TS Nguyễn Hữu Liêm-Triết gia nhà quê và 'Cám dỗ Việt Nam'

03/07/2019 16:08
TS Nguyễn Hữu Liêm-Triết gia nhà quê và 'Cám dỗ Việt Nam'

Nhà xuất bản Hội Nhà Văn vừa cho ra mắt tác phẩm “Cám dỗ Việt Nam” của giáo sư triết học, TS Nguyễn Hữu Liêm, hiện đang giảng dạy Đại học tại Mỹ.

Trong thời gian gần đây ông đã cho xuất bản nhiều sách viết về địa hạt nghiên cứu được nhiều bạn đọc yêu chuộng trí thức quan tâm. Đơn cử như cuốn “Thời tính, Hữu thể và Ý chí: Một luận đề siêu hình học” do NXB Đà Nẵng phát hành 2018. Trước buổi gặp gỡ bạn đọc, giới thiệu ra mắt sách tại TP.HCM, ông đã dành cho báo Một Thế Giới một cuộc trao đổi.

- Được biết trong tuần tới Giáo sư sẽ có mặt ở TP.HCM để ra mắt tác phẩm mới. Ông có thể cho biết cảm tưởng của mình và những cuốn sách đã viết?

TS Nguyễn Hữu Liêm: Mỗi lần trở lại Việt Nam thì lòng vui như kẻ đi thật xa về lại làng xưa - dù tôi về nước thường xuyên. Kỳ nầy, tôi sẽ giới thiệu với độc giả trong nước tuyển tập bút ký của tôi “Cám dỗ Việt Nam” do NXB Hội NhàVăn và Domino phát hành. Đây là những bài viết ngắn về những chuyến đi khắp nơi trên quê hương, bao gồm những suy tư, mang dạng triết học, về đất nước, con người, quê nhà, bà con, bạn hữu. Đây là tuyển tập thứ nhất, sau đó sẽ là tuyển tập thứ hai mang tên, “Quốc gia như ảo thức đọa đày” về các vấn đề xã hội và lịch sử Việt.

Về sách chuyên môn ngành triết học thì ở Việt Nam tôi đã có cuốn “Thời tính, Hữu thể và Ý chí: Một luận đề siêu hình học” (2018) do NXB Đà Nẵng phát hành. Nội dung đưa ra một luận đề mới và khác, rất là nguyên thủy về bản thể luận trên nền tảng chữ Thời và Ý chí. Cách đây ba năm, tôi cũng đã cho ra đời cuốn “Sử tính và Ý thức: Một triết học cho lịch sử Việt Nam”. Hiện nay, tôi cũng đang xin giấy phép xuất bản cuốn mới “Phác thảo một triết học cho lịch sử thế giới.” Đây là cuốn khá dày, trên 600 trang, mà tôi ưng ý nhất. Hy vọng nó sẽ được ra mắt độc giả một ngày gần đây.

- Văn hóa đọc của độc giả trẻ trong nước gần đây như mở rộng và đa chiều. Sách bao quát nhiều lĩnh vực cũng được in nhiều hơn. Tuy nhiên, sách chuyên biệt cho Triết học hay lĩnh vực “đào xới tư duy” này rất ít ỏi. Tác phẩm của các tác giả Việt viết càng ít. Ông có thể cho biết thêm nguyên do vì sao ông “cần mẫn” độc hành trên con đường rất chông gai này?

- TS Nguyễn Hữu Liêm: Tôi say mê triết học từ thời trung học, khi còn là cậu học trò nghèo khó ở Quảng Trị. Qua Mỹ, tôi học nhiều ngành, nhưng cuối cùng cũng trở lại trường học triết và sau đó đi dạy triết học ở đại học Mỹ. Hình như tôi chỉ có một niềm vui duy nhất: đọc, viết và giảng dạy, thuyết trình triết học.

Tôi dạy triết toàn thời gian cho sinh viên Mỹ, nói tiếng Anh bằng giọng Quảng Trị nặng như đá, cho nên sinh viên tưởng là cao siêu - vì chúng chẳng hiểu mô tê chi cả. Rứa mà lớp học của thầy Liêm lúc mô cũng đông sinh viên - vì tôi liên tục kể chuyện vui đùa kiểu nhà quê làm cho bọn trẻ cười văng bàn, văng ghế. Tôi hành nghề luật sư thì đồng nghiệp gọi tôi là “country lawyer” (luật sư nhà quê), dạy triết thì các giáo sư trong trường kêu là “country philosopher” (triết gia nhà quê)!

Bìa sách “Cám dỗ Việt Nam” của nhà xuất bản Hội Nhà Văn 7.2019

- Theo ông, người Việt có một nền tảng về Triết học không? Hình như trong văn hóa người Việt không thích khoa học, triết lý, sâu xa?

- TS Nguyễn Hữu Liêm: Hình như nấc thang phát triển trí tuệ của người Việt còn đang ở nấc thang thi ca, văn chương, và phiên dịch sách ngoại ngữ - chứ chưa đến tầm mức tư duy khái niệm.

Một trong những lý do là sự cắt đoạn sử tính khi chúng ta bỏ ngang chữ Hán Nôm để theo chữ Quốc ngữ. Sự chưa trưởng thành của ngôn ngữ Việt đã là nguyên nhân chính cản trở năng lực trí tuệ Việt.

Tôi đã phân tích vấn đề nầy kỹ trong cuốn “Sử Tính và Ý Thức”. Ngoại trừ một số rất ít, trí thức Việt còn tư duy và sáng tác theo dạng mô tả, tâm sự, hay viết truyện ngắn dạng kể chuyện, mỉa mai bóng gió, hay thơ phú theo kiểu chơi chữ, thiếu tư tưởng chiều sâu.

Vấn đề tổng thể chung mà tôi đã nói trong cuốn “Sử Tính” rằng dân tộc ta, về trọng tâm tiến hóa, vẫn còn ở tuổi thiếu niên. Thành ra, hầu hết trí thức, văn nghệ sĩ, khoa học gia, chuyên gia, tu sĩ, lãnh đạo, dù học vị cao bao nhiêu, họ vẫn là những chàng niên thiếu ở khoảng tuổi 15-16. Đây là cơ bản của tất cả mọi vấn đề cho lịch sử và xã hội Việt Nam xưa nay. Tức là nói chung, dân tộc ta vẫn chưa đến tuổi trưởng thành.

- Như ông tự nhận mình “triết gia nhà quê” một cách vui vẻ nhưng tôi thấy chính vì nhà quê mà câu chuyện về đề tài ngỡ “cao siêu” bỗng hóa ra hồn nhiên, dễ hiểu và cũng không kém phần sâu sắc. Ông có thể cho biết thêm suy nghĩ của ông về nhà triết học Trần Đức Thảo, một hiện tượng triết học Việt Nam. Với ông, vai trò của Trần Đức Thảo "thời tính" thế nào của triết lý Việt Nam và thế giới?

- TS Nguyễn Hữu Liêm: Về Trần Đức Thảo thì tôi đã có viết và dịch sang Việt ngữ một ít các bài viết của ông từ văn bản Anh ngữ. Ông xứng đáng là một triết gia tầm cỡ thế giới. Chúng ta hãnh diện về ông - một phần vì tự ái dân tộc. Tuy nhiên, ông chỉ kết hợp Hiện tượng luận của Husserl với Marxism vốn mang tính phê phán hơn là sáng tạo.

Cuốn“Phenomenology and Dialectical Materialism” của ông là một tác phẩm lớn - nhưng chỉ xuất sắc nửa đầu cuốn, nửa sau thì hỏng và bình thường lắm.

Nguyễn Hữu Hồng Minh thực hiện

Nguyễn Hữu Liêm, tiến sĩ Luật khoa, tiến sĩ Triết học (Hoa Kỳ), nguyên chủ nhiệm tập san Triết xuất bản ở Hoa Kỳ vào thập niên 1990-2000, là tác giả của Dân chủ Pháp trị (1991), Tự do và Đạo lý (1994), Sử tính và Ý thức (2018), Thời tính, Hữu thể và Ý chí – một luận đề siêu hình học (Nxb. Đà Nẵng – Domino Books 2018).


Gửi bình luận
(0) Bình luận
1

‘Nơi vết thương ánh sáng rọi vào’ - Cuốn sách tiên phong về Sang chấn Phức tạp

Sẽ ra sao nếu một ngày ta nhận ra mình đã bị bạo hành dưới danh nghĩa yêu thương? Liệu câu chuyện tổn thương của ta chỉ là nỗi đau mang tính cá nhân hay là bi kịch chung của một cộng đồng?
2

‘Đại địa chấn kinh tế’ – Bài học cho Việt Nam từ những cuộc khủng hoảng kinh tế toàn cầu

Với vỏn vẹn 336 trang, nhà kinh tế học Linda Yueh không chỉ “vẽ” nên một bức tranh kỳ vĩ đến tàn khốc của nền kinh tế thế giới trong gần một thế kỷ mà còn mang đến những bài học lớn giúp chúng ta ứng phó trong một nền kinh tế không ngừng biến động.
3

Đơn giản mà nói - Cái bẫy của sự phức tạp trong marketing hiện đại

Trong cuốn sách "Đơn giản mà nói" (Simply Put), tác giả Ben Guttmann đưa ra một quan điểm tưởng chừng đơn giản nhưng vô cùng quan trọng: giữa thế giới quá tải thông tin, thương hiệu nào càng rõ ràng, dễ hiểu, thương hiệu đó có cơ hội tồn tại.
4

Con đường chuyển hóa - Khổ đau không đến từ người thân, mà từ cách ta thương yêu họ

Chỉ vì một câu nói không vừa ý, một ánh nhìn vô tâm, hay một lần không được lắng nghe – mà ta tổn thương. Mà đau nhất không phải vì người ngoài, mà là vì người mình thương nhất lại vô tình làm mình buồn nhất.
5

Tài chính cho mọi người - Bạn đang làm chủ tiền bạc, hay tiền bạc đang dẫn dắt bạn?

Nhiều người tin rằng thẻ tín dụng là biểu tượng của tự do tài chính. Nhưng thực tế, nó không làm bạn giàu lên. Nó chỉ khiến bạn cảm thấy như mình đang giàu hơn hiện tại.

Những cuốn sách kinh điển mà doanh nhân, chủ doanh nghiệp nên nằm lòng

9 đầu sách này là gợi ý của cựu quản lý cấp cao của KPMG - Gene Marks. Với 25 năm kinh nghiệp điều hành doanh nghiệp và đọc rất nhiều cuốn sách kinh doanh tuyệt vời, ông cho rằng, độc giả rất nên đọc chúng.

Chicken Soup - Điều không thể chỉ cần thêm một ít thời gian

Tôi giật bắn mình tỉnh giấc bởi tiếng kim loại bị nghiền nát và tiếng những mảnh kính vỡ. Mọi thứ lại đột ngột chìm vào im lặng, cũng nhanh như lúc nó xảy ra. Khi mở mắt ra, tôi thấy mọi thứ xung quanh đều tối sầm lại...

Tiki và Fahasa.com ký kết hợp tác chiến lược

Nhà bán lẻ thương mại điện tử Tiki.vn và Fahasa.com đã ký kết hợp tác chiến lược chiều ngày 01.07.2019.

Mọi đứa trẻ đều sáng tạo cho đến khi chúng trở thành những con rô-bốt

Hãy sống như một đứa trẻ và bạn sẽ trở nên sáng tạo. Mọi đứa trẻ đều sáng tạo. Để sáng tạo, ta cần có sự tự do – tự do thoát khỏi tâm trí, kiến thức và những định kiến.

Trở thành người hạnh phúc với "tứ trụ" triết lý của dân Bắc Âu: Lagom, Hygge, Lykke, Sisu

Từ bao đời nay, tiền tài vẫn luôn được coi là công cụ mưu cầu hạnh phúc của con người. Nhưng đối với cư dân vùng Bắc Âu xa xôi, lạnh lẽo kia, họ lại tìm thấy hạnh phúc trong những triết lý giản dị mà vô cùng sâu sắc.

Từ khởi đầu hèn mọn, chàng trai với ước mơ điên rồ đã hoán cải thành công số phận

Như nhiều người châu Phi khác, tôi tin rằng số phận không tạo ra tôi, mà chính tôi mới là người tạo ra số phận của mình - Legson Kayira.

Chicken Soup Sống với ước mơ - Miếng đề can dán càng xe của Tommy

Một cậu nhóc ở nhà thờ tại bãi biển Huntington đến gặp tôi sau khi nghe tôi nói chuyện về Ngân Hàng Cho Trẻ Em. Cậu bé bắt tay tôi và nói: “Cháu là Tommy Tighe, cháu sáu tuổi và cháu muốn vay tiền của Ngân Hàng Cho Trẻ Em ạ”.

5 cuốn sách xây dựng hạnh phúc gia đình

Gia đình là nơi "đi xa muốn về, khổ đau càng muốn về", là chốn nương tựa của mỗi người trong đời. Nhưng không có mái nhà bình yên nào mà không cần tới công sức vun đắp, xây dựng của các thành viên.

Người đàn ông bại não trở thành thạc sĩ Đại học Harvard

Truyền cảm hứng - Hoàng Hà - 21/07/2025 10:00
Ding mắc bệnh bại não, không được cha yêu thương và bị bạn học bắt nạt tuy nhiên tình yêu của mẹ giúp anh trở thành thạc sĩ luật của Đại học Havard.

Phóng sự về trẻ em gây chấn động thế giới: Cha mẹ kiểu này là kẻ hại con lớn nhất!

Suy ngẫm - Hiểu Đan - 21/07/2025 09:00
Cuộc đời con chỉ có một lần, hãy cho con dũng khí để yêu đời.

Đại địa chấn kinh tế kỳ 1: Đại dịch Covid-19 cuộc khủng hoảng nghiêm trọng toàn cầu

Từ sách - Phim - Quang Thanh - 21/07/2025 08:00
Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), chỉ tính riêng trong năm đầu tiên xảy ra đại dịch, cả thế giới có 1,8 triệu người thiệt mạng và khoảng 80 triệu người bị nhiễm bệnh. Đại dịch này đã ảnh hưởng đến mọi lục địa trên Trái đất, kể cả châu Nam Cực.

Mỹ nhân luyện kiếm từ 6 tuổi, được mệnh danh 'nữ thần võ thuật' Trung Quốc

Phong cách sống - Sơn Tùng - VTC - 20/07/2025 13:00
Với khả năng sử dụng 26 loại binh khí khác nhau, cô gái Trương Hàm Lượng được cư dân mạng Trung Quốc gọi với biệt danh "nữ thần kungfu”.

Phối vest đúng cách - Vũ khí bí mật giúp đàn ông ghi điểm mọi lúc mọi nơi

Kỹ năng - Ứng Hà Chi - 20/07/2025 12:00
Phối vest sao cho vừa chỉn chu vừa không bị cứng nhắc lại là một nghệ thuật.

3 truyền nhân của Ngũ Tuyệt tông sư: Mai Siêu Phong, Khưu Xứ Cơ và Âu Dương Khắc so tài, ai mạnh hơn?

Thư giãn - Nguyệt Phạm - 20/07/2025 11:00
Ba cao thủ Mai Siêu Phong, Khưu Xứ Cơ và Âu Dương Khắc cùng giao chiến thì ai sẽ là người chiến thắng cuối cùng?

3 kiểu người mẹ dễ khiến con dễ "trở mặt thành thù" nhất

Suy ngẫm - Thiên An - CFB - 20/07/2025 10:00
Hy vọng bạn không phải kiểu nào trong số đó.

Xem Sex Education, tôi bật khóc vì 1 phút im lặng mà con gồng mình làm "người tốt" suốt 6 năm

Điện ảnh - Thanh Hương - 20/07/2025 09:00
Chính sự im lặng của tôi đã khiến con bắt đầu thay đổi.

'Đại địa chấn kinh tế' - 10 cuộc khủng hoảng tài chính tàn khốc

Từ sách - Phim - Hồ Lam - TTO - 20/07/2025 08:00
'Đại địa chấn kinh tế' dẫn ta đi qua 10 cuộc khủng hoảng tài chính tàn khốc của thế giới, từ cuộc Đại sụp đổ 1929, khủng hoảng tiền tệ ở Mỹ Latinh, châu Âu cho đến khủng hoảng tài chính toàn cầu năm 2008 hay những chấn động của đại dịch COVID-19.

Tôi từng nghĩ mình tiêu dùng khôn ngoan cho đến khi chứng kiến 10 thói quen "ngược đời" của giới trẻ

Kỹ năng - Phương Trần - 19/07/2025 13:00
Không chạy theo giảm giá, không nâng cấp đồ điện tử, không sắm mới chỉ vì… hết hứng – thế hệ trẻ hiện nay đang âm thầm sống khác, tiêu khác. Họ tiết kiệm được hàng chục triệu mỗi năm nhờ những lựa chọn "ngược dòng" so với tư duy của người đi trước.

Xem "Sex Education", tôi quyết định xóa tình bạn 5 năm ra khỏi cuộc đời

Điện ảnh - Ứng Hà Chi - 19/07/2025 12:00
Một câu nói đã khiến tôi dừng lại và suy nghĩ về cách tôi nhìn nhận tình bạn, cũng như tầm quan trọng của việc yêu thương và tôn trọng bản thân.

Chẳng phải tự sáng tạo, hóa ra Chu Bá Thông học lỏm tuyệt kỹ Song thủ hỗ bác từ thời Thiên Long Bát Bộ

Thư giãn - Nguyệt Phạm - 19/07/2025 11:00
Tuyệt kỹ Song thủ hỗ bác nổi tiếng của Chu Bá Thông đã từng được một cao thủ thời Thiên Long Bát Bộ sử dụng.

Cảnh báo từ Đại học Oxford: Nhiều cha mẹ vẫn thờ ơ khi trẻ em đang đối diện với "kỷ nguyên não mục"

Suy ngẫm - Hiểu Đan - 19/07/2025 10:00
Chúng ta chưa bao giờ cần nghiêm túc nhìn nhận vấn đề này đến thế.

Nơi vết thương ánh sáng rọi vào - EMDR: Liệu pháp giúp viết lại ký ức và chữa lành tổn thương

Từ sách - Phim - TĐ - 19/07/2025 09:00
Trong cuốn The Body Keeps the Score, tác giả Bessel van der Kolk viết về một dạng trị liệu có tên là EMDR hay giải mẫn cảm và tái xử lý thông tin thông qua chuyển động mắt.

Ánh sáng trong ta - Lời khuyên của Michelle Obama dành cho bạn trẻ đang lạc lối

Từ sách - Phim - Quìn - 19/07/2025 08:00
Nếu bạn đang cảm thấy mông lung về bản thân, về tương lai, hãy khoan trách mình. Bạn vẫn đang ở điểm bắt đầu của một hành trình dài - hành trình khám phá chính con người thật của mình. Và trên hành trình đó, không phải lúc nào cũng dễ chịu.
HẠT GIỐNG TÂM HỒN
2019 Bản quyền thuộc về hatgiongtamhon.com.vn. Phát triển bởi ONECMS
Thứ 2, 21/07/2025