Nguồn gốc của loài mèo

Thiên Khôi25/01/2023 12:00
Nguồn gốc của loài mèo

Mèo và con người đã có một lịch sử gắn bó từ rất lâu đời. Tuy nhiên, mèo hiện đại vẫn hoàn toàn có khả năng sống sót trong tự nhiên bởi những đặc điểm được duy trì từ tổ tiên của chúng.

Nguồn gốc của loài mèo - 1

Họ mèo là một trong họ đa dạng và thành công nhất trong tự nhiên (Ảnh: Wikipedia).

Họ mèo (Felidae) được chia thành ba chi, gồm Panthera (sư tử, hổ, báo hoa mai, báo gấm...), Acinonyx (báo săn) và Felis (bao gồm tất cả những chi mèo 'nhỏ' khác).

Trong đó, mèo nhà (Felis catus) là một trong những loài tiến hóa nhất trong họ Mèo, cho dù kích thước của chúng cũng thuộc loại nhỏ nhất.

Những thợ săn thiên phú

Một đặc điểm chung của tất cả các loài họ mèo là chúng đã tiến hóa để trở thành động vật săn mồi với giác quan đặc biệt thính nhạy.

Trong đó, thính giác, thị giác và khứu giác của mèo được xem là nhạy bén bậc nhất trong số các loại động vật vú trên cạn.

Các đặc điểm giải phẫu như đầu tròn và cấu trúc xương tương đồng cho thấy có 37 loài thuộc họ mèo, và chúng đều tiến hóa từ một tổ tiên chung sống ở châu Á khoảng từ 10 - 12 triệu năm trước.

Cho đến nay, họ mèo phân bổ ở tất cả các vùng trên Trái Đất, ngoại trừ Bắc Cực, Nam Cực và Australia. Sở dĩ làm được điều này là bởi sự lên/xuống của mực nước biển trong hàng thiên niên kỷ đã cho phép mèo di cư và chiếm lấy các vùng địa lý khác nhau.

Chúng được xem là những thợ săn ăn thịt phát triển ở bậc cao nhất trong số tất cả các loài động vật có vú.

Nguồn gốc của loài mèo - 2

Điều thú vị là ngoài sư tử sống theo đàn, tất cả các loài mèo hoang dã khác đều phát triển thành động vật có lối sống đơn độc, với khả năng săn mồi và tự bảo vệ chính mình.

Cũng loại trừ sư tử, dáng vẻ của mèo đực và mèo cái là khá tương đồng, dù con đực thường lớn hơn một chút.

Mèo có tính lãnh thổ cao, khi chúng có xu hướng phát triển khu vực riêng mình để săn mồi và đánh dấu lãnh thổ chủ yếu thông qua mùi hương.

Chúng phát triển với nhiều màu lông khác nhau và cực kỳ đa dạng, từ màu đơn sắc, cho tới kết hợp nhiều vệt màu, sọc màu, đốm đen... Đây là những đặc điểm thích nghi cho phép mèo ngụy trang và hỗ trợ đắc lực cho lối sống săn mồi của chúng.

Sự tiến hóa và thích nghi của mèo

Bằng chứng về việc mèo sống chung với người được thể hiện rõ ràng từ các ghi chép hóa thạch. Trong đó, lâu đời nhất có lẽ là ở Ai Cập, khoảng 3.600 năm trước.

Tại đây, hộp sọ của mèo được tìm thấy trong khu chôn cất mèo Ai Cập xác định chúng thuộc loài Felis sylvestris lybica (mèo rừng châu Phi). Dẫu vậy, việc thuần hóa mèo dường như đã xảy ra từ khoảng 10.000 năm trước hoặc lâu hơn, với địa điểm là khu vực Trung Đông.

Nguồn gốc của loài mèo - 3

Hình ảnh con mèo trong văn hóa Ai Cập (Ảnh: Getty).

Nhiều bằng chứng xác nhận rằng mèo được tìm thấy bên cạnh xác của chủ nhân ở một ngôi mộ thuộc đảo Síp, khoảng 9.500 năm trước. Như vậy, mèo và con người rõ ràng là đã có một lịch sử gắn bó từ rất lâu đời.

Theo các chuyên gia về sử học, nguyên nhân của sợi dây gắn kết này thực ra chính là bởi loài chuột. Cụ thể, sự phát triển của con người thể hiện ở các kho dự trữ ngũ cốc đã gây ra sự tích tụ và gia tăng đáng kể đối với loài chuột nhà.

Khi ấy, con người đã gặp rất nhiều khó khăn trong việc chống đỡ sự tấn công của loài gặm nhấm. Tuy nhiên, kể từ khi có sự xuất hiện của mèo (vốn dĩ bị thu hút bởi sự gia tăng dân số của chuột), con người đã nhận ra giá trị của chúng, dẫn tới việc thuần hóa mèo.

Mặc dù vậy, thuần hóa mèo không giống với cách mà chó và các động vật khác đã được thuần hóa. Nhìn chung, mèo không trải qua những thay đổi lớn trong quá trình thuần hóa và hình dáng, cũng như hành vi của chúng vẫn rất giống với tổ tiên mèo rừng.

Theo đó, mèo hiện đại vẫn hoàn toàn có khả năng sống sót trong tự nhiên, và trên thực tế đã có nhiều con quay trở lại trạng thái tồn tại trong điều kiện hoang dã.

Quan hệ của người với mèo, từ ban đầu, đã xa cách hơn một chút so với chó, vì chó giúp người săn bắn và đợi người chia sẻ chiến lợi phẩm. Còn việc con người thuần hóa mèo chỉ phần nào đưa chúng rời khỏi đời sống hoang dã mà thôi.

Đặc điểm của mèo hiện đại

Nguồn gốc của loài mèo - 4

Mèo sống gần gũi với con người, nhưng hoàn toàn có thể thích nghi với điều kiện sống hoang dã (Ảnh: Getty).

Phân tích di truyền đã chứng minh rằng DNA của mèo nhà ngày nay gần giống với DNA của loài Felis sylvestris lybica, một phân họ của Mèo rừng châu Phi.

Chúng có ngoại hình tương tự như mèo mướp nhà, mặc dù bộ lông có phần nhạt hơn. Các cá thể của loài này chủ yếu sống phân tán trên thảo nguyên với những vùng lãnh thổ rộng lớn do con mồi (chủ yếu là loài gặm nhấm) tương đối thưa thớt.

Mèo nhà ngày nay giữ lại một số đặc điểm từ tổ tiên của chúng do từng sống ở sa mạc, bao gồm khả năng sống sót với lượng nước uống rất thấp, cũng như nước tiểu sinh ra rất cô đặc.

Phân của chúng cũng tương đối khô hơn với chó, nhằm giảm thiểu sự mất nước do môi trường sống.

Mèo cũng chịu được nhiệt độ khá cao, dù chúng có bộ lông dày. Đa số chúng không có dấu hiệu khó chịu cho đến lúc nhiệt độ da vượt quá 52 độ C. Trong khi đó, con người bắt đầu cảm thấy khó chịu tại thời điểm nhiệt độ da vượt quá 44,5 độ C.

Do có quan hệ gần gũi với mèo rừng, mèo nhà vẫn giữ được khả năng giao phối với loài này. Ở một số vùng như Scotland và Hungary, điều này đã gây ra những vấn đề nghiêm trọng khi việc mèo nhà giao phối với mèo rừng bản địa, dẫn đến số lượng mèo hoang thuần chủng khác biệt về mặt di truyền ngày càng giảm.

Hình ảnh con mèo trong các nền văn hóa

Nguồn gốc của loài mèo - 5

Trong dòng tranh dân gian Đông Hồ của người Việt, con mèo được khắc họa trong bức tranh nổi tiếng - "Đám cưới chuột" (Ảnh: Public Domain/Wikipedia).

Tại Ai Cập cổ đại, những nghiên cứu khảo cổ cho thấy rằng mèo đã được nuôi trong các gia đình như một loài vật được nể trọng. Lúc này, mối quan hệ giữa người Ai Cập cổ đại và loài mèo có nhiều ý nghĩa đặc biệt, họ rất đề cao loài mèo, thậm chí tôn thờ mèo với niềm tin rằng mèo là loài vật tượng trưng cho những điều thiêng liêng, ý nghĩa, như sự sinh sôi, nảy nở, sức mạnh quyền lực hay lẽ công bằng.

Trong thần thoại Na Uy, nữ thần Freyja biểu trưng cho tình yêu, cho vẻ đẹp, sự sinh sôi, quyền lực, tiền tài... Nữ thần Freyja thường được khắc họa bên cạnh những chú mèo. Trong đời sống dân gian Na Uy khi xưa, người nông dân muốn tìm kiếm sự bảo trợ cho mùa màng của mình thường để những chảo sữa trên cánh đồng. Họ xem đó như một cách để mời gọi những chú mèo phụng sự nữ thần Freyja tới cánh đồng của mình, giúp bảo vệ cho cánh đồng khỏi bị loài chuột phá hoại.

Tại Nga, mèo được xem là một biểu tượng của may mắn. Khi một gia đình chuyển tới nhà mới mà gia đình đó có nuôi mèo, họ sẽ để mèo bước vào nhà đầu tiên, rồi các thành viên trong nhà mới bước theo sau. Điều này được cho là giúp đưa lại may mắn cho gia chủ trong quá trình sinh sống trong ngôi nhà mới.

Tại Nhật Bản, mèo cộc đuôi được xem như biểu tượng của triển vọng tốt đẹp và tương lai hứa hẹn. Hình tượng "maneki neko" (chú mèo vẫy tay) biểu trưng cho sự may mắn, phát đạt. Hình tượng "maneki neko" thường được đặc tả bằng hình ảnh chú mèo cộc đuôi ngồi trên hai chân sau, một chân trước giơ lên cao.

Trong cộng đồng người Hồi giáo, mèo là loài động vật được coi trọng và bảo vệ, họ luôn đối xử với mèo tốt nhất có thể với niềm tin rằng mèo là loài vật hiện diện ở cả hai thế giới: khi con người còn sống và khi đã qua đời, vì vậy, không ai muốn "đắc tội" với mèo để rồi phải chịu sự phán xét khi nằm xuống. Nhìn chung, cộng đồng người Hồi giáo ở khắp nơi trên thế giới đều tin rằng việc đối xử tốt với mèo là một trong những việc thiện nên làm trong đời.

Tại Việt Nam, mèo là một trong mười hai con giáp, là linh vật đại diện cho năm Mão. Trong nhiều nền văn hóa từ Đông sang Tây, người ta cùng có chung quan niệm về việc mèo có nhiều "mạng", dù quan niệm về số lượng "mạng" mà mèo có trong các nền văn hóa khác nhau là khác nhau, nhưng quan niệm này đều xuất phát từ sự quan sát loài mèo và nhận thấy rằng mèo có sự mềm dẻo, linh hoạt, nhanh nhẹn khiến chúng có thể thoát ra khỏi những tình huống nguy hiểm đe dọa đến tính mạng.

 


Gửi bình luận
(0) Bình luận
1

Top 3 cao thủ chưa từng lộ diện trong truyện Kim Dung, Độc Cô Cầu Bại chỉ xếp thứ 2

Bài viết này sẽ hé lộ danh tính và xếp hạng ba vị đại cao thủ "ẩn dật" này.
2

Là tôi, con người đây mà

Cốc, cốc, cốc, ai gọi đó? - Tôi là người - Nếu là người, cho xem…?
3

Người đàn ông cưới AI làm "vợ hai", cuộc hôn nhân viên mãn suốt 5 năm nhưng bối rối khi cô ấy đề nghị sinh con

Mỗi ngày, cặp đôi cùng nhau nấu ăn, xem phim và đi dã ngoại lãng mạn. Thực tế, Travis luôn mang Lily Rose theo bên mình mọi lúc mọi nơi – chủ yếu là vì cô ấy sống trong túi anh, với tư cách là người vợ AI.
4

3 truyền nhân của Ngũ Tuyệt tông sư: Mai Siêu Phong, Khưu Xứ Cơ và Âu Dương Khắc so tài, ai mạnh hơn?

Ba cao thủ Mai Siêu Phong, Khưu Xứ Cơ và Âu Dương Khắc cùng giao chiến thì ai sẽ là người chiến thắng cuối cùng?
5

3 cao thủ khiến Trương Tam Phong thua xa: Có người chỉ dùng kiếm trúc tước hết vũ khí của 2.000 binh sĩ

Ai vượt mặt Trương Tam Phong về võ công trong thế giới kiếm hiệp Kim Dung?

Những chú mèo nổi tiếng: Từ được ướp xác, làm thị trưởng đến ngôi sao màn bạc

Loài mèo vốn vô cùng quen thuộc và gần gũi với con người, nên không có gì lạ khi nó giữ vị trí quan trọng trong dòng chảy lịch sử.

5 loài mèo có giá bán đắt đỏ nhất thế giới

Loài mèo với vẻ đáng yêu và dễ thương của chúng khiến nhiều người yêu thích và lựa chọn làm thú cưng. Trong số đó, có những giống mèo có mức giá vô cùng khủng.

Chuyện về Choupette, ‘nàng thơ’ mèo của NTK Karl Lagerfeld quá cố

Mèo Choupette sinh ngày 15.8.2011, cô mèo này bắt đầu sống bên nhà thiết kế (NTK) thời trang Karl Lagerfeld kể từ mùa Giáng sinh năm 2011 cho tới khi ông qua đời hồi tháng 2.2019. 

Xem lại màn trình diễn mãn nhãn của 200 flycam trên bầu trời đêm giao thừa

Màn trình diễn xếp hình độc đáo bằng flycam phía trên bầu trời TP. Thủ Đức - TPHCM làm cho khán giả mãn nhãn với những hình ảnh đáng yêu trước thềm xuân mới khi ra bến Bạch Đằng đón giao thừa.

Clip "những màn ảo thuật đơn giản để biểu diễn dịp Tết" nổi bật tuần qua

Đoạn video hướng dẫn những màn ảo thuật đơn giản mà bất kỳ ai cũng có thể học theo để trình diễn trong những ngày Tết, là một trong những clip nổi bật tuần qua.

Những con mèo lập Kỷ lục Guinness Thế giới

Nhân Tết Quý Mão, người viết xin điểm qua những con mèo được ghi danh trong sách Kỷ lục Guinness Thế giới.

Không khí những ngày cận Tết tại TP.HCM: Giới trẻ lân la khắp mọi con đường tại trung tâm

Bắt đầu vào kỳ nghỉ Tết thì bầu không khí cũng trở nên nhộn nhịp hơn, nhất là khi những bạn trẻ tụ tập trên khắp mọi nẻo đường thế này.

Thế giới màu sắc kỳ lạ trong đôi mắt của chó, mèo và vì sao mắt chúng phát sáng trong đêm

Các nhà khoa học cho rằng điều quan trọng đối với những loài săn mồi này là có thể phát hiện chuyển động của con mồi về đêm và đó là lý do tại sao thị giác của chúng phát triển theo cách này.

"13 tuổi, tôi nghĩ mình đã chuẩn bị đủ để... biến mất"

Suy ngẫm - Minh Ngọc - 03/08/2025 09:00
"Tôi không chỉ muốn rời khỏi nhà. Tôi đã nghĩ đến cái chết. 13 tuổi, tôi nghĩ mình đã chuẩn bị đủ để biến mất" - Đó là những gì chị Q. – hiện đã ngoài 30 tuổi – kể lại khi hồi tưởng về ngày Chủ nhật tháng 3 định mệnh của tuổi 13.

Sức mạnh của người thấu cảm - 34 câu hỏi xác định bạn có phải là người thấu cảm?

Từ sách - Phim - TĐ - 03/08/2025 08:00
Đi tìm người sáu giác quan trong thế giới năm giác quan

‘Bắt cóc ảo’ đòi tiền thật: Những cạm bẫy từ môi trường mạng

Kỹ năng - Thanh Hà - 02/08/2025 13:00
Một thực trạng đáng báo động xảy ra thời gian vừa qua là việc nhiều học sinh, sinh viên nhận được cuộc gọi từ đối tượng giả danh cơ quan công an đe dọa liên quan đến vụ án đang điều tra nhằm thao túng tâm lý, buộc nạn nhân liên hệ về gia đình chuyển tiền chuộc.

Xem "Sex Education", nữ sinh lập tức bị chinh phục vì 1 lý do, thốt lên ‘đầy giá trị’

Điện ảnh - Trà My - 02/08/2025 12:00
Một nữ sinh Mỹ cho rằng phim “Sex Education” là một bộ phim đầy giá trị và rất đáng xem.

2 câu chuyện người bố ông Hoàng Nam Tiến dạy con khiến ai nghe cũng rưng rưng: Con khỉ mất mẹ và chiếc bát vỡ

Phong cách sống - Hiểu Đan - 02/08/2025 10:00
Đây là điều vô cùng khác biệt ở ba, để lại cho ông Tiến một bài học giáo dục con cái rất lớn.

Sinh viên hỏi xoáy "Các chuyên gia AI làm gì khi bị mất điện", ông Hoàng Nam Tiến xuống gặp tận nơi để trả lời

Suy ngẫm - Nguyễn Phượng - 02/08/2025 09:00
Trước câu hỏi khó, được đánh giá ‘cực hay và triết lý’ của sinh viên, ông Hoàng Nam Tiến liền đứng dậy, xuống tận nơi sinh viên đó để đưa ra đáp án.

‘Nơi vết thương ánh sáng rọi vào’ - Giúp người cùng cảnh ngộ đi qua bóng tối

Từ sách - Phim - Thu An - 02/08/2025 08:00
“Nơi vết thương ánh sáng rọi vào” là một tự truyện. Nhưng đọc nó, bạn sẽ thấy đây không chỉ là câu chuyện riêng của một người, mà là ánh sáng soi rọi cho nhiều người cùng cảnh ngộ đi qua bóng tối.

Anh-Thu Nguyen - Nữ phi công gốc Việt tử nạn ở Mỹ trên hành trình vòng quanh thế giới

Truyền cảm hứng - 01/08/2025 13:00
Nữ phi công gốc Việt tử nạn trong vụ rơi máy bay tại Greenwood thuộc bang Indiana – Mỹ là người phụ nữ thứ 10 từng bay một mình vòng quanh thế giới.

Xem Sex Education, lần đầu tiên tôi nhận ra, chính mình khiến con trai sống trong mặc cảm, lo sợ

Điện ảnh - Thanh Hương - 01/08/2025 12:00
Tôi đã không làm gì sai. Nhưng tôi cũng không làm gì đúng.

PGS.TS Giáo dục: Thủ thuật thao túng tâm lý - Dù con bạn thông minh, nhưng liệu có thắng nổi

Kỹ năng - Trang Đào - 01/08/2025 11:00
Gần đây, những kẻ lừa đảo chỉ cần lời nói được lập trình tinh vi để thao túng tâm lý trẻ em. TS. Phạm Mạnh Hà cảnh báo: ngay cả những đứa trẻ thông minh, được giáo dục tốt vẫn có thể trở thành nạn nhân nếu không được trang bị kỹ năng nhận diện chiêu trò.

Cụ ông 111 tuổi vẫn lái ô tô mỗi ngày chia sẻ bí quyết sống lâu, sống khỏe

Phong cách sống - Hoàng Hà - 01/08/2025 10:00
Ở tuổi 111, ông Vincent Dransfield vẫn lái ô tô mỗi ngày, ham chạy bộ, tự nấu ăn và không cần ai hỗ trợ trong sinh hoạt, con cái chỉ cần đến thăm mỗi tuần một lần.

“Bắt cóc online”: Nạn nhân tự nhốt, quay clip tra tấn gửi gia đình

Suy ngẫm - PV - 01/08/2025 09:00
18 vụ "bắt cóc online" chỉ trong 4 tháng. Không có dây trói, không ai tiếp xúc, nhưng nạn nhân đa phần là sinh viên vẫn tự nhốt, quay clip tra tấn gửi gia đình.

Thuyết mặc kệ họ

Tủ sách - FN - 01/08/2025 08:00
Điều gì sẽ xảy ra nếu chìa khóa dẫn đến hạnh phúc, thành công và tình yêu chỉ là ba từ đơn giản: hãy kệ họ.

12 chân lý cuộc sống, ai ngộ ra sớm người ấy hạnh phúc

Suy ngẫm - Tích Thành - 31/07/2025 13:00
Có những câu nói chỉ vài chữ nhưng đủ để khiến lòng người bừng tỉnh, đủ để dẫn lối ta vượt qua bão giông cuộc đời. 12 câu nói dưới đây là những chân lý giản dị nhưng sâu sắc, dành cho những ai đang tìm kiếm sự bình yên giữa thế giới đầy xô bồ.
HẠT GIỐNG TÂM HỒN
2019 Bản quyền thuộc về hatgiongtamhon.com.vn. Phát triển bởi ONECMS
Chủ nhật, 03/08/2025