Cảm hứng sống tích cực với “chất Nhật” ikigai

Sau nhiều khái niệm để chỉ cảm hứng sống tích cực của các quốc gia trên thế giới được giới thiệu rộng rãi tại Việt Nam như "Hygge" (Đan Mạch), "Lagom" (Thụy Điển), "Sisu" (Phần Lan), "Döstädning" (Thụy Điển)… mới đây, độc giả trong nước lại biết thêm một khái niệm có xuất xứ từ Nhật Bản, đó chính là "Ikigai" thông qua cuốn sách Ikigai chất Nhật trong từng khoảnh khắc (First News và NXB Tổng hợp ấn hành).  

Theo tác giả Yukari Mitsuhashi, ikigai là một khái niệm đã tồn tại từ rất lâu trong truyền thống và văn hóa Nhật Bản, chỉ niềm vui trong cuộc sống thường nhật, hay nói cách khác là lý do để bạn thức dậy vào mỗi sáng và biết mình đang sống vì điều gì. Ikigai của một người có thể là gia đình, công việc, sở thích, một chuyến đi chụp ảnh được lên kế hoạch cho dịp cuối tuần, hoặc thậm chí là những điều đơn giản như thưởng thức một cốc cà phê sáng cùng người bạn đời, hay dắt chú chó cưng nhà mình đi dạo.

Mỗi người sẽ tìm thấy một ikigai của bản thân, có thể sẽ không giống với những người xung quanh nhưng điều đó thực sự không quan trọng, mà quan trọng hơn là tất cả mọi người đều tìm thấy niềm vui trong những khía cạnh khác nhau của cuộc sống. Đặc biệt, ikigai không phải chỉ dành cho mỗi cá nhân - thứ bạn tìm thấy trong chính mình, mà thông thường còn là thứ kết nối bạn với thế giới bên ngoài. Chẳng hạn, người ta thích những hoạt động giải trí, như chụp ảnh hay làm bánh, không chỉ vì niềm vui của bản thân mà còn vì họ được chia sẻ kinh nghiệm hoặc thế mạnh với người khác. Công việc, sở thích và hoạt động tình nguyện đều là những cách để chúng ta kết nối với thế giới bên ngoài.

Tùy vào ikigai của bạn là gì mà bạn sẽ nhận được những điều khác nhau từ nó. Tuy nhiên, trong cuốn sách của mình, Yukari Mitsuhashi đúc kết lại những điều mà bạn có được khi hiểu về ikigai của bản thân: cảm thấy hạnh phúc và hài lòng; có tâm trí điềm tĩnh và vững vàng; kiểm soát cuộc sống thường nhật tốt hơn; trưởng thành và tiến bộ; tìm thấy mục đích sống; cảm thấy được thúc đẩy và được truyền động lực; chủ động hơn; tìm thấy nguồn sinh lực để sống và phát triển…

Theo tác giả, cuộc sống sẽ luôn đem đến cho ta những khó khăn riêng, và chắc chắn ikigai không phải là một công thức kỳ diệu giúp mọi thứ trở nên hoàn hảo. "Nhưng khi có ikigai trên từng chặng đường, tôi hy vọng chúng ta có thể mãn nguyện khi nhìn lại cả cuộc đời mình. Mong rằng những hiểu biết của tôi về ikigai của người Nhật sẽ giúp bạn không chỉ hiểu được khái niệm này, mà quan trọng hơn, sẽ truyền cảm hứng cho bạn ngẫm nghĩ về ikigai của riêng mình", tác giả Yukari Mitsuhashi viết.

Không trình bày ikigai theo lý thuyết thông qua những trải nghiệm, chia sẻ của tác giả mà cuốn sách Ikigai chất Nhật trong từng khoảnh khắc trở nên thuyết phục hơn khi Yukari Mitsuhashi có sự tiếp cận "người thật việc thật" thông qua những đoạn phỏng vấn ngắn với 6 người đã tìm thấy ikigai của mình để lắng nghe họ chia sẻ những trải nghiệm với ikigai, từ đó nhận về niềm vui sống cho mình.

Dai Tamesue, cựu vận động viên điền kinh, hiện đang là Chủ tịch của Deportare Partners - doanh nghiệp chuyên về các dự án kết nối thể thao với công nghệ - 1 trong 6 người được tác giả phỏng vấn, chia sẻ: "Rất nhiều vận động viên có chung động lực lớn là để lại một dấu ấn, hoặc di sản, chẳng hạn như xác lập một kỷ lục mới hay đơn giản được mọi người nhớ đến. Với tôi, điều đó không quá quan trọng. Tôi nghĩ ikigai sẽ giúp tôi không bao giờ buồn chán cho đến tận cuối đời. Có lẽ đó chính là hạnh phúc. Ta theo đuổi ikigai và đến một ngày nào đó, ta cứ thế mà thanh thản nhắm mắt xuôi tay. Ta sống mỗi ngày một cách trọn vẹn, lên giường ngủ khi cạn năng lượng vào cuối ngày, chìm vào giấc ngủ rồi sau đó thức dậy đón một ngày mới. Ikigai giúp tôi cảm thấy được sống và khiến cuộc sống có ý nghĩa".

Ikigai không chỉ giúp chúng ta tận hưởng những khoảnh khắc trong cuộc sống hằng ngày với niềm hân hoan, vui thích mà còn giúp chúng ta vượt qua những khó khăn, những lúc bị mất phương hướng và đưa ra những quyết định sai lầm. Theo Rika Yajima, nhà sáng lập công ty sản xuất sản phẩm truyền thống aeru Nhật Bản, khi sở hữu một tôn chỉ - cũng chính là ikigai, chúng ta sẽ có khả năng đưa ra những lựa chọn đúng đắn.

"Nếu có những quyết định đi ngược với ikigai, bạn sẽ đánh mất nó và nhận lấy hậu quả rất đáng thất vọng. Chúng ta tìm thấy ikigai bằng cách trung thực với cảm xúc của mình và lấy điều đó làm kim chỉ nam trong cuộc sống. Khi sống đúng với ikigai ngay cả trong giai đoạn khó khăn, bạn sẽ có thể đưa ra những quyết định đúng đắn hơn và thu về những kết quả tích cực", Rika Yajima bày tỏ.

Tác giả Yukari Mitsuhashi cho rằng, việc hiểu ikigai hay giá trị ẩn đằng sau ikigai sẽ giúp bạn tìm ra những cách khác để mang lại niềm vui cho chặng đường đời kế tiếp. "Nếu bạn coi lời cảm ơn là động lực, như nhiều người lao động Nhật Bản khác, hãy tìm những hoạt động mà bạn có thể vận dụng kiến thức và kỹ năng của mình để hỗ trợ người khác, chẳng hạn như tham gia các hoạt động tình nguyện. Chúng ta không nhất thiết phải theo đuổi ikigai trong một vị trí hay môi trường cụ thể", tác giả gợi ý.

Quỳnh Yên