Mùa hát kỳ yên: Mùa an ủi người nghệ sĩ sân khấu tuồng cổ

16/12/2019 14:58
Mùa hát kỳ yên: Mùa an ủi người nghệ sĩ sân khấu tuồng cổ

Cải lương, hát bội, hồ quảng đều đang trong cơn suy yếu. Ấy vậy mà còn rất nhiều nghệ sĩ âm thầm gắn bó với nghề như một sứ mệnh : đã ăn cơm tổ sống phải trọn đời với nghiệp tổ.

Và những nghệ sĩ xem sân khấu là thánh đường này, chịu cảnh lây lất quanh năm, đợi đến mùa lễ kỳ yên hay nói cách khác là mùa hát lễ cầu an, để được sống trọn vẹn với niềm an ủi, là được đứng dưới ánh đèn sân khấu.

Không được hát, sống buồn hơn chết

Người viết bài đến đình Đông Sơn thuộc đường Lý Nam Đế, quận 5, TP.HCM vào một tối cuối tháng 10 âm lịch tức tháng 11 Tây lịch năm 2019. Tại đây, ban quý tế của đình mời một đoàn nghệ thuật hồ quảng về hát tri ân Đức thánh mẫu nương nương. Vở tuồng được hát có tựa đề: Tiết Đinh Sang - Phàn Lệ Huê. Sân khấu là khoảng sân trống trước mặt đình mà bình thường là con đường nhỏ để dân cư đi lại. Hôm hát cúng ấy, ban tổ chức dựng bản thông báo xin dân cư vào nhà bằng con đường khác.

Nghệ sĩ Tiến Phước đóng vai Trình Giáo Kim. Nghệ danh của anh có vẻ ít người biết đến nhưng anh chính là một tài năng mà người trong nghề quý mến, nể trọng. Tiến Phước vào nghề năm 1976, được chính ông bầu Minh Tơ nhận làm đệ tử. Khởi đầu anh làm hậu đài cho đoàn Tuồng cổ Minh Tơ. Nhờ miệt mài học hỏi anh lên vai quân sĩ câm. Rồi lên quân sĩ có thoại. Cuối cùng lên vai kép.

Nghệ sĩ Tiến Phước, đệ tử ông bầu Minh Tơ (trái) và nghệ sĩ Hữu Nghĩa con trai ngôi sao Hữu Lợi

Trong nghệ thuật tuồng cổ hồ quảng, được lên vai kép tức là đã “ cứng nghề” khả năng ca diễn điêu luyện. Vì đời sống khó khăn, nghệ sĩ Tiến Phước dạt về đoàn tỉnh một thời gian dài. Sự vắng mặt trên sân khấu Sài Gòn quá lâu làm anh mất tên. Dẫu rằng anh đã đạt huy chương vàng liên hoan sân khấu cải lương năm 1984 vai ông lão nông dân vở Trong cơn giông (tác giả Xuân Phong).

Về sau, cải lương và sân khấu tuồng cổ rơi vào khủng hoảng, Tiến Phước trở về Sài Gòn sống lây lất. Khi nào có dịp được mời đi hát là bỏ hết đi hát. Bình thường anh mưu sinh bằng nghề thợ hồ. Làm lâu năm lên được vị trí thợ xây. Có khi đi làm bảo vệ kiếm cơm qua bữa. Anh cũng như nhiều nghệ sĩ tuồng cổ không nổi tiếng chỉ trông chờ vào mùa lễ hát kỳ yên.

Nghệ sĩ Tiến Phước bộc bạch: “Nghệ sỹ sân khấu ít tên tuổi bây giờ chỉ hát nhiều vào dịp lễ kỳ yên tức cầu an. Lễ cầu an thường hát trong đình chùa miếu chứ không hát trên sân khấu theo lối thông thường. Lễ cầu an diễn ra rải rác vào các tháng trong năm. Nhưng mùa cao điểm vào tháng 2,3 và 10, 11 âm lịch. Vào dịp này, chúng tôi rất vui vì được chạy show nhiều. Vui không chỉ vì có tiền mà còn vì được hát, được sống với nghề.

“Nó Giống như con cá được thả về sông tung tăng bơi lội, hay con chim được hát vang trong rừng vậy. Nghệ sĩ mà không được hát thì sống buồn hơn chết”, nghệ sĩ Tiến Phước cho biết.

Khó khăn nhưng vẫn thu hút thế hệ trẻ

Phần đông những nghệ sỹ còn cố sức bám nghề như nghệ sĩ Tiến Phước đều có cuộc sống thiếu trước hụt sau. Show diễn quá ít buộc họ phải làm thêm một công việc khác để nuôi bản thân và gia đình. Ai may mắn hơn có người thân làm chỗ dựa kinh tế thì dễ thở hơn đôi chút. Nhờ vậy, mà nhiệt huyết nghề vẫn bền bĩ.

Nghệ sỹ Hữu Nghĩa là con trai ruột của “ ông hoàng sân khấu tuồng cổ “ Hữu Lợi. Những ai sinh đầu thế hệ 7X trở về trước đã từng xem nghệ sĩ Hữu Lợi đều yêu mến tài ca diễn của ông. Sở dĩ về sau này hình ảnh nghệ sĩ Hữu Lợi ít phổ biến vì tất cả các cuốn phim ghi hình cho đài truyền hình bị cháy. Nguồn phim tư liệu về ông trở nên hiếm hoi.

Ngày nhỏ Hữu Nghĩa được cha mẹ rèn giũa kỹ lưỡng nên anh sớm có dịp lên sân khấu. Thế rồi bất chấp bao thăng trầm của thời cuộc, anh vẫn lặng lẽ trụ lại với nghề. Anh vẫn thèm tiếng nhạc, lời ca và ánh đèn, dù sân khấu anh hát chỉ là sân đình hoặc sân khấu dựng tạm ở miếu. Đương nhiên show diễn bấp bênh thì đời sống của anh không ổn định. May mắn là các con anh đã trưởng thành, đã định cư ở nước ngoài và có đủ điều kiện gởi tiền về nuôi ba. Nhờ vậy, mà anh vẫn còn đủ sức để hát với trọn đam mê.

Bé Như Hiền bên cạnh mẹ, nghệ sĩ Thanh Xuân sắm tuồng trước giờ diễn

Ngỡ rằng cuộc đời người nghệ sĩ sân khấu tuồng cổ khó khăn và vất vả như thế sẽ khó tồn tại. Vậy mà vẫn có những bạn trẻ đầy đam mê. Nghệ sĩ Thanh Xuân đã theo nghề hát hồ quảng hơn 40 năm. Vì hoàn cảnh đơn chiếc, khi con còn nhỏ chị mang con theo các điểm hát. Đứa bé lớn lên trong nền nhạc ngũ cung, trong lời ca tiếng hát nên thẩm thấu vào lòng khi nào chẳng rõ. Đến một ngày, bé nói với mẹ rằng con muốn theo nghề hát.

Nghệ sĩ Thanh Xuân vừa vui vừa buồn vì đời nghệ sỹ của chị không tiền, không danh vọng. Nếu cho con theo nghề thì tương lại con chị sẽ rất mờ mịt. Vì vậy, chị bắt buộc con phải tốt nghiệp phổ thông mới cho con đi hát. Con nghệ sĩ Thanh Xuân tên Như Hiền. Ngay khi tốt nghiệp phổ thông Như Hiền đòi mẹ cho hát. Giờ đây, Như Hiền trở thành thế hệ nghệ sỹ thứ ba trong gia đình.

Nói về lý do theo nghề hát, Như Hiền chia sẻ: "Con biết rõ nghệ sĩ cải lương hay hồ quảng giờ đây có cuộc sống khó khăn. Quanh năm chỉ kiếm cơm được vào vài tháng kỳ yên ngắn ngủi. Nhưng con trót lỡ say mê rồi nên chấp nhận khổ cực để theo nghề. Bởi vì Nghề hát nó có vẻ đẹp rất kỳ lạ và sức quyến rũ rất khó giải thích bằng lời”.

Nguyễn Huy


Gửi bình luận
(0) Bình luận

Đen Vâu, Issac, Da LAB, Bích Phương hát đến với sinh viên Hà Nội

Khán giả trẻ yêu thích V-Pop tại Hà Nội sẽ có cơ hội tham dự đêm nhạc quy mô vào ngày 18.12 tới tại khuôn viên trường Đại học Bách Khoa. Những cái tên đình đám của làng nhạc Việt sẽ xuất hiện tại sự kiện âm nhạc Realme Connection lần này chính là Issac, Đen Vâu, Bích Phương, Da Lab, Rhymastic và Amee.

Nghệ sĩ hài Vượng râu kể câu chuyện khóc - cười sau tấm màn nhung sân khấu

Với chủ đề "Sau cánh màn nhung", chương trình Tết Vạn Lộc 2020 vừa được ghi hình vào tối 14.12 tại Trung tâm hội nghị Quốc gia (Hà Nội) là một câu chuyện dài kể về chuyện đời, chuyện nghề của người nghệ sĩ ở phía sau những hào quang sân khấu mà nghệ sĩ hài Vượng râu đã gầy công gây dựng.

Hé lộ Giáng sinh của các Sa hoàng

Khi Giáng sinh đến gần, ấn phẩm RBTH nhớ lại cách gia đình hoàng gia Romanov bắt đầu truyền thống kỷ niệm ngày lễ ở Nga, và họ đã tặng gì cho nhau, cho những người hầu, và những người thiếu thốn.

AMEE đứng đầu đề cử, cạnh tranh với K-ICM & Jack, Hương Giang ở ZMA

Ngày 16.12, BTC đã công bố danh sách đề cử top 10 Zing Music Awards (ZMA) sau khi kết thúc vòng bình chọn của top 20. Cục diện bảng đề cử top 10 có sự biến động đáng kể so với vòng trước.

Nữ diễn viên Thu Quỳnh bức xúc phủ nhận lộ clip nóng

Mới đây, nữ diễn viên Thu Quỳnh vừa có bài chia sẻ trên trang cá nhân, làm rõ những ồn ào xoay quanh tin đồn cô lộ clip nóng đang ồn ào trong tối qua

Lâm Tâm Như bị lộ ảnh tiệc người lớn thác loạn và chụp bikini năm 17 tuổi

Thời còn là thiếu nữ chưa nổi danh, Lâm Tâm Như cũng từng có những bộ ảnh bikini khoe thân gợi cảm. Nữ diễn viên từng thừa nhận thuở mới vào nghề cũng vất vả và bị cám dỗ không ít.

Tranh cãi nhan sắc người đẹp Jamaica đăng quang Hoa hậu Thế giới 2019

Dù sở hữu ngoại hình không mấy nổi bật nhưng Toni-Ann Singh - người đẹp đến từ Jamaica vẫn xuất sắc vượt qua hơn 110 thí sinh để giành được chiếc vương miện danh giá.

Lương Thuỳ Linh dừng ở top 12, người đẹp Jamaica đăng quang Hoa hậu thế giới 2019

21g tối 14.12, đại diện Việt Nam là Lương Thuỳ Linh đã cùng 110 người đẹp đến từng khắp nơi trên thế giới bước vào đêm chung kết Hoa hậu thế giới. Kết quả, đại diện Việt Nam vào top 12, người đẹp Jamaica Toni-An Singh đăng quang ngôi vị Hoa hậu

Kế hoạch dự án phần mềm

Blog GS John VU - GS John Vu - 21/08/2025 13:00
Theo nhiều nghiên cứu, phần lớn những người quản lí phần mềm đã KHÔNg nhận được đào tạo về quản lí dự án CHÍNH THỨC và nhiều giáo trình quản lí dự án tại đại học KHÔNG thích hợp do thiếu “khía cạnh thực hành”.

Xem Sex Education tôi giật mình, nếu ông bố nào cũng dạy theo kiểu này thì con cái mệt mỏi

Điện ảnh - Thanh Hương - 21/08/2025 12:00
Tôi rùng mình nhớ lại tuổi 15 của bản thân và nhận ra mình đã sai.

3 thông báo Zalo không bao giờ được bỏ qua, coi chừng tài khoản Zalo bị hack

Kỹ năng - KV - 21/08/2025 11:00
Kẻ gian vẫn có thể chiếm đoạt tài khoản nếu bạn lơ là trước 3 dạng thông báo quan trọng dưới đây.

7 câu nói độc hại mà người EQ thấp hay buông ra với bạn bè khiến họ chẳng có nổi người bạn thân

Suy ngẫm - Ứng Hà Chi - 21/08/2025 10:00
Những người có EQ (trí tuệ cảm xúc) thấp thường không nhận ra rằng lời nói của họ có thể gây tổn thương hoặc tạo cảm giác khó chịu cho người khác.

Thuyết Mặc Kệ Họ - Lý do thật sự khiến bạn luôn kiệt sức

Từ sách - Phim - TĐ - 21/08/2025 09:00
Trong cuốn sách "Thuyết Mặc Kệ Họ" (The Let Them Theory), tác giả Mel Robbins và Sawyer Robbins đã chỉ ra rằng bạn không thể kiểm soát hành vi của những người khác và căng thẳng sẽ chỉ làm giảm đi sức mạnh.

Mỹ nhân gen Z hút triệu view với cảnh vác tải cám phăng phăng nuôi 200 con lợn

Phong cách sống - Nhật Thủy - 21/08/2025 08:00
Clip cô gái mảnh mai xinh xắn phăng phăng vác tải cám đổ cho đàn lợn ăn bất ngờ thành hiện tượng mạng với hàng triệu lượt xem chỉ sau 24 giờ.

Lời khuyên khác cho người quản lí dự án

Blog GS John VU - GS John Vu - 20/08/2025 13:00
Người quản lí dự án giỏi phải có cả kĩ năng kĩ thuật và kĩ năng trao đổi.

Xem "Sex Education", tôi gửi con gái tin nhắn và nhận được kỳ tích sau 2 tháng

Điện ảnh - Mỹ Hạnh - 20/08/2025 12:00
Bây giờ mỗi khi nhắc lại chuyện cũ, con gái vẫn thường cảm ơn tôi vì tin nhắn tối hôm đó.

Vì sao không nên dùng Face ID để mở khóa điện thoại?

Kỹ năng - KV - 20/08/2025 11:00
Mở khóa bằng khuôn mặt đã trở thành một phản xạ của nhiều người dùng iPhone. Nhưng sẽ ra sao nếu kẻ xấu không cần bẻ khóa, mà chỉ cần ép chính bạn dùng chìa khóa đó để chống lại mình?

'Câu hỏi về thế giới bên kia' từ góc độ khoa học: Sự va chạm giữa thực nghiệm và ảo tưởng

Suy ngẫm - Đức Khương - 20/08/2025 10:00
Câu hỏi "liệu có thế giới bên kia sau khi chết không" như một bí ẩn lớn mà con người luôn tìm cách giải đáp. Tuy nhiên, do vượt ra ngoài phạm vi quan sát trực tiếp và kiểm chứng thực nghiệm, khoa học truyền thống vẫn chưa thể đưa ra câu trả lời thuyết phục.

Sức mạnh của người thấu cảm - Sự khác biệt giữa người nhạy cảm và người thấu cảm

Từ sách - Phim - Quìn - 20/08/2025 09:00
Bạn từng thấy mệt mỏi vì “cảm” quá nhiều? Hay thấy mình dễ bị cuốn vào cảm xúc của người khác đến mức quên mất bản thân? Có thể bạn là một người nhạy cảm, hoặc thậm chí là một người thấu cảm.

Mẹ quét rác ở Đầm Sen, con trai bán vé số vươn lên thành chủ tịch công ty đa lĩnh vực

Truyền cảm hứng - Trần Hà - 20/08/2025 08:00
Câu chuyện được chia sẻ trong chương trình Gõ cửa thăm nhà mới đây thu hút sự chú ý của dư luận.

Sự thật tàn khốc: Cha mẹ càng lo lắng điều gì, con càng bị huỷ hoại bởi điều đó!

Suy ngẫm - Ứng Hà Chi - 19/08/2025 13:00
Thực tế, cha mẹ càng lo lắng điều gì cho con cái trong quá trình trưởng thành thì con càng mất mát, tổn thất nhiều hơn.

Nobita ơi, đừng làm 3 hành động này vì chúng khiến cậu và hàng triệu bạn trẻ "xếp đáy"

Điện ảnh - Đông - 19/08/2025 12:00
Nobita, cậu bạn đáng yêu nhưng mãi thụt lùi vì ba thói quen này!

Tuyệt đối không được đăng lên Facebook những thông tin này

Kỹ năng - Huỳnh Duy - 19/08/2025 11:00
Hình ảnh này có thể bị lợi dụng để đánh cắp thông tin, thực hiện các chiêu trò lừa đảo.
HẠT GIỐNG TÂM HỒN
2019 Bản quyền thuộc về hatgiongtamhon.com.vn. Phát triển bởi ONECMS
Thứ 5, 21/08/2025