Nữ nghệ nhân dành gần nửa thế kỷ "giữ hồn" tranh dân gian Đông Hồ

25/12/2020 22:00
Nữ nghệ nhân dành gần nửa thế kỷ "giữ hồn" tranh dân gian Đông Hồ

Bà Nguyễn Thị Oanh là nữ nghệ nhân duy nhất ở Bắc Ninh vẫn "giữ lửa" nghề làm tranh dân gian Đông Hồ trong suốt gần nửa thế kỷ. Mới đây, bà được Chủ tịch nước phong tặng danh hiệu "Nghệ nhân ưu tú".

Đi dọc theo đường đê sông Đuống, tôi tìm đến nhà nghệ nhân Nguyễn Thị Oanh (xã Song Hồ, Thuận Thành, Bắc Ninh) khi bà vừa được Chủ tịch nước phong tặng danh hiệu "Nghệ nhân ưu tú". Bà Oanh vừa cặm cụi in nốt màu đen cho những bức tranh "Mục đồng thổi sáo", vừa say sưa kể về dòng tranh đã gắn liền với bà gần nửa thế kỷ qua.

Nữ nghệ nhân dành gần nửa thế kỷ "giữ hồn" tranh Đông Hồ

Nữ nghệ nhân dành gần nửa thế kỷ "giữ hồn" dòng tranh Đông Hồ

Gần nửa thế kỷ gìn giữ "lửa nghề"

Nghệ nhân Nguyễn Thị Oanh (60 tuổi) là con dâu trưởng của cố nghệ nhân Nguyễn Hữu Sam - nghệ nhân ưu tú đầu tiên của làng tranh dân gian Đông Hồ. Cố nghệ nhân là người dìu dắt, đào tạo nghề cho bà Oanh và người con trai thứ Nguyễn Hữu Quả trở thành những người gắn bó và gìn giữ nghề làm tranh dân gian Đông Hồ.

Nữ nghệ nhân dành gần nửa thế kỷ giữ hồn tranh dân gian Đông Hồ - 1
Nghệ nhân Nguyễn Thị Oanh say sưa bên giấy gió, ván in tranh.

Nghệ nhân Nguyễn Thị Oanh bày tỏ sự thích thú và tự hào khi nói về tranh dân gian Đông Hồ, bởi đây là cả một kho tàng lịch sử, văn hóa cần phải bảo tồn, lưu truyền.

Bà Oanh cho biết: "Làng tôi ngày xưa có 17 dòng họ làm tranh, nhưng sau đó bỏ hết chỉ còn 2 dòng họ là Nguyễn Hữu và Nguyễn Đăng làm, mỗi dòng họ chỉ có 1 gia đình làm tranh".

Bén duyên với tranh dân gian Đông Hồ từ khi mới 14 tuổi, đến nay đã gần 50 năm gắn bó với giấy gió, ván in, nghệ nhân Nguyễn Thị Oanh bày tỏ: "Từ nhỏ, tôi đã được tiếp xúc với tranh Đông Hồ, cứ sáng đi học thì chiều về vẽ nên tôi thuộc lòng các công đoạn và bí quyết để làm tranh. Lớn lên tôi trở thành lao động chính, rồi cơ duyên trở thành con dâu của cố nghệ nhân Nguyễn Hữu Sam".

Năm 2010, vì tuổi già sức yếu, nghệ nhân Nguyễn Hữu Sam đã giao lại toàn bộ cơ sở sản xuất tranh dân gian cho bà Oanh. Bà vừa điều hành vừa tổ chức duy trì các hoạt động sưu tầm và sản xuất tranh dân gian Đông Hồ.

Bà còn sáng tác một số tranh theo đề tài mới: Tranh chùa Dâu, chùa Bút Tháp,…Tính đến nay, bà Oanh là thế hệ thứ 6 trong gia đình có 7 thế hệ làm tranh dân gian Đông Hồ.

Nữ nghệ nhân dành gần nửa thế kỷ giữ hồn tranh dân gian Đông Hồ - 2
Tranh dân gian đã gắn bó với nữ nghệ nhân suốt gần 50 năm qua.
Nữ nghệ nhân dành gần nửa thế kỷ giữ hồn tranh dân gian Đông Hồ - 3
Bà Oanh dành 4 phòng trong khuôn viên nhà để trưng bày những bức tranh do bà và những thế hệ trong gia đình sáng tác.

Bà tích cực tham gia một số hoạt động triển lãm lớn, được Bộ trưởng Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch tặng kỷ niệm chương, phong tặng danh hiệu "Nghệ nhân làng nghề Việt Nam", "Nghệ nhân tỉnh Bắc Ninh".

Mới đây nhất, bà được Chủ tịch nước phong tặng danh hiệu "Nghệ nhân ưu tú", đồng thời cũng là nữ nghệ ưu tú duy nhất của 62 làng nghề tỉnh Bắc Ninh.

"Đó là niềm vui, niềm vinh hạnh khi những cố gắng, đóng góp của mình cho dòng tranh dân gian Đông Hồ được ghi nhận", bà Oanh xúc động nói.

Truyền "lửa nghề" cho thế hệ trẻ

Tranh dân gian Đông Hồ là một dòng tranh lâu đời của Việt Nam với những giá trị nội dung và nghệ thuật độc đáo. Những bức tranh Đông Hồ vừa chân chất, dân dã vừa sâu sắc, triết lí, được lưu truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác, đến nay đã trở thành một nét đặc sắc của văn hóa dân tộc.

Bà Oanh cho biết, công việc chính của bà là vẽ phác thảo mẫu, nhưng để hoàn thành một bức tranh Đông Hồ thì công đoạn nào bà cũng có thể làm được.

Nữ nghệ nhân dành gần nửa thế kỷ giữ hồn tranh dân gian Đông Hồ - 4

Mỗi bức tranh Đông Hồ có bao nhiêu màu thì có bấy nhiêu bản in. Bức "Mục đồng thổi sáo" này có 4 màu, sẽ có 4 bản in tương ứng.

Bà còn sáng tạo, sản xuất thêm nhiều loại sản phẩm khác để thu hút nhiều khách hàng. Không chỉ tranh, mà còn có cả sổ tay các loại, thậm chí cả những bản in bằng gỗ để mọi người tự in được bức tranh hoàn chỉnh.

Điểm đặc biệt của dòng tranh Đông Hồ là tất cả các nguyên liệu đều hoàn toàn bằng cỏ cây hoa lá của thiên nhiên Việt Nam, như màu vàng là từ hoa hòe, màu trắng là từ mai con điệp ở dưới biển, màu hồng là từ sỏi son ở trên núi, màu đen từ than của lá tre, than rơm rạ.

Khâu khắc ván phải chú ý việc chọn gỗ để khắc, khắc ván nét thì phải chọn gỗ thị, khắc ván màu nên chọn gỗ mỡ. In tranh thì phải in màu đỏ trước rồi mới đến màu xanh, vàng, trắng và cuối cùng là in ván nét màu đen.

Nữ nghệ nhân dành gần nửa thế kỷ giữ hồn tranh dân gian Đông Hồ - 5
Nhà thơ Hoàng Cầm viết về dòng tranh này: "Hồn dân tộc sáng bừng trên giấy điệp".
Nữ nghệ nhân dành gần nửa thế kỷ giữ hồn tranh dân gian Đông Hồ - 6
Tranh dân gian Đông Hồ vừa đáp ứng những nhu cầu văn hóa tinh thần, tín ngưỡng, tâm linh và cảm thụ nghệ thuật của nhân dân, vừa chứa đựng những nội dung giáo dục nhân cách của con người trong cuộc sống thường ngày.

Trong suốt cuộc trò chuyện, nghệ nhân Nguyễn Thị Oanh bày tỏ sự trăn trở: "Tôi chỉ mong sao dòng tranh dân gian Đông Hồ sẽ luôn tồn tại cùng dòng chảy phát triển của đất nước, bởi ở đó thể hiện những nét tinh hoa, giá trị văn hóa độc đáo của người Việt".

Nữ nghệ nhân dành gần nửa thế kỷ giữ hồn tranh dân gian Đông Hồ - 7
Bằng niềm đam mê, nghệ nhân Nguyễn Thị Oanh vẫn hàng ngày miệt mài với những bức tranh dân gian.

Bà cũng đang truyền dạy lại nghề cho người con trai và con dâu. Bên cạnh đó, bà vẫn thường xuyên hướng dẫn, giới thiệu về dòng tranh cổ truyền cho các học sinh, sinh viên và du khách đến tham quan, tìm hiểu dòng tranh này.

Hà Hiền


Gửi bình luận
(0) Bình luận

Hà Nội mở thêm 8 tuyến phố đi bộ trong phố cổ từ ngày mai

UBND quận Hoàn Kiếm, Hà Nội đã tổ chức mở thêm 8 tuyến phố đi bộ trong phố cổ vào dịp cuối tuần.

Khám phá một cách tiếp cận mới của sơn mài Việt

Từ "Tấm Cám", "Từ Thức gặp Tiên" đến "Truyền thuyết con rồng cháu tiên", Hanoia đã thể hiện bước chuyển mình tích cực trong cách tiếp cận người yêu sơn mài Việt qua những câu truyện cổ tích của thời hiện đại.

Festival Áo dài Quảng Ninh 2020 - Miền di sản

Lần đầu tiên Festival Áo dài được tổ chức tại Quảng Ninh với mong muốn những giá trị truyền thống sẽ tiếp nối với những di sản của Quảng Ninh để định danh một vùng đất quý với nhiều giá trị tiềm tàng.

Xúc động nghe lại những giai phẩm đi vào lòng người của nhạc sĩ Lam Phương

Lam Phương là tác giả âm nhạc tiêu biểu của Sài Gòn giai đoạn trước 1975. Ông sáng tác khoảng hơn 200 ca khúc, trong đó, đa số là tác phẩm bất hủ trong lòng người mộ điệu từ thập niên 1950 đến nay...

Làm gì khi hàng ngàn bức thư gửi cho ông già Noel lại gửi tới... nhà bạn?

Đã có hàng ngàn lá thư của trẻ nhỏ vốn định gửi tới cho ông già Noel nhưng không hiểu vì sao lại gửi tới nhà của một cặp đôi, họ đã làm gì với hàng ngàn lá thư ấy?

Clip ấn tượng tổng hợp các sự kiện đáng nhớ năm 2020 "gây sốt" dân mạng

Năm 2020 sắp kết thúc, cùng nhìn lại những khoảnh khắc và sự kiện đáng nhớ nhất trong năm qua với đoạn clip tổng hợp ấn tượng dài gần 4 phút dưới đây.

Việt Nam 2010-2020: Thập kỷ khép lại bằng một năm nhiều mất mát nhưng giúp khơi dậy tinh thần dân tộc và sự biết ơn!

Cùng nhìn lại 10 sự kiện đáng nhớ nhất của Việt Nam trong 10 năm đầu tiên của thiên niên kỷ.

Sửng sốt trước thế giới mở ra từ những món đồ vật thường ngày qua những bức ảnh

Những mô hình của Péter Csákvári không "hiếm có khó tìm", nhưng cách anh bài trí lại tạo nên những khuôn hình cuốn hút, khiến người xem mê mải nhìn ngắm.

Oola – Tìm bình yên giữa vạn biến - Cuốn sách giúp bạn thoát khỏi vòng xoáy kiệt sức

Mỗi đêm, dù đã gắng hết sức, bạn vẫn mang theo nỗi mệt mỏi và câu hỏi nhức nhối: “Mình đang sống vì điều gì?”. Áp lực, căng thẳng, cảm giác mất kết nối với chính mình âm thầm bào mòn bạn từng ngày, biến mọi nỗ lực thành cuộc chạy đua không có vạch đích.

Oola – Tìm bình yên giữa vạn biến - Cuốn sách giúp bạn thoát khỏi vòng xoáy kiệt sức

Từ sách - Phim - Quìn - 02/07/2025 08:00
Mỗi đêm, dù đã gắng hết sức, bạn vẫn mang theo nỗi mệt mỏi và câu hỏi nhức nhối: “Mình đang sống vì điều gì?”. Áp lực, căng thẳng, cảm giác mất kết nối với chính mình âm thầm bào mòn bạn từng ngày, biến mọi nỗ lực thành cuộc chạy đua không có vạch đích.

12 nghệ sĩ hát trong MV "Rực rỡ ngày mới", truyền tải thông điệp nhân văn

Giải trí - Bích Phương - 01/07/2025 15:54
Mang giai điệu tươi sáng và thông điệp ý nghĩa, MV "Rực rỡ ngày mới" gây xúc động khi lan tỏa tinh thần nhân ái đến khán giả, bạn đọc nhân dịp kỷ niệm 20 năm thành lập báo điện tử Dân Trí.

Ảnh địa phận 29 tỉnh thành chỉ còn trong kỷ niệm, chạm cảm xúc nhiều người

Thư giãn - Việt Hà - 01/07/2025 13:19
Từ năm 2020 tới nay, anh Duy An rong ruổi tới khắp các vùng miền trên Tổ quốc, ghi lại bức ảnh về địa phận từng tỉnh thành. Không ngờ bộ ảnh nhận sự quan tâm đặc biệt do chạm tới cảm xúc nhiều người.

Xem Sex Education, tôi kinh ngạc trước 1 câu thoại quá hay, bèn đem đi dạy con trai

Điện ảnh - Thanh Hương - 01/07/2025 12:00
Khi nghe câu nói này, tôi đã bật cười và thích thú.

AI có thể tống tiền, phản bội khi cảm thấy bị đe dọa

Kỹ năng - Hoàng Vũ - 01/07/2025 11:00
Một nghiên cứu mới từ Anthropic cho thấy các mô hình ngôn ngữ tiên tiến như Claude hay Gemini không chỉ sẵn sàng vạch trần các vụ bê bối cá nhân để tự bảo vệ, mà thậm chí còn cân nhắc "để mặc bạn chết" nếu mục tiêu của chúng bị đe dọa.

Bức thư bà mẹ gửi con "nổi loạn": Nếu đứa trẻ nào cũng đọc được những câu chữ này, tương lai có thể sẽ khác

Suy ngẫm - Hiểu Đan - 01/07/2025 10:00
Tôi hy vọng nhiều bậc phụ huynh sẽ lan toả cho con mình chiêm nghiệm sớm!

Tôn thờ tuổi thơ "nghèo mà vui", cái giá phải trả đôi khi không chỉ là một kỳ thi trượt

Phong cách sống - Hiểu Đan - 01/07/2025 09:00
Cô gái trong sách "Em phải đến Harvard học kinh tế" lại một lần nữa khiến hội phụ huynh Việt "dậy sóng".

Bạn đang nghịch gì với đời mình - Khi khổ đau cũng là một phần của cuộc sống

Từ sách - Phim - Quìn - 01/07/2025 08:00
Có những ngày bạn cảm thấy mọi thứ từng bỗng vụn vỡ, những câu hỏi không lời đáp giày vò tâm trí: “Rốt cuộc mình sống để làm gì?”, “Tại sao phải đau khổ đến vậy?”. Bạn không biết bám vào đâu, càng vùng vẫy, càng thấy mình lún sâu trong một vũng lầy vô hình.

Tra cứu nhanh 168 phường, xã, đặc khu thuộc TP.HCM mới

Kỹ năng - 30/06/2025 13:55
Chuyên trang toàn cảnh thông tin về 168 phường, xã, đặc khu của TP.HCM chính thức đi vào hoạt động. Bạn có thể tra cứu, theo dõi video và các thông tin về hoạt động vận hành khi TP.HCM thực hiện chính quyền 2 cấp.

Cẩn thận với ký tự vô hình khi mở đường link trên điện thoại

Kỹ năng - Anh Tú - 30/06/2025 13:00
Chuyên gia bảo mật Gabriele Digregorio đã phát hiện một lỗ hổng tiềm ẩn trên hệ điều hành Android, có thể bị tin tặc khai thác để thực hiện các cuộc tấn công lừa đảo (phishing).

Xem 'Sex Education' tôi đau khổ hiểu ra: Dù hơn 30 tuổi vẫn mơ hồ về 2 chữ "trưởng thành"

Điện ảnh - Ứng Hà Chi - 30/06/2025 12:00
Hoá ra, trưởng thành không phải là kiểm soát mọi thứ, mà là học cách buông bỏ và bước tiếp.

Những lo ngại khi Facebook muốn truy cập vào thư viện ảnh trên điện thoại

Kỹ năng - Anh Tú - 30/06/2025 11:00
Facebook đang yêu cầu người dùng cho phép truy cập vào thư viện ảnh trên điện thoại để tự động đề xuất các phiên bản ảnh được chỉnh sửa bằng AI, gồm cả những bức ảnh chưa từng được tải lên Facebook.

Gia đình "độc lạ" Việt Nam, dâu rể các thế hệ mới đến đều choáng váng rồi... "nghiện" lúc nào không hay!

Phong cách sống - Khánh Huyền - 30/06/2025 10:00
Những ai lần đầu tiên đến gia đình tôi đều không giấu nổi sự sửng sốt. Có người khó tính từng bảo cách này khiến con cháu dễ sinh hư, thiếu tôn ti trật tự.

Khai mở hạnh phúc - Ba chiến lược giúp bạn hạnh phúc và viên mãn

Từ sách - Phim - Quang Thanh - 30/06/2025 09:00
Chúng ta thường nghĩ sức khỏe tinh thần suy kiệt là điều gì đó bất thường, thậm chí không tự nhiên. Nhưng bạn nên biết, có một số liệu thống kê nói rằng cứ bốn người sẽ có một người gặp những khó khăn về sức khỏe tinh thần.

Ánh sáng trong ta - Chậm lại để tiến xa hơn

Từ sách - Phim - Quìn - 30/06/2025 08:00
Chúng ta đang sống trong một thời đại mà tốc độ được xem là thước đo thành công. Hiểu nhanh, làm vội, đạt được càng nhiều càng tốt dường như đã trở thành tiêu chuẩn ngầm của một người “hiệu quả”.
HẠT GIỐNG TÂM HỒN
2019 Bản quyền thuộc về hatgiongtamhon.com.vn. Phát triển bởi ONECMS
Thứ 4, 02/07/2025