Mùa hát kỳ yên: Mùa an ủi người nghệ sĩ sân khấu tuồng cổ

16/12/2019 14:58
Mùa hát kỳ yên: Mùa an ủi người nghệ sĩ sân khấu tuồng cổ

Cải lương, hát bội, hồ quảng đều đang trong cơn suy yếu. Ấy vậy mà còn rất nhiều nghệ sĩ âm thầm gắn bó với nghề như một sứ mệnh : đã ăn cơm tổ sống phải trọn đời với nghiệp tổ.

Và những nghệ sĩ xem sân khấu là thánh đường này, chịu cảnh lây lất quanh năm, đợi đến mùa lễ kỳ yên hay nói cách khác là mùa hát lễ cầu an, để được sống trọn vẹn với niềm an ủi, là được đứng dưới ánh đèn sân khấu.

Không được hát, sống buồn hơn chết

Người viết bài đến đình Đông Sơn thuộc đường Lý Nam Đế, quận 5, TP.HCM vào một tối cuối tháng 10 âm lịch tức tháng 11 Tây lịch năm 2019. Tại đây, ban quý tế của đình mời một đoàn nghệ thuật hồ quảng về hát tri ân Đức thánh mẫu nương nương. Vở tuồng được hát có tựa đề: Tiết Đinh Sang - Phàn Lệ Huê. Sân khấu là khoảng sân trống trước mặt đình mà bình thường là con đường nhỏ để dân cư đi lại. Hôm hát cúng ấy, ban tổ chức dựng bản thông báo xin dân cư vào nhà bằng con đường khác.

Nghệ sĩ Tiến Phước đóng vai Trình Giáo Kim. Nghệ danh của anh có vẻ ít người biết đến nhưng anh chính là một tài năng mà người trong nghề quý mến, nể trọng. Tiến Phước vào nghề năm 1976, được chính ông bầu Minh Tơ nhận làm đệ tử. Khởi đầu anh làm hậu đài cho đoàn Tuồng cổ Minh Tơ. Nhờ miệt mài học hỏi anh lên vai quân sĩ câm. Rồi lên quân sĩ có thoại. Cuối cùng lên vai kép.

Nghệ sĩ Tiến Phước, đệ tử ông bầu Minh Tơ (trái) và nghệ sĩ Hữu Nghĩa con trai ngôi sao Hữu Lợi

Trong nghệ thuật tuồng cổ hồ quảng, được lên vai kép tức là đã “ cứng nghề” khả năng ca diễn điêu luyện. Vì đời sống khó khăn, nghệ sĩ Tiến Phước dạt về đoàn tỉnh một thời gian dài. Sự vắng mặt trên sân khấu Sài Gòn quá lâu làm anh mất tên. Dẫu rằng anh đã đạt huy chương vàng liên hoan sân khấu cải lương năm 1984 vai ông lão nông dân vở Trong cơn giông (tác giả Xuân Phong).

Về sau, cải lương và sân khấu tuồng cổ rơi vào khủng hoảng, Tiến Phước trở về Sài Gòn sống lây lất. Khi nào có dịp được mời đi hát là bỏ hết đi hát. Bình thường anh mưu sinh bằng nghề thợ hồ. Làm lâu năm lên được vị trí thợ xây. Có khi đi làm bảo vệ kiếm cơm qua bữa. Anh cũng như nhiều nghệ sĩ tuồng cổ không nổi tiếng chỉ trông chờ vào mùa lễ hát kỳ yên.

Nghệ sĩ Tiến Phước bộc bạch: “Nghệ sỹ sân khấu ít tên tuổi bây giờ chỉ hát nhiều vào dịp lễ kỳ yên tức cầu an. Lễ cầu an thường hát trong đình chùa miếu chứ không hát trên sân khấu theo lối thông thường. Lễ cầu an diễn ra rải rác vào các tháng trong năm. Nhưng mùa cao điểm vào tháng 2,3 và 10, 11 âm lịch. Vào dịp này, chúng tôi rất vui vì được chạy show nhiều. Vui không chỉ vì có tiền mà còn vì được hát, được sống với nghề.

“Nó Giống như con cá được thả về sông tung tăng bơi lội, hay con chim được hát vang trong rừng vậy. Nghệ sĩ mà không được hát thì sống buồn hơn chết”, nghệ sĩ Tiến Phước cho biết.

Khó khăn nhưng vẫn thu hút thế hệ trẻ

Phần đông những nghệ sỹ còn cố sức bám nghề như nghệ sĩ Tiến Phước đều có cuộc sống thiếu trước hụt sau. Show diễn quá ít buộc họ phải làm thêm một công việc khác để nuôi bản thân và gia đình. Ai may mắn hơn có người thân làm chỗ dựa kinh tế thì dễ thở hơn đôi chút. Nhờ vậy, mà nhiệt huyết nghề vẫn bền bĩ.

Nghệ sỹ Hữu Nghĩa là con trai ruột của “ ông hoàng sân khấu tuồng cổ “ Hữu Lợi. Những ai sinh đầu thế hệ 7X trở về trước đã từng xem nghệ sĩ Hữu Lợi đều yêu mến tài ca diễn của ông. Sở dĩ về sau này hình ảnh nghệ sĩ Hữu Lợi ít phổ biến vì tất cả các cuốn phim ghi hình cho đài truyền hình bị cháy. Nguồn phim tư liệu về ông trở nên hiếm hoi.

Ngày nhỏ Hữu Nghĩa được cha mẹ rèn giũa kỹ lưỡng nên anh sớm có dịp lên sân khấu. Thế rồi bất chấp bao thăng trầm của thời cuộc, anh vẫn lặng lẽ trụ lại với nghề. Anh vẫn thèm tiếng nhạc, lời ca và ánh đèn, dù sân khấu anh hát chỉ là sân đình hoặc sân khấu dựng tạm ở miếu. Đương nhiên show diễn bấp bênh thì đời sống của anh không ổn định. May mắn là các con anh đã trưởng thành, đã định cư ở nước ngoài và có đủ điều kiện gởi tiền về nuôi ba. Nhờ vậy, mà anh vẫn còn đủ sức để hát với trọn đam mê.

Bé Như Hiền bên cạnh mẹ, nghệ sĩ Thanh Xuân sắm tuồng trước giờ diễn

Ngỡ rằng cuộc đời người nghệ sĩ sân khấu tuồng cổ khó khăn và vất vả như thế sẽ khó tồn tại. Vậy mà vẫn có những bạn trẻ đầy đam mê. Nghệ sĩ Thanh Xuân đã theo nghề hát hồ quảng hơn 40 năm. Vì hoàn cảnh đơn chiếc, khi con còn nhỏ chị mang con theo các điểm hát. Đứa bé lớn lên trong nền nhạc ngũ cung, trong lời ca tiếng hát nên thẩm thấu vào lòng khi nào chẳng rõ. Đến một ngày, bé nói với mẹ rằng con muốn theo nghề hát.

Nghệ sĩ Thanh Xuân vừa vui vừa buồn vì đời nghệ sỹ của chị không tiền, không danh vọng. Nếu cho con theo nghề thì tương lại con chị sẽ rất mờ mịt. Vì vậy, chị bắt buộc con phải tốt nghiệp phổ thông mới cho con đi hát. Con nghệ sĩ Thanh Xuân tên Như Hiền. Ngay khi tốt nghiệp phổ thông Như Hiền đòi mẹ cho hát. Giờ đây, Như Hiền trở thành thế hệ nghệ sỹ thứ ba trong gia đình.

Nói về lý do theo nghề hát, Như Hiền chia sẻ: "Con biết rõ nghệ sĩ cải lương hay hồ quảng giờ đây có cuộc sống khó khăn. Quanh năm chỉ kiếm cơm được vào vài tháng kỳ yên ngắn ngủi. Nhưng con trót lỡ say mê rồi nên chấp nhận khổ cực để theo nghề. Bởi vì Nghề hát nó có vẻ đẹp rất kỳ lạ và sức quyến rũ rất khó giải thích bằng lời”.

Nguyễn Huy


Gửi bình luận
(0) Bình luận
1

Hồi ký của cựu Tổng thống Joe Biden được đấu giá 10 triệu USD

Cựu tổng thống cho biết ông đã “làm việc cật lực” cho cuốn sách này, vốn sẽ tập trung vào nhiệm kỳ của ông tại Nhà Trắng.

Đen Vâu, Issac, Da LAB, Bích Phương hát đến với sinh viên Hà Nội

Khán giả trẻ yêu thích V-Pop tại Hà Nội sẽ có cơ hội tham dự đêm nhạc quy mô vào ngày 18.12 tới tại khuôn viên trường Đại học Bách Khoa. Những cái tên đình đám của làng nhạc Việt sẽ xuất hiện tại sự kiện âm nhạc Realme Connection lần này chính là Issac, Đen Vâu, Bích Phương, Da Lab, Rhymastic và Amee.

Nghệ sĩ hài Vượng râu kể câu chuyện khóc - cười sau tấm màn nhung sân khấu

Với chủ đề "Sau cánh màn nhung", chương trình Tết Vạn Lộc 2020 vừa được ghi hình vào tối 14.12 tại Trung tâm hội nghị Quốc gia (Hà Nội) là một câu chuyện dài kể về chuyện đời, chuyện nghề của người nghệ sĩ ở phía sau những hào quang sân khấu mà nghệ sĩ hài Vượng râu đã gầy công gây dựng.

Hé lộ Giáng sinh của các Sa hoàng

Khi Giáng sinh đến gần, ấn phẩm RBTH nhớ lại cách gia đình hoàng gia Romanov bắt đầu truyền thống kỷ niệm ngày lễ ở Nga, và họ đã tặng gì cho nhau, cho những người hầu, và những người thiếu thốn.

AMEE đứng đầu đề cử, cạnh tranh với K-ICM & Jack, Hương Giang ở ZMA

Ngày 16.12, BTC đã công bố danh sách đề cử top 10 Zing Music Awards (ZMA) sau khi kết thúc vòng bình chọn của top 20. Cục diện bảng đề cử top 10 có sự biến động đáng kể so với vòng trước.

Nữ diễn viên Thu Quỳnh bức xúc phủ nhận lộ clip nóng

Mới đây, nữ diễn viên Thu Quỳnh vừa có bài chia sẻ trên trang cá nhân, làm rõ những ồn ào xoay quanh tin đồn cô lộ clip nóng đang ồn ào trong tối qua

Lâm Tâm Như bị lộ ảnh tiệc người lớn thác loạn và chụp bikini năm 17 tuổi

Thời còn là thiếu nữ chưa nổi danh, Lâm Tâm Như cũng từng có những bộ ảnh bikini khoe thân gợi cảm. Nữ diễn viên từng thừa nhận thuở mới vào nghề cũng vất vả và bị cám dỗ không ít.

Tranh cãi nhan sắc người đẹp Jamaica đăng quang Hoa hậu Thế giới 2019

Dù sở hữu ngoại hình không mấy nổi bật nhưng Toni-Ann Singh - người đẹp đến từ Jamaica vẫn xuất sắc vượt qua hơn 110 thí sinh để giành được chiếc vương miện danh giá.

Lương Thuỳ Linh dừng ở top 12, người đẹp Jamaica đăng quang Hoa hậu thế giới 2019

21g tối 14.12, đại diện Việt Nam là Lương Thuỳ Linh đã cùng 110 người đẹp đến từng khắp nơi trên thế giới bước vào đêm chung kết Hoa hậu thế giới. Kết quả, đại diện Việt Nam vào top 12, người đẹp Jamaica Toni-An Singh đăng quang ngôi vị Hoa hậu

Sức mạnh của người thấu cảm – Khi nhạy cảm là món quà trong thế giới khắc nghiệt

“Sức mạnh của người thấu cảm” là một lời kêu gọi mỗi chúng ta hãy nhìn nhận lại giá trị của bản thân, đặc biệt là những ai luôn cảm thấy mình “khác biệt” vì sự sâu sắc trong cảm xúc và nhận thức.

Điểm yếu chí mạng khiến trẻ 13 tuổi dễ bị thao túng và sa bẫy lừa đảo, cha mẹ cần làm ngay điều này

Kỹ năng - Đông - 04/08/2025 11:00
Tuổi 13 là thời điểm trẻ mong muốn trở thành người lớn nhưng vẫn cần được bảo vệ như một đứa trẻ.

Cơn sốt “quiet vacationing” và nỗi sợ vô hình của dân công sở

Phong cách sống - Cấm Hà - 04/08/2025 10:00
Không ít gen Y đang lén đi nghỉ mà không xin phép, vẫn giả vờ làm việc để tránh bị đánh giá. Xu hướng “quiet vacationing” đang bùng lên từ nỗi sợ và sự kiệt sức.

Sức mạnh của người thấu cảm – Khi nhạy cảm là món quà trong thế giới khắc nghiệt

Từ sách - Phim - Minh Hằng - 04/08/2025 09:00
“Sức mạnh của người thấu cảm” là một lời kêu gọi mỗi chúng ta hãy nhìn nhận lại giá trị của bản thân, đặc biệt là những ai luôn cảm thấy mình “khác biệt” vì sự sâu sắc trong cảm xúc và nhận thức.

Những cái chết thương tâm và hàng chục chữ giá như: Đừng chỉ tiếc thương, đừng chỉ đổ lỗi...

Suy ngẫm - Bảo Tín - 04/08/2025 08:00
Đừng chờ đến khi nhìn thấy một đôi dép nhỏ bỏ lại bên bờ ao mới giật mình nhớ rằng, hôm qua mình quên dặn con "không được một mình đến gần hồ nước".

Người dùng nên xóa bỏ tất cả mật khẩu đã lưu trong Google Chrome

Kỹ năng - Nam Đoàn - 03/08/2025 13:00
Những nguy cơ bảo mật ngày càng gia tăng và việc người dùng lưu trữ mật khẩu trên các trình duyệt không còn là lựa chọn an toàn.

Xem "Sex Education", tôi bật khóc nhận ra mình đã làm con trai đau khổ 20 năm

Điện ảnh - Mỹ Hạnh - 03/08/2025 12:00
Tôi luôn mong muốn sẽ đem lại những điều tốt đẹp nhất cho con. Nhưng tôi lại hành động đi ngược với điều đó.

Tại sao Hồng Thất Công cứu Âu Dương Khắc?

Thư giãn - Nguyệt Phạm - 03/08/2025 11:00
Hành động này của Hồng Thất Công ẩn chứa nhiều toan tính.

Trào lưu người lớn ngậm núm ti giả đi ngủ gây sốt mạng xã hội Trung Quốc

Phong cách sống - Mỹ Diệu - 03/08/2025 10:00
Trên các sàn thương mại điện tử, hàng loạt sản phẩm núm ti giả dành cho người lớn có giá từ 10.000 đến 500.000 đồng, nhiều mẫu có doanh số bán hàng trên 2.000 chiếc/tháng.

"13 tuổi, tôi nghĩ mình đã chuẩn bị đủ để... biến mất"

Suy ngẫm - Minh Ngọc - 03/08/2025 09:00
"Tôi không chỉ muốn rời khỏi nhà. Tôi đã nghĩ đến cái chết. 13 tuổi, tôi nghĩ mình đã chuẩn bị đủ để biến mất" - Đó là những gì chị Q. – hiện đã ngoài 30 tuổi – kể lại khi hồi tưởng về ngày Chủ nhật tháng 3 định mệnh của tuổi 13.

Sức mạnh của người thấu cảm - 34 câu hỏi xác định bạn có phải là người thấu cảm?

Từ sách - Phim - TĐ - 03/08/2025 08:00
Đi tìm người sáu giác quan trong thế giới năm giác quan

‘Bắt cóc ảo’ đòi tiền thật: Những cạm bẫy từ môi trường mạng

Kỹ năng - Thanh Hà - 02/08/2025 13:00
Một thực trạng đáng báo động xảy ra thời gian vừa qua là việc nhiều học sinh, sinh viên nhận được cuộc gọi từ đối tượng giả danh cơ quan công an đe dọa liên quan đến vụ án đang điều tra nhằm thao túng tâm lý, buộc nạn nhân liên hệ về gia đình chuyển tiền chuộc.

Xem "Sex Education", nữ sinh lập tức bị chinh phục vì 1 lý do, thốt lên ‘đầy giá trị’

Điện ảnh - Trà My - 02/08/2025 12:00
Một nữ sinh Mỹ cho rằng phim “Sex Education” là một bộ phim đầy giá trị và rất đáng xem.

2 câu chuyện người bố ông Hoàng Nam Tiến dạy con khiến ai nghe cũng rưng rưng: Con khỉ mất mẹ và chiếc bát vỡ

Phong cách sống - Hiểu Đan - 02/08/2025 10:00
Đây là điều vô cùng khác biệt ở ba, để lại cho ông Tiến một bài học giáo dục con cái rất lớn.

Sinh viên hỏi xoáy "Các chuyên gia AI làm gì khi bị mất điện", ông Hoàng Nam Tiến xuống gặp tận nơi để trả lời

Suy ngẫm - Nguyễn Phượng - 02/08/2025 09:00
Trước câu hỏi khó, được đánh giá ‘cực hay và triết lý’ của sinh viên, ông Hoàng Nam Tiến liền đứng dậy, xuống tận nơi sinh viên đó để đưa ra đáp án.
HẠT GIỐNG TÂM HỒN
2019 Bản quyền thuộc về hatgiongtamhon.com.vn. Phát triển bởi ONECMS
Thứ 2, 04/08/2025