Đời sống xã hội miền Nam xưa trong tiểu thuyết Hồ Biểu Chánh

Tiểu Vũ16/12/2024 12:00
Đời sống xã hội miền Nam xưa trong tiểu thuyết Hồ Biểu Chánh

Bằng văn phong bình dị, nhà văn Hồ Biểu Chánh đã diễn họa không khí đời sống xã hội miền Nam thời xưa, tạo sức sống mãnh liệt cho các tác phẩm và lay động nhiều thế hệ độc giả.

Tiểu thuyết của Hồ Biểu Chánh như một bộ lịch sử phong tục về một miền Nam thế kỷ trước

Có thể nói, nhà văn Hồ Biểu Chánh là thế hệ đầu mở đường cho dòng tiểu thuyết Việt Nam hiện đại. Ông sử dụng từ ngữ bình dân một cách tự nhiên, phản ảnh trung thực tâm tình và tâm lý của người dân bình dị trong xã hội Nam Kỳ thế kỷ 20. Nhờ đó, tác phẩm của ông gần gũi và tạo cảm tình, gây xúc động cho người đọc.

220px-old_portrait_of_writer_ho_bieu_chanh(1).png
Chân dung nhà văn Hồ Biểu Chánh - Ảnh: Tư liệu

Hồ Biểu Chánh sinh năm 1885 tại Gò Công. Về sự nghiệp văn chương, ông viết văn từ năm 1910. Từ tiểu thuyết đầu tay Ai làm được (1912), trong 19 năm, ông túc tắc cho ra đời 18 tiểu thuyết và nhiều kịch bản. Say mê viết, ông hoàn thành hơn 70 tiểu thuyết, đoản thiên. Quyển tiểu thuyết cuối cùng, Hy sinh vẫn chưa viết xong. Ông mất năm 1958 tại Phú Nhuận, Sài Gòn.

Gia tài văn chương của Hồ Biểu Chánh khá đồ sộ. Ngoài việc ông viết trên 70 tiểu thuyết và đoản thiên, ông còn viết nhiều thể loại khác như tuồng hát, hồi ký, biên khảo, thơ, dịch thuật, phê bình, tùy bút... Tính ra cũng hơn 130 tác phẩm, ít nhà văn Việt Nam nào đạt được con số mơ ước này. Ngày nay, các tác phẩm của ông vẫn hiện hữu trên trang sách, sân khấu, phim ảnh... được công chúng yêu quý đón nhận.

Các tác phẩm của Hồ Biểu Chánh do Nhà xuất bản Tổng hợp Thành phố Hồ Chí Minh xuất bản trong thời gian qua, có thể kể đến: Con nhà nghèo; Con nhà giàu; Nợ đời; Ăn theo thuở, ở theo thời; Cay đắng mùi đời; Bỏ chồng; Bỏ vợ; Chị Đào, Chị Lý; Chúa tàu Kim Quy; Chút phận linh đinh; Cười gượng; Đại nghĩa diệt thân; Dây oan; Đoạn tình; Hai Khối tình; Nhân tình ấm lạnh; Kẻ làm người chịu; Khóc thầm – Cha con nghĩa nặng; Mẹ ghẻ, con ghẻ; Ngọn cỏ gió đùa; Tại tôi; Tỉnh mộng; Tơ hồng vương vấn; Thiệt giả, giả thiệt – Đóa hoa rừng – Một đời tài sắc; Vì nghĩa vì tình; Ý và tình…

20241109_172850.jpg
Bộ tác phẩm của nhà văn Hồ Biểu Chánh do NXB Tổng hợp TP.HCM ấn hành 2024

Tiểu thuyết của Hồ Biểu Chánh bao quát những mảng hiện thực, những nét văn hóa đặc trưng của Nam Bộ vào những thập niên đầu thế kỷ 20. Đó là sự tha hóa của con người trong sự lớn lên vùn vụt của của đầu óc trọng thương, là số phận đáng thương của những thường dân rơi vào cảnh cùng quẫn, là những câu chuyện thế sự giàu chất nhân văn của những con người trên vùng đất mới. Tác phẩm của ông luôn bao phủ ý hướng về phong tục và luân lý đạo đức, hướng về hướng thiện trong con người. Bức tranh hiện thực xã hội và "thương" cho thân phận con người còn chịu nhiều trái khoáy, bất công.

Muốn hiểu con người và văn hóa Nam Bộ thì không thể bỏ qua tác phẩm của Hồ Biểu Chánh.

Tiểu thuyết của ông vừa tiếp thu Tây hóa kỹ thuật vừa bảo tồn sắc thái địa phương cũng như tinh thần dân tộc. Từ ngữ và lối tả chân thực tự nhiên, chất chứa nhiều tâm tư tình cảm. Những tác phẩm của ông như nói lên tiếng lòng của người dân trước biến thiên của thời cuộc. Có thể xem những tiểu thuyết của Hồ Biểu Chánh là một bộ lịch sử phong tục về một miền Nam thế kỷ trước. Từng tác phẩm thành công trong việc phản ánh thời đại ông đang sống, lưu giữ bộ nhớ của lịch sử, những con người và nhân vật Nam kỳ từ thời kỳ mở cõi, thế kỷ 20 đầy biến động.

Chúng ta có thể nhìn nhận, chất liệu văn hóa trong các tác phẩm văn học của Hồ Biểu Chánh là nguồn cảm hứng để chuyển thể thành nhiều loại hình như phim, kịch, cải lương... Đạo diễn - NSƯT Hồ Ngọc Xum cũng rất yêu quý tác phẩm của nhà văn Hồ Biểu Chánh từ khi còn nhỏ, ông gắn bó với dòng phim Hồ Biểu Chánh trong suốt 40 năm làm làm nghề và chuyển thể thành công các tiểu thuyết Hồ Biểu Chánh thành phim như: Ngọn cỏ gió đùa; Con nhà nghèo; Nợ đời; Hai khối tình; Lòng dạ đàn bà; Dây oan; Chị Ðào, chị Lý; Cay đắng mùi đời; Tơ hồng vương vấn… Với vị đạo diễn tài hoa, điểm đặc sắc ở tiểu thuyết Hồ Biểu Chánh là chứa đựng hạt ngọc sau lớp vỏ bình dân, cảnh trí văn hóa, cốt truyện cô đọng, bối cảnh sinh động, giàu hình ảnh, tính nhân văn, ngôn ngữ rất đời, phản ánh chân thật bình dị văn hóa đời sống, cách nói chuyện, ứng xử của con người miền Nam xưa.

images1207446_3a__3_-2-(2).jpg
Hội thảo khoa học về giá trị văn học trong tác phẩm Hồ Biểu Chánh - Ảnh: Tư liệu

Nhà văn Hồ Biểu Chánh để lại cho văn học Việt Nam một gia tài đồ sộ. Với lối viết bình dị, ngôn ngữ gần lời nói thường ngày, tiểu thuyết của ông luôn được nhiều thế hệ người dân Nam Bộ đón nhận bằng một tình cảm đặc biệt trân trọng. Tiểu thuyết Hồ Biểu Chánh một thời đã làm mưa làm gió từ thành thị đến thôn quê xa xôi. Độc giả khắp nơi ái mộ đọc không biết chán, vẫn lan tỏa giá trị cho đến tận ngày nay.

Cuối năm 2024, Nhà xuất bản Tổng hợp TP.HCM tiếp tục giới thiệu bạn đọc các tác phẩm in đợt mới với giao diện mới hấp dẫn không kém (có thêm áo bìa sách tựa như ô cửa thơ mộng, phủ hiệu ứng tranh bìa và tựa đề sách). Các tựa vừa in mới là Tiền bạc, Bạc tiền (in lần đầu 1925); Từ hôn (in lần đầu 1937); Cư Kỉnh (in lần đầu 1941). Các tựa vừa tái bản là Con nhà giàu; Con nhà nghèo; Cười gượng; Ăn theo thuở, ở theo thời, Nhân tình ấm lạnh; Ý và tình; Dây oan. Các tựa sắp tái bản tiếp nối là Lòng dạ đàn bà; Chúa tàu Kim Quy… Tính đến nay, số tiểu thuyết của nhà văn Hồ Biểu Chánh do Nhà xuất bản Tổng hợp TP.HCM thực hiện là xấp xỉ 30 tựa và tiếp tục còn mở rộng thêm trong thời gian tới.


Gửi bình luận
(0) Bình luận

Ca sĩ Quỳnh Lan tiết lộ cuộc sống ở trời Tây

Quỳnh Lan - nữ ca sĩ được khán giả mệnh danh là “Nữ hoàng phòng trà” tiết lộ đang tận hưởng một cuộc sống bình lặng, hạnh phúc ở trời Tây.

Cảm tác từ tác phẩm văn học, cải lương: Lối đi cho sân khấu kịch TP.HCM

Sân khấu kịch TP.HCM hiện đang có hai hướng đi: Hướng thu hút khán giả trẻ là kịch hài có chủ đề giới tính thứ ba, kinh dị hài, hoặc câu chuyện đang diễn ra trên mạng xã hội. Hướng còn lại là những vở diễn tâm lý có tầng sâu nội dung và thông điệp.

Nền tảng sách, báo điện tử thiết yếu giúp giảm nghèo thông tin

Việc đưa Nền tảng sách, báo điện tử vào vận hành, khai thác sẽ góp phần đẩy mạnh công tác chuyển đổi số trong lĩnh vực báo chí, xuất bản…

Đoàn đại biểu văn nghệ sĩ TPHCM đến với người dân huyện Trấn Yên, tỉnh Yên Bái

Ngày 30/11, đoàn đại biểu văn nghệ sĩ TP.HCM tham gia hành trình “Điện Biên Phủ - Bản anh hùng ca thế kỷ” đã đến thăm và trao tặng quà cho người dân, thầy cô giáo và học sinh huyện Trấn Yên, Yên Bái, bị ảnh hưởng cơn bão số 3 (Yagi) vừa qua.

Chương trình văn nghệ tri ân “Điện Biên Phủ - Bản hùng ca thế kỷ”

Tối 27/11, tại tỉnh Điện Biên, đoàn đại biểu văn nghệ sĩ TP.HCM đã tham gia chương trình giao lưu văn nghệ sĩ từng tham gia kháng chiến, tặng quà cho gia đình chính sách có hoàn cảnh khó khăn với chủ đề: “Điện Biên Phủ - Bản hùng ca thế kỷ”.

Văn nghệ sĩ TP.HCM tặng quà người dân làng Nủ

Ngày 29/11, đoàn đại biểu văn nghệ sĩ TP.HCM tham gia hành trình về nguồn năm 2024 chủ đề “Điện Biên Phủ - Bản anh hùng ca thế kỷ” đã đến xã Phúc Khánh, huyện Bảo Yên, tỉnh Lào Cai để tặng quà hỗ trợ người dân, học sinh nơi đây.

NSƯT Công Ninh: 'Sáng tạo là trách nhiệm và là cảm hứng của người nghệ sĩ'

Vở kịch "Ông già và biển cả" được tác giả Hàn Quốc chuyển thể từ tác phẩm văn học cùng tên của nhà văn Ernest Hemingway. Ở phiên bản Việt, NSƯT Công Ninh giữ vai trò dàn dựng.

Xem ‘Dưới bóng giai nhân’ ngẫm về phụ nữ thời nay

Vở kịch "Dưới bóng giai nhân" (đạo diễn Quang Thảo, cảm tác từ "Truyện Kiều" của thi hào Nguyễn Du) là một tác phẩm mượn chuyện xưa liên hệ với bối cảnh xã hội hiện đại.

Xuất hiện ‘người chuột chũi’ dưới lòng thành phố làm rúng động cõi mạng

Phong cách sống - Anh Dũng - 21/06/2025 09:00
Câu chuyện về người phụ nữ xuất hiện tại miêng cống thoát nước đã lan truyền khắp mạng xã hội thời gian qua. Đằng sau những hình ảnh không ngờ ấy lại là thực trạng đáng buồn của cả một cộng đồng dân cư.

Giáo dục đích thực của 'Hạnh phúc tuổi trẻ'

Từ sách - Phim - Hồ lam - 21/06/2025 08:00
Theo triết gia J. Krishnamurti, việc so sánh bản thân với người khác, với con người mình nên là, với ai đó may mắn hơn sẽ làm giảm giá trị, sai lệch quan điểm, bản sắc của mỗi cá nhân.

Chân dung kẻ "sống lỗi"

Suy ngẫm - S.A - 20/06/2025 13:00
Bạn luôn cảm thấy người khác làm sai với mình, nhưng đã bao giờ tự thấy mình đối xử với bản thân cũng không ra gì chưa?

Xem "Sex Education", tôi xấu hổ nhận ra chính mình đang đẩy con trai ra khỏi nhà

Điện ảnh - Mỹ Hạnh - 20/06/2025 12:00
Tôi luôn nghĩ rằng mọi thứ mình làm là vì tốt cho con. Bởi tôi quá yêu con mà thôi.

ChatGPT nâng cấp giọng nói, tạo cảm giác như trò chuyện với người thực

Kỹ năng - Anh Tú - 20/06/2025 11:00
OpenAI đã cải tiến chế độ giọng nói của ChatGPT, nhằm giúp người dùng có cảm giác như đang nói chuyện với một người thật.

Dịch vụ cho thuê "người lắng nghe không phán xét" nở rộ ở TP.HCM, Hà Nội

Phong cách sống - S.A - 20/06/2025 10:00
Người cung cấp dịch vụ chỉ nghe - không đưa ra phán xét, không tư vấn tâm lý. Người tìm đến chỉ cần trút sạch tâm sự, không sợ ai bàn tán chuyện của mình. Thế là 2 bên đều vui.

TP.HCM đóng Cổng Dịch vụ công

Kỹ năng - Q.Huy - 20/06/2025 09:28
Trung tâm Chuyển đổi số TPHCM vừa thông tin chính thức về việc đóng Cổng Dịch vụ công thành phố. Kể từ 21h ngày 18/6, Cổng Dịch vụ công trực tuyến TPHCM được đóng để hợp nhất với Cổng Dịch vụ công quốc gia từ ngày 19/6.

Cuộc đời rực rỡ của Gillian Lynne: Từ cô bé bị trường từ chối dạy trở thành vũ công huyền thoại

Truyền cảm hứng - Tiểu Ngạn - 20/06/2025 09:00
Gillian Lynne là minh chứng sống cho câu nói "Không gì là không thể" và câu chuyện cuộc đời bà đã thành nguồn cảm hứng cho nhiều bậc cha mẹ trong hành trình dạy dỗ con cái.

Bạn đang chăm sóc bản thân thật sự hay... tiêu tiền cho bớt mệt?

Từ sách - Phim - Quìn - 20/06/2025 08:00
"Chăm sóc bản thân" đang dần trở thành một lối sống thời thượng – với spa, shopping, và những trải nghiệm sang chảnh. Nhưng liệu tất cả những điều đó có thực sự giúp bạn chữa lành? Hay chỉ là cách để tạm thời làm dịu đi sự mệt mỏi từ bên trong?

OpenAI nâng cấp một loạt công cụ cho ChatGPT phục vụ doanh nghiệp

Kỹ năng - Anh Tú - 19/06/2025 13:00
Với nỗ lực ngày càng tập trung vào nhóm người dùng doanh nghiệp, OpenAI vừa công bố hàng loạt nâng cấp mới cho ChatGPT.

Bậc thầy tâm lý học Carl Jung chỉ rõ 5 trụ cột của cuộc sống tốt đẹp; ai thấu hiểu - người đó HẠNH PHÚC!

Suy ngẫm - Trang Đào - 19/06/2025 12:00
Việc định rõ những "trụ cột" này sẽ giúp con đường tiến tới cuộc sống hạnh phúc của mỗi người trở nên rõ ràng và khả thi hơn.

Google khuyến nghị người dùng Gmail thực hiện ngay điều này

Kỹ năng - Nam Đoàn - 19/06/2025 11:00
Google đang kêu gọi người dùng chuyển sang một phương thức bảo mật mới, an toàn hơn để chống lại làn sóng tấn công lừa đảo ngày càng gia tăng.

5 bài học nhân sinh từ "Na Tra: Ma đồng náo hải": Hãy để cây mọc thành cây, hoa trở thành hoa

Điện ảnh - Nguyệt Phạm - 19/06/2025 10:00
Những bài học về cuộc sống sâu sắc cũng là yếu tố giúp Na Tra 2 trở thành bộ phim ăn khách nhất thế giới.

“Thế hệ cợt nhả” rủ nhau làm giàu bằng sự lạc quan: Giàu trải nghiệm là được, hết tiền thì tính sau?

Phong cách sống - Ngọc Linh - 19/06/2025 09:00
"Hết lúa chúa lại ban, hết tiền tiên lại phát". Câu nói này bỗng nổi lên như một hiện tượng vào thời điểm không thể hợp cảnh hơn: Mùa hè!

Hạnh phúc tuổi trẻ - Tuổi trẻ cũng cần đến những khoảng lặng

Từ sách - Phim - Quìn - 19/06/2025 08:00
Có bao giờ bạn dành thời gian chỉ để… ngồi yên? Không cầm điện thoại, không nghe nhạc, không tán gẫu cùng bạn bè? Trong thế giới luôn hối hả này, sự tĩnh lặng trở thành một thứ xa xỉ. Vì thế, ta ngày càng xa rời chính mình.
HẠT GIỐNG TÂM HỒN
2019 Bản quyền thuộc về hatgiongtamhon.com.vn. Phát triển bởi ONECMS
Thứ 7, 21/06/2025