Bên tách cà phê - Kỳ 70: Hương vị cà phê trong nhân giới

T.N.L29/06/2021 16:00
Bên tách cà phê - Kỳ 70: Hương vị cà phê trong nhân giới

Khởi nguyên là thức uống được ưa chuộng trong những chuyến viễn hành muôn dặm từ xa xưa, rốt cuộc con đường lan tỏa của cà phê cũng đã kết nối phương Đông với phương Tây, tạo cầu nối giữa các nền văn hoá, văn minh.

ky-70-hinh-bia.png

Hương vị cà phê – khởi nguyên và tiếp biến

Hạt cà phê khi được phát hiện ở Ethiopia đã bị các tu sĩ ném vào bếp lửa như hình thức diệt trừ ma quỷ. Tuy nhiên, hương thơm dễ chịu tỏa ra đã khiến những người đứng gần đó cảm thấy tỉnh táo kinh ngạc. Họ nhanh chóng lấy hạt cà phê đang cháy ra và cho vào nước để làm nguội. Một tu sĩ đã nếm thử nước ngâm hạt cà phê và nhận thấy cả cơ thể lẫn tinh thần được tiếp thêm sinh lực. Cà phê từ đó được đón nhận và tôn là quà tặng của thượng đế.

Người Ethiopia rang cà phê và luộc như sắc thuốc để uống trong các nghi lễ tâm linh. Vì có thể tăng cường sức lực, nước cà phê cũng được sử dụng để chữa bệnh như một loại dược phẩm. Trong khi đó, các bộ tộc chiến binh nghiền những quả cà phê chín mọng, trộn chung với mỡ động vật làm thành lương thảo cung cấp năng lượng trên đường hành quân mở mang bờ cõi.

ky-70-hinh-2.png

Đến khi cà phê được cung tiến vào hoàng gia Ottoman, phong cách thưởng lãm cà phê tiến thêm một bước với sự ra đời của phương pháp pha chế, bộ công cụ dụng cụ và nghi thức phục vụ mới. Trong cung điện Ottoman, các Sultan (tước hiệu chỉ vua ở đế chế Hồi giáo) đặc biệt thiết lập đội ngũ bảo trợ cà phê, người được chọn thực thi nhiệm vụ này tuyệt đối trung thành với Sultan và được gọi là Kahvecibaşı. Kahvecibaşı rang hạt cà phê rồi xay thành bột mịn, sau đó đun sôi trong nước và rót ra những chiếc cốc bằng vàng dâng lên Sultan. Một số Kahvecibaşı đã xay cà phê cùng các loại thảo quả như bạch đậu khấu, đinh hương, quế nhằm làm dịu tinh thần và kéo dài hương thơm trong vòm miệng.

Đôi khi Kahvecibaşı pha cà phê cùng xạ hương để thêm phong phú về hương thơm và đậm đà tiền vị lẫn hậu vị, được gọi là mümessek kahve. Hoặc pha với long diên hương để ra cà phê muanber kahve thơm nồng lại bùi như pha sữa, vừa thoang thoảng ngọt vừa có chút mặn mà huyền diệu của muối biển, uống vào mấy ngày sau khứu giác còn đậm mùi thơm.

Đối thoại giữa các nền văn minh

Cùng với những bước chân hành hương, những chuyến viễn du thám hiểm và những tuyến đường thương mại quốc tế thời trung cổ như “con đường hương liệu”, “con đường gia vị”, cà phê lan tỏa khắp bốn phương tám hướng. Từ đó, làm nổi bật ý nghĩa của việc pha chế cà phê với những nội hàm triết lý về văn hóa ẩm thực của các nền văn minh khác nhau trong lịch sử nhân loại.

ky-70-hinh-3.png

Đế chế Ottoman nằm ở vị trí trọng yếu, có thể kiểm soát các tuyến giao thương qua cả 3 lục địa Á - Phi - Âu. Trong đó, “con đường hương liệu” kết nối những nền văn minh thuộc các vùng Địa Trung Hải, vịnh Ả Rập đến Ấn Độ và đông Á; “Con đường gia vị” nối liền bờ biển phía tây của Nhật Bản, các hòn đảo của Indonesia, qua Ấn Độ dương đến các vùng đất ở Trung Đông, và từ đó qua Địa Trung Hải đến châu Âu. Nhờ những chuyến giao thương băng qua nhiều biển lớn nối liền các bờ đất lạ mà con người đã có thêm cơ hội để khám phá sự kết hợp giữa cà phê và những hương liệu – gia vị trân kỳ quý hiếm của tạo hóa.

Cà phê pha với bạch đậu khấu và quế theo phong cách truyền thống của Ottoman được xem là dược ẩm của những con người dọc ngang đây đó, tránh được việc ngủ gục và phòng lạnh giữa trời khuya sa mạc. Pha chế cà phê với tiêu đen và cả ớt cay, thoạt nghe, ngỡ là một “đặc sản kỳ bí”, nhưng lại rất phổ biến với các thương nhân trên đường về phương Đông. Đặc tính cay nồng của hạt tiêu che đi mùi khó chịu của những hạt cà phê bị mưa lâu ngày, đồng thời tăng cường sức khỏe khi gặp thời tiết lạnh. Đoàn người Tây tiến lại chuộng cà phê pha với quế và mật, vốn được truyền tụng là thức uống phòng chống gió sương của thuyền trưởng và thủy thủ xuôi ngược trên sóng biển. Hành trình từ Ấn Độ trở về Âu châu bằng “con đường gia vị trên biển” gặp đợt gió mùa đông - bắc mang hơi mặn của muối biển ngấm dần vào trong các bao cà phê nằm ở hầm tàu tạo ra cà phê Malabar mang hương vị rất mặn vì ngấm đầy chất iode.

ky-70-hinh-4.png

Cũng do tính chất đặc trưng của địa lý gia vị - hương liệu, mà ở rất nhiều nơi trên thế giới, cà phê được thưởng ngoạn mang đậm dấu ấn niềm tin, văn hóa ẩm thực bản địa. Người Cuba có cà phê Cuban Espresso được pha với đường mía. Người Trung Quốc uống cà phê với trà, thức uống này gọi là Yuanyang. Ireland –đất nước có truyền thống sản xuất rượu whisky lâu đời pha cà phê với whisky, đường và một lớp kem đánh bông. Mexico có Café de Olla nấu trực tiếp cà phê, quế, đường phên trong một chiếc ấm đất tráng men. Người Malaysia rang cà phê trong dầu cọ để lại hậu vị hơi đắng nhưng hương thơm lại đậm đà. Người Indonesia có cà phê pha sả, đường thốt nốt và thậm chí là uống với than củi được gọi là Kopi Joss.

Năm 1660, nhà thám hiểm người Hà Lan - Johan Nieuhof đến phương Đông và học cách sử dụng sữa trong thức uống của giới thượng lưu. Ông cho sữa vào cà phê khiến cà phê có vị ngọt ngào hơn. Và từ đó, cà phê pha sữa trở thành thức uống yêu thích, thậm chí là tiêu chuẩn trong công thức pha chế cà phê phương Tây. Đây cũng là gốc gác của các dạng cà phê nổi danh ở các quốc gia như: Cappuccino, Latte (Ý), Café au Lait (Pháp), Wiener Melange (Áo), Café Bombón, Café Dulce de Leche (Tây Ban Nha), Galão Coffee (Bồ Đồ Nha) Frappé Coffee (Hy Lạp),…

Hương vị cà phê tạo tác hạnh phúc

Hương thơm đậm đà của cà phê là kết quả của khoảng 50 – 60 hợp chất được giải phóng trong quá trình pha chế. Cà phê phổ biến đến hai bán cầu cũng đã có sự giao thoa với những liệu pháp y học chữa lành đã được truyền tụng trong nhân gian hàng ngàn năm. Ở phương Đông, cà phê đã được sử dụng trong triết lý y học Ayurvedic của Ấn Độ và phương pháp chữa bệnh bằng thảo dược của Trung Quốc. Ở vùng Địa Trung Hải, các nhà y học đã chiết xuất tinh dầu cà phê, ứng dụng trong liệu pháp chữa bệnh bằng hương thơm – vốn được người Hy Lạp và người La Mã xem là “sức mạnh chữa lành của tự nhiên”.

ky-70-hinh-5.png

Cho đến ngày nay, có rất nhiều nghiên cứu khoa học ở cả phương Đông lẫn phương Tây xác thực rằng, hương thơm cà phê có thể cải thiện trí nhớ, tăng cường sự tỉnh táo và làm tăng cảm xúc hạnh phúc. Các nhà khoa học tại Đại học Y tế Công cộng Harvard, Trung tâm Cà phê đại học California, Đại học Temple, Viện Y tế Quốc gia (Mỹ), Đại học Navarra (Tây Ban Nha), Đại học Ruhr (Đức), Đại học Quốc gia Seoul (Hàn Quốc), Đại học Mae Fah Luang (Thái Lan),… đã công bố nhiều nghiên cứu khẳng định hương thơm cà phê điều chỉnh tâm trạng, hiệu suất nhận thức, sóng não, nhịp tim, huyết áp tạo ra những thay đổi về dược lý, sinh lý và tâm lý. Do vậy, ngửi hương cà phê có tác động tích cực đến trạng thái tinh thần và nhận thức của con người, làm giảm các triệu chứng căng thẳng, trầm cảm, lo lắng.

Tinh dầu cà phê đã là một trong những liệu pháp chăm sóc sức khỏe toàn diện về thể chất, tâm trí, tinh thần. Trị liệu bằng hương thơm (Aromatherapy) được xem như nghệ thuật cải thiện chất lượng cuộc sống và đã được công nhận trong lĩnh vực khoa học lẫn y học. Hiện nay, trên khắp thế giới, tinh dầu cà phê được sử dụng trong một số chế độ dinh dưỡng, thể thao, thẫm mỹ, thiền định… giúp con người đạt đến trạng thái an lành, hạnh phúc.

Đón đọc kỳ sau: Pha chế cà phê và quan niệm về sự sống


Gửi bình luận
(0) Bình luận

Sài Gòn bao dung, nghĩa tình được khắc họa trong tranh của họa sĩ Lê Sa Long

Hơn 40 bức tranh mới đây của họa sĩ Lê Sa Long là những câu chuyện về Sài Gòn bao dung, nghĩa tình.

Cuộc sống đa sắc màu trong triển lãm "Chúng ta đang NGHỊCH gì?"

Từ ngày 25/6 đến 25/7/2021, Trung tâm Nghệ thuật đương đại Vincom (VCCA) phối hợp cùng CLB Nghệ sĩ trẻ - Hội Mỹ thuật Việt Nam giới thiệu đến công chúng triển lãm đặc sắc "Chúng ta đang NGHỊCH gì?".

Triển lãm 30 bản sao tranh của danh họa Mai Trung Thứ trong ga Lyon ở Pháp

30 bản sao tranh của danh họa Mai Trung Thứ đã cho trưng bày tại nhà ga Lyon song song với 140 tác phẩm của ông đang triển lãm tại Paris.

'Tháng 6 cháy bỏng' và sự long đong chìm nổi ly kỳ của một vẻ đẹp

Bức tranh "Tháng 6 cháy bỏng" từng rơi vào cảnh vô giá trị, khi khung tranh còn "được giá" hơn cả bức tranh. Bức tranh đẹp đẽ rực rỡ là vậy, nhưng nàng thơ trong tranh có cuộc đời buồn bã.

Bản nhái kiệt tác ‘Mona Lisa’ được mua với giá 4,6 triệu USD

Mới đây, tác phẩm mang tên Hekking Mona Lisa đã được mua với giá 2,9 triệu EUR (4,6 triệu USD).

Tại sao tranh sơn mài của Việt Nam đắt giá?

Trong 13 siêu phẩm hội họa đắt giá nhất của mỹ thuật Việt Nam tính tới thời điểm này, 2 tác phẩm trong số đó là tranh sơn mài. Tại sao tranh sơn mài đắt giá đến vậy?

Gia tài hội họa 'triệu USD' của danh họa Lê Phổ

Trong tranh Lê Phổ, đất nước - con người Việt Nam luôn là nguồn cảm hứng bất tận, hồn Việt trong tranh ông được thể hiện rất đậm đà.

Bên tách cà phê: Cà phê tứ ngộ tri

Cà phê không đơn thuần là thức uống, mà chủ yếu là dưỡng chất tinh thần, là nghệ thuật sống, quan niệm sống, triết lý sống của mỗi bản thân, đi liền với cung cách thưởng lãm.

Tính năng miễn phí của Google Maps mà dân sành ăn không bao giờ mách cho bạn

Kỹ năng - Hy Chu - 18/09/2025 11:00
Nhiều người còn gọi tính năng chính là nơi lưu trữ “kho báu” của họ.

Trung niên mới thấm: Người ở lại bên ta thật sự quá hiếm hoi

Suy ngẫm - Tích Thành - 18/09/2025 10:00
Hầu hết những người từng xuất hiện trong đời bạn đều sẽ rời đi, không vì ai sai, chỉ vì đó là quy luật. Hiểu được điều này, bạn sẽ học cách trân trọng hiện tại và nhẹ nhàng tiễn đưa những mối duyên đã đến hồi kết.

Người đàn ông 30 tuổi mất hai tay vẫn giao đồ ăn, viết thư pháp bằng chân nuôi sống gia đình

Truyền cảm hứng - Ứng Hà Chi - 18/09/2025 09:00
Cuộc đời Li Xiangyang là minh chứng cho sức mạnh kiên cường của con người trước nghịch cảnh.

Rachel Aviv - cây bút tài hoa đứng sau tác phẩm Người lạ với chính ta

Từ sách - Phim - Quìn - 18/09/2025 08:00
Với bề dày sự nghiệp báo chí và văn học phi hư cấu, Rachel Aviv đã kiến tạo nên một dấu ấn hiếm có trong lĩnh vực viết về sức khỏe tâm thần.

Quản lý hệ thông tin

Blog GS John VU - GS John Vu - 17/09/2025 13:00
Ngày nay Công nghệ thông tin có ở mọi nơi và kiểm soát nhiều thứ, từ doanh nghiệp chế tạo lớn tới doanh nghiệp nhỏ, từ các hệ thống của chính phủ cho tới các hệ thống doanh nghiệp tư.

Xem Sex Education, không ngờ có ngày tôi lại được con dạy cho bài học đắt giá!

Điện ảnh - Thanh Hương - 17/09/2025 12:00
Con tôi đã dạy tôi điều đó trước cả khi tôi dạy nó.

Làm theo những bước đơn giản sau, bạn sẽ biết đường link có phải bẫy lừa đảo hay không

Kỹ năng - Nhật Hạ - 17/09/2025 11:00
Kiểm tra đường link là điều rất cần thiết khi tham gia vào không gian mạng hiện nay

66% Gen Z Việt Nam chủ động tiết kiệm và đầu tư sớm

Phong cách sống - Thúy Hạnh - 17/09/2025 10:00
Khảo sát Gen Z Decoded của Visa cho thấy thế hệ trẻ sinh năm 1997 - 2010 đang định hình xu hướng thanh toán tại Việt Nam.

Đàn ông sau 35: Nếu không “khởi động lại”, bạn sẽ tụt hậu mãi mãi

Suy ngẫm - Ứng Hà Chi - 17/09/2025 09:00
35 tuổi có thể là khởi đầu của cuộc khủng hoảng tuổi trung niên hoặc là khúc dạo đầu cho sự thay đổi ở tuổi trung niên.

Sức mạnh của người thấu cảm - Lăng kính của bạn quyết định thực tại của bạn

Từ sách - Phim - Quìn - 17/09/2025 08:00
Bạn có bao giờ tự hỏi: tại sao có những lúc, dù rất nỗ lực hướng về điều tích cực, ta vẫn cứ thu hút những trải nghiệm khiến mình mệt mỏi, thất vọng?

Thành đạt và tận hưởng

Blog GS John VU - GS John Vu - 16/09/2025 13:00
Nhiều sinh viên thường hỏi tôi: em cần thời gian học tập, em cần thời gian với bạn bè, em cần thời gian cho bản thân mình, em cần thời gian với gia đình, em cần thời gian để ngủ. Em tìm đâu ra thời gian để làm mọi việc đó? Làm sao em có thể tạo ra lịch biểu cho mọi hoạt động?

Xem Sex Education: Chỉ vì sự hấp tấp khiến con không muốn thân thiết với mẹ nữa

Điện ảnh - Thanh Hương - 16/09/2025 12:00
Chúng ta không cần trở thành bạn của con – nhưng hãy là một người mẹ mà con đủ tin tưởng để không cần phải giấu mình.

Chiêu lừa đảo mới: Người dùng iPhone coi chừng mất sạch tiền trong tài khoản ngân hàng

Kỹ năng - KV - 16/09/2025 11:00
Một thủ đoạn tấn công mới và cực kỳ tinh vi đang cho phép tin tặc gửi email lừa đảo từ địa chỉ email chính thức của Apple, dễ dàng vượt qua mọi hệ thống bảo mật và khiến người dùng sập bẫy một cách không ngờ tới.

Nhà tâm lý học khuyên: Suy đoán về người khác là hạ sách - Càng phân tích sâu, càng kiệt quệ tinh thần!

Suy ngẫm - Diệu Đan - 16/09/2025 10:00
Khi bạn cực kỳ thành thật với bản thân, cũng chính là lúc bạn trở nên bất khả chiến bại. Nhưng thực tế, số người thành thật với bản thân không dành cho số đông!

Game tái hiện cuộc sống thường ngày của bà ngoại quá cố, gây bão mạng xã hội

Phong cách sống - Ứng Hà Chi - 16/09/2025 09:00
Một trò chơi điện tử đơn giản với đồ họa pixel thô sơ, chỉ kéo dài năm phút nhưng tập trung vào nhiệm vụ chăm sóc một bà cụ sau khi bị ngã, đang trở thành tâm điểm thảo luận trên mạng xã hội Trung Quốc.
HẠT GIỐNG TÂM HỒN
2019 Bản quyền thuộc về hatgiongtamhon.com.vn. Phát triển bởi ONECMS
Thứ 5, 18/09/2025