Tại sao chơi-hát bài chòi phải ngồi trên chòi?

Tiểu Vũ25/02/2024 13:00
Tại sao chơi-hát bài chòi phải ngồi trên chòi?

Tại sao chơi bài chòi phải ngồi trên chòi? Câu hỏi tưởng chừng đơn giản nhưng khi tìm hiểu sẽ thấy rất thú vị.

Bài chòi vừa là trò chơi dân gian vừa là nghệ thuật ca hát dân ca đặc trưng phổ biến rộng rãi ở các tỉnh miền Trung. Nếu có dịp đến với phố cổ Hội An (Quảng Nam), ta sẽ thưởng thức trọn vẹn và hiểu hơn về hình thức diễn xướng dân gian rất độc đáo này.

Để thưởng thức bài chòi "cho đã" thì nhất định phải ngồi trên cái chòi bằng tre lợp lá. Việc ngồi trên chòi nghe hô bài chòi không chỉ đơn thuần là tham gia trò chơi, mà còn mang nhiều ý nghĩa. Ngồi trên chòi chơi bài chòi cũng là cách kết nối với truyền thống, giữa hiện tại và quá khứ. Ngày xưa chòi thường được xây dựng bằng tre, lá chuối, và đặt ở những vị trí trung tâm trong làng.

Cái chòi trong trò chơi bài chòi ra đời như thế nào? Dưới đây là một trong những lý giải được nhiều người công nhận:

Từ cuối thế kỷ 16 đến hết thế kỷ thứ 18, lãnh thổ của vương quốc Champa đã hoàn toàn thuộc về Đại Việt. Người Việt bắt đầu đến sinh sống và xây dựng nên những xóm làng cộng đồng dân cư từ Quảng Bình đến Bình Thuận ngày nay. Dải đất này là vùng rừng núi với nhiều thú dữ. Để bảo vệ ruộng vườn, nương rẫy, người Việt đã dựng những chiếc chòi cao ở ven rừng. Trên mỗi chòi, thanh niên trai tráng mạnh khỏe thay phiên nhau canh gác. Nếu thấy thú dữ phá hoa màu, họ đánh trống và hô to để đuổi chúng.

428603903_7579668068718012_8430032656589728708_n.jpg
Người chơi bài chòi ở Hội An ngồi trên cái chòi bằng tre - Ảnh: Tư liệu

Trong quá trình này, để giảm buồn chán, người ta đã nghĩ ra cách giao lưu bằng câu hát câu hò. Người trên các chòi ngồi hát đối đáp với nhau. Người ta mang ca dao, tục ngữ, thành ngữ ra để ngân nga thành giai điệu cho dễ nghe. Khi các vốn ca dao tục ngữ bị dùng hết thì người ta lại tự sáng tạo ra những câu hát mới hợp cảnh hợp tình. Đây có thể nói là khởi nguyên cho nghệ thuật hô bài chòi ra đời.

Nghệ thuật hô bài chòi được phổ biến rộng rãi ở 11 tỉnh miền Trung (trừ các tỉnh Tây Nguyên) gồm Quảng Bình, Quảng Trị, Thừa Thiên-Huế, Đà Nẵng, Quảng Nam, Quảng Ngãi, Bình Định, Phú Yên, Khánh Hòa, Ninh Thuận và Bình Thuận.

Nghệ thuật hát bài chòi nay đã trở thành di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại. Qua thời gian tồn tại và phát triển, hát bài chòi đã thấm sâu vào tâm thức và gắn liền với cuộc sống của người dân. Đây là một phần quan trọng trong sự phong phú, đa dạng và giàu bản sắc của nền văn hóa Việt Nam.

Bài chòi, ban đầu chỉ là trò chơi dân gian hô tên các con bài, nhưng qua sự sáng tạo của các nghệ nhân, nó đã hình thành một thể loại sân khấu dân ca độc lập có thể diễn xướng ở mọi nơi, mọi lúc.

Nghệ thuật chơi bài chòi không chỉ là giải trí, mà còn chứa đựng nhiều ý nghĩa giáo dục về đạo đức, nhân cách và lối sống cao đẹp. Những điệu hát, câu hò trong bài chòi thường mang thông điệp về tình thương yêu gia đình, đạo nghĩa vợ chồng, tình nghĩa thầy trò và những giá trị chuẩn mực trong cuộc sống.

Nghệ thuật bài chòi ra đời từ dân gian, nói tiếng nói của dân gian, chủ yếu phục vụ cho tầng lớp bình dân và cũng chính những người bình dân kế thừa và phát triển không ngừng cho đến tận ngày nay.

Video hô bài chòi ở Hội An, Quảng Nam:

 


Gửi bình luận
(0) Bình luận

Ký ức ngày Tết trên những trang văn của những văn sĩ Việt ngày xưa

Ngày Tết của thế hệ trước tuy không đủ đầy, nhưng vẫn là những ký ức không thể nào quên. Hãy cùng Trạm điểm qua những ký ức về Tết xưa qua những trang văn của những văn sĩ. 

Làng quê Việt Nam qua nét vẽ của cố họa sĩ Pháp

Làng quê nông thôn Việt Nam trong các tác phẩm của họa sĩ Pháp Joseph Inguimberty được ca ngợi là tự nhiên và mang lại cảm giác yên bình cho người xem.

Tết xưa 'đụng lợn' thật vui

Ngày mổ lợn, trong lúc người lớn tất bật lo toan nhiều công việc "trọng đại" thì đám trẻ con chúng tôi được phân công đun nước sôi để làm lông, rồi lo cắt những tàu lá chuối trải ra sân gạch làm chỗ ngả thịt, chia phần...

Nhớ Tết xưa

Mấy chục năm xa quê và sống ở thành phố, tâm hồn, tính cách của người Nam Bộ đã là một phần máu thịt trong tôi. Thế nhưng, vào những ngày cuối năm khi không khí tết tràn về trên các nẻo đường, tôi lại nhớ da diết Tết xưa ở xứ Bắc.

Chúa Nguyễn Hoàng - Người khai phá cõi trời nam

Dân gian xưa nay vẫn lưu truyền “Lời Trạng dạy: Hoành Sơn nhất đái. Thuận Hóa miền vạn đại dung thân. Từ khi Chúa Nguyễn dời chân. Trời Nam một cõi dần dần mở mang”.

Trở về ký ức tuổi thơ với những phiên chợ quê ngày tết

Sinh ra và lớn lên ở một vùng quê ngoại thành, chính vì thế ký ức tuổi thơ tôi luôn đầy ắp những kỷ niệm, những hình ảnh thân thuộc, mộc mạc và bình dị ngày thường cũng như ngày tết.

Những kiêng kỵ ngày tết ở một số nơi miền Bắc nước ta

Trong những ngày Tết Nguyên đán, tại không ít nơi ở miền Bắc nước ta, người dân vẫn giữ một số tập tục kiêng kỵ khá đặc biệt.

Chiều 30 Tết xưa ở miền Tây

Vào những năm 1960 của thế kỷ trước, tết ở miền Tây rất êm đềm và nhiều kỷ niệm.

Sau 17 phút chết lâm sàng, người phụ nữ tỉnh dậy: “Thế giới bên kia” khác những gì người ta kể

Suy ngẫm - Lam Chi - 27/08/2025 13:00
Người phụ nữ sống lại một cách thần kỳ sau 17 phút bị ngừng tim đột ngột. Cô đã có chia sẻ về những gì mà mình nhìn thấy ở “thế giới bên kia”.

Xem Sex Education, tôi nhận ra mình cũng là bà mẹ "đỉnh" khi áp dụng cách dạy con này

Điện ảnh - Thanh Hương - 27/08/2025 12:00
Dù 2 đứa con đang trong độ tuổi ẩm ương nhưng tôi vẫn có thể thân thiết được với các con.

Giới trẻ đang vật lộn với việc đọc hết một cuốn sách

Kỹ năng - TĐ - 27/08/2025 11:00
Nhiều sinh viên tại các trường đại học hàng đầu ở Mỹ đã thừa nhận rằng họ gặp khó khăn trong việc đọc hết một cuốn sách.

9 quy tắc sinh tồn mọi đứa trẻ buộc phải biết: Nếu cha mẹ không dạy, xã hội sẽ dạy một cách khắc nghiệt

Suy ngẫm - Trang Đào - 27/08/2025 10:00
Đây là những quy tắc sinh tồn mà trường lớp không dạy, nhưng mọi đứa trẻ đều phải biết.

“Mặc kệ họ” nhưng đừng “mặc kệ chính mình”

Từ sách - Phim - Quìn - 27/08/2025 09:00
Ngày nay, thật khó để sống mà không bị ảnh hưởng bởi ánh nhìn và lời bàn tán của người khác. Bạn làm gì, nghĩ gì, thậm chí là yêu ai, đều có ai đó lên tiếng nhận xét.

Bé Bôm, con trai Quốc Tuấn mắc hội chứng hiếm: Các ngón bị dính vào nhau, phải bán nhà để trả viện phí

Truyền cảm hứng - Minh Ngọc - 27/08/2025 08:00
Nam diễn viên từng chia sẻ ước mơ lớn nhất là con có thể tự sinh hoạt, ăn uống như người bình thường.

Quan hệ với Bố Mẹ

Blog GS John VU - GS John Vu - 26/08/2025 13:00
“Tôi có vấn đề với bố mẹ tôi. Tôi không biết làm sao giải quyết được nó vì họ muốn tôi học kĩ sư phần mềm bởi vì nó có tương lai tốt. Tôi thấy nó khó với quá nhiều công việc..."

Xem Sex Education, tôi xấu hổ bởi cách dạy dỗ của người làm bố như tôi thực sự "hỏng"!

Điện ảnh - Thanh Hương - 26/08/2025 12:00
Tôi nhận ra cách giáo dục của mình đã quá phiến diện và tiêu cực.

Cách vô hiệu hóa việc Facebook âm thầm truy cập toàn bộ ảnh trên điện thoại

Kỹ năng - Trung Nam - 26/08/2025 11:00
Người dùng Facebook lo ngại khi Meta tự động bật tính năng cho phép ứng dụng truy cập và phân tích thư viện ảnh, từ siêu dữ liệu đến nội dung hình ảnh, để đưa ra gợi ý cá nhân hóa.

Người bị trầm cảm nhẹ thường nói 4 câu sau, nếu bạn dùng thường xuyên đến gặp bác sĩ gấp!

Suy ngẫm - Ứng Hà Chi - 26/08/2025 10:00
"Trầm cảm" là căn bệnh gây tử vong lớn thứ hai ở người sau ung thư.

Phạm Xuân Ẩn - “Điệp viên hoàn hảo” trong mắt bạn bè

Từ sách - Phim - 26/08/2025 09:00
Trong lịch sử tình báo Việt Nam, Phạm Xuân Ẩn là một cái tên luôn gợi sự tò mò. Ông được gọi là “điệp viên hoàn hảo” không chỉ bởi tài năng trong chiến tranh, mà còn bởi nhân cách khiến bạn bè, kể cả ở bên kia chiến tuyến, đều dành cho ông sự kính trọng.

Trải nghiệm thế giới bên kia của cô gái Anh: Ánh sáng màu hổ phách ấm áp

Phong cách sống - Nhật Thùy - 26/08/2025 08:00
"Dù không nhìn thấy ai, tôi biết có một dạng tồn tại nào đó bên kia", Nicola kể về trải nghiệm cận tử; cho biết cô cảm nhận được ánh sáng hổ phách ấm áp.

Kỹ năng công nghệ nào được cần tới?

Blog GS John VU - GS John Vu - 25/08/2025 13:00
Một số trong các bạn đã hỏi tôi về các kĩ năng công nghệ là quan trọng trong kinh doanh ngày nay. Là sinh viên kĩ nghệ phần mềm, bạn muốn biết kĩ năng nào bạn sẽ cần có để kiếm được việc tốt trong thế giới toàn cầu này.

Bị chê là kém tài nhất, Nobita hoá ra lại có một đặc điểm không ai địch nổi

Điện ảnh - Trang Vũ - 25/08/2025 12:00
Là fan của bộ truyện lâu năm liệu bạn đã biết?

Điện thoại không bí mật nghe lén như chúng ta tưởng, nhưng sự thật còn nguy hiểm và đáng lo hơn nhiều

Kỹ năng - Thùy Anh - 25/08/2025 11:00
Dù không chia sẻ, nhưng những thông tin riêng tư của chúng ta trong điện thoại có thể đã rơi vào tay của một bên thứ ba.
HẠT GIỐNG TÂM HỒN
2019 Bản quyền thuộc về hatgiongtamhon.com.vn. Phát triển bởi ONECMS
Thứ 4, 27/08/2025