Những vụ đạo văn nổi tiếng trên thế giới

18/02/2019 15:38
Những vụ đạo văn nổi tiếng trên thế giới

Hóa ra, trước đây việc lấy trộm ý tưởng của người khác trong các tác phẩm văn học cũng đã khá phổ biến, đặc biệt nhiều nhà văn được coi là vĩ đại cũng phạm phải tội này.

Trong thời đại Internet của chúng ta, chuyện đạo văn không còn làm ai ngạc nhiên, người ta sao chép lẫn nhau, không coi đó là tội lỗi. Nhiều văn bản thuộc các thể loại khác nhau có thể dễ dàng tìm thấy trên không gian ảo. Nhưng, hóa ra, trước đây việc lấy trộm ý tưởng của người khác trong các tác phẩm văn học cũng đã khá phổ biến, đặc biệt nhiều nhà văn được coi là vĩ đại cũng phạm phải tội này. Xin giới thiệu một số vụ nổi tiếng.

Bảy tráng sĩ hay bảy chú lùn

Năm 1833, khi viết "Truyện cổ tích về nàng công chúa và bảy tráng sĩ", thi hào Nga Aleksandr Pushkin bị cáo buộc đã lấy trộm cốt truyện "Nàng Bạch Tuyết và bảy chú lùn" của anh em Grimm, viết năm 1812 (trước đó 21 năm).

Quả thật, hai tác phẩm này rất giống nhau: mụ dì ghẻ độc ác ra lệnh đem cô con gái riêng của chồng vào rừng rậm, hy vọng rằng nàng sẽ bị thú dữ ăn thịt, nhưng bảy chú lùn hay bảy tráng sĩ đã tìm thấy nàng. Khi biết công chúa hay nàng Bạch Tuyết vẫn còn sống, mụ dì ghẻ độc ác đã đầu độc nàng, nhưng nàng không chết mà chỉ ngủ mê và hoàng tử đẹp trai hay hoàng tử Elisey đã cứu sống nàng.

Hai truyện cổ tích cũng có những nét khác nhau, nhưng không đáng kể: ở Pushkin, mụ dì ghẻ độc ác chết vì giận dữ; ở truyện của anh em Grimm, mụ bị giết; ở Pushkin, hoàng tử Elisey hô gió gọi trăng để tìm người yêu của mình; còn ở anh em Grimm, hoàng tử tìm thấy nàng tình cờ và đem lòng yêu ngay lập tức. Hiện nay, rất khó nói, hơn nữa là chứng minh, rằng Pushkin đã đọc truyện cổ tích của nhà văn Đức hay không?

Buratino hay Pinocchio

Những bạn trẻ Liên Xô (cũ) trưởng thành từ truyện cổ tích "Buratino" sẽ rất sốc khi biết rằng tác phẩm của văn hòa Nga Aleksey Tolstoy không phải là bản gốc. Ông vay mượn cốt truyện do nhà văn kiêm nhà báo Ý Carlo Collodi sáng tác theo yêu cầu của Tổng biên tập Báo Thiếu niên.

Câu chuyện về chú người gỗ khiến độc giả nhí thích thú đến mức tác giả không thể kết thúc - chỉ cần ông thông báo rằng đây là chương cuối là tòa soạn nhận được hàng đống thư yêu cầu đăng tiếp. Cuối cùng, để chia tay với nhân vật của mình, Collodi đã dùng một mẹo - Pinocchio biến thành một cậu bé gương mẫu và điều chủ yếu là không phải bằng gỗ mà là người thật, thế là độc giả mất hết hứng thú đối với cậu. Dù sao, năm 1883, lần đầu tiên truyện cổ tích này được xuất bản thành sách riêng và được tái bản tới ...500 lần (!)

Ở Nga, cuốn "Những cuộc phiêu lưu của Pinocchio" lần đầu tiên được xuất bản năm 1906. Năm 1934, Aleksey Tolstoy dịch truyện cổ tích này ra tiếng Nga, đồng thời thay đổi tính cách các nhân vật và cốt truyện. Phải thừa nhận rằng hai tác phẩm thực sự khác nhau: Ví dụ, trong truyện cổ tích của Collodi, nhiều cảnh tàn ác (Pinocchio giết chết dế mèn, trong khi Buratino chỉ ném chiếc giày vào nó), ngay cả các nhân vật cũng hoàn toàn không phải là anh em sinh đôi. So với Buratino vui nhộn, Pinocchio là một kẻ vô công rồi nghề, lang thang, độc ác.

Đất nước Oz hay thành phố Ngọc lục bảo

Truyện cổ tích "Phù thủy xứ Oz" của nhà văn Mỹ Lyman Frank Baum, được ông kể cho bọn trẻ con hàng xóm và bốn đứa con của ông tụ tập trong phòng làm việc của ông. Khi một thính giả nào đó hỏi đất nước phù thủy ở đâu, Baum nghĩ ngợi một lát, rồi đưa mắt nhìn căn phòng và thấy trên một hộp các tông có đề hai chữ: "O-Z". Thế là tên gọi của đất nước bí ẩn đã được tìm thấy; tổng cộng ông đã viết 15 câu chuyện với tên gọi chung "Phù thủy xứ Oz".

Ở Liên Xô cũ, truyện cổ tích "Phù thủy thành phố Ngọc lục bảo" lần đầu tiên được công bố năm 1939, tác giả của nó là ông Aleksandr Volkov, giảng viên toán Trường Đại học kim loại màu và vàng Moskva. Aleksandr học tiếng Anh theo truyện cổ tích của Baum, và cứ mỗi lần đọc xong một chương mới, ông đều kể lại cho các con mình nghe, sau đó chúng khuyên bố viết một câu chuyện mới trên cơ sở câu chuyện ông kể.

Công bằng mà nói, Volkov đã thay đối khá nhiều câu chuyện của Baum: ông đổi thị trấn Kansas thành thảo nguyên Kansas, thay tên nhân các vật: Dorothy biến thành Elli, còn Bù nhìn thành Ông ba bị, đặt tên cho các mụ phù thủy, biến sư tử nhút nhát thành hổ răng nhọn, hơn nữa, phong cách kể chuyện cũng sinh động hơn so với Baum. Tuy nhiên, không thể gọi truyện cổ tích của Volkov là nguyên bản được.

Bác sĩ Aybolit hay bác sĩ Dolittle

Nhà văn Korney Chukovsky không bao giờ giấu giếm rằng ông mượn nhân vật bác sĩ Aybolit của nhà văn Anh Hugh Lofting. Trong lần xuất bản thứ nhất, trên bìa sách có ghi là phóng tác truyện cổ tích Anh và đề tên tác giả. Quả thật, bác sĩ của Lofting tên là Dolittle, ông rất hiền lành và chữa bệnh cho loài vật. Nhà văn viết không phải một, mà là 13 tác phẩm về ông, đưa nhân vật đi chu du không phải trên Trái Đất, mà là Mặt Trăng.

Tuy nhiên, Chukovsky bổ sung vào truyện cổ tích một nhân vật mà Lofting không có - đó là ông Barmaley nổi tiếng. Nhân vật này xuất hiện sau cuộc dạo chơi của tác giả với bạn ông, họa sĩ Mstislav Dobuzhinsky ở Leningrad. Họ lạc đến phố Barmaley và mãi không biết Barmaley là ai: Là vị tướng, thầy thuốc cung đình, quan đại thần hay có thể là tình nhân của nữ hoàng Ekatetina đệ nhị? Họa sĩ Dobuzhinsky phỏng đoán rằng ông ta là một tên cướp biển nổi tiếng, cầm dao găm đứng ở góc phố, với chòm râu mép rậm vểnh cong lên. Ngay lúc đó, họa sĩ đã lấy bút vẽ phác chân dung ông ta, Chukovsky thích bức vẽ đến mức truyện cổ tích "Bác sĩ Aybolit" lần đầu tiên được xuất bản với những bức vẽ của Dobuzhinsky.

Mít Đặc hay Murzilka?

Các nhân vật trong các cuốn "Những cuộc phiêu lưu của Mít Đặc và các bạn", "Mít Đặc ở thành phố Mặt Trời" và "Mít Đặc trên Mặt Trăng" lần đầu tiên xuất hiện trong các tác phẩm của nữ văn sĩ Nga trước cách mạng Anna Khvolson "Vương quốc của trẻ thơ". Hồi nhỏ, Nosov rất thích đọc cuốn sách này, và bởi vì ở Liên Xô cũ, cuốn sách này không được xuất bản lần nào, nên khi đã trở thành nhà văn, ông quyết định viết lại, bổ sung một số chi tiết của mình.

Những đứa trẻ con biến thành yêu tinh, còn cư dân thành phố Mặt Trời biến thành những người lùn. Nhân vật chính của Khvolson tên là Murzilka, Nosov gọi nó là Mit Đặc. Cả hai đều là những nhân vật ngộ nghĩnh, nhưng Murzilka là nhân vật phản diện, còn Mít Đặc, mặc dù có những nhược điểm, là nhân vật tích cực.

Sự giống nhau của hai tác phẩm chỉ có vậy, vì thế thật khó nói "Cuộc phiêu lưu của Mít Đặc và các bạn" là cuốn sách đạo văn trong nghĩa đen của từ này, hơn nữa, Anna Khvolson cũng không thể kỳ vọng vào bản quyền của mình, lần đầu tiên các nhân vật của truyện cổ tích này xuất hiện trong các truyện tranh của họa sĩ Canada, còn Khvolson viết lời Nga cho nó mà thôi.

                
Thi hào Đức Johann Wolfgang von Goethe cũng từng bị tố đạo văn.

Pháp sư hay Faust?

Thi hào Đức Johann Wolfgang von Goethe cũng bị tố đạo văn trong tác phẩm nổi tiếng nhất của ông "Faust". Trong bức thư gửi Karl Marx, Friedrich Elgels viết rằng Goethe vay mượn ý tưởng và cốt truyện của nhà viết kịch, nhà thơ Tây Ban Nha Pedro Calderòn de la Barc trong tác phẩm "Phép thuật phù thủy".

Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu văn học nhận xét rằng mô típ "bán linh hồn cho quỷ" là một trong những mô típ "trôi nổi", có thể tìm thấy trong các truyền thuyết, thần thoại và truyện cổ tích mọi thời đại, các tác giả không bị coi là vi phạm bản quyền, vì vậy ai cũng có thể vay mượn được. Hơn nữa, tác phẩm của Goethe cũng như "Truyện cổ tích về nàng công chúa và bảy tráng sĩ" của Pushkin được sáng tác bằng thơ, khiến nó không giống với những tác phẩm họ mượn ý tưởng và cốt truyện.

Alexandre Dumas

Ngay cả Alexandre Dumas-bố cũng bị buộc tội đạo văn, rằng ông đã vay mượn một số tác phẩm văn học của người khác.Trước hết nói về bản thảo của bác sĩ hải quân Mainar mà Dumas đã biên tập và cho xuất bản dưới dạng tiếu thuyết "Săn cá mập" và ký tên mình.

Tác phẩm nổi tiếng nhất của nhà văn, tiểu thuyết "Ba chàng lính ngự lâm" cũng bị coi là đạo văn. Cốt truyện và các nhân vật chính, kể cả những người bạn - lính ngự lâm, Milady và hồng y de Richelieu đều được Dumas lấy từ cuốn sách "Những hồi ức của ngài d'Artagnan" của nhà văn và nhà báo Pháp Gatien de Courtilz de Sandras, người đã từng phục vụ đến cấp bậc đại úy trong đại đội ngự lâm quân, sau đó bị giam ở ngục Bastille vì cuốn sách có những tình tiết giật gân nói về cuộc sống của gia đình hoàng tộc. Từ ngục Bastille, Courtilz chạy trốn sang Hà Lan, và tại đây ông đã viết "Những hồi ức của ngài d'Artagnan" mà Dumas vớ được.

Mặc dù nhiều lần bị tố đạo văn, nhưng Dumas đã điềm nhiên phản bác lại những ý kiến này bằng một lập luận: "Tất cả những gì tồn tại trên thế giới này đều là đạo văn - ông nói - thậm chí Thượng đế cũng tạo ra Adam và Eva theo khuôn mẫu và hình dạng của mình".

Bị tố đạo văn còn có Shakespeare, Voltaire, Stendhal, Emile Zola, Alphongse Daudet, Honore de Balzac, Henry Longfelow, Mikhail Sholokhov, Joanne Rowling, Dan Brown, James Hadley Chase, Boris Akunin và nhiều người khác. Liên quan tới cơ sở pháp lý trong lĩnh vực quyền tác giả thì ở một số nước hiện nay, "việc vay mượn" cốt truyện hoặc ý tưởng không hẳn đã bị coi là đạo văn. Tác giả chỉ bị buộc tội đạo văn nếu như anh ta chép trên 50% nguyên bản.

Tất nhiên, chắc chắn dư luận (và luật pháp) nhiều nước không chấp nhận điều này.

Trần Hậu/VNCA


Gửi bình luận
(0) Bình luận

Hình ảnh nóng bỏng, gợi cảm của Meghan Markle sắp được công bố

Vợ hoàng tử Harry - công tước xứ Sussex sẽ xuất hiện trên màn ảnh rộng trong một TV show mà nữ diễn viên này từng tham gia vào.

Angelina Jolie tươi cười đi mua sắm với cậu con nuôi người Việt Pax Thiên

Giữa tin đồn suy sụp tinh thần vì chồng cũ Brad Pitt kết nối lại với người vợ đầu Jennifer Aniston, Angelina Jolie vẫn tươi cười dạo phố cùng con trai

Nhiếp ảnh gia đồng tính George Platt Lynes: một ‘huyền thoại’ bị lãng quên

Phải giấu kín giới tính thật lúc sinh thời, nay, nghệ sĩ nhiếp ảnh George Platt Lynes được gợi nhớ qua một series ảnh khỏa thân chưa từng công bố.

Ngày thơ Việt Nam 2019 chọn chủ đề biên giới tháng 2 năm 1979

Ngày thơ Việt Nam 2019 do Hội Nhà văn Việt Nam năm nay lấy chủ đề “Sông núi trên vai hướng về biên cương, hải đảo của Tổ quốc, kỷ niệm 40 năm chiến tranh biên giới (17.2.1979 – 17.2.2019).

Tháng 2.1979: Tư liệu hình ảnh thế giới phản đối Trung Quốc, ủng hộ Việt Nam

Tháng 2.1979, khi Trung Quốc phát động cuộc chiến tranh xâm lược Việt Nam, nhân dân nhiều nước trên thế giới đã xuống đường phản đối cuộc chiến phi nghĩa trái đạo lý của chính quyền Bắc Kinh và bày tỏ thái độ ủng hộ đối với nhân dân Việt Nam.

Oscar 2019: Tranh cãi đến sát giờ G và nguy cơ bị lãng quên

Lễ trao giải Oscar - niềm tự hào của Viện hàn lâm Khoa học & Điện ảnh Mỹ (AMPAS) - đang ở trong giai đoạn khủng hoảng trầm trọng nhất trong lịch sử.

Vụ bản quyền 'Thần đồng đất Việt': Toà tuyên họa sĩ Lê Linh thắng kiện

TAND TP.HCM đã đưa ra phán quyết họa sĩ Lê Linh thắng kiện trong vụ tranh chấp bản quyền các nhân vật trong bộ truyện tranh “Thần đồng đất Việt kéo dài đến 12 năm”

Diễn viên Bruno Ganz, người đóng vai Hitler qua đời ở tuổi 77

Bruno Ganz, nam diễn viên người Thụy Sĩ, người đã thể hiện những vai diễn bậc thầy nhân vật Adolf Hitler trong Downfall đã chết vào hôm qua 17.2 tại Đức

Phạm Xuân Ẩn - “Điệp viên hoàn hảo” trong mắt bạn bè

Trong lịch sử tình báo Việt Nam, Phạm Xuân Ẩn là một cái tên luôn gợi sự tò mò. Ông được gọi là “điệp viên hoàn hảo” không chỉ bởi tài năng trong chiến tranh, mà còn bởi nhân cách khiến bạn bè, kể cả ở bên kia chiến tuyến, đều dành cho ông sự kính trọng.

Quan hệ với Bố Mẹ

Blog GS John VU - GS John Vu - 26/08/2025 13:00
“Tôi có vấn đề với bố mẹ tôi. Tôi không biết làm sao giải quyết được nó vì họ muốn tôi học kĩ sư phần mềm bởi vì nó có tương lai tốt. Tôi thấy nó khó với quá nhiều công việc..."

Xem Sex Education, tôi xấu hổ bởi cách dạy dỗ của người làm bố như tôi thực sự "hỏng"!

Điện ảnh - Thanh Hương - 26/08/2025 12:00
Tôi nhận ra cách giáo dục của mình đã quá phiến diện và tiêu cực.

Cách vô hiệu hóa việc Facebook âm thầm truy cập toàn bộ ảnh trên điện thoại

Kỹ năng - Trung Nam - 26/08/2025 11:00
Người dùng Facebook lo ngại khi Meta tự động bật tính năng cho phép ứng dụng truy cập và phân tích thư viện ảnh, từ siêu dữ liệu đến nội dung hình ảnh, để đưa ra gợi ý cá nhân hóa.

Người bị trầm cảm nhẹ thường nói 4 câu sau, nếu bạn dùng thường xuyên đến gặp bác sĩ gấp!

Suy ngẫm - Ứng Hà Chi - 26/08/2025 10:00
"Trầm cảm" là căn bệnh gây tử vong lớn thứ hai ở người sau ung thư.

Phạm Xuân Ẩn - “Điệp viên hoàn hảo” trong mắt bạn bè

Từ sách - Phim - 26/08/2025 09:00
Trong lịch sử tình báo Việt Nam, Phạm Xuân Ẩn là một cái tên luôn gợi sự tò mò. Ông được gọi là “điệp viên hoàn hảo” không chỉ bởi tài năng trong chiến tranh, mà còn bởi nhân cách khiến bạn bè, kể cả ở bên kia chiến tuyến, đều dành cho ông sự kính trọng.

Trải nghiệm thế giới bên kia của cô gái Anh: Ánh sáng màu hổ phách ấm áp

Phong cách sống - Nhật Thùy - 26/08/2025 08:00
"Dù không nhìn thấy ai, tôi biết có một dạng tồn tại nào đó bên kia", Nicola kể về trải nghiệm cận tử; cho biết cô cảm nhận được ánh sáng hổ phách ấm áp.

Kỹ năng công nghệ nào được cần tới?

Blog GS John VU - GS John Vu - 25/08/2025 13:00
Một số trong các bạn đã hỏi tôi về các kĩ năng công nghệ là quan trọng trong kinh doanh ngày nay. Là sinh viên kĩ nghệ phần mềm, bạn muốn biết kĩ năng nào bạn sẽ cần có để kiếm được việc tốt trong thế giới toàn cầu này.

Bị chê là kém tài nhất, Nobita hoá ra lại có một đặc điểm không ai địch nổi

Điện ảnh - Trang Vũ - 25/08/2025 12:00
Là fan của bộ truyện lâu năm liệu bạn đã biết?

Điện thoại không bí mật nghe lén như chúng ta tưởng, nhưng sự thật còn nguy hiểm và đáng lo hơn nhiều

Kỹ năng - Thùy Anh - 25/08/2025 11:00
Dù không chia sẻ, nhưng những thông tin riêng tư của chúng ta trong điện thoại có thể đã rơi vào tay của một bên thứ ba.

10 năm sau vụ án con hại mẹ, phân tích nguyên nhân mới thấy lỗ hổng dạy con đáng báo động

Suy ngẫm - Hiểu Đan - 25/08/2025 10:00
Là tội phạm có chỉ số IQ cao, nam sinh này sở hữu khả năng phản điều tra cực mạnh, khiến cảnh sát mất gần 4 năm mới bắt giữ được hắn.

Đại địa chấn kinh tế - Liệu sự kiện sụp đổ của bong bóng dot-com có tái diễn trong thời đại AI?

Từ sách - Phim - Ngọc Tú - 25/08/2025 09:00
Cuộc khủng hoảng dot-com đầu những năm 2000 không chỉ là một biến cố tài chính, mà còn là lời cảnh báo cho bất kỳ thời đại công nghệ nào.

Danh tính vị mạnh thường quân đi dép xanh đỏ hớt hải bỏ chạy sau khi trao quà gây bất ngờ

Truyền cảm hứng - Nam An - 25/08/2025 08:00
Một nữ mạnh thường quân trong chương trình Mái ấm gia đình Việt gây chú ý khi lặng lẽ mang quà tặng rồi nhiều lần “bỏ chạy” khỏi sân khấu, để lại ấn tượng về tấm lòng thiện nguyện thầm lặng.

Xem Sex and the City, tôi ngừng hỏi con “Ăn gì chưa?”: Hóa ra con gái không vô tâm, chỉ là tôi không hiểu

Điện ảnh - Nguyễn Phượng - 24/08/2025 13:00
Một tập phim Sex and the City khiến tôi nhận ra lý do con gái tuổi teen luôn cáu gắt với bố mẹ. Hóa ra, không phải vì nó vô tâm mà vì tôi đã yêu sai cách.

6 loại trứng đã không bổ béo còn “phá hủy” nội tạng, mê mấy cũng phải nhịn

Kỹ năng - Ngọc Ái - 24/08/2025 12:00
Không chỉ dạ dày, nhiều cơ quan nội tạng khác cũng có thể “gặp nguy” nếu bạn ăn phải 6 loại trứng dưới đây.

Hé lộ lai lịch Cô Cô khi Khưu Xứ Cơ không truy sát Tiểu Long Nữ

Thư giãn - Nguyệt Phạm - 24/08/2025 11:00
Là nữ chính của Thần điêu đại hiệp, Tiểu Long Nữ có vai trò đặc biệt.
HẠT GIỐNG TÂM HỒN
2019 Bản quyền thuộc về hatgiongtamhon.com.vn. Phát triển bởi ONECMS
Thứ 4, 27/08/2025