20.11 đọc lại ‘Nghề thầy’ của nhà văn hóa Hoàng Đạo Thúy

Tiểu Vũ19/11/2020 12:00
20.11 đọc lại ‘Nghề thầy’ của nhà văn hóa Hoàng Đạo Thúy

Một em bé mới vào trường, khác nào một tờ giấy trắng, trên đó tổ tiên và nhất là cha mẹ đã viết vào một phần thượng tầng, khoảng nhì thì anh em bạn bè vẽ vào. Còn một phần nữa, ai viết vào đấy? Phần ông thầy đấy chăng? Ông viết vào là phải, nhưng hãy khoan...

12_nha1429-1_resize.jpg
Nhà văn hóa Hoàng Đạo Thúy - Ảnh: Tư liệu
 

Nghề thầy của nhà văn hóa Hoàng Đạo Thúy được xuất bản lần đầu vào năm 1944. Đây là cuốn sách mỏng, viết dưới dạng chia sẻ tâm sự và kể những chuyện về nghề giáo ở thế kỷ trước. Tuy vậy, cho đến nay những vấn đề mà ông đặt ra, bàn luận vẫn chưa hề cũ, thậm chí vẫn còn nóng hổi. Nếu thay thế những từ ngữ cổ kính mang dấu ấn của thời đại đã qua bằng từ ngữ hiện đại, ta sẽ thấy cuốn sách Nghề thầy được viết cho chính những nhà giáo của thời đại ngày nay.

Bằng một tầm nhìn rộng và xa về giáo dục, từ 80 năm trước nhà văn hóa Hoàng Đạo Thúy đã xác định rõ mục đích của giáo dục là phải “đem lũ trẻ con người ta trao cho, mà rèn giũa sao cho nên người, nên người có hiếu, sau này gây được gia đình bền chặt, người dân tốt giúp được nước, người có tâm với thiên hạ, làm người biết đạo người, sống hợp với lẽ trời đất”. Từ đó ông cho rằng nếu coi việc đi học chỉ là “để học đọc, học viết, học tính, để thi đỗ, để rồi đi làm, thì đủ thứ sung sướng” là “sai lạc cả mục đích giáo dục”.

Trong bối cảnh hiện nay, khi các cuộc tranh cãi về triết lý giáo dục, những sai sót trong sách giáo khoa, chính sách cùng những vấn đề nhức nhói của ngành giáo dục với vô vàn ý kiến trái chiều trên báo chí, trên phương tiện truyền thông xã hội, chúng ta mới thấy những quan niệm về giáo dục của nhà văn hóa Hoàng Đạo Thúy có ý nghĩa như thế nào. Theo ông, giáo là phải hướng về con người, và làm cho xã hội hiện tại tốt đẹp hơn, từng bước xây dựng nên xã hội tương lai. Nói khác đi, giáo dục là tạo ra con người có khả năng kiến tạo xã hội tốt đẹp hơn.

Trên cơ sở đó, ông đã nhìn nhận rất rõ về vai trò và sự cần thiết của mối quan hệ hai chiều giữa gia đình và nhà trường, giữa cha mẹ và giáo viên trong việc giáo dục học sinh. Ông đã dành một dung lượng đáng kể trong sách để phân tích nội dung này.

unnamed-1-.jpg

‘Nghề thầy’ là cuốn sách nhỏ của nhà văn hóa Hoàng Đạo Thúy. Dưới góc nhìn của ông, người thầy không chỉ đơn thuần là người dạy học mà là nhà khai sáng, nhà hoạt động xã hội. Nghề thầy được NXB Hội Nhà văn và Nhã Nam tái bản tháng 11.2020

Theo ông, giáo dục phải bắt đầu từ gia đình, ngay từ khi đứa trẻ còn là bào thai bằng việc thực hiện phép thai giáo. Ông khuyên các bà mẹ khi mang thai nên hướng thiện, biết cân nhắc lời ăn tiếng nói để con có được nhân cách tốt. Khi trẻ đến tuổi đi học thì sự liên lạc mật thiết, mối quan hệ tôn trọng lẫn nhau và cùng hợp tác vì sự tiến bộ của trẻ giữa gia đình và nhà trường, giữa cha mẹ và giáo viên trở nên rất quan trọng. Ngày nay, trong bối cảnh sự va chạm thậm chí là “đối đầu” giữa phụ huynh với giáo viên, nhà trường đang trở thành một vấn đề lớn của giáo dục trường học ở nước ta, những lời trên hiển nhiên bao hàm nhiều ý nghĩa cho cả hai bên.

Nhà văn hoá Hoàng Đạo Thúy cũng nhấn mạnh mục tiêu giáo dục toàn diện thì nhà giáo phải để tâm đến “Đức, Chí, Thể, Trí, Công”. Đặc biệt, trong khi tiến hành giáo dục toàn diện ông đặc biệt chú trọng tiêu chí “Chí”. Người ta đã quá coi trọng việc trẻ có thông minh hay không thông minh, có học giỏi hay không học giỏi mà quên mất phải rèn luyện cho trẻ có “chí”. Rất nhiều gia đình, nhà trường đã thất bại trong việc nuôi dạy trẻ thành người tử tế, rất nhiều cá nhân dù sinh ra khỏe mạnh, có tài năng nhưng trong suốt cuộc đời mình đã “sống mòn” thậm chí là gây hại cho quốc gia-xã hội, gia đình chỉ vì không có “Chí”. Ngày nay, trong xã hội hiện đại, các nhà giáo dục ít nói rèn “chí” cho thanh niên mà diễn đạt nó bằng các từ như “rèn luyện nghị lực”, “giáo dục năng lực vượt khó”, “giáo dục năng lực kiểm soát bản thân”…

Cuốn sách Nghề thầy cũng đưa ra nhiều phương pháp, kinh nghiệm giáo dục giàu tính thực tiễn. Giáo dục với người thầy cũng là công việc cụ thể, chi tiết, hàng ngày hàng giờ với những việc tưởng chừng như rất nhỏ nhặt như tắm cho trẻ, dọn vệ sinh trường lớp, giao thiệp với phụ huynh, quan chức ở địa phương, chấm bài, sửa bài, hướng dẫn học sinh làm thủ công… nhưng đó là những việc vô cùng quan trọng.

Sách của nhà văn hóa Hoàng Đạo Thúy cũng dành nhiều chương phân tích về sứ mệnh của người thầy và đưa ra những chỉ dẫn cụ thể những việc cần làm để hoàn thành sứ mệnh ấy. Ông viết: “Chúng ta mà muốn, thì chúng ta có thể đổi hẳn tương lai nòi giống. Chỉ mười năm, phải, mỗi người chỉ tận tụy mười năm, là một thế hệ thanh niên sẽ đổi khác. Huống hồ đời giáo dục của chúng ta ba mươi năm, hay hơn nữa. Đó không phải là mơ mộng. Sự thực ai cũng làm được, mà ai cũng phải làm mới được”.

Để hoàn thành sứ mệnh cao đẹp đó, theo nhà văn hóa Hoàng Đạo Thúy, người thầy phải có niềm tin, niềm tin đó sẽ được hình thành khi “người thầy đủ lòng yêu trẻ..."

Một em bé mới vào trường, khác nào một tờ giấy trắng, trên đó tổ tiên và nhất là cha mẹ đã viết vào một phần thượng tầng, khoảng nhì thì anh em bạn bè vẽ vào. Còn một phần nữa, ai viết vào đấy? Phần ông thầy đấy chăng? Ông viết vào là phải, nhưng hãy khoan, ông giúp cho trò tự viết vào là hơn, nét sẽ rành rọt, toàn cảnh sẽ tươi tỉnh hơn, mà tờ giấy rồi dùng được. Ông mà viết lấy thì trò đành phải chịu, nhưng rồi nó sẽ chỉ chực quên đi, rồi ra giả dối suốt đời.

Nên làm thế này:

Tìm xem đứa bé có những mầm gì, mầm xấu và mầm tốt. Mầm xấu thì làm bạc tước nó đi đã đành, nhưng cách ấy chưa tốt bằng bồi bổ mầm tốt, giúp cho trẻ nó bồi bổ lấy. Vì vẫn thế, giúp cho làm lấy hơn là làm hộ.

Ví dụ một cậu bé không may có thói hay nói dối. Nếu thầy bắt được nó nói dối, mà trước mặt mọi người nói sõng ra, thế là cậu bé thành danh nói dối. Cậu bé khốn nạn, chỉ chót dại có một lần, nay thành ra anh nói dối chính hiệu. Một hôm cố nói thật, tưởng người ta sẽ khen, chả hóa lại gặp ngay một nhát búa tai hại: “Bộ cái thằng ấy mà lại nói thật, tin làm sao được nó”. Thế thì còn gan nào mà nói thật nữa.

Nhưng, nếu thầy thấy người nói dối, thầy để tâm rình mò, không rình để bắt được nó nói dối, vì buộc lắm thì nó cũng sổ được ra, nhưng rình mãi, rình cho được một hôm nó nói thật để tóm ngay lấy, rồi bảo rằng: “Người ta cứ bảo con nói dối, con chả nói thật là gì?”. Thế có phải là nó hả hê, nó thích rằng đã có người biết cho nó. Rồi từ đấy nó sẽ nói thật mãi. Rồi thầy bồi bổ cái mầm thật thà non nớt ấy, có phải là cái mầm gian man bạc tước mãi đi không.

Tất cả các thói xấu đều có thể chữa như thế.

 Trích: Nghề thầy - Hoàng Đạo Thúy


Gửi bình luận
(0) Bình luận
1

‘Không còn bệnh tim’ – 3 bước đơn giản giúp bạn cải thiện sức khỏe tim mạch

Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), bệnh tim mạch là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu trên phạm vi toàn cầu. Tuy nhiên, không phải ai cũng biết oxit nitric (NO), chất độc trong công nghiệp lại có thể trở thành “phân tử kỳ diệu” cứu sống hàng triệu người.
2

"Không còn bệnh tim" với tác dụng đáng kinh ngạc khi chữa bệnh bằng oxit nitric

“Không còn bệnh tim” (No More Heart Disease) là quyển sách công phu của Dr. Louis J. Ignarro, về việc ngăn ngừa và chữa trị bệnh tim mạch bằng oxit nitric (NO).
3

Tài chính cho mọi người - Góc nhìn mới về tiền bạc

Cuốn sách “Tài chỉnh cho mọi người" (Finance for the people), tác giả Paco de Leon sẽ mang đến cho bạn nhiều kiến thức bổ ích và nhiều kinh nghiệm thú vị...
4

Chiến thắng Con Quỷ bên trong - Bắt đầu từ việc bạn dám nói 'không' với ham muốn nhỏ nhất

Nếu bạn đã từng đọc "Chiến thắng Con Quỷ bên trong" (Outwitting the Devil: The Secret to Freedom and Success) của Napoleon Hill, bạn sẽ nhận ra rằng ham muốn là một trong những cái bẫy thầm lặng của "Con Quỷ".
5

Đường vào thiền - Osho: Đừng tự làm khổ mình vì những lỗi lầm đã qua

Có những đêm nằm trằn trọc vì một lỗi lầm đã qua, một lời nói khiến ai đó tổn thương, hay một lựa chọn sai lầm đổi cả cuộc đời. Quá khứ vẫn còn đó không thể xoá đi, nhưng bạn hoàn toàn có thể bước ra khỏi nó.

Tâm huyết trao đời - Thầy giáo Nguyễn Ngọc Ký viết lên bảng bằng cách nào?

Thầy Nguyễn Ngọc Ký bị liệt hai tay nên khi mới đứng lớp, ông luôn trăn trở làm sao để viết được lên bảng. Nếu không tìm ra cách viết bảng, ông cảm thấy có lỗi với học sinh.

Những cuốn sách hay nhất dành tặng thầy cô giáo

Sách là một món quà vô cùng ý nghĩa để dành tặng các thầy cô nhân ngày 20/11 – Ngày nhà giáo Việt Nam. Hãy cùng xem những gợi ý mà First News mang tới cho bạn về những cuốn sách dành tặng “người lái đò thầm lặng” này nhé:

Tâm huyết trao đời - Tiết lên lớp đầu tiên của thầy Nguyễn Ngọc Ký

Buổi đứng lớp đầu tiên, thầy giáo Nguyễn Ngọc Ký bị "cháy giáo án", nhưng nó giúp ông xác lập niềm tin rằng mình hoàn toàn có thể dạy tốt nếu khắc chế được nhược điểm.

Nhân số học- Những con số thay đổi phận người

Nhắc đến những con số, người ta nghĩ ngay đến triết gia, nhà toán học vĩ đại Pythagoras, cha đẻ của “Học thuyết Pythagoras”, “Trường phái Pythagoras”.

'Đi trốn' - tiểu thuyết hiếm hoi về con em cán bộ miền Nam tập kết ra Bắc sau 1954

Bình Ca vừa trình làng tác phẩm "Đi trốn". Đây là cuốn tiểu thuyết hiếm hoi có nhân vật là con em các cán bộ miền Nam tập kết ra Bắc sau Hiệp định Geneve 1954.

Niềm tin thông minh - Bí quyết biến người quản lý thành nhà lãnh đạo tài năng

Kinh doanh phải dựa vào niềm tin. Nhưng đâu là nơi đáng tin cậy để trao niềm tin? Cuốn sách “Niềm tin thông minh” sẽ cho bạn câu trả lời thỏa đáng.

Tâm huyết trao đời - Niềm vui được dạy học của thầy giáo Nguyễn Ngọc Ký

Sau trắc trở, anh sinh viên Nguyễn Ngọc Ký đã chính thức trở thành thầy giáo.

Tâm huyết trao đời - 'Khó lắm, anh dạy học thế nào được'

Dù từng là học sinh giỏi toàn quốc, học Đại học Tổng hợp, Nguyễn Ngọc Ký vẫn bị từ chối khi xin việc. Người ta viện lý do ông không thể cầm phấn viết lên bảng.

Người nóng nảy, vô lễ ở nhà nhưng lễ phép, tử tế với người ngoài không phải là bất hiếu mà là...

Suy ngẫm - Hiểu Đan - 12/06/2025 14:00
Hiện tượng "ngoài nóng trong lạnh" này không phải hiếm gặp, mà phản ánh những vấn đề sâu xa trong quan hệ gia đình hiện đại.

Fanpage Thông tin Chính phủ lên tiếng: Quân nhân không phải ngôi sao giải trí

Suy ngẫm - S.A - 12/06/2025 13:00
Bài đăng hiện đang viral trên mạng xã hội, được nhiều người đồng tình.

Upstream - Quản lý cấp cao bị sa thải, phải bán nhà đi làm shipper: Bài học để cuộc sống sau tuổi 30 không bế tắc?

Điện ảnh - Vân Anh - 12/06/2025 12:00
Bộ phim xoay quanh nhân vật Cao Chí Lũy, quản lý cấp cao trong một công ty lớn, đột nhiên nhận thông báo bị sa thải.

Khổ vì ChatGPT sập: Trễ hạn, nặn từng chữ vì lâu không động não

Kỹ năng - Linh Chi - Minh Nhật - 12/06/2025 11:00
Đang mải miết "chạy deadline", nhiều người trẻ bỗng rơi vào cảnh bối rối khi ChatGPT bất ngờ quay đơ, không phản hồi lệnh.

Thế hệ sống "tầm gửi" vào ChatGPT: AI không ngắt lời, không “seen” tin nhắn của tôi

Phong cách sống - S.A - 12/06/2025 10:00
"Ai sẽ lắng nghe tôi nếu không phải là AI? Không có ai...".

'Khai mở cảm xúc' và 'Khai mở hạnh phúc' - Đừng che giấu cảm xúc bằng hai chữ “Ổn mà”

Từ sách - Phim - Quìn - 12/06/2025 09:00
“Ổn mà” – hai chữ ngắn ngủi nhưng lại là câu trả lời phổ biến nhất trong những khoảnh khắc ta cảm thấy tệ nhất.

Quên hôm qua, sống cho ngày mai: Học cách tha thứ, món quà bạn có thể tặng cho chính mình

Từ sách - Phim - Lam Anh - 12/06/2025 08:00
Tha thứ – nghe thì nhẹ tênh, nhưng mấy ai làm được dễ dàng? Bởi khi lòng mình còn đau, còn tổn thương, thì làm sao có thể dễ dàng bỏ qua cho ai đó đã từng làm mình rơi nước mắt?

Câu chuyện về 2 chiếc lò sưởi tên "Kẻ mộng mơ" và "Thợ xây" trong thư viện của Jeff Bezos

Suy ngẫm - Chi Chi - 11/06/2025 13:00
Chia sẻ của vị tỷ phú giàu thứ 2 thế giới chứa đựng bài học không bao giờ cũ.

Càng xem “Sex Education”, tôi càng thấy rõ lời cảnh báo, đừng cô gái nào tặc lưỡi cho qua!

Điện ảnh - Tuệ Tâm - 11/06/2025 12:00
Viv cực thông minh, học siêu giỏi, nhưng lại không biết chính mình đang là nạn nhân.

Đã đến thời trợ lý AI làm chủ cuộc chơi trên sàn thương mại điện tử?

Kỹ năng - Anh Tú - 11/06/2025 11:00
Các gã khổng lồ công nghệ như Google, Amazon và OpenAI đang tăng tốc mở rộng vào lĩnh vực thương mại điện tử bằng cách tích hợp các trợ lý kỹ thuật số ứng dụng AI sáng tạo.

Người phụ nữ tay trắng bị phụ bạc, 20 năm sau, thành công nhờ một quý nhân đặc biệt

Truyền cảm hứng - Thùy Linh - 11/06/2025 10:00
Sau khi trải qua nhiều biến cố cuộc đời, người phụ nữ Trung Quốc đã tìm ra hướng đi riêng để phát triển.

Đại địa chấn kinh tế

Tủ sách - FN - 11/06/2025 09:00
Cuốn sách “Đại địa chấn kinh tế” (The great crashes: Lessons from global meltdowns and how to prevent them) của nhà kinh tế học nổi tiếng Linda Yueh dự báo và hướng dẫn cách vượt qua khủng hoảng kinh tế trong tương lai.

Không còn bệnh tim kỳ 3: Sớm nhận được lợi ích nếu bạn bắt đầu ngay Say Yes to NO

Từ sách - Phim - Quang Thanh - 11/06/2025 08:00
“Tôi nhận thấy có một thực tế rất thú vị, đó là nhiều người tuy có góc nhìn hợp lý trong hầu hết các lĩnh vực của cuộc sống nhưng lại hoàn toàn phi logic trong vấn đề ăn uống.”

Xem "Sex Education", tôi chột dạ nhận ra hành động bất thường của con gái trong nhà tắm

Điện ảnh - Hạnh Mỹ - 10/06/2025 13:00
Tôi cứ cho rằng, mình đang làm mọi điều tốt nhất vì con. Nhưng tôi lại chưa bao giờ hiểu được con.

Cảnh giác tiền mất tật mang khi chạy theo “cơn sốt” AI tạo video Veo 3

Kỹ năng - T.Thủy - 10/06/2025 12:00
Veo 3 đang tạo nên một “cơn sốt” trên toàn cầu nói chung và tại Việt Nam nói riêng. Nhiều kẻ lừa đảo đã nhanh chóng lợi dụng trào lưu này để "móc túi" người dùng.
HẠT GIỐNG TÂM HỒN
2019 Bản quyền thuộc về hatgiongtamhon.com.vn. Phát triển bởi ONECMS
Thứ 6, 13/06/2025