Bà mẹ bật mí cách trang bị cho con 20 kỹ năng trong thời đại AI

Hiểu Đan08/04/2025 12:00
Bà mẹ bật mí cách trang bị cho con 20 kỹ năng trong thời đại AI

Mỗi giai đoạn sẽ có các hoạt động cụ thể, phù hợp với độ tuổi và khả năng nhận thức của trẻ.

Chị Nguyễn Thị Hồng Liên là thạc sĩ giáo dục, hiện đang công tác tại một trường học ở Hà Nội. Chị cũng có kinh nghiệm hơn 15 năm "giáo dục tại gia" bán thời gian cho hai con.

Cả hai con của chị Liên hiện đều vừa học chương trình ở trường Việt Nam và vẫn học song song chương trình homeschool Acellus + textbook Mỹ. Con trai lớn của chị hiện đã học xong lớp 11 ở một trường công lập tại Việt Nam và lấy bằng THPT Mỹ online. Em cũng apply và nhận được học bổng của một số trường đại học ở Mỹ và hiện đang là du học sinh.

Theo chị Liên, trong thời đại AI "thống trị", bố mẹ cần giúp con phát triển 20 kỹ năng cần thiết, theo từng giai đoạn phát triển: Tiểu học (6-11 tuổi), Trung học cơ sở (12-15 tuổi), và Trung học phổ thông (16-18 tuổi).

Bà mẹ Hà Nội bật mí cách trang bị cho con 20 kỹ năng trong thời đại AI: Từ tiểu học đến trung học đều cực kì chi tiết- Ảnh 1.

Chị Nguyễn Thị Hồng Liên

Mỗi giai đoạn sẽ có các hoạt động cụ thể, phù hợp với độ tuổi và khả năng nhận thức của trẻ, nhằm xây dựng nền tảng và nâng cao từng kỹ năng theo thời gian. Các hoạt động được thiết kế để dễ thực hiện tại nhà hoặc trong môi trường học tập thông thường, với sự tương tác giữa bố mẹ và con.

DANH SÁCH 20 KỸ NĂNG được xếp hạng theo mức độ quan trọng từ nghiên cứu WEF "Future of Jobs Report 2025" và các nguồn uy tín khác:

Tư duy phân tích; sáng tạo; kỹ năng số cơ bản; khả năng thích ứng; tư duy phản biện; hiểu biết về AI và dữ liệu lớn; kỹ năng giao tiếp, bán hàng; giải quyết vấn đề phức tạp; học tập chủ động; trí tuệ cảm xúc; kỹ năng mạng và an ninh mạng; lãnh đạo và ảnh hưởng xã hội; quản lý bản thân; hiểu biết về dữ liệu; linh hoạt nhận thức; kỹ năng lập trình; thiết kế trải nghiệm người dùng; quản lý tài nguyên; tư duy bền vững; đồng cảm và lắng nghe chủ động.

I. Giai đoạn Tiểu học (6-11 tuổi): Đặt nền tảng cơ bản

Ở giai đoạn này, trẻ cần được phát triển thông qua trò chơi, hoạt động thực tế và giao tiếp đơn giản để xây dựng tư duy và thói quen học tập.

1. Tư duy phân tích (Analytical Thinking)

Hoạt động: Chơi trò "Phân loại đồ vật" – đưa cho con một hộp đồ chơi (hình khối, búp bê, xe hơi) và yêu cầu con phân loại theo màu sắc, kích thước, hoặc chức năng. Hỏi: "Tại sao con chọn cách này?". Thời gian: 15 phút/tuần.

2. Sáng tạo (Creative Thinking)

Hoạt động: Vẽ tranh tự do hoặc làm thủ công (dùng giấy màu, đất nặn) – khuyến khích con tạo ra câu chuyện từ sản phẩm của mình. Thời gian: 30 phút/tuần.

3. Kỹ năng số cơ bản (Digital Literacy)

Hoạt động: Dùng ứng dụng học tập như Khan Academy Kids hoặc Scratch Jr để con làm quen với máy tính/tablet. Hướng dẫn con cách bật/tắt, tìm kiếm video đơn giản. Thời gian: 20 phút/tuần (giới hạn thời gian màn hình).

4. Khả năng thích ứng (Adaptability)

Hoạt động: Thay đổi lịch trình cuối tuần (ví dụ: đi công viên thay vì xem phim) và hỏi con cảm nhận về sự thay đổi. Thời gian: 1 lần/tháng.

5. Tư duy phản biện (Critical Thinking)

Hoạt động: Chơi "Đoán sự thật" – bạn kể 3 câu (2 đúng, 1 sai) và yêu cầu con tìm câu sai, giải thích lý do. Thời gian: 10 phút/tuần.

6. Hiểu biết về AI và dữ liệu lớn (AI and Big Data Literacy)

Hoạt động: Giới thiệu khái niệm cơ bản như "Google biết gì về con?" – tìm kiếm một thứ con thích (động vật, đồ chơi) và giải thích kết quả xuất hiện thế nào. Thời gian: 15 phút/tháng.

7. Kỹ năng giao tiếp (Communication)

Hoạt động: Chơi "Kể chuyện luân phiên" – bạn bắt đầu một câu chuyện, con kể tiếp, rồi bạn kể tiếp. Thời gian: 15 phút/tuần.

8. Giải quyết vấn đề phức tạp (Complex Problem-Solving)

Hoạt động: Chơi xếp hình Lego không có hướng dẫn – để con tự nghĩ cách xây một ngôi nhà hoặc xe hơi. Thời gian: 20 phút/tuần.

9. Học tập chủ động (Active Learning)

Hoạt động: Hỏi con: "Hôm nay con muốn học gì?" (vẽ, hát, kể số) và cùng con khám phá chủ đề đó. Thời gian: 20 phút/tuần.

10. Trí tuệ cảm xúc (Emotional Intelligence)

Hoạt động: Khi con buồn, hỏi: "Con cảm thấy sao? Muốn làm gì để vui hơn?" – lắng nghe và hướng dẫn con cách xử lý cảm xúc. Thời gian: Khi cần thiết.

11 - 20. Các kỹ năng còn lại: Ở giai đoạn này, tập trung vào 10 kỹ năng trên là đủ. Các kỹ năng khác như lập trình, an ninh mạng, tư duy bền vững sẽ phù hợp hơn ở giai đoạn sau.

II. Giai đoạn Trung học cơ sở (12-15 tuổi): Phát triển tư duy và kỹ năng thực tế

Trẻ bắt đầu có khả năng tư duy trừu tượng và xử lý thông tin phức tạp hơn. Các hoạt động tập trung vào ứng dụng thực tế và tự lập.

1. Tư duy phân tích

Hoạt động: Cùng con đọc một bài báo đơn giản (ví dụ: về thời tiết) và yêu cầu con tóm tắt, phân tích điểm chính. Thời gian: 20 phút/tuần.

2. Sáng tạo

Hoạt động: Viết một câu chuyện ngắn hoặc quay video TikTok với nội dung tự nghĩ ra. Thời gian: 30 phút/tuần.

3. Kỹ năng số cơ bản

Hoạt động: Dạy con tạo bảng tính Excel đơn giản (ví dụ: theo dõi chi tiêu tiền tiêu vặt). Thời gian: 30 phút/tháng.

4. Khả năng thích ứng

Hoạt động: Thử một hoạt động mới (nấu món ăn lạ, học nhạc cụ) và thảo luận về cảm giác khi làm điều mới. Thời gian: 1 lần/tháng.

5. Tư duy phản biện

Hoạt động: Xem một bộ phim và hỏi: "Con nghĩ nhân vật chính đúng hay sai vì sao?". Thời gian: 20 phút/tháng.

6. Hiểu biết về AI và dữ liệu lớn

Hoạt động: Cùng con tìm hiểu cách YouTube gợi ý video, giải thích khái niệm thuật toán cơ bản. Thời gian: 20 phút/tháng.

7. Kỹ năng giao tiếp

Hoạt động: Tổ chức "tranh luận gia đình" – chọn chủ đề nhẹ nhàng như "Nên nuôi chó hay mèo?". Thời gian: 20 phút/tháng.

8. Giải quyết vấn đề phức tạp

Hoạt động: Đưa ra tình huống giả (ví dụ: mất điện ở nhà) và yêu cầu con lập kế hoạch xử lý. Thời gian: 20 phút/tháng.

9. Học tập chủ động

Hoạt động: Đề xuất con tự học một kỹ năng qua YouTube (nhảy, vẽ) và báo cáo kết quả. Thời gian: 1 giờ/tháng.

10. Trí tuệ cảm xúc

Hoạt động: Khi con tranh cãi với bạn bè, hỏi: "Con nghĩ bạn cảm thấy thế nào?" và hướng dẫn cách giải quyết. Thời gian: Khi cần thiết.

11. Kỹ năng mạng và an ninh mạng

Hoạt động: Dạy con tạo mật khẩu mạnh và giải thích nguy cơ bị hack. Thời gian: 15 phút/tháng.

12. Lãnh đạo và ảnh hưởng xã hội

Hoạt động: Khuyến khích con dẫn dắt một trò chơi nhóm khi tụ tập bạn bè. Thời gian: 1 lần/tháng.

13. Quản lý bản thân

Hoạt động: Lập thời gian biểu học tập cuối tuần và kiểm tra xem con có tuân thủ không. Thời gian: 20 phút/tuần.

14. Hiểu biết về dữ liệu

Hoạt động: Dùng Google Trends để xem xu hướng tìm kiếm một chủ đề con thích (game, ca sĩ). Thời gian: 20 phút/tháng.

15. Linh hoạt nhận thức

Hoạt động: Chơi cờ vua hoặc trò chơi chiến thuật để con học cách thay đổi chiến lược. Thời gian: 30 phút/tuần.

III. Giai đoạn Trung học phổ thông (16-18 tuổi): Chuẩn bị cho tương lai

Trẻ cần kỹ năng thực tế để sẵn sàng cho đại học hoặc công việc. Các hoạt động tập trung vào ứng dụng chuyên sâu và kỹ năng nghề nghiệp.

1. Tư duy phân tích

Hoạt động: Cùng con phân tích một báo cáo tài chính đơn giản (ví dụ: Ngân sách gia đình). Thời gian: 30 phút/tháng.

2. Sáng tạo

Hoạt động: Thiết kế một dự án (blog, video, sản phẩm thủ công) để bán hoặc chia sẻ online. Thời gian: 1 giờ/tuần.

3. Kỹ năng số cơ bản

Hoạt động: Học cách dùng Canva để tạo bài thuyết trình hoặc quảng cáo. Thời gian: 1 giờ/tháng.

4. Khả năng thích ứng

Hoạt động: Thử làm việc nhóm online (qua Zoom) với bạn bè để hoàn thành một dự án nhỏ. Thời gian: 1 lần/tháng.

5. Tư duy phản biện

Hoạt động: Đọc một bài báo quan điểm và viết phản biện ngắn (200 từ). Thời gian: 30 phút/tháng.

6. Hiểu biết về AI và dữ liệu lớn

Hoạt động: Thử dùng ChatGPT hoặc Google Bard để nghiên cứu một chủ đề, phân tích cách AI trả lời. Thời gian: 30 phút/tháng.

7. Kỹ năng giao tiếp

Hoạt động: Tập thuyết trình 5 phút về sở thích của con trước gia đình. Thời gian: 1 lần/tháng.

8. Giải quyết vấn đề phức tạp

Hoạt động: Lập kế hoạch tổ chức một buổi họp mặt gia đình nhỏ, xử lý các vấn đề như ngân sách, thời gian. Thời gian: 1 lần/quý.

9. Học tập chủ động

Hoạt động: Đăng ký khóa học miễn phí trên Coursera (ví dụ: kỹ năng số) và cùng con theo dõi. Thời gian: 1 giờ/tuần.

10. Trí tuệ cảm xúc

Hoạt động: Thảo luận về một xung đột thực tế (ở trường) và cách giải quyết bằng sự đồng cảm. Thời gian: Khi cần thiết.

11. Kỹ năng mạng và an ninh mạng

Hoạt động: Tìm hiểu về VPN và cách bảo vệ thông tin cá nhân online. Thời gian: 30 phút/tháng.

12. Lãnh đạo và ảnh hưởng xã hội

Hoạt động: Tổ chức một buổi gây quỹ nhỏ hoặc hoạt động nhóm ở trường. Thời gian: 1 lần/quý.

13. Quản lý bản thân

Hoạt động: Lập thời gian biểu, lập kế hoạch học tập thi cuối kỳ, tự đánh giá hiệu quả sau đó. Thời gian: 1 giờ/tháng.

14. Hiểu biết về dữ liệu

Hoạt động: Phân tích số liệu từ một khảo sát nhỏ (ví dụ: sở thích của bạn bè). Thời gian: 30 phút/tháng.

15. Linh hoạt nhận thức

Hoạt động: Thử học một môn học mới (ngôn ngữ, kỹ thuật) để thay đổi cách tư duy. Thời gian: 1 giờ/tuần.

16. Kỹ năng lập trình

Hoạt động: Học cơ bản Python qua Codecademy hoặc Scratch (nếu chưa từng học). Thời gian: 1 giờ/tuần.

17. Thiết kế trải nghiệm người dùng

Hoạt động: Thiết kế giao diện đơn giản cho một ứng dụng tưởng tượng bằng Figma. Thời gian: 1 giờ/tháng.

18. Quản lý tài nguyên

Hoạt động: Quản lý ngân sách cho một dự án cá nhân (mua đồ dùng bản thân thích, tích tiền mua điện thoại cho bản thân). Thời gian: 1 lần/quý.

19. Tư duy bền vững

Hoạt động: Tìm hiểu cách tái chế rác tại nhà và thực hiện trong 1 tháng. Thời gian: 30 phút/tháng.

20. Đồng cảm và lắng nghe chủ động

Hoạt động: Lắng nghe một người bạn kể khó khăn và phản hồi bằng cách đặt câu hỏi thay vì khuyên nhủ ngay. Thời gian: Khi cần thiết.

Lưu ý chung cho cha mẹ:

Tương tác: Luôn tham gia cùng con, đặt câu hỏi mở (ví dụ: "Con nghĩ sao?", "làm thế nào để tốt hơn?") để khuyến khích tư duy.

Thời gian: Không cần làm tất cả cùng lúc, hãy chọn 5-10 kỹ năng mỗi giai đoạn để tập trung.

Động viên: Khen ngợi nỗ lực thay vì kết quả để xây dựng sự tự tin.

Điều chỉnh: Tùy theo sở thích và năng lực của con, bạn có thể thay đổi hoạt động cho phù hợp.


Gửi bình luận
(0) Bình luận
1

Thủ đoạn lừa đảo mới, những con số có thể khiến người dùng mất sạch tiền trong tài khoản

Cơ quan công an và các ngân hàng liên tục phát đi cảnh báo về thủ đoạn lừa đảo mới nhắm vào người sử dụng tài khoản ngân hàng.
2

Lotus Chat vượt Zalo, Messenger, lọt top 3 app chat được tải nhiều nhất tại Việt Nam

Giữa một rừng ứng dụng nhắn tin trong và ngoài nước, Lotus Chat bất ngờ vươn lên trở thành từ khóa đột phá trên Google thời gian gần đây.
3

‘Cô gái quá xinh khi khóc’ kêu cứu vì bị lạm dụng ảnh trên nhiều trang web đen

Nữ sinh viên 19 tuổi được khen là “quá xinh khi khóc” đang tìm cách đòi lại công bằng cho bản thân. Cô không biết mình đã làm gì sai.
4

Những điểm nhấn công nghệ hiện đại tại nhà ga T3 Tân Sơn Nhất

Nhà ga hành khách T3 thuộc Cảng hàng không quốc tế Tân Sơn Nhất - công trình có tổng vốn đầu tư gần 11.000 tỉ đồng - được áp dụng nhiều công nghệ hàng không hiện đại.
5

Nước luộc trứng tưởng vô dụng hóa ra là báu vật kích thích mọc tóc con

Sau khi luộc trứng, hầu hết mọi người đều đổ bỏ phần nước luộc mà không biết rằng tận dụng đúng cách thì cực nhiều lợi ích.

5 thứ này cho vào bình giữ nhiệt thì ngang "thuốc độc", ngấm ngầm hại cơ thể

Bình giữ nhiệt giữ ấm hiệu quả, nhưng không phải loại nước uống nào cũng phù hợp để đựng trong đó.

Giờ mới biết sử dụng 5 món đồ này, tôi trách IQ mình thấp "kịch đáy"

Hóa ra từ trước đến giờ tôi đã trách oan cho 5 thiết kế này.

Tính năng ẩn ứng dụng khỏi màn hình chính iPhone

Trang CNET cho biết hệ điều hành iOS 18 của Apple có hai tính năng mới giúp tăng bảo mật ứng dụng trên iPhone.

Cách ghi âm cuộc gọi Zalo, đơn giản vô cùng nhưng nhiều người không biết

Ghi âm cuộc gọi trên Zalo có thể giúp bạn có thể dễ dàng tìm kiếm lại nội dung của các cuộc gọi quan trọng để phục vụ cho vài mục đích khi cần thiết.

Designer kể chuyện nghề thời công nghệ: Không làm đồng nghiệp với AI thì ... thất nghiệp!

AI trong ngành thiết kế: Cộng sự sáng tạo hay kẻ thách thức “cơm áo gạo tiền”?

OpenAI, Google, Anthropic với các động thái AI mới gây bất ngờ

Tuần qua là một tuần sôi động trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo (AI) khi các công ty hàng đầu giới thiệu hàng loạt công cụ, mô hình và nghiên cứu mới.

Gemini lại "vượt mặt" ChatGPT với tính năng mới

Gemini AI vừa có một tính năng mới mà ChatGPT chưa thể sánh kịp.

ChatGPT tạo ảnh AI theo phong cách Studio Ghibli có vi phạm bản quyền?

Hình ảnh trí tuệ nhân tạo (AI) bắt chước phong cách tinh tế của Hayao Miyazaki (người sáng lập hãng Studio Ghibli) làm nhiều người thích thú, nhưng ChatGPT đã được huấn luyện những gì để tạo ra chúng?

Không phải Nữ Oa hay Tây Vương Mẫu, đây là nữ thần có thể giết Tôn Ngộ Không

Điện ảnh - Nguyệt Phạm - 31/05/2025 13:00
Bà là một vị thần quan trọng trong các tín ngưỡng dân gian.

Dịch vụ giúp "biến mất" khỏi Internet

Kỹ năng - Thái Nguyễn - 31/05/2025 12:00
Từ nhu cầu xóa dấu vết online đến dịch vụ “ẩn thân kỹ thuật số” bùng nổ, câu chuyện biến mất khỏi Internet đang dần trở thành trào lưu thời hiện đại.

Kiếm hiệp Kim Dung: Điều gì giúp Quách Tĩnh thắng được 4 cao thủ Ngư - Tiều - Canh - Độc?

Thư giãn - Quốc Tiệp - 31/05/2025 11:00
Chính sự kết hợp giữa sự chân thành của Quách Tĩnh và trí thông minh của Hoàng Dung đã giúp họ đến gặp được Nhất Đăng đại sư.

Gen Alpha - Thế hệ học trên TikTok, ôn thi qua hashtag

Phong cách sống - Trang Vũ - 31/05/2025 10:00
Thế hệ này đã biến việc học thành xu hướng, biến bài giảng thành nội dung viral.

Không còn bệnh tim - Bí mật cho trái tim khỏe mạnh từ một phân tử nhỏ bé kỳ diệu 

Từ sách - Phim - Minh Hằng - 31/05/2025 09:00
Hãy đọc "Không còn bệnh tim" (No More Heart Disease) để khám phá những bí mật của trái tim và bắt đầu hành trình chăm sóc sức khỏe chủ động ngay hôm nay. Vì một trái tim khỏe mạnh, chính là nền tảng của một cuộc sống hạnh phúc và ý nghĩa.

55 nguyên tắc ứng xử thiết yếu để thành công - Đừng đợi đến khi con lớn mới dạy con cách ứng xử

Từ sách - Phim - Quìn - 31/05/2025 08:00
Là cha mẹ, ai cũng mong con mình trở thành người tử tế, tự lập và mạnh mẽ. Nhưng đó không phải là điều trẻ học được trong một sớm một chiều, mà là kết quả của sự rèn luyện từng ngày, bắt đầu từ những điều nhỏ nhất trong ứng xử hằng ngày.

Xem ‘Sex Education’, tôi ân hận vì nói với con: ‘Chuyện này không dành cho con nít’

Điện ảnh - Ứng Hà Chi - 30/05/2025 13:00
Tôi từng né tránh chuyện tình yêu, giới tính để bảo vệ con.

Vợ u não sống thực vật, chồng hát, nhảy mỗi ngày để đánh thức và phép màu xảy ra

Truyền cảm hứng - Nhật Thùy - 30/05/2025 12:00
Bác sỹ khuyên từ bỏ khi người vợ u não chuyển sang sống thực vật, tiền đã cạn, nhưng phép màu đã xảy ra sau nhiều tháng Deng nhảy và hát để cố gắng đánh thức cô.

Lotus Chat - ứng dụng vừa vượt Zalo, Messenger về lượt tải: Người dùng đánh giá gì?

Kỹ năng - Phan Trang - 30/05/2025 11:00
Lotus Chat - ứng dụng nhắn tin của người Việt đang nhận được nhiều đánh giá tích cực của người sử dụng.

Chuyện tình của Tổng thống Pháp cùng Phu nhân: Từ mối tình tuổi 15 với cô giáo đến hành trình khiến nước Pháp ngưỡng mộ

Phong cách sống - Phạm Trang - 30/05/2025 10:00
Từ những định kiến, ngờ vực, họ cùng nhau viết nên một câu chuyện tình hiếm có vượt thời gian.

Đường vào thiền - Osho: Đừng tự làm khổ mình vì những lỗi lầm đã qua

Từ sách - Phim - Quìn - 30/05/2025 09:00
Có những đêm nằm trằn trọc vì một lỗi lầm đã qua, một lời nói khiến ai đó tổn thương, hay một lựa chọn sai lầm đổi cả cuộc đời. Quá khứ vẫn còn đó không thể xoá đi, nhưng bạn hoàn toàn có thể bước ra khỏi nó.

Khám phá vật liệu quanh ta – Gieo mầm tri thức từ những điều gần gũi

Từ sách - Phim - Quìn - 30/05/2025 08:00
Làm mẹ, ai cũng muốn con lớn lên vừa tò mò, vừa hiểu biết. Nhưng bạn có từng ngạc nhiên khi con hỏi: "Sao cái bàn gỗ cứng thế?", "Nhựa đến từ đâu?", hay "Tại sao cao su lại co giãn được?"

Tại sao con thứ thường thông minh hơn con cả? Sự thật khiến nhiều phụ huynh chạnh lòng...

Suy ngẫm - Hiểu Đan - 29/05/2025 13:00
Chính môi trường và trải nghiệm sống khác nhau đã tạo nên những "kiểu thông minh" khác nhau ở mỗi người.

Lotus Chat vượt Zalo, Messenger, lọt top 3 app chat được tải nhiều nhất tại Việt Nam

Kỹ năng - Huỳnh Duy - 29/05/2025 11:00
Giữa một rừng ứng dụng nhắn tin trong và ngoài nước, Lotus Chat bất ngờ vươn lên trở thành từ khóa đột phá trên Google thời gian gần đây.
HẠT GIỐNG TÂM HỒN
2019 Bản quyền thuộc về hatgiongtamhon.com.vn. Phát triển bởi ONECMS
Chủ nhật, 01/06/2025