùng con tìm hiểu cách YouTube gợi ý video, giải thích khái niệm thuật toán cơ bản. Thời gian: 20 phút/tháng.

7. Kỹ năng giao tiếp

Hoạt động: Tổ chức "tranh luận gia đình" – chọn chủ đề nhẹ nhàng như "Nên nuôi chó hay mèo?". Thời gian: 20 phút/tháng.

8. Giải quyết vấn đề phức tạp

Hoạt động: Đưa ra tình huống giả (ví dụ: mất điện ở nhà) và yêu cầu con lập kế hoạch xử lý. Thời gian: 20 phút/tháng.

9. Học tập chủ động

Hoạt động: Đề xuất con tự học một kỹ năng qua YouTube (nhảy, vẽ) và báo cáo kết quả. Thời gian: 1 giờ/tháng.

10. Trí tuệ cảm xúc

Hoạt động: Khi con tranh cãi với bạn bè, hỏi: "Con nghĩ bạn cảm thấy thế nào?" và hướng dẫn cách giải quyết. Thời gian: Khi cần thiết.

11. Kỹ năng mạng và an ninh mạng

Hoạt động: Dạy con tạo mật khẩu mạnh và giải thích nguy cơ bị hack. Thời gian: 15 phút/tháng.

12. Lãnh đạo và ảnh hưởng xã hội

Hoạt động: Khuyến khích con dẫn dắt một trò chơi nhóm khi tụ tập bạn bè. Thời gian: 1 lần/tháng.

13. Quản lý bản thân

Hoạt động: Lập thời gian biểu học tập cuối tuần và kiểm tra xem con có tuân thủ không. Thời gian: 20 phút/tuần.

14. Hiểu biết về dữ liệu

Hoạt động: Dùng Google Trends để xem xu hướng tìm kiếm một chủ đề con thích (game, ca sĩ). Thời gian: 20 phút/tháng.

15. Linh hoạt nhận thức

Hoạt động: Chơi cờ vua hoặc trò chơi chiến thuật để con học cách thay đổi chiến lược. Thời gian: 30 phút/tuần.

III. Giai đoạn Trung học phổ thông (16-18 tuổi): Chuẩn bị cho tương lai

Trẻ cần kỹ năng thực tế để sẵn sàng cho đại học hoặc công việc. Các hoạt động tập trung vào ứng dụng chuyên sâu và kỹ năng nghề nghiệp.

1. Tư duy phân tích

Hoạt động: Cùng con phân tích một báo cáo tài chính đơn giản (ví dụ: Ngân sách gia đình). Thời gian: 30 phút/tháng.

2. Sáng tạo

Hoạt động: Thiết kế một dự án (blog, video, sản phẩm thủ công) để bán hoặc chia sẻ online. Thời gian: 1 giờ/tuần.

3. Kỹ năng số cơ bản

Hoạt động: Học cách dùng Canva để tạo bài thuyết trình hoặc quảng cáo. Thời gian: 1 giờ/tháng.

4. Khả năng thích ứng

Hoạt động: Thử làm việc nhóm online (qua Zoom) với bạn bè để hoàn thành một dự án nhỏ. Thời gian: 1 lần/tháng.

5. Tư duy phản biện

Hoạt động: Đọc một bài báo quan điểm và viết phản biện ngắn (200 từ). Thời gian: 30 phút/tháng.

6. Hiểu biết về AI và dữ liệu lớn

Hoạt động: Thử dùng ChatGPT hoặc Google Bard để nghiên cứu một chủ đề, phân tích cách AI trả lời. Thời gian: 30 phút/tháng.

7. Kỹ năng giao tiếp

Hoạt động: Tập thuyết trình 5 phút về sở thích của con trước gia đình. Thời gian: 1 lần/tháng.

8. Giải quyết vấn đề phức tạp

Hoạt động: Lập kế hoạch tổ chức một buổi họp mặt gia đình nhỏ, xử lý các vấn đề như ngân sách, thời gian. Thời gian: 1 lần/quý.

9. Học tập chủ động

Hoạt động: Đăng ký khóa học miễn phí trên Coursera (ví dụ: kỹ năng số) và cùng con theo dõi. Thời gian: 1 giờ/tuần.

10. Trí tuệ cảm xúc

Hoạt động: Thảo luận về một xung đột thực tế (ở trường) và cách giải quyết bằng sự đồng cảm. Thời gian: Khi cần thiết.

11. Kỹ năng mạng và an ninh mạng

Hoạt động: Tìm hiểu về VPN và cách bảo vệ thông tin cá nhân online. Thời gian: 30 phút/tháng.

12. Lãnh đạo và ảnh hưởng xã hội

Hoạt động: Tổ chức một buổi gây quỹ nhỏ hoặc hoạt động nhóm ở trường. Thời gian: 1 lần/quý.

13. Quản lý bản thân

Hoạt động: Lập thời gian biểu, lập kế hoạch học tập thi cuối kỳ, tự đánh giá hiệu quả sau đó. Thời gian: 1 giờ/tháng.

14. Hiểu biết về dữ liệu

Hoạt động: Phân tích số liệu từ một khảo sát nhỏ (ví dụ: sở thích của bạn bè). Thời gian: 30 phút/tháng.

15. Linh hoạt nhận thức

Hoạt động: Thử học một môn học mới (ngôn ngữ, kỹ thuật) để thay đổi cách tư duy. Thời gian: 1 giờ/tuần.

16. Kỹ năng lập trình

Hoạt động: Học cơ bản Python qua Codecademy hoặc Scratch (nếu chưa từng học). Thời gian: 1 giờ/tuần.

17. Thiết kế trải nghiệm người dùng

Hoạt động: Thiết kế giao diện đơn giản cho một ứng dụng tưởng tượng bằng Figma. Thời gian: 1 giờ/tháng.

18. Quản lý tài nguyên

Hoạt động: Quản lý ngân sách cho một dự án cá nhân (mua đồ dùng bản thân thích, tích tiền mua điện thoại cho bản thân). Thời gian: 1 lần/quý.

19. Tư duy bền vững

Hoạt động: Tìm hiểu cách tái chế rác tại nhà và thực hiện trong 1 tháng. Thời gian: 30 phút/tháng.

20. Đồng cảm và lắng nghe chủ động

Hoạt động: Lắng nghe một người bạn kể khó khăn và phản hồi bằng cách đặt câu hỏi thay vì khuyên nhủ ngay. Thời gian: Khi cần thiết.

Lưu ý chung cho cha mẹ:

Tương tác: Luôn tham gia cùng con, đặt câu hỏi mở (ví dụ: "Con nghĩ sao?", "làm thế nào để tốt hơn?") để khuyến khích tư duy.

Thời gian: Không cần làm tất cả cùng lúc, hãy chọn 5-10 kỹ năng mỗi giai đoạn để tập trung.

Động viên: Khen ngợi nỗ lực thay vì kết quả để xây dựng sự tự tin.

Điều chỉnh: Tùy theo sở thích và năng lực của con, bạn có thể thay đổi hoạt động cho phù hợp.


Gửi bình luận
(0) Bình luận
1

90% người bệnh đều không biết thận đang chết dần, bác sĩ chỉ cách tự kiểm tra

Việc kiểm tra lượng nước tiểu có thể chỉ ra hiệu quả chức năng thận. Hay nói cách khác, chỉ cần kiểm tra lượng nước tiểu đầu ra là đủ để biết thận có đang khỏe mạnh.
2

Cách xoá bạn bè vĩnh viễn trên Zalo chỉ trong 30s

Việc hủy kết bạn trên Zalo sẽ giúp bạn tự do quản lý các thông tin liên hệ của mình. Không chỉ giúp tiết kiệm thời gian mỗi khi tìm kiếm, mà cách hủy kết bạn Zalo trên điện thoại và máy tính còn giúp bạn tăng cường bảo mật cho tài khoản Zalo cá nhân của mình
3

Khổ vì ChatGPT sập: Trễ hạn, nặn từng chữ vì lâu không động não

Đang mải miết "chạy deadline", nhiều người trẻ bỗng rơi vào cảnh bối rối khi ChatGPT bất ngờ quay đơ, không phản hồi lệnh.
4

Cập nhật mới quan trọng trên Zalo mà người dùng không nên bỏ qua

Trong bản cập nhật vừa ra mắt tháng 6, Zalo đã nâng cấp tính năng dịch AI và cho phép đồng bộ cỡ chữ Zalo với cỡ chữ thiết bị.
5

Một tính năng trên Zalo giúp ngăn chặn truy cập trái phép kể cả khi bị lộ mật khẩu

Tính năng "Bảo mật 2 lớp" được Công an TP. Cần Thơ đánh giá là một trong những biện pháp bảo vệ tài khoản mạnh mẽ nhất, giúp ngăn chặn truy cập trái phép ngay cả khi ai đó biết mật khẩu hoặc chiếm được mã OTP tạm thời.

5 thứ này cho vào bình giữ nhiệt thì ngang "thuốc độc", ngấm ngầm hại cơ thể

Bình giữ nhiệt giữ ấm hiệu quả, nhưng không phải loại nước uống nào cũng phù hợp để đựng trong đó.

Giờ mới biết sử dụng 5 món đồ này, tôi trách IQ mình thấp "kịch đáy"

Hóa ra từ trước đến giờ tôi đã trách oan cho 5 thiết kế này.

Tính năng ẩn ứng dụng khỏi màn hình chính iPhone

Trang CNET cho biết hệ điều hành iOS 18 của Apple có hai tính năng mới giúp tăng bảo mật ứng dụng trên iPhone.

Cách ghi âm cuộc gọi Zalo, đơn giản vô cùng nhưng nhiều người không biết

Ghi âm cuộc gọi trên Zalo có thể giúp bạn có thể dễ dàng tìm kiếm lại nội dung của các cuộc gọi quan trọng để phục vụ cho vài mục đích khi cần thiết.

Designer kể chuyện nghề thời công nghệ: Không làm đồng nghiệp với AI thì ... thất nghiệp!

AI trong ngành thiết kế: Cộng sự sáng tạo hay kẻ thách thức “cơm áo gạo tiền”?

OpenAI, Google, Anthropic với các động thái AI mới gây bất ngờ

Tuần qua là một tuần sôi động trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo (AI) khi các công ty hàng đầu giới thiệu hàng loạt công cụ, mô hình và nghiên cứu mới.

Gemini lại "vượt mặt" ChatGPT với tính năng mới

Gemini AI vừa có một tính năng mới mà ChatGPT chưa thể sánh kịp.

ChatGPT tạo ảnh AI theo phong cách Studio Ghibli có vi phạm bản quyền?

Hình ảnh trí tuệ nhân tạo (AI) bắt chước phong cách tinh tế của Hayao Miyazaki (người sáng lập hãng Studio Ghibli) làm nhiều người thích thú, nhưng ChatGPT đã được huấn luyện những gì để tạo ra chúng?

Cần biết về 168 phường, xã của TP.HCM (mới) sau sáp nhập

Kỹ năng - Thuỷ Long - 18/06/2025 11:00
Sau khi sắp xếp, TP.HCM có 168 đơn vị hành chính cấp xã, gồm 113 phường, 54 xã và 1 đặc khu; trong đó có 112 phường, 50 xã, 1 đặc khu hình thành sau sắp xếp.

Đến một ngày ba má nhớ nhớ, quên quên...

Suy ngẫm - An Hiên - 18/06/2025 10:00
Má tôi nay ngoài 80, bắt đầu lẩn thẩn khiến tôi vui buồn lẫn lộn. Vui vì trời thương, má vẫn ở lại với chúng tôi đến lúc này và chạnh lòng vì bà đã dần lãng quên nhiều thứ.

Không còn bệnh tim - Chế ngự 'kẻ giết người thầm lặng' từ phân tử nhỏ bé

Từ sách - Phim - Hồ Lam - TT - 18/06/2025 09:00
Theo TS Louis J. Ignarro, NO - một phân tử được xem là chất độc trong công nghiệp - có thể cứu sống hàng triệu người mắc bệnh tim mạch.

7 thói quen tạo gia đình hạnh phúc - Tạo dựng gia đình hạnh phúc bằng những thay đổi nhỏ

Từ sách - Phim - Quìn - 18/06/2025 08:00
Nếu toàn bộ xã hội chúng ta đều làm việc cần mẫn ở mọi lĩnh vực khác của cuộc sống nhưng không quan tâm thích đáng đến gia đình, kết cục của chúng ta cũng sẽ giống như con tàu Titanic.

Hướng dẫn tra cứu BHXH, bảo hiểm thất nghiệp qua ứng dụng VssID

Kỹ năng - Quang Huy - 17/06/2025 13:00
Bài viết dưới đây sẽ hướng dẫn bạn cách thức để tra cứu chi tiết về quá trình đóng Bảo hiểm xã hội thông qua ứng dụng VssID trên smartphone.

Xem 'Sex Education', tôi day dứt vì khiến mẹ tủi thân

Điện ảnh - Ứng Hà Chi - 17/06/2025 12:00
Tôi hiểu mình cần phải ngày càng cố gắng để mang lại cho mẹ cuộc sống tốt hơn.

90% người bệnh đều không biết thận đang chết dần, bác sĩ chỉ cách tự kiểm tra

Kỹ năng - Nguyễn Phượng - 17/06/2025 11:00
Việc kiểm tra lượng nước tiểu có thể chỉ ra hiệu quả chức năng thận. Hay nói cách khác, chỉ cần kiểm tra lượng nước tiểu đầu ra là đủ để biết thận có đang khỏe mạnh.

Chuyên gia lý giải tại sao con người thích thuyết âm mưu

Suy ngẫm - Hoàng Hà - 17/06/2025 10:00
Khác với quan điểm cho rằng con người tin vào thuyết âm mưu là do thiếu hiểu biết, một nghiên cứu mới đây chỉ ra nhiều lý do phức tạp hơn thế.

"Cửa tiệm hạnh phúc" của người tự kỷ - Nơi công việc là chìa khóa giúp mở cánh cửa hòa nhập với cộng đồng

Truyền cảm hứng - Nguyễn Phượng - 17/06/2025 09:00
Trong “cửa tiệm hạnh phúc”, có 10 đứa trẻ đặc biệt đang ngày càng thay đổi, hoàn thiện và có thể tự kiếm tiền nuôi sống bản thân mình.

Ánh sáng trong ta - Người gieo ánh sáng cho Michelle Obama

Từ sách - Phim - Quìn - 17/06/2025 08:00
Trong cuốn hồi ký "Ánh sáng trong ta", Michelle không gọi cha mình là một người hùng hay biểu tượng, nhưng hình ảnh ông hiện lên như một nguồn sáng lặng lẽ mà âm ỉ cháy qua từng hành động nhỏ, từng giá trị sống mà ông âm thầm truyền lại cho các con.

Phía tối của công nghệ

Blog GS John VU - GS John Vu - 16/06/2025 13:00
Đã có nhiều bài viết về thành công của công nghiệp khoán ngoài CNTT ở Ấn Độ, phần lớn trong số đó đều từ quan điểm kinh tế như $ 85 tỉ đô la xuất khẩu trong năm 2008 và nhiều triệu việc làm công nghệ cao được tạo ra.

Xem 'Sex Education', tôi hối hận vì nói: 'Nhìn con nhà người ta mà xem, mẹ thất vọng vì con'

Điện ảnh - Ứng Hà Chi - 16/06/2025 12:00
Đôi khi, những điều tưởng chừng nhỏ bé lại khắc sâu trong lòng con trẻ, âm thầm định hình cách con nhìn nhận bản thân và thế giới xung quanh.

Một tính năng trên Zalo giúp ngăn chặn truy cập trái phép kể cả khi bị lộ mật khẩu

Kỹ năng - An Nhiên - 16/06/2025 11:00
Tính năng "Bảo mật 2 lớp" được Công an TP. Cần Thơ đánh giá là một trong những biện pháp bảo vệ tài khoản mạnh mẽ nhất, giúp ngăn chặn truy cập trái phép ngay cả khi ai đó biết mật khẩu hoặc chiếm được mã OTP tạm thời.

Từ đỉnh cao quyền lực đến bước rút lui thầm lặng: Bài học từ giai thoại 'ngã ngựa' của Jack Ma

Suy ngẫm - Vũ Anh - 16/06/2025 10:00
Bài học sau cùng không chỉ dành cho các CEO tại Trung Quốc – mà là cho mọi nhà lãnh đạo trên toàn cầu.

Nạn nhân của "Thức khuya để trả thù" đang ở khắp nơi

Phong cách sống - Hải My - 16/06/2025 09:00
Nhiều khi thức khuya không phải vì bận chạy deadline hay đang hóng dở drama tình ái nào đó, mà chỉ đơn giản là thấy ấm ức vì cả ngày chưa có thời gian cho riêng mình.
HẠT GIỐNG TÂM HỒN
2019 Bản quyền thuộc về hatgiongtamhon.com.vn. Phát triển bởi ONECMS
Thứ 4, 18/06/2025