Nữ nghệ nhân dành gần nửa thế kỷ "giữ hồn" tranh dân gian Đông Hồ

25/12/2020 22:00
Nữ nghệ nhân dành gần nửa thế kỷ "giữ hồn" tranh dân gian Đông Hồ

Bà Nguyễn Thị Oanh là nữ nghệ nhân duy nhất ở Bắc Ninh vẫn "giữ lửa" nghề làm tranh dân gian Đông Hồ trong suốt gần nửa thế kỷ. Mới đây, bà được Chủ tịch nước phong tặng danh hiệu "Nghệ nhân ưu tú".

Đi dọc theo đường đê sông Đuống, tôi tìm đến nhà nghệ nhân Nguyễn Thị Oanh (xã Song Hồ, Thuận Thành, Bắc Ninh) khi bà vừa được Chủ tịch nước phong tặng danh hiệu "Nghệ nhân ưu tú". Bà Oanh vừa cặm cụi in nốt màu đen cho những bức tranh "Mục đồng thổi sáo", vừa say sưa kể về dòng tranh đã gắn liền với bà gần nửa thế kỷ qua.

Nữ nghệ nhân dành gần nửa thế kỷ "giữ hồn" tranh Đông Hồ

Nữ nghệ nhân dành gần nửa thế kỷ "giữ hồn" dòng tranh Đông Hồ

Gần nửa thế kỷ gìn giữ "lửa nghề"

Nghệ nhân Nguyễn Thị Oanh (60 tuổi) là con dâu trưởng của cố nghệ nhân Nguyễn Hữu Sam - nghệ nhân ưu tú đầu tiên của làng tranh dân gian Đông Hồ. Cố nghệ nhân là người dìu dắt, đào tạo nghề cho bà Oanh và người con trai thứ Nguyễn Hữu Quả trở thành những người gắn bó và gìn giữ nghề làm tranh dân gian Đông Hồ.

Nữ nghệ nhân dành gần nửa thế kỷ giữ hồn tranh dân gian Đông Hồ - 1
Nghệ nhân Nguyễn Thị Oanh say sưa bên giấy gió, ván in tranh.

Nghệ nhân Nguyễn Thị Oanh bày tỏ sự thích thú và tự hào khi nói về tranh dân gian Đông Hồ, bởi đây là cả một kho tàng lịch sử, văn hóa cần phải bảo tồn, lưu truyền.

Bà Oanh cho biết: "Làng tôi ngày xưa có 17 dòng họ làm tranh, nhưng sau đó bỏ hết chỉ còn 2 dòng họ là Nguyễn Hữu và Nguyễn Đăng làm, mỗi dòng họ chỉ có 1 gia đình làm tranh".

Bén duyên với tranh dân gian Đông Hồ từ khi mới 14 tuổi, đến nay đã gần 50 năm gắn bó với giấy gió, ván in, nghệ nhân Nguyễn Thị Oanh bày tỏ: "Từ nhỏ, tôi đã được tiếp xúc với tranh Đông Hồ, cứ sáng đi học thì chiều về vẽ nên tôi thuộc lòng các công đoạn và bí quyết để làm tranh. Lớn lên tôi trở thành lao động chính, rồi cơ duyên trở thành con dâu của cố nghệ nhân Nguyễn Hữu Sam".

Năm 2010, vì tuổi già sức yếu, nghệ nhân Nguyễn Hữu Sam đã giao lại toàn bộ cơ sở sản xuất tranh dân gian cho bà Oanh. Bà vừa điều hành vừa tổ chức duy trì các hoạt động sưu tầm và sản xuất tranh dân gian Đông Hồ.

Bà còn sáng tác một số tranh theo đề tài mới: Tranh chùa Dâu, chùa Bút Tháp,…Tính đến nay, bà Oanh là thế hệ thứ 6 trong gia đình có 7 thế hệ làm tranh dân gian Đông Hồ.

Nữ nghệ nhân dành gần nửa thế kỷ giữ hồn tranh dân gian Đông Hồ - 2
Tranh dân gian đã gắn bó với nữ nghệ nhân suốt gần 50 năm qua.
Nữ nghệ nhân dành gần nửa thế kỷ giữ hồn tranh dân gian Đông Hồ - 3
Bà Oanh dành 4 phòng trong khuôn viên nhà để trưng bày những bức tranh do bà và những thế hệ trong gia đình sáng tác.

Bà tích cực tham gia một số hoạt động triển lãm lớn, được Bộ trưởng Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch tặng kỷ niệm chương, phong tặng danh hiệu "Nghệ nhân làng nghề Việt Nam", "Nghệ nhân tỉnh Bắc Ninh".

Mới đây nhất, bà được Chủ tịch nước phong tặng danh hiệu "Nghệ nhân ưu tú", đồng thời cũng là nữ nghệ ưu tú duy nhất của 62 làng nghề tỉnh Bắc Ninh.

"Đó là niềm vui, niềm vinh hạnh khi những cố gắng, đóng góp của mình cho dòng tranh dân gian Đông Hồ được ghi nhận", bà Oanh xúc động nói.

Truyền "lửa nghề" cho thế hệ trẻ

Tranh dân gian Đông Hồ là một dòng tranh lâu đời của Việt Nam với những giá trị nội dung và nghệ thuật độc đáo. Những bức tranh Đông Hồ vừa chân chất, dân dã vừa sâu sắc, triết lí, được lưu truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác, đến nay đã trở thành một nét đặc sắc của văn hóa dân tộc.

Bà Oanh cho biết, công việc chính của bà là vẽ phác thảo mẫu, nhưng để hoàn thành một bức tranh Đông Hồ thì công đoạn nào bà cũng có thể làm được.

Nữ nghệ nhân dành gần nửa thế kỷ giữ hồn tranh dân gian Đông Hồ - 4

Mỗi bức tranh Đông Hồ có bao nhiêu màu thì có bấy nhiêu bản in. Bức "Mục đồng thổi sáo" này có 4 màu, sẽ có 4 bản in tương ứng.

Bà còn sáng tạo, sản xuất thêm nhiều loại sản phẩm khác để thu hút nhiều khách hàng. Không chỉ tranh, mà còn có cả sổ tay các loại, thậm chí cả những bản in bằng gỗ để mọi người tự in được bức tranh hoàn chỉnh.

Điểm đặc biệt của dòng tranh Đông Hồ là tất cả các nguyên liệu đều hoàn toàn bằng cỏ cây hoa lá của thiên nhiên Việt Nam, như màu vàng là từ hoa hòe, màu trắng là từ mai con điệp ở dưới biển, màu hồng là từ sỏi son ở trên núi, màu đen từ than của lá tre, than rơm rạ.

Khâu khắc ván phải chú ý việc chọn gỗ để khắc, khắc ván nét thì phải chọn gỗ thị, khắc ván màu nên chọn gỗ mỡ. In tranh thì phải in màu đỏ trước rồi mới đến màu xanh, vàng, trắng và cuối cùng là in ván nét màu đen.

Nữ nghệ nhân dành gần nửa thế kỷ giữ hồn tranh dân gian Đông Hồ - 5
Nhà thơ Hoàng Cầm viết về dòng tranh này: "Hồn dân tộc sáng bừng trên giấy điệp".
Nữ nghệ nhân dành gần nửa thế kỷ giữ hồn tranh dân gian Đông Hồ - 6
Tranh dân gian Đông Hồ vừa đáp ứng những nhu cầu văn hóa tinh thần, tín ngưỡng, tâm linh và cảm thụ nghệ thuật của nhân dân, vừa chứa đựng những nội dung giáo dục nhân cách của con người trong cuộc sống thường ngày.

Trong suốt cuộc trò chuyện, nghệ nhân Nguyễn Thị Oanh bày tỏ sự trăn trở: "Tôi chỉ mong sao dòng tranh dân gian Đông Hồ sẽ luôn tồn tại cùng dòng chảy phát triển của đất nước, bởi ở đó thể hiện những nét tinh hoa, giá trị văn hóa độc đáo của người Việt".

Nữ nghệ nhân dành gần nửa thế kỷ giữ hồn tranh dân gian Đông Hồ - 7
Bằng niềm đam mê, nghệ nhân Nguyễn Thị Oanh vẫn hàng ngày miệt mài với những bức tranh dân gian.

Bà cũng đang truyền dạy lại nghề cho người con trai và con dâu. Bên cạnh đó, bà vẫn thường xuyên hướng dẫn, giới thiệu về dòng tranh cổ truyền cho các học sinh, sinh viên và du khách đến tham quan, tìm hiểu dòng tranh này.

Hà Hiền


Gửi bình luận
(0) Bình luận

Hà Nội mở thêm 8 tuyến phố đi bộ trong phố cổ từ ngày mai

UBND quận Hoàn Kiếm, Hà Nội đã tổ chức mở thêm 8 tuyến phố đi bộ trong phố cổ vào dịp cuối tuần.

Khám phá một cách tiếp cận mới của sơn mài Việt

Từ "Tấm Cám", "Từ Thức gặp Tiên" đến "Truyền thuyết con rồng cháu tiên", Hanoia đã thể hiện bước chuyển mình tích cực trong cách tiếp cận người yêu sơn mài Việt qua những câu truyện cổ tích của thời hiện đại.

Festival Áo dài Quảng Ninh 2020 - Miền di sản

Lần đầu tiên Festival Áo dài được tổ chức tại Quảng Ninh với mong muốn những giá trị truyền thống sẽ tiếp nối với những di sản của Quảng Ninh để định danh một vùng đất quý với nhiều giá trị tiềm tàng.

Xúc động nghe lại những giai phẩm đi vào lòng người của nhạc sĩ Lam Phương

Lam Phương là tác giả âm nhạc tiêu biểu của Sài Gòn giai đoạn trước 1975. Ông sáng tác khoảng hơn 200 ca khúc, trong đó, đa số là tác phẩm bất hủ trong lòng người mộ điệu từ thập niên 1950 đến nay...

Làm gì khi hàng ngàn bức thư gửi cho ông già Noel lại gửi tới... nhà bạn?

Đã có hàng ngàn lá thư của trẻ nhỏ vốn định gửi tới cho ông già Noel nhưng không hiểu vì sao lại gửi tới nhà của một cặp đôi, họ đã làm gì với hàng ngàn lá thư ấy?

Clip ấn tượng tổng hợp các sự kiện đáng nhớ năm 2020 "gây sốt" dân mạng

Năm 2020 sắp kết thúc, cùng nhìn lại những khoảnh khắc và sự kiện đáng nhớ nhất trong năm qua với đoạn clip tổng hợp ấn tượng dài gần 4 phút dưới đây.

Việt Nam 2010-2020: Thập kỷ khép lại bằng một năm nhiều mất mát nhưng giúp khơi dậy tinh thần dân tộc và sự biết ơn!

Cùng nhìn lại 10 sự kiện đáng nhớ nhất của Việt Nam trong 10 năm đầu tiên của thiên niên kỷ.

Sửng sốt trước thế giới mở ra từ những món đồ vật thường ngày qua những bức ảnh

Những mô hình của Péter Csákvári không "hiếm có khó tìm", nhưng cách anh bài trí lại tạo nên những khuôn hình cuốn hút, khiến người xem mê mải nhìn ngắm.

Skype: Hành trình suy tàn của một tượng đài gọi video trực tuyến

Suy ngẫm - Nam Đoàn - 07/05/2025 10:00
Từng cách mạng hóa giao tiếp toàn cầu, nền tảng Skype đã không thể thích ứng kịp với sự thay đổi và chính thức dừng hoạt động.

Khai mở cảm xúc

Tủ sách - FN - 07/05/2025 09:00
Cảm xúc xuất hiện như thế nào? Bác sĩ Emma sẽ giải đáp cho chúng ta qua cuốn sách “Khai mở cảm xúc” (A toolkit for your emotions).

Khai mở hạnh phúc

Tủ sách - FN - 07/05/2025 08:00
“Khai mở hạnh phúc” (A toolkit for happiness) đặt ra cho chúng ta một câu hỏi lớn: Hạnh phúc là gì? Chúng ta có nhất thiết phải liên tục hạnh phúc, mãi mãi hạnh phúc không?

Vì sao iPhone có 2 màn hình cuộc gọi?

Kỹ năng - Cẩm Bình - 06/05/2025 14:00
Khi iPhone nhận cuộc gọi, người dùng sẽ thấy có 2 màn hình khác nhau.

Làm việc theo tổ

Blog GS John VU - GS John Vu - 06/05/2025 13:00
Trong cuộc họp, nhiều cựu sinh viên tới gặp tôi kể về việc “Làm việc theo tổ”. Họ bảo tôi rằng họ đã làm việc trong tổ xây dựng phần mềm nhưng khi tôi hỏi thêm các câu hỏi, dường như là họ đã làm việc “trong nhóm” mà KHÔNG “trong tổ”.

Xem "Sex Education", tôi nhận ra sai lầm khiến bản thân rơi vào cảnh lạc lõng, mất định hướng cuộc đời

Điện ảnh - Ứng Hà Chi - 06/05/2025 12:00
Thông qua bộ phim, tôi nhận được bài học để đời, giúp tôi tìm được những điều ý nghĩa trong cuộc sống.

AI - chìa khóa của sự tiện lợi và chuyển đổi số

Kỹ năng - Hải An - 06/05/2025 11:00
Từ trợ lý nhà thông minh đến các lĩnh vực giải trí, làm đẹp, chăm sóc sức khỏe, giáo dục..., trí tuệ nhân tạo (AI) đang hiện diện ở mọi nơi, mang lại nhiều lợi ích vượt trội và giúp nâng cao hiệu quả công việc.

Bài học quan trọng nhất từ ​​sai lầm lớn của OpenAI với ChatGPT

Suy ngẫm - Sơn Vân - 06/05/2025 10:00
OpenAI đã mắc lỗi trong một bản cập nhật ChatGPT vào cuối tháng 4 và vừa đăng bài viết thừa nhận sai lầm.

Ánh sáng trong ta - Bạn có được nhìn nhận với con người mình?

Từ sách - Phim - TĐ - 06/05/2025 09:00
Bạn đã bao giờ cảm thấy mình không quan trọng chưa? Bạn có từng cảm thấy mình tồn tại trong một thế giới xem mình như vô hình?

Hạnh phúc đến từ sự biến mất - Hành trình tìm hạnh phúc của Ajahn Brahm

Từ sách - Phim - Quìn - 06/05/2025 08:00
Hạnh phúc không đến từ việc “có thêm”, mà đến từ việc “buông bỏ”. Đó chính là điều mà thiền sư Ajahn Brahm – trụ trì tu viện Bodhiyana (Tây Úc) gửi gắm trong "Hạnh phúc đến từ sự biến mất" (The art of disappearing).

Xem Sex Education, một câu thoại khiến tôi nhận ra mình đối xử tệ đến mức nào với con cái

Điện ảnh - Thanh Hương - 05/05/2025 13:00
Gia đình tôi đã thấu hiểu nhau hơn sau sự cố này.

Cách kiểm tra ngay tài khoản Zalo, Facebook của bạn có đang bị đọc trộm tin nhắn hay không

Kỹ năng - Nhật Hạ - 05/05/2025 12:00
Thử kiểm tra xem Zalo, Facebook của bạn có bị đọc trộm tin nhắn không bằng những cách sau.

Cuộc chiến ngầm của Meta: Email nội bộ hé lộ căng thẳng giữa Facebook và Instagram

Thư giãn - Sơn Vân - 05/05/2025 11:00
Gia đình nào cũng có một số chuyện rắc rối, và vấn đề nội bộ của Meta Platforms đã bị đưa ra ánh sáng khi tòa án công bố các tài liệu những ngày gần đây.

Hiểu 3 quy luật đổi vận mệnh, kiếm tiền trong tầm tay

Suy ngẫm - Như Nguyễn - 05/05/2025 10:00
"Của cải trung bình 7 năm chuyển giao một lần, đằng sau mỗi một lần chuyển giao là sự điều khiển của công nghệ”, Founder một công ty lớn khẳng định.

Xu hướng sách phi hư cấu thế kỷ 21 bộc lộ bản chất con người

Từ sách - Phim - Theo Znews - 05/05/2025 09:00
Gần 1/4 thế kỷ đã qua, danh sách tác phẩm ăn khách của The Sunday Times cùng số liệu thống kê do Nielsen BookData cung cấp cho thấy văn học phi hư cấu và sở thích đọc sách của độc giả Anh phần nào đã thay đổi.
HẠT GIỐNG TÂM HỒN
2019 Bản quyền thuộc về hatgiongtamhon.com.vn. Phát triển bởi ONECMS
Thứ 4, 07/05/2025