Chuyện con lợn nhân năm Hợi

02/02/2019 12:27
Chuyện con lợn nhân năm Hợi

Năm nay 2019, nếu tính theo lịch âm, là năm con lợn. Người Tàu cổ xưa đặt ra lịch tính ngày tháng năm căn cứ vào tuần trăng, gồm 10 can và 12 chi, mỗi chi ứng với một tháng trong năm, được gọi tên theo con vật. Trong hàng chi, con lợn (heo) xếp cuối cùng, gọi là Hợi.

Con lợn ở miền Bắc, dân Nam gọi là con heo. Nó là vật nuôi trong nhóm gia súc gia cầm thân quen gần gũi người nhất, cùng hạng với gà, trâu, mèo, chó. Ở nông thôn miền Bắc thập niên 50 - 70, hầu như nhà nào cũng nuôi lợn. Vì sao nuôi, cứ thủng thẳng tôi sẽ kể.

Năm nay 2019, nếu tính theo lịch âm, là năm con lợn. Người Tàu cổ xưa đặt ra lịch tính ngày tháng năm căn cứ vào tuần trăng, gồm 10 can và 12 chi, mỗi chi ứng với một tháng trong năm, được gọi tên theo con vật. Trong hàng chi, con lợn (heo) xếp cuối cùng, gọi là Hợi.

Đám chúng tôi hồi nhỏ, ngoài việc thuộc bảng cửu chương, thì hầu như đứa nào cũng biết tính năm kiểu âm lịch, thuộc làu 10 can “giáp ất bính đinh mậu kỷ canh tân nhâm quý” và 12 chi “tý sửu dần mão thìn tỵ ngọ mùi thân dậu tuất hợi”. Cứ hết một hồi tròn 60 năm thì trở lại tên năm cũ, ví dụ năm âm lịch sắp tới là Kỷ Hợi-2019 thì sau 60 năm nữa mới lại có Kỷ Hợi-2079 . Các cụ gọi là lục thập hoa giáp (tròn một vòng 60 năm), xem đó như một đời người. Phần thời gian được sống tiếp sau hoa giáp này coi như phần lãi, trời cho.

Thời trước, các cụ sinh đẻ con vào năm nào thì thường đặt tên con bằng tên năm ấy. Cả 12 chi đều thành tên, dễ nghe dễ gọi, lại dễ nhớ tuổi. Trong truyện “Tắt đèn” của cụ đầu xứ Tố (Ngô Tất Tố), nhân vật chính là anh Dậu (sinh năm con gà), em trai là anh Hợi (sinh năm con lợn), các con là Tý (chuột), Dần (hổ), chỉ có cái Tỉu chưa được đặt tên chữ.

Nhưng đó là những năm ở vài thập niên đầu thế kỷ 20, chứ càng về sau thì người ta không thích đặt như vậy nữa. Cứ hình dung cả làng có vài chục anh Sửu, mười mấy chị Tỵ dễ bị lẫn lộn lung tung lắm. Làng tôi bớt những chị Mão, chị Ngọ, chị Mùi thì lại thêm nhiều tên nôm na dân dã của các cô các chị như Lộn, Són, Vén, Gầu, Nhỡ, Vớ, Khỏe, Khoắn, Khợi, Hểu, Ga… Chả như ngoài thành phố, tinh tên nghe réo rắt dễ thương, kiểu “Nào xem thử đoán tên con gái/Oanh, Yến, Đào, Trâm, Bích, Ngọc, Hồi” (thơ Nguyễn Bính).

Cô em gái tôi, sinh năm con lợn nhưng thày bu tôi chắc cũng bị ảnh hưởng lối Âu hóa nên không đặt là Hợi mà là Ngọt. Tôi nghiệm từ thực tế, thấy hầu hết những phụ nữ sinh năm Hợi đều rất dịu dàng, hiền thục, giỏi giang, đảm đang, được mọi người quý mến. Em tôi là một cô Hợi như vậy.

Đang kể chuyện lợn lại đi khoe em. Hồi nãy bảo rằng nông dân miền Bắc khi xưa nhà nào cũng nuôi lợn, là có lý do cả đấy. Làm nông nghiệp, ai cũng biết thứ quy luật đã thành văn “nhất nước, nhì phân, tam cần, tứ giống”. Nước đã có ông giời lo, khi cần thì xin ổng “lạy trời mưa xuống, lấy nước tôi uống, lấy ruộng tôi cày”, cần và giống thì do người, còn phân, một mình người không đáp ứng nổi, phải trông chờ vào mấy con vật nuôi.

Bọn trâu bò suốt ngày rong ruổi ngoài đồng ngoài đường, nhặt được bãi phân của nó hơi bị khó, nhất là nó vừa thải ra là có người đánh dấu xí phần chủ quyền ngay. Bọn gà không đáng kể. Thôi thì chỉ trông chờ vào nguồn cung chủ yếu ở con lợn. Nói tới phân, nhất là phân hữu cơ cho trồng trọt, phân lợn chiếm vị trí hàng đầu.

Cũng cần biên thêm, mấy thứ phân vô cơ như đạm, phốt phát, lân, kali, thời ấy nhà nước bán phân phối từng ký, chẳng dễ mua. Có thời gian dài, phân vô cơ cho nông nghiệp hiếm hoi, đắt đỏ, giá trị chả khác mì chính (bột ngọt) trong ăn uống, bếp núc của dân chúng vậy. Thường chỉ nhà mấy cán bộ xã, hợp tác xã mới có nhiều phân đạm, chứ nhà nông dân chăm bón lúa và hoa màu vẫn phần lớn nhờ phân lợn và phân xanh (ủ bằng bèo hoa dâu (mà anh Phạm Tuân có đem lên vũ trụ nghiên cứu, về sau chả thấy nhắc kết quả thế nào), lá xoan, lá muồng…).

Còn về mì chính, lại nhớ giai thoại cụ nhà văn Nguyễn Tuân, người ta kể rằng cụ rất thích ăn phở, nhưng chúa ghét những anh nào, mà thường là cán bộ, vào quán phở gọi một bát, chủ quán bê ra rồi, không ăn ngay mà cẩn thận rút từ túi áo đại cán một lọ mì chính nho nhỏ, trịnh trọng cho mọi người thấy việc rắc một vài hạt lên bát phở, khuấy đều nhấm nháp ra chiều ngon lắm, rồi mới thong thả ăn. Cụ ghét cái thói trưởng giả mới của đám cán bộ có tiêu chuẩn mì chính.

Phân lợn ủ trong chuồng, khi nào đầy thì hợp tác xã cho người đến lấy gánh ra đồng. Cân đo đàng hoàng, tính từng hộ mỗi vụ phải nộp bao nhiêu ký, bao nhiêu thùng, thiếu thì trừ vào thóc. Mà tôi nói thật, là người trong cuộc nên tôi chả lạ gì, phân lợn thì ít, chứ phần độn rơm, độn rác, độn bèo tây mới nhiều. Một, hai con lợn, lấy đâu lắm phân thế. Nhà nào cũng như nhà nào, làm ăn kiểu hợp tác xã là vậy. Đi đâu cũng thấy nghễu nghện khẩu hiệu trên tường “Hợp tác xã là nhà, xã viên là chủ” nhưng chỉ là khẩu hiệu thôi.

Một lý do nữa phải nuôi lợn, nghe thì rất đơn giản, có nuôi mới có thịt ăn. Nhà nước giao chỉ tiêu hộ nông dân mỗi năm phải bán cho nhà nước bao nhiêu ký lợn hơi (cân nguyên con). Không bán đủ định mức (nhà nước mua rất rẻ, chỉ chưa đầy 5 hào/ký) sẽ bị phạt, trừ công điểm, trừ vào thóc. Và tệ hơn nữa, sẽ không được mua thịt khi hợp tác xã mua bán mổ lợn bán cho xã viên vào cuối tuần. Có những nhà do không bán đủ định mức nên quanh năm thèm thịt, ngay cả mỡ để xào rán cũng không có.

Xin đừng hỏi sao không ra chợ mà mua. Chợ nào dám bán thịt, nhà nước đã quản lý triệt để, anh nào giết lợn chui, bị phát hiện, không chỉ chịu tịch thu thịt mà có khi còn bị phạt nặng nề hơn. Chỉ bao giờ nuôi lợn cân đủ cho nhà nước, may ra tới tết mới xin phép hợp tác cho vài nhà đụng nhau một con lợn, lấy thịt gói bánh chưng, gói giò, nấu nồi thịt kho đón xuân, đón năm mới. (còn tiếp)

Nguyễn Thông


Gửi bình luận
(0) Bình luận

Hội chữ ngày xuân: Tờ xanh trên giấy đỏ, lại nhớ ông đồ xưa

Hội chữ Xuân Kỷ Hợi vừa khai mạc tại Văn Miếu - Quốc Tử Giám, Hà Nội, khai mở một mùa lễ hội rộn ràng của chữ, và cả của những hẹn hò văn nhân, bạn hữu.

Vụ kiện Thần đồng đất Việt: VKS không công nhận quyền tác giả của Phan Thị

Trong phiên xét xử sáng ngày 1.2.2019 đại diện Viện kiểm soát Nhân dân TP.HCM (VKS) đề nghị Hội đồng xét xử công nhận ông Lê Linh là tác giả duy nhất của Thần đồng đất Việt và yêu cầu Cty Phan Thị chấm dứt việc tạo ra 4 hình tượng nhân vật này.

Fansipan trong mắt một tiểu thuyết gia lịch sử

Dưới góc nhìn của một nhà khoa học đồng thời là một tiểu thuyết gia lịch sử đang được yêu mến, tác giả Trần Gia Ninh đã khiến nhiều “tín đồ” du lịch bất ngờ với những thông tin thú vị được ông chia sẻ sau hành trình vượt mây lên nóc nhà Đông Dương Fansipan, Sa Pa.

Làng đào nức tiếng đất kinh kỳ

Hà Nội có nhiều làng hoa: Ngọc Hà, quất Tứ Liên. Nhưng nói đến đào là người ta nghĩ ngay đến làng trồng đào Nhật Tân nức tiếng đất kinh kỳ, nằm ở phía chân cầu Nhật Tân, vùng Tây Hồ, Hà Nội.

Chuyện đời của 'nữ hoàng xiếc thú'

Khi Rosa Bouglione kết hôn ngay trong chuồng sư tử, dù rất cố gắng nhưng cha xứ vẫn đứng ở bên ngoài, bởi nếu ông có mệnh hệ nào thì sẽ có nhiều đám cưới không thể diễn ra.

Diễn viên Hữu Tiến trải lòng làm cha đơn thân trước thềm xuân mới

Kết hôn sớm, ly hôn vội, cuộc sống với cảnh gà trống nuôi con… là những năm tháng dữ dội mà đến tận bây giờ, Hữu Tiến vẫn không thể nào quên được.

Nhóm nhạc nữ nổi tiếng Kpop - Momoland chính thức về chung nhà với Erik

Công ty chủ quản của nam ca sĩ Erik vừa ký hợp đồng quản lý độc quyền nhóm nhạc nổi tiếng Hàn Quốc có tên Momoland tại Việt Nam.

Đàm Vĩnh Hưng ‘nghỉ’ nhận show, ở bên gia đình trang trí nhà cửa đón Tết

Trong khi các nghệ sĩ khác đang tất bật với những hoạt động giải trí đón xuân thì Đàm Vĩnh Hưng lại quyết định không nhận show để có thời gian chăm lo gia đình, nhà cửa mùa Tết.

Phạm Xuân Ẩn - “Điệp viên hoàn hảo” trong mắt bạn bè

Trong lịch sử tình báo Việt Nam, Phạm Xuân Ẩn là một cái tên luôn gợi sự tò mò. Ông được gọi là “điệp viên hoàn hảo” không chỉ bởi tài năng trong chiến tranh, mà còn bởi nhân cách khiến bạn bè, kể cả ở bên kia chiến tuyến, đều dành cho ông sự kính trọng.

Quan hệ với Bố Mẹ

Blog GS John VU - GS John Vu - 26/08/2025 13:00
“Tôi có vấn đề với bố mẹ tôi. Tôi không biết làm sao giải quyết được nó vì họ muốn tôi học kĩ sư phần mềm bởi vì nó có tương lai tốt. Tôi thấy nó khó với quá nhiều công việc..."

Xem Sex Education, tôi xấu hổ bởi cách dạy dỗ của người làm bố như tôi thực sự "hỏng"!

Điện ảnh - Thanh Hương - 26/08/2025 12:00
Tôi nhận ra cách giáo dục của mình đã quá phiến diện và tiêu cực.

Cách vô hiệu hóa việc Facebook âm thầm truy cập toàn bộ ảnh trên điện thoại

Kỹ năng - Trung Nam - 26/08/2025 11:00
Người dùng Facebook lo ngại khi Meta tự động bật tính năng cho phép ứng dụng truy cập và phân tích thư viện ảnh, từ siêu dữ liệu đến nội dung hình ảnh, để đưa ra gợi ý cá nhân hóa.

Người bị trầm cảm nhẹ thường nói 4 câu sau, nếu bạn dùng thường xuyên đến gặp bác sĩ gấp!

Suy ngẫm - Ứng Hà Chi - 26/08/2025 10:00
"Trầm cảm" là căn bệnh gây tử vong lớn thứ hai ở người sau ung thư.

Phạm Xuân Ẩn - “Điệp viên hoàn hảo” trong mắt bạn bè

Từ sách - Phim - 26/08/2025 09:00
Trong lịch sử tình báo Việt Nam, Phạm Xuân Ẩn là một cái tên luôn gợi sự tò mò. Ông được gọi là “điệp viên hoàn hảo” không chỉ bởi tài năng trong chiến tranh, mà còn bởi nhân cách khiến bạn bè, kể cả ở bên kia chiến tuyến, đều dành cho ông sự kính trọng.

Trải nghiệm thế giới bên kia của cô gái Anh: Ánh sáng màu hổ phách ấm áp

Phong cách sống - Nhật Thùy - 26/08/2025 08:00
"Dù không nhìn thấy ai, tôi biết có một dạng tồn tại nào đó bên kia", Nicola kể về trải nghiệm cận tử; cho biết cô cảm nhận được ánh sáng hổ phách ấm áp.

Kỹ năng công nghệ nào được cần tới?

Blog GS John VU - GS John Vu - 25/08/2025 13:00
Một số trong các bạn đã hỏi tôi về các kĩ năng công nghệ là quan trọng trong kinh doanh ngày nay. Là sinh viên kĩ nghệ phần mềm, bạn muốn biết kĩ năng nào bạn sẽ cần có để kiếm được việc tốt trong thế giới toàn cầu này.

Bị chê là kém tài nhất, Nobita hoá ra lại có một đặc điểm không ai địch nổi

Điện ảnh - Trang Vũ - 25/08/2025 12:00
Là fan của bộ truyện lâu năm liệu bạn đã biết?

Điện thoại không bí mật nghe lén như chúng ta tưởng, nhưng sự thật còn nguy hiểm và đáng lo hơn nhiều

Kỹ năng - Thùy Anh - 25/08/2025 11:00
Dù không chia sẻ, nhưng những thông tin riêng tư của chúng ta trong điện thoại có thể đã rơi vào tay của một bên thứ ba.

10 năm sau vụ án con hại mẹ, phân tích nguyên nhân mới thấy lỗ hổng dạy con đáng báo động

Suy ngẫm - Hiểu Đan - 25/08/2025 10:00
Là tội phạm có chỉ số IQ cao, nam sinh này sở hữu khả năng phản điều tra cực mạnh, khiến cảnh sát mất gần 4 năm mới bắt giữ được hắn.

Đại địa chấn kinh tế - Liệu sự kiện sụp đổ của bong bóng dot-com có tái diễn trong thời đại AI?

Từ sách - Phim - Ngọc Tú - 25/08/2025 09:00
Cuộc khủng hoảng dot-com đầu những năm 2000 không chỉ là một biến cố tài chính, mà còn là lời cảnh báo cho bất kỳ thời đại công nghệ nào.

Danh tính vị mạnh thường quân đi dép xanh đỏ hớt hải bỏ chạy sau khi trao quà gây bất ngờ

Truyền cảm hứng - Nam An - 25/08/2025 08:00
Một nữ mạnh thường quân trong chương trình Mái ấm gia đình Việt gây chú ý khi lặng lẽ mang quà tặng rồi nhiều lần “bỏ chạy” khỏi sân khấu, để lại ấn tượng về tấm lòng thiện nguyện thầm lặng.

Xem Sex and the City, tôi ngừng hỏi con “Ăn gì chưa?”: Hóa ra con gái không vô tâm, chỉ là tôi không hiểu

Điện ảnh - Nguyễn Phượng - 24/08/2025 13:00
Một tập phim Sex and the City khiến tôi nhận ra lý do con gái tuổi teen luôn cáu gắt với bố mẹ. Hóa ra, không phải vì nó vô tâm mà vì tôi đã yêu sai cách.

6 loại trứng đã không bổ béo còn “phá hủy” nội tạng, mê mấy cũng phải nhịn

Kỹ năng - Ngọc Ái - 24/08/2025 12:00
Không chỉ dạ dày, nhiều cơ quan nội tạng khác cũng có thể “gặp nguy” nếu bạn ăn phải 6 loại trứng dưới đây.

Hé lộ lai lịch Cô Cô khi Khưu Xứ Cơ không truy sát Tiểu Long Nữ

Thư giãn - Nguyệt Phạm - 24/08/2025 11:00
Là nữ chính của Thần điêu đại hiệp, Tiểu Long Nữ có vai trò đặc biệt.
HẠT GIỐNG TÂM HỒN
2019 Bản quyền thuộc về hatgiongtamhon.com.vn. Phát triển bởi ONECMS
Thứ 4, 27/08/2025