Bí mật gây nghiện nguy hiểm của túi mù: Cơ chế thao túng, bẫy tâm lý giống trò đỏ đen

Trang Đào18/02/2025 12:00
Bí mật gây nghiện nguy hiểm của túi mù: Cơ chế thao túng, bẫy tâm lý giống trò đỏ đen

Tại sao "túi mù" hay Baby Three lại gây nên một cơn sốt "chưa từng có" trong giới trẻ? Đằng sau thói quen giải trí tưởng chừng vô hại là hiểm hoạ từ cơ chế "gây nghiện" và thuật thao túng tâm lý như trò đỏ đen.

Mới đây, trên FB cá nhân của mình, Tiến sĩ, bác sĩ Anh Nguyễn đã có bài viết phân tích sâu sắc về trào lưu chơi túi mù của giới trẻ, chỉ rõ những cơ chế tâm lý có thể tác động đến hành vi tiêu dùng của trẻ em ngay từ nhỏ. Bài viết đã thu hút sự quan tâm lớn trên mạng xã hội với hơn 4 nghìn lượt thích và 4,8 nghìn lượt chia sẻ.

Tiến sĩ, bác sĩ từ Anh quốc VẠCH TRẦN bí mật gây nghiện nguy hiểm của túi mù: Cơ chế thao túng, bẫy tâm lý giống trò đỏ đen- Ảnh 1.
 

Tiến sĩ, Bác sĩ Dinh dưỡng Anh Nguyễn hiện là: Ủy viên cấp cao, Hiệp hội Dinh dưỡng và Y học Lối sống Vương quốc Anh (BANT); Trưởng Khoa Dinh dưỡng, Trung tâm Sức khỏe Phụ nữ và Trẻ em Edinburgh, Anh Quốc; Học giả lâm sàng tại Trường Y Harvard, Mỹ; Thành viên Ban biên tập Tạp chí Y học PLOS ONE và Tạp chí Nhi khoa JMIR Pediatrics and Parenting; Nhà nghiên cứu lâm sàng và Trưởng dự án nghiên cứu tại Đại học Stirling, Anh Quốc, dẫn đầu dự án "Chương trình 1000 ngày đầu đời dành riêng cho trẻ em châu Á".

Cơn sốt túi mù: Khi trẻ em bị cuốn vào vòng xoáy mua sắm

Trong lần gọi điện về Việt Nam, tôi nghe cô cháu gái hào hứng khoe: "Con vừa mở hộp được con Baby Three hiếm nè cậu!" với ánh mắt lấp lánh. Tôi tò mò hỏi: "Hiếm là sao con?". Bé nhanh nhảu đáp: "Là Baby Three mắt rưng! Bộ sưu tập có vài con hiếm thôi mà con mở trúng một con!". Gia đình chị tôi khá nghiêm khắc, ít khi cho con tùy ý mua đồ chơi và đây là món quà con bé được tặng. Nhưng điều khiến tôi bất ngờ hơn là cháu kể rằng cả lớp ai cũng ghiền cái này.

Tiến sĩ, bác sĩ từ Anh quốc VẠCH TRẦN bí mật gây nghiện nguy hiểm của túi mù: Cơ chế thao túng, bẫy tâm lý giống trò đỏ đen- Ảnh 2.
 

Không chỉ dừng lại ở việc sưu tầm, cháu còn tự tạo một phiên bản "túi mù" bằng cách cho vào đó một món đồ chơi nhỏ rồi mang lên lớp bán, như một hoạt động trải nghiệm kinh doanh. Kết quả? Cháu kiếm được 700.000 đồng từ dự án này, chỉ với những chiếc túi mù! Điều này khiến tôi suy nghĩ: Tại sao trẻ nhỏ lại dễ bị cuốn vào trào lưu túi mù đến vậy? Liệu đây có đơn thuần chỉ là một trò chơi?

Cạm bẫy tâm lý ẩn sau sự thích thú: cơ chế thao túng tâm lý, bẫy tâm lý giống trò đỏ đen

Túi mù không phải là một hiện tượng mới. Ở Việt Nam, trào lưu này chỉ mới bắt đầu, nhưng tại các nước phương Tây như Anh, Australia, Mỹ, nó đã bùng nổ từ năm 2017. Đến năm 2018, túi mù lọt top xu hướng trò chơi tại Mỹ. Thậm chí, hình thức "săn túi mù ảo" (mua vật phẩm bất ngờ trong game) đã bị cấm tại Úc, và nhiều quốc gia khác cũng đang tìm cách quản lý. Nếu theo xu hướng chung, Việt Nam có thể sớm đối mặt với làn sóng túi mù ảo tấn công mạnh vào nhóm trẻ Alpha (thế hệ sinh từ khoảng năm 2010 đến 2024 - PV). Nhưng điều đáng nói là vì sao trẻ lại dễ nghiện túi mù đến vậy?

Cơ chế thao túng tâm lý trẻ nhỏ

Túi mù tận dụng một hiệu ứng tâm lý rất mạnh: Cảm giác hồi hộp khi nhận được thứ bất ngờ. Người chơi không biết mình sẽ nhận được món đồ nào trong hộp, và chính sự háo hức đó khiến họ dễ bị cuốn vào việc mua đi mua lại. GS. Grimmer (ĐH Tasmania, Australia) gọi đây là một dạng thao túng tâm lý, mà trẻ nhỏ là đối tượng dễ bị ảnh hưởng nhất.

Nghiên cứu của ông tại Australia cho thấy: 90% trẻ em dễ bị thao túng bởi cơ chế này, trong khi tỷ lệ ở người lớn chỉ là 30%. Nguyên nhân chính là trẻ chưa đủ khả năng nhận thức rằng đây là một chiến lược tiếp thị. Hội chứng FOMO (Fear of Missing Out - Hội chứng sợ bỏ lỡ) khiến trẻ khao khát có đủ bộ sưu tập, vô tình tạo áp lực lên chính trẻ và cha mẹ.

Tiến sĩ, bác sĩ từ Anh quốc VẠCH TRẦN bí mật gây nghiện nguy hiểm của túi mù: Cơ chế thao túng, bẫy tâm lý giống trò đỏ đen- Ảnh 3.
 

Cơ chế 'chờ đợi hồi hộp' - Bẫy tâm lý giống trò đỏ đen

Hiện tượng này có thể giải thích bằng lý thuyết "củng cố gián đoạn" (Intermittent Reinforcement) của GS. Skinner: Trong một thí nghiệm, Skinner huấn luyện chim bồ câu mổ vào cần gạt để nhận thức ăn. Khi thức ăn được phát đều đặn, chim chỉ mổ khi đói. Nhưng khi thức ăn xuất hiện một cách ngẫu nhiên, chim bồ câu trở nên ám ảnh, mổ liên tục ngay cả khi không đói.

Túi mù hoạt động theo nguyên tắc tương tự: Bộ não của trẻ bị kích thích mạnh khi nhận được phần thưởng không thể đoán trước, tạo ra hành vi lặp lại và dễ trở thành nghiện. Trẻ luôn nghĩ rằng "mở thêm sẽ gặp may", tương tự cơ chế gây nghiện trong cờ bạc.

Cơ chế 'hộp quà hiếm' càng nguy hiểm hơn

Túi mù chỉ là bước đầu. Sắp tới, nó sẽ tiến hóa thành túi mù ảo, tích hợp trong hoạt động trên mạng và game online. Khi đó, trẻ không chỉ bị cuốn vào việc sưu tập đồ chơi mà còn bị hút vào thế giới ảo - nơi cha mẹ khó kiểm soát hơn. Các dạng túi mù ảo đã và đang bị cấm hoặc bị quản lý chặt chẽ ở nhiều quốc gia vì nguy cơ thao túng tâm lý của nó lên trẻ.

Tiến sĩ, bác sĩ từ Anh quốc VẠCH TRẦN bí mật gây nghiện nguy hiểm của túi mù: Cơ chế thao túng, bẫy tâm lý giống trò đỏ đen- Ảnh 4.

Bác sĩ dự đoán trào lưu túi mù hiện tại chỉ là sự khởi đầu của các hình thức túi mù ảo, tích hợp vào game online và các nền tảng số. Ảnh minh họa

Cha mẹ cần làm gì để không bị thao túng?

Bản thân búp bê Baby Three không có lỗi - nó chỉ là một món đồ chơi. Nhưng những cơ chế thao túng tâm lý ẩn sau trào lưu này thực sự nguy hiểm. Cấm đoán không phải là giải pháp duy nhất. Điều quan trọng là giúp trẻ hiểu và tự bảo vệ mình.

Chiến lược cha mẹ cần làm để giúp con thoát cảnh bị thao túng tâm lý bởi "túi mù" và các loại đồ chơi theo trend

- Đừng vội phủ định hay la mắng con: Nếu trẻ kể về một trò chơi mới, đừng vội bác bỏ hay trách mắng. Thay vào đó, hãy lắng nghe và tìm hiểu cùng con. Nếu không, trẻ sẽ xem bạn là "người cản đường" và tiếp tục giấu diếm.

- Cẩn trọng khi mua đồ chơi theo trend: Trước khi mua quà cho con, hãy cân nhắc: Món đồ chơi này có an toàn không (về cả chất liệu và tác động tâm lý)?; Liệu nó có dẫn đến thói quen tiêu dùng vô thức?

- Dạy trẻ tư duy phản biện: Khuyến khích trẻ tự hỏi: "Món đồ này có thực sự cần thiết không?"; "Với số tiền này, con có thể mua thứ gì ý nghĩa hơn không?". Khi trẻ biết đặt câu hỏi, việc thao túng tâm lý sẽ mất tác dụng.

Tiến sĩ, bác sĩ từ Anh quốc VẠCH TRẦN bí mật gây nghiện nguy hiểm của túi mù: Cơ chế thao túng, bẫy tâm lý giống trò đỏ đen- Ảnh 5.
 

- Hướng trẻ đến những bộ sưu tập có ý nghĩa: Thay vì sưu tập đồ chơi đắt đỏ, hãy khuyến khích trẻ sưu tập sách, tem, hay tự làm đồ chơi handmade để phát triển tư duy sáng tạo.

- Giải thích về cơ chế "chờ đợi hồi hộp": Giúp trẻ hiểu rằng sự hấp dẫn của túi mù đến từ hiệu ứng tâm lý chứ không phải giá trị thực sự của món đồ bên trong. Bạn có thể cùng trẻ làm "túi mù" tại nhà với những món đồ nhỏ sẵn có, điều này giúp trẻ hiểu rằng điều thú vị không chỉ nằm ở vật phẩm, mà còn ở trải nghiệm.

- Dạy trẻ về tài chính cá nhân: Hướng dẫn trẻ quản lý tiền tiêu vặt bằng phương pháp chia lọ (mua sắm - tiết kiệm - từ thiện). Khi trẻ muốn mua túi mù, hãy hỏi: "Con thích một túi mù không chắc chắn, hay một món đồ con thực sự muốn?"

Tài liệu tham khảo:

• Gong X, et al. Unveiling the enigma of blind box impulse buying curiosity: The moderating role of price consciousness. Heliyon. 2024; 10 (24).

• Grimmer L & M. Blind bags: how toy makers are making a fortune with child gambling. The Conversation. 2019.

Tổng hợp


Gửi bình luận
(0) Bình luận
1

Nồi cơm điện có 4 "bí mật" mà rất nhiều người dùng cả đời không biết

Công dụng của nồi cơm điện đôi khi không chỉ dừng lại ở việc nấu cơm.
3

Sốc với loạt video ngắn đầy cảnh bạo lực, nhảm nhí trên kênh YouTube Việt có 58 triệu người đăng ký

Đối tượng mục tiêu của kênh này là trẻ em, song, nội dung của các video hàng triệu view lại có cảnh báo tiêu cực.
4

Thay vì cấm con dùng điện thoại, đây là 6 cách thông minh hơn

Gốc rễ không nằm ở cái điện thoại.
5

Điện thoại có dấu hiệu này: Bạn đang bị theo dõi

Một thông báo đơn giản cũng có thể là dấu hiệu cho thấy dữ liệu cá nhân của bạn đang bị thu thập ngầm.

8 món đồ từng được ca ngợi, nay thành trò cười cho thiên hạ

Mua sắm online đúng là tiện lợi nhưng đừng để những đoạn quảng cáo thần thánh làm mờ mắt.

Cách gửi tin nhắn tự động xoá, gửi thông báo khi người nhận 'chụp màn hình' trên Zalo, Messenger

Các tính năng này sẽ giúp hỗ trợ người dùng bảo vệ các thông tin riêng tư mà không lo người nhận chụp màn hình hay chia sẻ thông tin ra bên ngoài

Meta cảnh báo về lừa đảo tình cảm trước thềm Valentine

Trang Engadget đưa tin trước thềm lễ tình nhân (Valentine) sắp đến, Meta một lần nữa cảnh báo người dùng tránh mắc bẫy lừa đảo tình cảm.

Cách giữ máy tính hoạt động như mới sau 5 năm sử dụng

Máy tính xách tay lúc mới mua về hoạt động rất trơn tru, nhưng theo thời gian chúng dần chậm đi và bắt đầu xuất hiện vấn đề.

Cách nhận diện trang Facebook "tích xanh" giả mạo để tránh bị lừa đảo

Bài viết dưới đây sẽ hướng dẫn bạn cách thức để nhận diện những trang Facebook giả mạo, ngay cả khi các trang này đã được gắn "tích xanh" để xác thực tài khoản và có lượng người theo dõi lớn.

Từ chuyện MC Thanh Thanh Huyền mất hành lý ở Ý, dân tình chia sẻ tips bảo quản vali hữu hiệu

Đọc xong một loạt bí kíp này mới thấy “đi Tây” không hề đơn giản như chúng ta tưởng.

Cách dùng app ngân hàng an toàn, tránh mất cắp thông tin

Người dùng ứng dụng ngân hàng cần hạn chế kết nối wifi công cộng, sử dụng mật khẩu có tính bảo mật cao, không chia sẻ thông tin cá nhân lên mạng xã hội… để đảm bảo an toàn.

Đột ngột tài khoản mất 100 triệu đồng, công an yêu cầu tắt nguồn điện thoại ngay

Thói quen bật Wifi 24h/ngày khiến nhiều người trở thành nạn nhân của lừa đảo.

Bình An đọ với Lê Hoàng Hiệp, dân mạng khen "tuyệt đối điện ảnh"

Truyền hình - Hương Hồ - DT - 15/08/2025 13:00
Diễn viên Bình An vừa khiến cộng đồng mạng dậy sóng khi chia sẻ ảnh chụp cùng Thượng úy Lê Hoàng Hiệp - gương mặt từng “gây bão” mạng xã hội và được mệnh danh là "nam thần quân đội".

Xem "Sex Life", tôi chấn động khi phát hiện ra 4 bài học giúp mình trưởng thành

Điện ảnh - Thanh Uyên - 15/08/2025 12:00
Bộ phim không chỉ đơn thuần là một câu chuyện về tình dục mà còn là những trải nghiệm, khám phá sâu sắc những mối quan hệ.

5 kiểu người dễ bị ghét nhất

Kỹ năng - Đông - 15/08/2025 11:00
Bạn có trúng cái nào không?

Chàng trai bỏ việc lương 30 triệu, làm mô hình phố phường Hà Nội gây sốt

Phong cách sống - Cẩm Tiên - DT - 15/08/2025 10:00
Trong căn phòng đầy dụng cụ, chàng trai 25 tuổi miệt mài tái hiện từng chi tiết phố phường Hà Nội bằng mô hình tí hon, coi đó là cách theo đuổi đam mê và lưu giữ hồn phố.

Biến tiềm năng thành tài năng - Chúng ta sẽ đạt đỉnh cao vĩ đại khi cùng bước đi với những người khác

Từ sách - Phim - Quìn - 15/08/2025 09:00
Có những ngày, chúng ta nghĩ: “Tôi tự lo được”. Rồi cứ thế, gồng mình leo lên những con dốc, không muốn ai thấy mình yếu. Nhưng nếu để ý, bạn sẽ nhận ra: những người đạt được thành tựu lớn nhất hiếm khi đi một mình.

Gen Beta: Những đứa trẻ sinh năm 2025, sẽ sống đến thế kỷ 22, khi mèo máy Doraemon ra đời

Suy ngẫm - Thanh Long - 15/08/2025 08:00
Đó là ước mơ không thể thực hiện được của thế hệ 9x, những người từng đọc truyện Đôrêmon.

Lê Hoàng Hiệp chỉ nói vỏn vẹn 7 từ tại "Sao nhập ngũ" vẫn gây bão mạng

Truyền hình - Bích Phương - DT - 14/08/2025 13:00
Tập 2 chương trình Sao nhập ngũ lên sóng tối 13/8 với tâm điểm chú ý thuộc về tình huống Thượng úy Lê Hoàng Hiệp xuất hiện bên diễn viên Bình An, Huỳnh Anh.

Xem Sex Education, tôi nhớ đến câu nói rất lệch lạc vài ngày trước của con gái

Điện ảnh - Thanh Hương - 14/08/2025 12:00
Nghe câu nói của con, tôi sững sờ rồi giận vô cùng.

Thay vì cấm con dùng điện thoại, đây là 6 cách thông minh hơn

Kỹ năng - Mini - 14/08/2025 11:00
Gốc rễ không nằm ở cái điện thoại.

Ông Tây 4 lần cầu hôn cô gái bán cơm và lá thư gửi mẹ vợ Việt gây xúc động

Phong cách sống - Cẩm Tiên - DT - 14/08/2025 10:00
Sau hơn 3 tháng nhắn tin, 4 lần cầu hôn và 3 chuyến bay về Việt Nam, anh Phillip (người Mỹ) đã chinh phục được chị Bích Ngân, cùng sự chấp thuận của con trai và gia đình chị.

‘Thuyết Mặc Kệ Họ’ - Bí quyết để ngừng lo âu

Từ sách - Phim - FN - 14/08/2025 09:00
Điều gì sẽ xảy ra nếu chìa khóa dẫn đến hạnh phúc, thành công và tình yêu chỉ là ba từ đơn giản: hãy để họ.

Muôn kiếp nhân sinh - Hành trình thức tỉnh giữa thời đại biến động

Từ sách - Phim - Quìn - 14/08/2025 08:00
Bộ sách "Muôn kiếp nhân sinh" không đưa ra lời giải đáp tuyệt đối, nhưng lại mở ra một cánh cửa đưa ta bắt đầu hành trình trở về với bản thể dưới sự dẫn dắt của lòng từ bi.

Xem Sex Education, tôi buồn vì con gái bỏ bê 1 điều rất giá trị

Điện ảnh - Thanh Hương - 13/08/2025 13:00
Tôi đã nói chuyện với con gái để con nhận ra điều con bỏ bê quan trọng đến nhường nào trong cuộc sống mỗi người.

Cách để "hủy hoại" con cái nhanh nhất

Suy ngẫm - Hiểu Đan - 13/08/2025 12:00
Họ dùng một thế giới trắng đen của tivi đen trắng để "đổ khuôn" con cái, rồi kỳ vọng con lớn lên sống cuộc đời đầy màu sắc và sáng tạo.

Vụ cô gái bị đánh tại chung cư: Bạn cần làm gì khi đối mặt với tình huống như vậy?

Kỹ năng - Hải Nam - Dân Trí - 13/08/2025 11:00
Theo Thượng tá Đào Trung Hiếu, chuỗi hành động tấn công liên tục, mạnh tay, không ngừng nghỉ ngay trước ống kính giám sát, cho thấy Thành không chỉ nổi nóng tức thời mà là bản tính côn đồ.
HẠT GIỐNG TÂM HỒN
2019 Bản quyền thuộc về hatgiongtamhon.com.vn. Phát triển bởi ONECMS
Thứ 7, 16/08/2025