Từ lâu, trăn - thường là trăn gấm, đã là loài được lựa chọn làm vật nuôi thịnh hành ở nhiều gia đình Việt, bất chấp nhiều mối đe dọa mà loài bò sát này có thể mang lại.
Giá trị của việc nuôi trăn bên ngoài sở thích cá nhân, còn được xem là công cụ "làm kinh tế" nhờ những nỗ lực của những người nuôi trăn trong việc chọn lọc ra những nòi trăn mang các đặc điểm biến dị độc đáo, như các nòi "bạch tạng" hay nòi "cọp".
Đối với loại trăn đột biến, giá trị của nó nằm ở hoa văn, màu sắc, lạ mắt hơn so với trọng lượng cơ thể. Vì thế giá của loại này thường đắt hơn gấp nhiều lần so với trăn bán thương phẩm, bởi nó thuộc dạng hàng hiếm.
Có thời điểm, những con trăn đột biến bạch tạng dù mới nở, đã có giá từ 2 đến 3 triệu đồng. Trong khi, những con có trọng lượng trên 10 kg được chào mua với giá lên tới 25 - 40 triệu đồng/con.
So với chi phí mua trăn giống ban đầu chỉ ở mức 200 - 300 ngàn đồng, người nuôi trăn có thể lãi lớn nếu như may mắn cho ra đời được những lứa đột biến ít gặp. Chính lợi ích kinh tế này đã thu hút nhiều hộ nuôi và thương lái thu mua trăn để bán cho người có tiền nuôi trăn kiểng.
Nhiều người Việt cũng thản nhiên cho rằng trăn là loài vật hiền lành, không tấn công người, nên được nuôi thả một cách rất tự nhiên, thậm chí cho chúng chơi đùa với trẻ nhỏ. Nhưng trên thực tế, trăn có nguy hiểm không?
Lầm tưởng "vô hại"
Theo dữ liệu tham khảo trên Wikipedia, trăn gấm (tên khoa học Python reticulatus) được định nghĩa là một loại trăn lớn, thuộc họ Trăn (Pythonidae) và chi cùng tên (Python), sống chủ yếu ở khu vực Đông Nam Á.
Trăn gấm cũng là thành viên thuộc phân họ Rắn dài nhất thế giới. Trong lịch sử, người ta đã tìm thấy những con trăn gấm có chiều dài lên đến 9-10 mét, tuy nhiên cơ thể chúng lại không quá mập mạp.
Giống như các loại trăn khác, trăn gấm không có nọc độc. Tuy nhiên, vết cắn của những con trăn kích thước lớn thường rất nghiêm trọng. Nhiều khi vết cắn quá lớn, dẫn đến mất máu mà chết. Ngoài ra, không thể không kể đến vũ khí "chết người" của loài trăn, đó là dùng thân quấn quanh con mồi rồi siết nạn nhân cho đến chết.
Mặc dù loài trăn này tương đối hiền lành, và rất ít khi tấn công người, tuy nhiên đã có một số trường hợp những con trăn gấm trong hoang dã và trong điều kiện nuôi nhốt đã tấn công, giết chết người và thậm chí ăn thịt người.
Điển hình như vào năm 1995, Ee Heng Chuan, một công nhân cạo mủ cao su 29 tuổi sống ở miền Nam bang Johor của Malaysia đã bị một con trăn gấm dài 7 mét tấn công và ăn thịt. Lúc ấy, cảnh sát đã phải bắn 4 phát súng mới hạ được nó.
Năm 2017, Akbar Salubiro - một nông dân 25 tuổi ở Indonesia bị mất tích khó hiểu. Sau đó, người ta tìm thấy xác của nạn nhân bên trong dạ dày của một con trăn gốm khổng lồ.
Nếu xét trên kích thước tối đa của các con mồi của loài trăn gấm, trên lý thuyết một con trăn trưởng thành hoàn toàn có đủ khả năng ăn thịt trẻ em, người vị thành niên, hoặc thậm chí người lớn. Vì vậy, người nuôi trăn cần đặc biệt cảnh giác về mức độ nguy hiểm của chúng.
Đối mặt trăn lớn, phải tự vệ thế nào?
Theo Usgs.gov, khi gặp trăn cũng như rắn, cần bình tĩnh và từ từ rút lui, tránh tương tác hay đến gần quá chúng.
Đối với những loài trăn lớn như trăn Miến Điện hay trăn gấm săn mồi bằng cách siết chặt. Trong trường hợp sơ suất để trăn lớn tấn công và siết chặt cơ thể, lựa chọn là không có nhiều.
Nếu cảm thấy không đủ sức khuất phục con vật, một người cần giữ tư thế ngồi trên mặt đất, đưa cánh tay che lấy phần cổ để ngăn không cho con trăn siết chặt đường thở.
Điều quan trọng là không nên cố giãy giụa để thoát khỏi vòng cuốn của con trăn, vì càng làm thế, trăn sẽ càng siết chặt hơn. Có trường hợp con trăn cảm thấy con người chỉ ngồi một chỗ chịu đựng, cho rằng đó không phải con mồi và bỏ đi.
Mặt khác, dùng gậy hoặc dao đánh mạnh vào phần đầu trăn, khiến nó choáng váng, hay thậm chí giết chết con trăn theo cách này.
Theo Thailandsnake, điều quan trọng nhất là không được để con trăn siết quá chặt rồi mới hành động. Cần phải nhanh chóng tấn công vào những điểm yếu trên cơ thể của chúng như đầu, mắt...
Ngoài ra, trăn cũng sợ những loại chất lỏng có mùi nồng nặc. Nếu như bạn mang theo một chai rượu, nước súc miệng hay cồn tẩy rửa, hãy nhanh chóng lấy ra rồi đổ lên người, và phần đầu của trăn. Hành động này có thể khiến chúng sớm bỏ cuộc.
Ngày nay, việc lựa chọn trăn, hay rắn làm vật nuôi đã không còn quá xa lạ. Tuy nhiên cần lưu ý rằng chúng đều là động vật hoang dã, vì vậy để tránh những sự việc đáng tiếc chúng ta nên cân nhắc thật kỹ và đề phòng những dấu hiệu bất thường có thể xảy ra.
Minh Khôi