“Mặc kệ họ” nhưng đừng “mặc kệ chính mình”
Ngày nay, thật khó để sống mà không bị ảnh hưởng bởi ánh nhìn và lời bàn tán của người khác. Bạn làm gì, nghĩ gì, thậm chí là yêu ai, đều có ai đó lên tiếng nhận xét.
Và điều bất ngờ là: bố mẹ họ cũng bắt đầu học theo.
Tôi từng tự tin mình chi tiêu hợp lý, biết so sánh giá, săn khuyến mãi và mua đồ chất lượng. Nhưng rồi tôi bắt đầu để ý đến lối sống của những người trẻ hơn – những bạn tầm 20–30 tuổi xung quanh – và nhận ra: mình mới chỉ là người mua hàng thông minh, chưa phải người tiêu dùng tỉnh táo.
Thế hệ trẻ bây giờ không “cần là mua”, mà họ hỏi: “Thật sự cần không?”, “Có cách nào rẻ hơn, tận dụng được không?”, “Liệu nó có làm mình vui đủ lâu không?”.
Một cô bạn 28 tuổi tôi quen đã hô biến chiếc tủ bếp cũ kĩ của nhà thuê bằng cách dán decal vân gỗ, thay tay nắm và dán thêm đèn LED. Tổng chi phí chưa đến 400.000 đồng nhưng nhìn như bếp mới. Trong khi tôi từng chi 12 triệu chỉ để đổi tủ mới vì… chán mắt.
Trong khi tôi mua vội một chiếc máy xay vì thấy giảm 40 %, thì người trẻ dùng app theo dõi giá và nhận ra mức “giảm” đó cao hơn giá gốc cách đây 2 tuần. Với họ, mua đúng thời điểm quan trọng hơn mua đúng dịp.
Một chiếc nồi điện tử 2 tầng vừa hấp, vừa nấu, vừa làm bánh thay vì mua riêng 3 thiết bị. Họ luôn ưu tiên sự gọn nhẹ, tiết kiệm điện và diện tích – điều mà thế hệ chúng tôi từng xem nhẹ.
Nhóm bạn trẻ tôi quen góp tiền mua chung một cây lều du lịch, người nào cần thì đặt trước qua nhóm chat. Tủ lạnh mini, máy lọc nước, máy chiếu cũng được xoay vòng trong nhóm. Chi phí thấp, đồ ít hỏng, lại giảm lãng phí – điều mà trước nay ít người lớn nghĩ đến.
Một bạn kế toán trẻ chia sẻ: “Điện thoại tôi mua lại máy đời trước, pin còn 90 %, nhưng rẻ hơn máy mới gần 8 triệu”. Họ không sợ “mất thể diện” vì dùng đồ cũ, mà xem đó là cách chọn lọc tài chính khôn ngoan.
Từ thay dây vòi sen đến gắn kệ bếp, thế hệ trẻ đang tự làm qua video hướng dẫn trên mạng. Họ đầu tư 500.000 đồng mua dụng cụ, dùng được cả năm. Trong khi tôi vẫn gọi thợ mỗi lần bóng đèn nhấp nháy, mất vài trăm nghìn mỗi tháng.
Họ thuê máy lọc không khí, nồi chiên không dầu, thậm chí ghế massage dùng thử 7 ngày trước khi quyết định. Một khoản thuê 99.000 đồng giúp tránh mua lố – điều mà tôi ước mình đã làm trước khi tốn gần 5 triệu cho một chiếc nồi giờ nằm trong tủ.
Mang bình nước, tự pha cà phê mang theo mỗi sáng đang là thói quen phổ biến. Một bạn trẻ chia sẻ: “Tôi từng tiêu 2 triệu/tháng cho đồ uống mang đi. Từ khi chuyển sang tự pha, mỗi tháng tôi để dành thêm được hơn 1,5 triệu mà vẫn thấy ngon”.
Thay vì tìm "kệ trang trí sang trọng", họ tìm "kệ gỗ 3 tầng" hoặc "giá sách công nghiệp". Cùng một món đồ, chỉ khác từ khóa, giá có thể rẻ hơn 40 %. Đây là chiến lược mà tôi học được từ một bạn trẻ chỉ sau 5 phút nói chuyện.
Bạn trẻ ấy nói thẳng: “Nếu máy cũ vẫn chạy, pin vẫn tốt, tôi không đổi. Tôi nâng cấp chỉ khi cái mới giúp tôi tiết kiệm được thời gian hoặc làm việc hiệu quả hơn gấp đôi.” Thói quen này giúp họ giữ vững dòng tiền, đầu tư cho những mục tiêu dài hạn như du học, quỹ hưu trí cá nhân hoặc mở kinh doanh nhỏ.
Sau một thời gian quan sát, tôi bắt đầu thử áp dụng vài thói quen. Thay vì mua đồ mới, tôi tân trang chiếc tủ cũ; thay vì săn sale vô tội vạ, tôi bắt đầu theo dõi giá. Chỉ sau 3 tháng, tôi đã tiết kiệm được hơn 5 triệu – một khoản không nhỏ với thu nhập 15 triệu/tháng của tôi.
Thế hệ trẻ không tiêu ít hơn – họ tiêu đúng hơn. Họ hiểu rõ rằng tiêu dùng là công cụ, không phải chứng minh đẳng cấp. Mỗi đồng chi ra phải đem lại giá trị thật, không chỉ là một món đồ mới để khoe lên mạng.
Và nếu ai đó hỏi tôi điều gì khiến tôi “sốc” nhất về thế hệ trẻ, thì câu trả lời là: Họ tiết kiệm không vì thiếu tiền – mà vì họ hiểu giá trị của đồng tiền quá rõ.
