Nhà thơ Thanh Thảo: 'Sách là thầy tôi'

Nhà thơ Thanh Thảo11/11/2021 09:30
Nhà thơ Thanh Thảo: 'Sách là thầy tôi'

Có rất nhiều quyển sách đã đi qua đời tôi, bồi bổ cho tôi những gì tôi không biết và chắc chắn đó là những điều tốt.

Nếu nói hồi nhỏ tôi say mê học văn là nói… phét. Do hoàn cảnh, khi ở quê nhà Quảng Ngãi tôi đã học xong lớp 1, nhưng ra tập kết do lạ nước lạ cái nên tôi lại xin học… lớp 1. Khi sang học tại Khu học xá Nam Ninh (Trung Quốc), tôi lại bắt đầu học... lớp 1. Ba năm chỉ học mỗi lớp 1 thì không thể nói là học sinh giỏi được.

May mà tôi mê đọc sách, mê từ nhỏ. Ở quê tôi thời kháng chiến chống Pháp lấy đâu ra sách mà đọc dù lúc đó tôi đã biết chữ. Lâu lắm thì ở nhà tôi mới xuất hiện một quyển sách. Toàn bộ là sách chính trị do bố tôi mang từ cơ quan ở tỉnh về. Tôi vồ ngay lấy mấy quyển sách này và đọc ngấu nghiến. Đọc, nhưng chẳng hiểu gì cả. Toàn sách Mác-Lênin thì hiểu thế nào được. Nhưng tôi vẫn rất thích đọc vì không còn thể loại sách nào khác.

Tôi còn nhớ có quyển sách, hình như là sách nhập môn chủ nghĩa cộng sản, tôi đã đọc thuộc lòng hàng mấy trang liền, còn giỏi hơn cả… vẹt. Nhưng đọc sách, dù bất cứ sách gì, dù đọc không hiểu, thì vẫn tốt hơn là không đọc sách. Đó là bài học đầu tiên tôi tự rút ra khi đã ở vào tuổi quá thất thập. Cứ đọc rồi thì “không bổ ngang cũng bổ… ngửa”. Cứ đọc sách, dần rồi ta cũng vỡ vạc ra điều gì.

Khi học lớp 1 ở Khu học xá Nam Ninh, tôi và bạn bè ngoài giờ học đều ngồi lì ở thư viện. Khu học xá có hai thư viện ba tầng rất lớn với rất nhiều loại sách (dĩ nhiên tiếng Việt) cho chúng tôi tha hồ đọc. Hồi đó, chúng tôi thích nhất là xem sách tranh liên hoàn, kế đến là truyện thiếu nhi rồi mới tới sách truyện. Như thế cũng phù hợp với lứa tuổi. Bây giờ, các cháu bé say mê đọc “Doraemon” và thể loại truyện tranh bao nhiêu, thì hồi đó chúng tôi cũng say mê đọc tranh liên hoàn bấy nhiêu. Cũng nhờ đọc tranh liên hoàn mà tôi biết còn có “Thủy hử” hay “Tam quốc diễn nghĩa” và “Đông chu liệt quốc”, đều là những bộ truyện Tàu kinh điển.

Năm học lớp hai, tôi bị yếu mắt nên được trường cho ra thành phố Nam Ninh chữa trị. Tôi được nằm ở bệnh viện Nam Ninh, nơi có rất nhiều cán bộ trung cao cấp Việt Nam sang điều trị. Tôi là trẻ con, nhưng cũng được đối xử khá bình đẳng vì đều là bệnh nhân. Bệnh viện có một thư viện rất tốt, và tôi tuy mắt chữa mắt chưa có tiến triển gì nhưng khoản đọc sách không ảnh hưởng. Và ở đó, bộ tiểu thuyết “Thủy hử” của Thi Nại Am đã được tôi “nghiền” tới bến. Tôi đọc tới đâu nhớ tới đó vì quá mê bộ sách này.

Khi trở lại khu học xá, bỗng một ngày tôi trở thành người chuyên kể chuyện “Thủy hử” cho cả lớp nghe. Hồi đó chúng tôi học chính khóa buổi sáng, buổi chiều chơi thể thao hoặc lao động như trồng rau... Tối hôm nào được sinh hoạt lớp thì tập trung lên lớp nghe thầy giáo kể chuyện… ma hoặc chuyện tình báo. Chúng tôi mê tít cả chuyện ma lẫn chuyện tình báo, nhất là chuyện cụ tình báo Tạ Đình Đề hai tay hai súng lục đi vào doanh trại giặc như vào chỗ không người, bao lần cõng Bác Hồ thoát vòng hiểm nguy. Ngoài những đêm sinh hoạt lớp, chúng tôi ở nhà chả có việc gì làm. Thế là bỗng dưng tôi trở thành người kể chuyện. Lúc đó tôi thuộc “Thủy hử “ nằm lòng, kể vanh vách từng chương từng hồi. Cứ mỗi đêm, sau khi làm vệ sinh buổi tối, cả lớp lại xúm xít quanh mấy chiếc giường hai tầng nghe tôi kể chuyện “Thủy hử”.

Tôi không dám chắc mình kể có hấp dẫn không, nhưng tôi bảo đảm mình kể chính xác như… sách. Các bạn tôi cứ gọi là mê đi theo số phận từng nhân vật anh hùng hảo hán Lương Sơn Bạc, qua từng chương hồi tôi kể có chất “rất Thủy hử”. Bây giờ ngẫm lại, tiểu thuyết “Thủy hử” đã ảnh hưởng nhiều tới tính cách cũng như những ứng xử của tôi trong cuộc đời. Căm thù bọn Trung Quốc xâm lược, nhưng tôi yêu “Thủy Hử”. Cho tới mãi về sau, khi đã vào chiến trường Nam Bộ, tôi vẫn còn nhớ và kể “Thủy hử” cho đồng đội mình nghe trong những đêm rừng hoang lạnh. Có rất nhiều quyển sách đã đi qua đời tôi, nó bồi bổ cho tôi những gì tôi không biết và chắc chắn đó là những điều tốt.

Khi lớn lên, học cấp 3 trường Chu Văn An, tôi có điều kiện đọc nhiều sách hơn, còn với giờ văn tại lớp tôi vẫn không thật chú ý lắm. Tuy vậy, nhờ đọc sách mà tôi viết văn khá trôi chảy. Cô giáo thường ra những bài tập làm văn ngay tại lớp và chúng tôi phải hoàn thành nó trong vòng 2 giờ. Với bài tập làm văn, có lẽ khó nhất là đoạn mở bài. “Đầu xuôi thì đuôi lọt”. Tôi viết mở bài khá nhanh và thường viết giúp đoạn mở bài cho từ hai tới ba bạn ngồi gần mình. Mở bài thì không cần viết nhiều lắm, chỉ dăm ba dòng là được. Cô giáo cũng không để ý vì tôi viết mỗi mở bài mỗi khác. Biết đâu những chuyện trẻ con ấy sau này lại có thể giúp tôi trong sáng tác? Tôi cũng không biết.

Môn Văn, dù không thật thu hút, nhưng vẫn là môn khá dễ chịu với tôi. Còn nhớ khi tôi thi tốt nghiệp lớp 10 (bây giờ là tốt nghiệp trung học), trong đề Văn (hai đề chọn một) có đề về quyển bút ký “Những bức thư từ tuyến đầu Tổ quốc” của nhà văn Anh Đức. Tôi chọn đề này vì đã đọc quyển sách ngay khi nó vừa được xuất bản. Tôi còn nhớ khá rõ từng đoạn văn trong quyển sách ấy, nhờ thế đã trích dẫn khá nhiều nên bài văn sinh động hẳn lên. Đọc sách có lợi thế đấy! Dường như nhờ kết quả thi tốt nghiệp môn Văn đạt điểm cao (5 điểm), tôi đã được chọn vào học ở khoa Ngữ văn Đại học Tổng hợp Hà Nội. Đó là năm đầu tiên miền Bắc không tổ chức thi đại học do chiến tranh phá hoại đang ác liệt. Thí sinh được chọn và tuyển thẳng vào các trường đại học thông qua bảng điểm mấy năm học cấp 3 và điểm thi tốt nghiệp trung học. Với hình thức xét tuyển như thế, được thực hiện rất công tâm, chất lượng sinh viên đại học những năm chiến tranh ấy vẫn rất ổn.

Học văn, nghĩ cho cùng, bắt đầu từ… đọc văn. Đọc văn học, đọc sách. Học sinh bây giờ không có thời gian đọc sách... vì mải lo học thêm. Đó thực sự là điều rất thiệt thòi cho các em. Mỗi quyển sách hay, mỗi quyển sách kinh điển chính là một người thầy, nó dạy ta còn nhiều hơn những gì ta có thể học tại lớp. Nếu hỏi hồi nhỏ tôi học văn thế nào, thì xin thưa là tôi học từ… sách. Biết đâu, đó cũng là một cách tự học tốt.

Sau này khi vừa giải phóng, nhờ mê sách, hay đi lang thang mua sách cũ bán “xon” ở vỉa hè đường Lê Lợi hay Nguyễn Huệ, mà tôi quen với nhiều trí thức Sài Gòn. Họ thấy chúng tôi là quân giải phóng mà cứ chọn mua sách, chứ không lo đi mua hàng hóa lúc ấy đang tràn ngập cơ man nào trên các phố, nên họ đâm lạ và thích. Sách giúp tôi quen biết với nhiều người bạn, từ bạn trong sách tới bạn ngoài sách. Bây giờ, Sài Gòn đã có “đường sách” ngay sát bên Bưu điện thành phố, và đó thật sự là một tụ điểm văn hóa đẹp đẽ của thành phố này. Tôi đã gặp ở đó rất nhiều học sinh, nhiều bạn trẻ. Họ cho tôi niềm tin về giá trị vĩnh hằng của sách. Dĩ nhiên bây giờ có thể đọc sách trên mạng, nhưng đọc sách in trên giấy vẫn có cái thú vị riêng, tuyệt đối riêng của nó.


Gửi bình luận
(0) Bình luận
1

Tại sao có lúc bạn lại trở thành ‘Người lạ với chính ta’?

Tâm thần học đã làm thay đổi thế giới bằng cách đưa nỗi đau tinh thần ra khỏi bóng tối của mê tín và đặt nó vào ngôn ngữ của khoa học, giúp những người từng bị xem là “ma quỷ ám” thành những bệnh nhân có thể được chữa trị và đồng cảm.
2

‘Thuyết Mặc Kệ Họ’ - Bí quyết để ngừng lo âu

Điều gì sẽ xảy ra nếu chìa khóa dẫn đến hạnh phúc, thành công và tình yêu chỉ là ba từ đơn giản: hãy để họ.
3

Phạm Xuân Ẩn - “Điệp viên hoàn hảo” trong mắt bạn bè

Trong lịch sử tình báo Việt Nam, Phạm Xuân Ẩn là một cái tên luôn gợi sự tò mò. Ông được gọi là “điệp viên hoàn hảo” không chỉ bởi tài năng trong chiến tranh, mà còn bởi nhân cách khiến bạn bè, kể cả ở bên kia chiến tuyến, đều dành cho ông sự kính trọng.
4

Sức mạnh của người thấu cảm - Vẻ đẹp trong sự nhạy cảm của bạn

 “Sự nhạy cảm của tôi là một siêu năng lực!"
5

‘Tiến vào đồng cỏ hoang’ - Câu chuyện ngụ ngôn về những bất đồng với mẹ

Đây là câu chuyện ngụ ngôn xoay quanh những sự việc xảy ra với một cậu bé và bạn gấu Walter, khi cả hai bỏ trốn khỏi nhà. Bởi cậu bé cảm thấy bị mất tự do và quá chán nản với việc phải ngoan ngoãn, tuân theo những qui tắc do mẹ đặt ra.

Thức dậy muốn đi làm – Hãy giành ‘chủ quyền’ nếu bạn không tự quyết được lịch làm việc của mình

Năm 2001, các nhà quản lý tại Best Buy đã nghi ngờ với một chương trình mà phòng Hành chính Nhân sự tuyên bố. “Lúc ấy tôi thực sự lo lắng cho những thành viên trong đội ngũ của mình và những hệ quả sắp xảy đến”, một quản lý kỳ cựu tên Beth nhớ lại.

Top 10 quyển sách đáng đọc: Nơi nào có ý chí - nơi đó có con đường

Đã bao giờ ý nghĩ từ bỏ một việc gì đó xuất hiện trong đầu bạn hay chưa? Thông thường điều này đi kèm với lý lẽ rằng việc này quá khó hay không phù hợp với năng lực của mình.

Thức dậy muốn đi làm - Người bất đồng ý kiến với bạn cũng là con người và có những nhu cầu rất người

Không thời gian, tài năng hay tiền bạc nào có thể cứu vớt bạn nếu bạn để mâu thuẫn con người đột kích vào một cuộc thảo luận.

Chống sách lậu bằng tem điện tử

Giới xuất bản bàn cách sử dụng các loại tem điện tử, tem thông minh trong công tác phòng, chống sách lậu.

Trở về từ cõi sáng - Nhân sinh và sức mạnh của tình yêu thương

Cái chết luôn là nỗi ám ảnh và sợ hãi lớn nhất đối với con người, nhưng nó cũng chính là biển báo nhắc nhở cho ta biết trân trọng cuộc sống hiện tại.

Mảng tối vừa hé lộ về bộ phim Ngôi nhà nhỏ trên thảo nguyên

Nữ diễn viên Karen Grassle từng vào vai người mẹ - bà Caroline Ingalls trong bộ phim "Ngôi nhà nhỏ trên thảo nguyên". Bà vừa cho ra mắt cuốn tự truyện kể về những mảng tối khi tham gia dự án này.

Hành trình về phương Đông - Minh triết phát sinh từ sự yên lặng

Thượng đế ở khắp mọi nơi và tuyệt đối; ngôn ngữ, hình ảnh không thể diễn tả được. Chỉ trong sự im lặng hoàn toàn phá bỏ tất cả hình tướng, nghi thức, con người mới tự do sống bình an với nhau, hiểu sự liên quan giữa mình và đồng loại.

Top 10 quyển sách đáng đọc: Bộ sách Muôn kiếp nhân sinh tập 1 & 2

Bộ sách “Muôn kiếp nhân sinh” là tác phẩm của Giáo sư John Vu - Nguyên Phong, trong đó, tập 1 được ông hoàn tất hồi đầu năm 2020 và tập 2 vào giữa năm 2021.

Sau 17 phút chết lâm sàng, người phụ nữ tỉnh dậy: “Thế giới bên kia” khác những gì người ta kể

Suy ngẫm - Lam Chi - 27/08/2025 13:00
Người phụ nữ sống lại một cách thần kỳ sau 17 phút bị ngừng tim đột ngột. Cô đã có chia sẻ về những gì mà mình nhìn thấy ở “thế giới bên kia”.

Xem Sex Education, tôi nhận ra mình cũng là bà mẹ "đỉnh" khi áp dụng cách dạy con này

Điện ảnh - Thanh Hương - 27/08/2025 12:00
Dù 2 đứa con đang trong độ tuổi ẩm ương nhưng tôi vẫn có thể thân thiết được với các con.

Giới trẻ đang vật lộn với việc đọc hết một cuốn sách

Kỹ năng - TĐ - 27/08/2025 11:00
Nhiều sinh viên tại các trường đại học hàng đầu ở Mỹ đã thừa nhận rằng họ gặp khó khăn trong việc đọc hết một cuốn sách.

9 quy tắc sinh tồn mọi đứa trẻ buộc phải biết: Nếu cha mẹ không dạy, xã hội sẽ dạy một cách khắc nghiệt

Suy ngẫm - Trang Đào - 27/08/2025 10:00
Đây là những quy tắc sinh tồn mà trường lớp không dạy, nhưng mọi đứa trẻ đều phải biết.

“Mặc kệ họ” nhưng đừng “mặc kệ chính mình”

Từ sách - Phim - Quìn - 27/08/2025 09:00
Ngày nay, thật khó để sống mà không bị ảnh hưởng bởi ánh nhìn và lời bàn tán của người khác. Bạn làm gì, nghĩ gì, thậm chí là yêu ai, đều có ai đó lên tiếng nhận xét.

Bé Bôm, con trai Quốc Tuấn mắc hội chứng hiếm: Các ngón bị dính vào nhau, phải bán nhà để trả viện phí

Truyền cảm hứng - Minh Ngọc - 27/08/2025 08:00
Nam diễn viên từng chia sẻ ước mơ lớn nhất là con có thể tự sinh hoạt, ăn uống như người bình thường.

Quan hệ với Bố Mẹ

Blog GS John VU - GS John Vu - 26/08/2025 13:00
“Tôi có vấn đề với bố mẹ tôi. Tôi không biết làm sao giải quyết được nó vì họ muốn tôi học kĩ sư phần mềm bởi vì nó có tương lai tốt. Tôi thấy nó khó với quá nhiều công việc..."

Xem Sex Education, tôi xấu hổ bởi cách dạy dỗ của người làm bố như tôi thực sự "hỏng"!

Điện ảnh - Thanh Hương - 26/08/2025 12:00
Tôi nhận ra cách giáo dục của mình đã quá phiến diện và tiêu cực.

Cách vô hiệu hóa việc Facebook âm thầm truy cập toàn bộ ảnh trên điện thoại

Kỹ năng - Trung Nam - 26/08/2025 11:00
Người dùng Facebook lo ngại khi Meta tự động bật tính năng cho phép ứng dụng truy cập và phân tích thư viện ảnh, từ siêu dữ liệu đến nội dung hình ảnh, để đưa ra gợi ý cá nhân hóa.

Người bị trầm cảm nhẹ thường nói 4 câu sau, nếu bạn dùng thường xuyên đến gặp bác sĩ gấp!

Suy ngẫm - Ứng Hà Chi - 26/08/2025 10:00
"Trầm cảm" là căn bệnh gây tử vong lớn thứ hai ở người sau ung thư.

Phạm Xuân Ẩn - “Điệp viên hoàn hảo” trong mắt bạn bè

Từ sách - Phim - 26/08/2025 09:00
Trong lịch sử tình báo Việt Nam, Phạm Xuân Ẩn là một cái tên luôn gợi sự tò mò. Ông được gọi là “điệp viên hoàn hảo” không chỉ bởi tài năng trong chiến tranh, mà còn bởi nhân cách khiến bạn bè, kể cả ở bên kia chiến tuyến, đều dành cho ông sự kính trọng.

Trải nghiệm thế giới bên kia của cô gái Anh: Ánh sáng màu hổ phách ấm áp

Phong cách sống - Nhật Thùy - 26/08/2025 08:00
"Dù không nhìn thấy ai, tôi biết có một dạng tồn tại nào đó bên kia", Nicola kể về trải nghiệm cận tử; cho biết cô cảm nhận được ánh sáng hổ phách ấm áp.

Kỹ năng công nghệ nào được cần tới?

Blog GS John VU - GS John Vu - 25/08/2025 13:00
Một số trong các bạn đã hỏi tôi về các kĩ năng công nghệ là quan trọng trong kinh doanh ngày nay. Là sinh viên kĩ nghệ phần mềm, bạn muốn biết kĩ năng nào bạn sẽ cần có để kiếm được việc tốt trong thế giới toàn cầu này.

Bị chê là kém tài nhất, Nobita hoá ra lại có một đặc điểm không ai địch nổi

Điện ảnh - Trang Vũ - 25/08/2025 12:00
Là fan của bộ truyện lâu năm liệu bạn đã biết?

Điện thoại không bí mật nghe lén như chúng ta tưởng, nhưng sự thật còn nguy hiểm và đáng lo hơn nhiều

Kỹ năng - Thùy Anh - 25/08/2025 11:00
Dù không chia sẻ, nhưng những thông tin riêng tư của chúng ta trong điện thoại có thể đã rơi vào tay của một bên thứ ba.
HẠT GIỐNG TÂM HỒN
2019 Bản quyền thuộc về hatgiongtamhon.com.vn. Phát triển bởi ONECMS
Thứ 4, 27/08/2025