Đời sống xã hội miền Nam xưa trong tiểu thuyết Hồ Biểu Chánh

Tiểu Vũ16/12/2024 12:00
Đời sống xã hội miền Nam xưa trong tiểu thuyết Hồ Biểu Chánh

Bằng văn phong bình dị, nhà văn Hồ Biểu Chánh đã diễn họa không khí đời sống xã hội miền Nam thời xưa, tạo sức sống mãnh liệt cho các tác phẩm và lay động nhiều thế hệ độc giả.

Tiểu thuyết của Hồ Biểu Chánh như một bộ lịch sử phong tục về một miền Nam thế kỷ trước

Có thể nói, nhà văn Hồ Biểu Chánh là thế hệ đầu mở đường cho dòng tiểu thuyết Việt Nam hiện đại. Ông sử dụng từ ngữ bình dân một cách tự nhiên, phản ảnh trung thực tâm tình và tâm lý của người dân bình dị trong xã hội Nam Kỳ thế kỷ 20. Nhờ đó, tác phẩm của ông gần gũi và tạo cảm tình, gây xúc động cho người đọc.

220px-old_portrait_of_writer_ho_bieu_chanh(1).png
Chân dung nhà văn Hồ Biểu Chánh - Ảnh: Tư liệu

Hồ Biểu Chánh sinh năm 1885 tại Gò Công. Về sự nghiệp văn chương, ông viết văn từ năm 1910. Từ tiểu thuyết đầu tay Ai làm được (1912), trong 19 năm, ông túc tắc cho ra đời 18 tiểu thuyết và nhiều kịch bản. Say mê viết, ông hoàn thành hơn 70 tiểu thuyết, đoản thiên. Quyển tiểu thuyết cuối cùng, Hy sinh vẫn chưa viết xong. Ông mất năm 1958 tại Phú Nhuận, Sài Gòn.

Gia tài văn chương của Hồ Biểu Chánh khá đồ sộ. Ngoài việc ông viết trên 70 tiểu thuyết và đoản thiên, ông còn viết nhiều thể loại khác như tuồng hát, hồi ký, biên khảo, thơ, dịch thuật, phê bình, tùy bút... Tính ra cũng hơn 130 tác phẩm, ít nhà văn Việt Nam nào đạt được con số mơ ước này. Ngày nay, các tác phẩm của ông vẫn hiện hữu trên trang sách, sân khấu, phim ảnh... được công chúng yêu quý đón nhận.

Các tác phẩm của Hồ Biểu Chánh do Nhà xuất bản Tổng hợp Thành phố Hồ Chí Minh xuất bản trong thời gian qua, có thể kể đến: Con nhà nghèo; Con nhà giàu; Nợ đời; Ăn theo thuở, ở theo thời; Cay đắng mùi đời; Bỏ chồng; Bỏ vợ; Chị Đào, Chị Lý; Chúa tàu Kim Quy; Chút phận linh đinh; Cười gượng; Đại nghĩa diệt thân; Dây oan; Đoạn tình; Hai Khối tình; Nhân tình ấm lạnh; Kẻ làm người chịu; Khóc thầm – Cha con nghĩa nặng; Mẹ ghẻ, con ghẻ; Ngọn cỏ gió đùa; Tại tôi; Tỉnh mộng; Tơ hồng vương vấn; Thiệt giả, giả thiệt – Đóa hoa rừng – Một đời tài sắc; Vì nghĩa vì tình; Ý và tình…

20241109_172850.jpg
Bộ tác phẩm của nhà văn Hồ Biểu Chánh do NXB Tổng hợp TP.HCM ấn hành 2024

Tiểu thuyết của Hồ Biểu Chánh bao quát những mảng hiện thực, những nét văn hóa đặc trưng của Nam Bộ vào những thập niên đầu thế kỷ 20. Đó là sự tha hóa của con người trong sự lớn lên vùn vụt của của đầu óc trọng thương, là số phận đáng thương của những thường dân rơi vào cảnh cùng quẫn, là những câu chuyện thế sự giàu chất nhân văn của những con người trên vùng đất mới. Tác phẩm của ông luôn bao phủ ý hướng về phong tục và luân lý đạo đức, hướng về hướng thiện trong con người. Bức tranh hiện thực xã hội và "thương" cho thân phận con người còn chịu nhiều trái khoáy, bất công.

Muốn hiểu con người và văn hóa Nam Bộ thì không thể bỏ qua tác phẩm của Hồ Biểu Chánh.

Tiểu thuyết của ông vừa tiếp thu Tây hóa kỹ thuật vừa bảo tồn sắc thái địa phương cũng như tinh thần dân tộc. Từ ngữ và lối tả chân thực tự nhiên, chất chứa nhiều tâm tư tình cảm. Những tác phẩm của ông như nói lên tiếng lòng của người dân trước biến thiên của thời cuộc. Có thể xem những tiểu thuyết của Hồ Biểu Chánh là một bộ lịch sử phong tục về một miền Nam thế kỷ trước. Từng tác phẩm thành công trong việc phản ánh thời đại ông đang sống, lưu giữ bộ nhớ của lịch sử, những con người và nhân vật Nam kỳ từ thời kỳ mở cõi, thế kỷ 20 đầy biến động.

Chúng ta có thể nhìn nhận, chất liệu văn hóa trong các tác phẩm văn học của Hồ Biểu Chánh là nguồn cảm hứng để chuyển thể thành nhiều loại hình như phim, kịch, cải lương... Đạo diễn - NSƯT Hồ Ngọc Xum cũng rất yêu quý tác phẩm của nhà văn Hồ Biểu Chánh từ khi còn nhỏ, ông gắn bó với dòng phim Hồ Biểu Chánh trong suốt 40 năm làm làm nghề và chuyển thể thành công các tiểu thuyết Hồ Biểu Chánh thành phim như: Ngọn cỏ gió đùa; Con nhà nghèo; Nợ đời; Hai khối tình; Lòng dạ đàn bà; Dây oan; Chị Ðào, chị Lý; Cay đắng mùi đời; Tơ hồng vương vấn… Với vị đạo diễn tài hoa, điểm đặc sắc ở tiểu thuyết Hồ Biểu Chánh là chứa đựng hạt ngọc sau lớp vỏ bình dân, cảnh trí văn hóa, cốt truyện cô đọng, bối cảnh sinh động, giàu hình ảnh, tính nhân văn, ngôn ngữ rất đời, phản ánh chân thật bình dị văn hóa đời sống, cách nói chuyện, ứng xử của con người miền Nam xưa.

images1207446_3a__3_-2-(2).jpg
Hội thảo khoa học về giá trị văn học trong tác phẩm Hồ Biểu Chánh - Ảnh: Tư liệu

Nhà văn Hồ Biểu Chánh để lại cho văn học Việt Nam một gia tài đồ sộ. Với lối viết bình dị, ngôn ngữ gần lời nói thường ngày, tiểu thuyết của ông luôn được nhiều thế hệ người dân Nam Bộ đón nhận bằng một tình cảm đặc biệt trân trọng. Tiểu thuyết Hồ Biểu Chánh một thời đã làm mưa làm gió từ thành thị đến thôn quê xa xôi. Độc giả khắp nơi ái mộ đọc không biết chán, vẫn lan tỏa giá trị cho đến tận ngày nay.

Cuối năm 2024, Nhà xuất bản Tổng hợp TP.HCM tiếp tục giới thiệu bạn đọc các tác phẩm in đợt mới với giao diện mới hấp dẫn không kém (có thêm áo bìa sách tựa như ô cửa thơ mộng, phủ hiệu ứng tranh bìa và tựa đề sách). Các tựa vừa in mới là Tiền bạc, Bạc tiền (in lần đầu 1925); Từ hôn (in lần đầu 1937); Cư Kỉnh (in lần đầu 1941). Các tựa vừa tái bản là Con nhà giàu; Con nhà nghèo; Cười gượng; Ăn theo thuở, ở theo thời, Nhân tình ấm lạnh; Ý và tình; Dây oan. Các tựa sắp tái bản tiếp nối là Lòng dạ đàn bà; Chúa tàu Kim Quy… Tính đến nay, số tiểu thuyết của nhà văn Hồ Biểu Chánh do Nhà xuất bản Tổng hợp TP.HCM thực hiện là xấp xỉ 30 tựa và tiếp tục còn mở rộng thêm trong thời gian tới.


Gửi bình luận
(0) Bình luận
1

Nhạc sĩ Lư Nhất Vũ qua đời

Nhạc sĩ Lư Nhất Vũ, một trong những cây đại thụ của nền âm nhạc Việt Nam đã tạ thế vào ngày 29.3. Ông đã để lại một di sản âm nhạc vô giá gắn liền với lịch sử văn hóa đất nước.

Ca sĩ Quỳnh Lan tiết lộ cuộc sống ở trời Tây

Quỳnh Lan - nữ ca sĩ được khán giả mệnh danh là “Nữ hoàng phòng trà” tiết lộ đang tận hưởng một cuộc sống bình lặng, hạnh phúc ở trời Tây.

Cảm tác từ tác phẩm văn học, cải lương: Lối đi cho sân khấu kịch TP.HCM

Sân khấu kịch TP.HCM hiện đang có hai hướng đi: Hướng thu hút khán giả trẻ là kịch hài có chủ đề giới tính thứ ba, kinh dị hài, hoặc câu chuyện đang diễn ra trên mạng xã hội. Hướng còn lại là những vở diễn tâm lý có tầng sâu nội dung và thông điệp.

Nền tảng sách, báo điện tử thiết yếu giúp giảm nghèo thông tin

Việc đưa Nền tảng sách, báo điện tử vào vận hành, khai thác sẽ góp phần đẩy mạnh công tác chuyển đổi số trong lĩnh vực báo chí, xuất bản…

Đoàn đại biểu văn nghệ sĩ TPHCM đến với người dân huyện Trấn Yên, tỉnh Yên Bái

Ngày 30/11, đoàn đại biểu văn nghệ sĩ TP.HCM tham gia hành trình “Điện Biên Phủ - Bản anh hùng ca thế kỷ” đã đến thăm và trao tặng quà cho người dân, thầy cô giáo và học sinh huyện Trấn Yên, Yên Bái, bị ảnh hưởng cơn bão số 3 (Yagi) vừa qua.

Chương trình văn nghệ tri ân “Điện Biên Phủ - Bản hùng ca thế kỷ”

Tối 27/11, tại tỉnh Điện Biên, đoàn đại biểu văn nghệ sĩ TP.HCM đã tham gia chương trình giao lưu văn nghệ sĩ từng tham gia kháng chiến, tặng quà cho gia đình chính sách có hoàn cảnh khó khăn với chủ đề: “Điện Biên Phủ - Bản hùng ca thế kỷ”.

Văn nghệ sĩ TP.HCM tặng quà người dân làng Nủ

Ngày 29/11, đoàn đại biểu văn nghệ sĩ TP.HCM tham gia hành trình về nguồn năm 2024 chủ đề “Điện Biên Phủ - Bản anh hùng ca thế kỷ” đã đến xã Phúc Khánh, huyện Bảo Yên, tỉnh Lào Cai để tặng quà hỗ trợ người dân, học sinh nơi đây.

NSƯT Công Ninh: 'Sáng tạo là trách nhiệm và là cảm hứng của người nghệ sĩ'

Vở kịch "Ông già và biển cả" được tác giả Hàn Quốc chuyển thể từ tác phẩm văn học cùng tên của nhà văn Ernest Hemingway. Ở phiên bản Việt, NSƯT Công Ninh giữ vai trò dàn dựng.

Xem ‘Dưới bóng giai nhân’ ngẫm về phụ nữ thời nay

Vở kịch "Dưới bóng giai nhân" (đạo diễn Quang Thảo, cảm tác từ "Truyện Kiều" của thi hào Nguyễn Du) là một tác phẩm mượn chuyện xưa liên hệ với bối cảnh xã hội hiện đại.

DeepSeek ra bản nâng cấp cho mô hình V3, cạnh tranh với ChatGPT

Kỹ năng - Sơn Vân - 30/03/2025 13:00
DeepSeek vừa công bố bản nâng cấp quan trọng cho mô hình ngôn ngữ lớn V3, đẩy mạnh cạnh tranh với các hãng công nghệ hàng đầu Mỹ như OpenAI và Anthropic.

Facebook có tính năng mới, cho phép chọn bạn bè để xem tin tức, tương tác!

Kỹ năng - Nguyễn Nghĩa - 30/03/2025 12:00
Từng một thời là nơi chỉ để kết nối với bạn bè và gia đình thân thiết, Facebook theo thời gian đã dần trở nên phức tạp hơn với vô số tính năng và nội dung gợi ý.

Chưởng môn Thanh Thành ngưỡng mộ Lý Tiểu Long, sở hữu tuyệt kỹ Phách Không Quyền

Phong cách sống - Sơn Tùng - 30/03/2025 10:00
Lưu Tuy Tân, chưởng môn phái Thanh Thành, hiện đang nắm giữ tuyệt kỹ trấn sơn Phách Không Quyền.

Xem phim 'Sex Education'', tôi rút ra 2 phương pháp hiệu quả dạy con trai đang ở tuổi nổi loạn

Điện ảnh - Mỹ Hạnh - 30/03/2025 09:00
Tôi đã dùng một tuần để xem phim ''Sex Education'', từ đó học hỏi được cách dạy con trai đang tuổi dậy thì.

Từ thị phi đến tĩnh lặng – Minh triết từ hai cuốn sách của Sa môn Thích Pháp Hòa

Từ sách - Phim - Đan Thanh - 30/03/2025 08:00
2 cuốn sách của Sa môn Thích Pháp Hòa mang lại những minh triết sâu sắc giúp người đọc tránh ra khỏi những ồn ào, thị phi để tìm về bình an trong tâm hồn mình.

Nhạc sĩ Lư Nhất Vũ qua đời

Giải trí - Tiểu Vũ - 29/03/2025 13:37
Nhạc sĩ Lư Nhất Vũ, một trong những cây đại thụ của nền âm nhạc Việt Nam đã tạ thế vào ngày 29.3. Ông đã để lại một di sản âm nhạc vô giá gắn liền với lịch sử văn hóa đất nước.

Xem xét 17 gia đình có con bị bắt cóc, tôi nhận ra rằng họ đều bỏ qua 5 lỗ hổng chết người sau

Kỹ năng - Hiểu Đan - 29/03/2025 13:00
Đến tận bây giờ, vẫn còn nhiều gia đình đang đau đáu tìm kiếm con mình. Nhiều phụ huynh khóc lóc, hối hận vô cùng vì bỏ qua những lổ hổng này!

"Mẹ ơi, chúng ta không được đi khoang hạng nhất vì nghèo sao?" - Câu trả lời của bà mẹ xứng đáng đưa vào sách giáo khoa

Suy ngẫm - Hiểu Đan - 29/03/2025 12:00
Trên chuyến bay trở về nhà sau dịp Tết Nguyên đán, đứa trẻ hỏi 1 câu khiến bà mẹ có phần lúng túng.

Nhà địa tâm lý học giải thích: Tại sao sân bay cũng được coi là địa điểm tâm linh?

Thư giãn - Thanh Long - 29/03/2025 11:00
Một số chuyến bay từ múi giờ cao về múi giờ thấp có thể hạ cánh trước cả giờ khởi hành. Điều này rõ ràng đem lại cảm giác bạn đang du hành ngược trở về quá khứ.

Cha đẻ phần mềm Unikey: Từng nhận bão dư luận khi ra mắt ‘‘bộ gõ quốc dân’’

Phong cách sống - Khuê Hiền - 29/03/2025 10:00
Tại thời điểm Unikey mới được ra mắt, ông Phạm Kim Long đã nhận về nhiều ý kiến trái chiều khi cung cấp phần mềm này miễn phí.

Xem lại Na Tra: Số mệnh chưa bao giờ là điều không thể thay đổi!

Điện ảnh - Đông - 29/03/2025 09:00
Người cha nghiệm ra được triết lý đáng suy ngẫm này.

Đường vào Thiền - Osho lật ngược khái niệm Thiền: Bạn đã hiểu sai như thế nào?

Từ sách - Phim - Minh Hằng - 29/03/2025 08:00
Đường vào thiền không đưa ra các kỹ thuật cụ thể để người đọc làm theo một cách máy móc. Thay vào đó, Osho hé mở một cánh cửa để chúng ta bước vào hành trình khám phá chính mình thông qua những câu chuyện, chỉ dẫn gần gũi và thiết thực.

Chi phí hẹn hò ngày càng cao, nhiều người “quay xe” quen búp bê người lớn

Suy ngẫm - Trang Đào - 28/03/2025 12:00
Chi phí tương tác ngoài đời thực ngày càng cao cũng là lý do khiến cho "bạn gái AI" đã trở thành lựa chọn tiết kiệm. Một nhà đầu tư thẳng thắn nói: "Những gì chúng tôi bán không phải là silicon, mà là thuốc giảm đau để chống lại sự cô đơn".

ChatGPT thêm tính năng chỉnh sửa ảnh dễ hơn, tạo biểu đồ và infographic cho công việc tốt hơn

Kỹ năng - Sơn Vân - 28/03/2025 11:00
Các tính năng mới này có sẵn cho cả người dùng ChatGPT miễn phí và trả phí thông qua mô hình GPT-4o của OpenAI.
HẠT GIỐNG TÂM HỒN
2019 Bản quyền thuộc về hatgiongtamhon.com.vn. Phát triển bởi ONECMS
Chủ nhật, 30/03/2025