Trong tiểu thuyết Anh hùng xạ điêu của cố nhà văn Kim Dung, Quách Tĩnh được khắc họa là một chàng trai khờ khạo, chậm chạp, mồm mép vụng về nhưng sở hữu ngoại hình anh tuấn với mày rậm, mắt to, gương mặt vuông vức đầy đặn. Tính cách hào sảng, vô tư, chăm chỉ, chân thật và dũng cảm khiến anh luôn sẵn lòng làm việc nghĩa. Dù được nhiều cao thủ truyền dạy võ công, Quách Tĩnh tiến bộ chậm do bản tính ngốc nghếch, nhưng chính sự kiên trì và lòng trung thực đã giúp anh vượt qua những thử thách khó khăn, tiêu biểu là khi đối đầu với bốn cao thủ Ngư - Tiều - Canh - Độc, bên cạnh của Nhất Đăng đại sư.
Quách Tĩnh và Hoàng Dung là nhân vật chính trong Anh hùng xạ điêu.
Nhất Đăng đại sư, pháp danh của Hoàng đế nước Đại Lý Đoàn Trí Hưng sau khi thoái vị đi tu, có bốn cận vệ trung thành từng là đại thần triều đình: Ngư (Điểm Thương Ngư Ẩn, nguyên Thủy quân đô đốc), Tiều (nguyên Đại tướng quân, không rõ tên), Canh (Võ Tam Thông, nguyên Tổng quản ngự lâm quân) và Độc (Chu Tử Liễu, nguyên Đại thừa tướng). Họ được giang hồ gọi chung là Ngư - Tiều - Canh - Độc, tượng trưng cho bốn nghề câu cá, đốn củi, canh tác và đọc sách. Cả bốn người đều võ nghệ cao cường, trung thành tuyệt đối với Nhất Đăng và sẵn sàng bảo vệ sư phụ.
Sự việc xảy ra khi Quách Tĩnh và Hoàng Dung, theo chỉ dẫn của Anh Cô, tìm đến Nhất Đăng đại sư để cầu cứu chữa trị cho Hoàng Dung, lúc này nàng đang bị trúng Thiết chưởng cực độc của Cừu Thiên Nhận. Để tiếp cận Nhất Đăng đại sư, Quách Tĩnh phải vượt qua bốn cửa ải do Ngư - Tiều - Canh - Độc trấn giữ. Dù khi đó chưa phải là cao thủ đỉnh cao, Quách Tĩnh đã thành công nhờ sự chỉ dẫn tài tình của Hoàng Dung, người cực kỳ thông minh, mưu trí.
Hoàng Dung đã khéo léo sắp xếp để Quách Tĩnh lần lượt vượt qua từng thử thách, khiến bốn cao thủ tức giận nhưng không thể phản kháng. Điểm nhấn thú vị nhất là cuộc thi thơ phú và câu đối giữa Hoàng Dung và Chu Tử Liễu - vị trạng nguyên uyên thâm. Với tài ứng đối sắc bén, Hoàng Dung đã giúp Quách Tĩnh giành chiến thắng, mở đường đến gặp Nhất Đăng đại sư.
Cuối cùng, Nhất Đăng đại sư sử dụng Nhất dương chỉ để cứu Hoàng Dung, nhưng việc này khiến ông bị thương nặng. May mắn thay, nhờ khẩu quyết trong Cửu âm chân kinh mà ông không bị tổn hao công lực.
Hành trình vượt qua bốn cao thủ của Quách Tĩnh không chỉ thể hiện lòng dũng cảm và sự kiên trì của anh, mà còn là minh chứng cho sự kết hợp hoàn hảo giữa sức mạnh võ công và trí tuệ của Hoàng Dung. Chính điều này đã giúp cặp đôi vượt qua những thử thách tưởng chừng bất khả thi, để lại dấu ấn sâu đậm trong lòng người đọc Anh hùng xạ điêu.
