Trong năm 2018, cái tên Kim Ngân gây được sự chú ý bởi cả hai chiều dư luận qua vai diễn thái hậu Dương Vân Nga trong vở diễn cùng tên của đạo diễn NSƯT Hoa Hạ. Một nhà báo khó tính cho rằng với vai thái hậu Dương Vân Nga, chị mặc một chiếc áo quá rộng. Khán giả thì chấp nhận mua vé đến xem vở diễn.
Điều này ít nhiều tạo nên những cảm xúc cho Kim Ngân. Chúng tôi đã gặp Kim Ngân trong thời gian chị cùng NSƯT Hoa Hạ và ê kíp đang chuẩn bị cho hai vở cải lương hài dịp Tết 2019.
* Mấy chục năm qua, khán giả hâm mộ cải lương chưa hề nghe qua cái tên Kim Ngân. Rồi bỗng dưng năm 2018 chị xuất hiện với một vai diễn nặng ký. Nghệ thuật với chị là một niềm vui theo kiểu cưỡi ngựa xem hoa, hay là một niềm đam mê thật sự?
- Nhiều người đã nghĩ tôi thuộc dạng nghệ sĩ từ trên trời rơi xuống, dùng tiền để mua danh, làm cho cuộc đời mình thêm sang trọng. Thực ra từ nhỏ, tôi đã có giọng ca khỏe và truyền cảm bẩm sinh. Chính vì vậy tôi được mẹ dìu dắt vào đoàn cải lương Trần Hữu Trang cùng thời với Thanh Thanh Tâm, Thoại Mỹ.
Đó là vào khoảng 1980, thời điểm mà hai vở diễn Thái hậu Dương Vân Nga, và vở Kiều Nguyệt Nga đang làm say lòng khán giả. Với vai Thái hậu Dương Vân Nga, hai nghệ sĩ Bạch Tuyết và Ngọc Giàu thay nhau trình diễn chinh phục hoàn toàn trái tim công chúng. Còn mẹ tôi, cố nghệ sỹ Kim Ngọc rất xuất thần trong vai Thiệu úy Kỳ Hoa. Tôi được đóng vai người dân, nhưng vì mê hai tuồng này quá nên thuộc hết tất cả các vai.
Sau cải lương, tôi cũng có cơ hội tham gia chương trình truyền hình Trong nhà ngoài phố và diễn tấu hài. Nhưng như bạn đã biết, nghệ thuật là môi trường vô cùng khắc nghiệt. Dù bạn có tài, có cơ hội chưa chắc bạn tỏa sáng và sống được với nghề. Lúc đó, tôi nhận thấy mình thiếu một khái niệm mà người trong nghề dùng để chỉ người làm nghề mà không thể nổi tiếng, đó là: tổ đãi. Nên quyết định tạm dừng.
Kim Ngân trong vở diễn Thái hậu Dương Vân Nga
* Sau đó cuộc đời chị rẽ sang hướng nào?
- Tôi thực sự rất đau lòng khi quyết định từ bỏ ánh đèn sân khấu, nhưng lúc đó gia cảnh tôi rất khó khăn, tôi cần phải có tiền để tồn tại. Nhờ má Hồng Nga giới thiệu, tôi học nghề làm nail và mát xa của một má rất nổi tiếng trong nghề làm đẹp tại Sài Gòn. Má dạy dỗ tôi tận tình và cho tôi vị trí quản lý nhân sự. Nhờ thời gian làm việc này mà gần đây tôi tự tin mở ra một beauty salon gần sát chợ Bến Thành.
Tôi là người muốn thay đôi cảnh nghèo nên không chỉ tập trung vào lĩnh vực làm đẹp, tôi dấn thân làm nhiều nghề khác nhau. Số phận đưa đẩy tôi vào du lịch và quen nhiều doanh nhân nước ngoài. Trong công việc này tôi thể hiện mình là người nhạy bén, ngay thẳng và minh bạch nên những người bạn nước ngoài rất tin tưởng.
Có lần một người bạn nước ngoài ngỏ ý nhờ tôi làm gia công các mặt hàng may mặc, lưỡi câu cá xuất khẩu. Sau khi bàn tính chi tiết, tôi quyết định thử sức. Nhưng để làm công việc này tôi phải có tiền đầu tư nhà xưởng, máy móc thiết bị, và tiền lương công nhân.
Lúc đó tôi chỉ có một số tiền rất nhỏ. Tôi đánh liều vay tiền bên ngoài với lãi suất rất cao, từ 10 đến 20%. Nếu lô hàng đầu tiên làm xong mà không đạt yêu cầu bi trả lại, hoặc đối tác cố tình không nhận, tôi phá sản và mang nợ. Tôi có hoang mang nhưng nghĩ lại làm ăn mà không quyết đoán và táo bạo cũng khó thành công.
Sự quyết đoán và táo bạo giúp tôi đạt thành công ban đầu, nhưng sau đó, tôi gặp nhiều khó khăn vì sự cạnh tranh và thị trường biến động. Nhưng rồi tôi đã lèo lái doanh nghiệp của mình vào quỹ đạo an toàn. Tôi thấy mình được an ủi khi thành công trong kinh doanh bù đắp cho nghệ thuật.
* Sau khi có tiền, chị có quan tâm đến việc chia sẻ với người xung quanh?
- Tôi là người sống trong sự thiếu thốn vật chất từ ngày thơ ấu nên hiểu rõ được ý nghĩa của sự sẻ chia. Lúc tôi mới sinh ra, cha mẹ phải theo đoàn diễn nên tôi sống với bà ngoại. Bà ngoại nghèo nên từ nhỏ, từ sáng sớm, tôi ra phụ bán bánh mì với ngoại, học xong buổi chiều thì bán cóc ổi mía ghim trong xóm. Tôi làm việc không biết mệt mỏi, không biết buồn vì phải lo kiếm miếng ăn.
Về sau khi đã có tiền, tôi thường nhớ về thời thơ ấu của mình. Tôi đồng cảm với những số phận bất hạnh. Nhưng tôi không phải dạng người làm từ thiện rầm rộ. Khi biết bạn bè nghệ sĩ nào của mẹ gặp khó khăn thì tôi chia sẻ. Nhiều người yêu thương tôi về điều này. Tôi cũng chăm bà ngoại, mẹ tôi và các dì rất tốt.
Kim Ngân và đạo diễn Hoa Hạ
* Cơ duyên nào đưa chị trở lại với cải lương?
Anh dùng cụm từ “trở lại với cải lương” là rất chính xác. Nhiều người không hiểu rõ hoàn cảnh của tôi nghĩ tôi mới bắt đầu. Sau khi mẹ tôi mất, tôi tổ chức đám tang và cúng giỗ bà. Mỗi dịp như thế tôi mời cô chú bác nghệ sĩ là bạn của mẹ đến dự.
Cô chú lên hát tặng, và tôi cũng hát tặng. Nhiều người nhận ra tiếng hát của tôi còn tốt nên khuyên tôi nên quay lại sàn diễn. Tôi vui nhưng không dám thử. Một lần, tại sinh nhật nghệ sĩ Phú Quý mọi người yêu cầu tôi lên hát. Tôi hát trong cảm xúc nhớ mẹ. Mọi người có mặt, trong đó có NSƯT Minh Vương đều xúc động.
Cho đến khi tôi đến nhà thăm nhạc sư Vĩnh Bảo, tôi gặp NSƯT Hoa Hạ. Hôm đó tôi hát nhiều bài trong tuồng Thái hậu Dương Vân Nga. NSUT Hoa Hạ đã mời tôi tham gia vở diễn của chị. Tôi bất ngờ và bối rối. Chị động viên tôi hãy tự tin vì chị nhìn thấy khả năng của tôi. Tôi xin đóng vai của mẹ là Thiệu úy Kỳ Hoa nhưng chị Hoa Hạ giao cho tôi vai Dương Vân Nga. Ngay giây phút đó, tôi cảm nhận "Tôi như một đứa con lạc đàn trở lại với tổ nghiệp".
* Còn nhớ sau khi vở Thái hậu Dương Vân Nga do NSƯT Hoa Hạ đạo diễn mà chị và NSƯT Phượng Loan cùng đóng vai Thái hậu Dương Vân Nga ra mắt, khán giả đi xem đông. Nhưng khi tham gia liên hoan sân khấu cải lương 2018 thì bị một nhà báo phê bình rất gắt vai diễn của chị. Cảm xúc chị lúc đó thế nào?
- Tôi có buồn, có lo lắng, nhưng khi suy nghĩ kỹ lại tôi thấy bình thường. Tôi không đòi vai diễn mà mọi thứ do đạo diễn quyết định. Nếu bạn có theo dõi phim kiếm hiệp Hong Kong, một bộ phim dù đã trở thành kinh điển vẫn có người làm lại theo cách riêng của họ.
Vở Thái hậu Dương Vân Nga dù đã đi sâu vào tâm khảm của khán giả, nhưng nghệ sĩ hậu bối vẫn có quyền dựng lại theo cách mới. Trong tình hình cải lương gặp khó khăn, nhưng chúng tôi dám đầu tư vở diễn lên đến cả tỉ đồng. May mắn chúng tôi đã bán được vé để cân bằng thu và chi. Tôi nghĩ đây cũng là phản ứng tốt từ công chúng. Vở diễn có tồn tại hay không là do khán giả quyết định.
Kim Ngân và bạn diễn một thời của mẹ mình, nghệ sĩ hài Hoài Linh
* Chị đã mua lại sân khấu Lê Hoàng. Chị cũng là nhà sản xuất cho các vở mình tham gia. Chị nghĩ gì trước ý kiến cho rằng chị bỏ tiền để được diễn vai chính?
- Tôi hạnh phúc khi được trở lại với sàn diễn, nhưng ai đó nói tôi bỏ tiền để có vai là sự đánh giá chủ quan. NSƯT Hoa Hạ là người có uy tín trong giới sân khấu. Chị đã từng gặt hái nhiều thành công qua nhiều vở diễn nên chị ấy sẽ không mạo hiểm tên tuổi của mình. Chị ấy biết mình nên làm gì để không ảnh hưởng đến chất lượng vở diễn, vì đây là yếu tố ảnh hưởng đến uy tín của chị ấy.
Tôi muốn nói thêm về vai trò bà bầu sân khấu. Chúng ta đang kêu gọi cộng đồng hà hơi tiếp sức cho sân khấu hồi sinh. Tôi không giỏi lý luận, nhưng tôi dám hành động. Sân khấu Lê Hoàng gặp khó khăn, tôi mua lại và với khả năng kinh doanh của mình, tôi tìm cách duy trì cho sân khấu tiếp tục sáng đèn, anh em nghệ sĩ có chỗ diễn.
NSƯT Hoa Hạ tâm sự với tôi rằng cần có những vở hay, đầu tư lớn để thu hút khán giả nhưng ngặt nỗi tài chính thiếu thốn, cần người dám đầu tư. Tôi thấy mình đủ khả năng nên nhận lời với mong muốn làm gì đó tốt đẹp cho cải lương.
* Điều này có nghĩa là chị đã chuẩn bị hành trình dài với cải lương chứ không chỉ là sự xuất hiện thoáng chốc?
- Đúng vậy. Tôi là nhà đầu tư còn NSƯT Hoa Hạ lo tuồng tích. Trong giai đoạn này, tôi vẫn lấy tiền từ doanh nghiệp của mình để nuôi cải lương. Nhưng tôi tin khi chúng tôi tạo ra được những vở tuồng hay, chúng tôi sẽ dùng tiền của cải lương để làm cải lương.
Theo kế hoạch của NSƯT Hoa Hạ, chúng tôi chuẩn bị hai vở cải lương hài trong dịp Tết 2019 là Lạc vũ, Tấm Cám. Lạc vũ là vở giả sử châm biếm, mượn chuyện xưa nói chuyện nay. Trong vở này, tôi đóng vai hoàng hậu. Trong vở Tấm Cám tôi đóng vai Cám. Tất cả các vai diễn do đạo diễn quyết định.
* Cảm ơn chị về buổi trò chuyện. Chúc ý định tốt đẹp của chị cho cải lương sẽ gặt hái kết quả tốt!
Nguyễn Huy thực hiện