Gửi bình luận
Hủy
Gửi
Mặc dù điều này vẫn giữ nguyên giá trị cho đến ngày nay, nhưng vấn đề là: hầu hết mọi người đều nhận ra sự kiêu ngạo và quá tự tin ở người khác—nhưng không bao giờ thấy ở bản thân họ.
Kể từ thời của Russell, cái được gọi là Hiệu ứng Dunning-Kruger đã được kiểm chứng bằng thực nghiệm. Nghiên cứu cho thấy-và kinh nghiệm cá nhân xác nhận-rằng những người ít hiểu biết nhất về một chủ đề có xu hướng là những người đánh giá quá cao kiến thức và khả năng của mình. Và do đó, nghịch lý thay, dấu hiệu nhận biết của sự thiếu hiểu biết lại là sự kiêu ngạo và tự tin thái quá, trong khi ở những người có chuyên môn thực sự, bạn thường thấy điều ngược lại: khiêm tốn, nghi ngờ và cởi mở.
Nhiều người rơi vào phía của sự tự tin thái quá. Điều này ít nhất một phần là do sự phát triển của internet, nơi mọi người có thể nhanh chóng đọc các bài báo và xem video (với chất lượng và độ tin cậy khác nhau) về bất kỳ chủ đề nào có thể hiểu được, tạo ra ấn tượng rằng một người đã đạt được kiến thức sâu rộng về một chủ đề khi chỉ một hiểu biết rất hời hợt đã đạt được.
Vượt qua tình trạng không may này là chủ đề của cuốn sách của nhà tâm lý học Adam Grant: “Dám nghĩ lại” tìm cách chỉ cho chúng ta cách vượt qua sự tự tin thái quá vô cớ của chính mình bằng cách phát triển những thói quen trí óc buộc chúng ta phải thách thức niềm tin của chính mình và khi cần thiết, để thay đổi chúng.
Grant bắt đầu bằng cách nói với chúng ta rằng khi suy nghĩ và nói chuyện, chúng ta thường rơi vào suy nghĩ của ba nghề nghiệp khác nhau: nhà thuyết giáo, công tố viên và chính trị gia. Chúng ta trở thành những người thuyết giáo khi sức mạnh không chính đáng của niềm tin của chúng ta buộc chúng ta phải chuyển đổi những người khác theo cách suy nghĩ của mình; các công tố viên khi mục đích duy nhất của chúng ta là làm mất uy tín niềm tin của người khác; và các chính trị gia khi chúng ta tìm cách giành được sự ủng hộ từ khu vực bầu cử mà chúng ta đã chọn.
Những thói quen giam cầm tinh thần này có thể xảy ra với bất kỳ ai ở bất kỳ trình độ kiến thức hoặc kinh nghiệm nào, và bản thân trí thông minh đôi khi đã được chứng minh là một bất lợi, vì những người có IQ cao gặp khó khăn nhất trong việc cập nhật niềm tin của họ.
Do đó, câu hỏi then chốt là: Nếu hầu hết chúng ta không nhận thức được mức độ thiếu hiểu biết của chính mình, thì làm sao chúng ta có thể hy vọng vượt qua sự kháng cự của chính mình để thay đổi?
Như Grant khuyến nghị, bước đầu tiên là tách cảm giác về bản thân bạn khỏi bất kỳ niềm tin cụ thể nào. Nếu bạn xác định với một nhóm niềm tin cốt lõi cố định cụ thể, bạn sẽ ít có khả năng thay đổi suy nghĩ của mình khi đối mặt với bằng chứng mới hoặc lập luận tốt hơn.
Thay vào đó, Grant khuyên bạn nên củng cố ý thức về bản thân bằng sự linh hoạt về tinh thần, tự hào về việc bạn sẵn sàng thay đổi suy nghĩ và cập nhật niềm tin của mình. Để đạt được điều này, bạn phải coi tất cả niềm tin của mình chỉ là những giả thuyết tạm thời và sau đó tìm cách bác bỏ chúng, trong quá trình đó, bạn trở nên hiểu biết hơn bằng cách mắc sai lầm thường xuyên hơn. Sử dụng phương pháp này, bạn sẽ khám phá ra tư duy lý tưởng cho sự phát triển và học tập cá nhân—không phải tư duy của một nhà thuyết giáo, công tố viên hay chính trị gia, mà là tư duy của một nhà khoa học.
Những cá nhân tận hưởng viễn cảnh sai lầm - và do đó mở rộng kiến thức của họ thường xuyên hơn - có xu hướng thành công hơn và có xu hướng nắm giữ những niềm tin chính xác, sắc thái hơn. Không phải họ thiếu tự tin, mà là sự tự tin của họ mang một bản chất khác. Những cá nhân có đầu óc linh hoạt tự tin vào khả năng học hỏi và từ bỏ những niềm tin đã lỗi thời hoặc không còn phục vụ tốt cho họ nữa. Sự tự tin của họ nằm ở khả năng thay đổi và thích ứng hơn là sức mạnh của niềm tin của họ đối với bất kỳ tập hợp niềm tin nào. Như nhà tâm lý học đoạt giải Nobel Daniel Kahneman đã nói: “Sai lầm là cách duy nhất để tôi cảm thấy chắc chắn rằng mình đã học được bất cứ điều gì”.
Sau khi chỉ cho chúng ta cách để bản thân trở thành những người suy nghĩ lại tốt hơn, trong phần thứ hai của cuốn sách, chúng ta học cách mở mang đầu óc của người khác. Grant cho chúng ta thấy cách những nhà tranh luận đẳng cấp thế giới giành chiến thắng trong các cuộc tranh luận, cách một nhạc sĩ da đen thuyết phục những người theo chủ nghĩa tối cao của người da trắng gạt bỏ quan điểm mù quáng của họ và cách các bác sĩ thuyết phục những người chống vaccine tiêm chủng cho con mình.
Điều này không dễ dàng. Những suy nghĩ mà chúng ta thường mắc phải có xu hướng có tác dụng ngược lại. Hành động như một nhà thuyết giáo, và mọi người sẽ chống lại việc được bảo phải nghĩ gì (ngay cả khi sự thật đứng về phía bạn). Hành động như một công tố viên, và mọi người sẽ phẫn nộ trước thái độ trịch thượng của bạn và sẽ ngày càng cố thủ trong quan điểm ban đầu của họ. Hành động như một chính trị gia, và bạn chỉ nói những gì bạn nghĩ mọi người muốn nghe.
Không có phương pháp nào trong số này có hiệu quả như một công cụ thuyết phục. Hóa ra cách tốt nhất của bạn là áp dụng, một lần nữa, tư duy của một nhà khoa học—và cố gắng khiến những người khác làm điều tương tự. Điều này sẽ biến những bất đồng từ những trận chiến phân thắng bại thành một sự hợp tác theo đuổi sự thật.
Trong phần cuối của cuốn sách, Grant chỉ cho chúng ta cách sử dụng các kỹ năng suy nghĩ lại để tham gia vào các cuộc tranh luận chính trị hiệu quả hơn, trở thành giáo viên giỏi hơn và tạo ra văn hóa đổi mới hơn tại nơi làm việc và cuộc sống thông qua các thí nghiệm và ví dụ đầy thuyết phục.
“Dám nghĩ lại” - Cuốn sách giúp bạn hiểu về - Sức mạnh của việc biết mình không biết
