Chất Michelle - kỳ ba: Tình bạn đến trước tình yêu

...Chúng tôi rất dễ chuyện trò vui vẻ với nhau, cách tư duy của chúng tôi cũng giống nhau. Chúng tôi đưa mắt nhìn nhau khi thấy mọi người xung quanh căng thẳng tới phát rồ, khi các cộng sự đưa ra mấy lời bình luận trịch thượng hoặc chẳng ăn nhập gì với thực tế. Có một điều không cần phải nói ra nhưng rất hiển nhiên, đó là anh ấy là "người trong nhà", và trong văn phòng của chúng tôi, nơi đang thuê hơn bốn trăm luật sư, chỉ có chừng năm luật sư toàn thời gian là người Mỹ gốc Phi. Thật rõ ràng và dễ hiểu khi chúng tôi thu hút lẫn nhau.

Vợ chồng cựu tổng thống Mỹ - Barack Obama và Michelle Obama - thời trẻ. Ảnh: the Obama-Robinson family archives.

Barack không hề giống kiểu luật sư tập sự mùa hè năng nổ điển hình (như tôi hai năm trước ở Sidley), những người vội vàng thiết lập mạng lưới mối quan hệ và hồi hộp không biết mình có nhận được tấm vé vàng mời nhận việc hay không. Anh thong dong trong bộ dạng thờ ơ điềm tĩnh, mà điều này dường như chỉ khiến anh thêm hấp dẫn trong mắt người khác. Tiếng tăm của anh không ngừng tăng lên trong công ty. Chưa chi anh đã được gọi tham gia các cuộc họp cao cấp với các luật sư cộng sự. Thậm chí, anh còn được yêu cầu góp ý về bất cứ vấn đề nào đang được thảo luận. Có một lần vào đầu hè, anh đưa ra một bản ghi nhớ ba-mươi-trang về quản lý tập đoàn, và rõ ràng là nó thấu đáo cũng như thuyết phục đến mức lập tức trở thành huyền thoại. Anh chàng này là ai? Mọi người đều tò mò muốn biết.

"Tôi đem cho em một bản đây", một ngày kia Barack đặt bản ghi nhớ đã soạn lên bàn tôi, kèm theo một nụ cười.

"Cảm ơn anh", tôi đón lấy. "Em đang đợi được đọc nó đây." Sau khi anh ấy đi ra, tôi cất bản ghi nhớ vào ngăn kéo.

Anh ấy có biết tôi chưa bao giờ giở nó ra hay không? Tôi nghĩ là có. Anh ấy đưa tôi bản ghi nhớ đó với thái độ nửa đùa nửa thật. Dù sao thì chúng tôi cũng thuộc hai nhóm chuyên trách khác nhau nên tài liệu mà chúng tôi dùng cũng không giống nhau. Tôi đã có quá nhiều tài liệu cần xử lý rồi. Và tôi không cần ngạc nhiên thêm nữa. Giờ đây chúng tôi - Barack và tôi - là bạn bè, là chiến hữu. Chúng tôi cùng đi ăn trưa ít nhất một lần một tuần, có khi thường xuyên hơn, và tất nhiên luôn ghi hóa đơn cho công ty. Dần dần, chúng tôi hiểu nhau hơn. Anh biết tôi đang sống cùng cha mẹ, biết những ký ức hạnh phúc nhất của tôi ở Trường Luật Harvard đến từ công việc tôi làm ở Văn phòng Hỗ trợ Pháp lý. Tôi biết anh đã ngốn hàng đống triết lý chính trị như thể đó là tiểu thuyết giải khuây trên bãi biển, biết hễ có tiền dư thì anh đều dành để mua sách.

Tôi biết cha của anh qua đời trong một vụ tai nạn ô-tô ở Kenya, và anh đã đến nơi đó chỉ để hiểu thêm về ông ấy. Tôi biết anh thích chơi bóng rổ, biết anh thường chạy bộ một quãng đường dài vào cuối tuần và hay kể về bạn bè cũng như gia đình mình ở Oahu với vẻ trầm tư. Tôi biết anh từng có kha khá bạn gái trong quá khứ, nhưng lúc này thì không có mối quan hệ ràng buộc nào.

Tôi nghĩ mình có thể hỗ trợ anh khắc phục khoản "không có mối quan hệ ràng buộc". Cuộc sống của tôi ở Chicago chủ yếu chỉ toàn tụ tập với những phụ nữ da đen tài năng và thành đạt. Bất chấp những giờ làm việc cắm đầu cắm cổ, tôi vẫn thích được giao tiếp. Tôi có bạn bè ở Sidley, bạn trung học, bạn bè quen biết qua mạng lưới công việc và những người bạn tôi quen qua anh Craig, người vừa kết hôn và làm nghề nhân viên ngân hàng đầu tư trong thành phố.

Chúng tôi là một hội bạn bè vui vẻ, hội họp với nhau vào bất kỳ lúc nào có thể ở một quán bar nào đó trong khu trung tâm hoặc gặp nhau cuối tuần trong những bữa ăn xa hoa kéo dài. Tôi từng hẹn hò với vài anh chàng ở trường luật nhưng chưa gặp được người nào đặc biệt từ khi về lại Chicago, mà đằng nào thì tôi cũng chẳng có mấy hứng thú với chuyện này. Tôi tuyên bố với mọi người, bao gồm những đối tượng tiềm năng, rằng sự nghiệp mới là ưu tiên của tôi vào lúc này. Dù vậy, tôi lại có rất nhiều cô bạn gái đang tìm người để hẹn hò.

Một tối nọ vào đầu hè, tôi dẫn Barack tới một quán bar ở trung tâm vào giờ giảm giá. Đó là điểm tụ tập không chính thức hàng tháng của người da đen trí thức, và cũng là nơi tôi thường gặp gỡ bạn bè. Tôi để ý thấy anh đã thay quần áo công sở và mặc một chiếc áo blazer vải lanh trắng trông như vừa được lấy ra từ bộ phim Miami Vice. À há!

Không có gì phải bàn cãi rằng bất kể gu ăn mặc hơi có vấn đề của mình, Barack vẫn luôn cuốn hút. Anh điển trai, điềm đạm và thành đạt. Anh cũng có máu thể thao, thú vị và còn tử tế nữa. Người ta còn có thể đòi hỏi gì hơn? Tôi hào hứng đi vào quán bar, chắc mẩm là mình đang làm điều có ích cho mọi người - cho chính Barack và cho tất cả các quý cô có mặt ở đó. Gần như ngay lập tức, anh đã "được" một người quen của tôi tóm lấy. Đó là một phụ nữ xinh đẹp, quyền cao chức trọng và làm trong ngành tài chính. Tôi có thể thấy cô nàng hoạt bát hẳn lên khi nói chuyện với Barack. Thấy vậy là ổn, tôi gọi cho mình một ly và đi qua bàn khác gặp mấy người bạn.

Hai mươi phút sau, tôi nhìn thấy Barack ở góc xa căn phòng, anh có vẻ đang ở trong một cuộc trò chuyện không hồi kết với người phụ nữ kia, mà chính xác thì chỉ có cô nàng đang huyên thuyên. Anh ấy ném cho tôi một cái nhìn với ngụ ý xin được giải nguy. Nhưng anh ấy là một người đàn ông trưởng thành, thế nên tôi để mặc anh ấy tự cứu mình. Hôm sau anh xuất hiện ở văn phòng tôi và hỏi với vẻ vẫn còn ngờ vực. "Em có biết cô ta hỏi tôi chuyện gì không? Cô ấy hỏi tôi có thích đi cưỡi không. Cưỡi ngựa ấy". Anh ấy kể là cả hai nói về những bộ phim ưa thích, nhưng chuyện đó cũng không suôn sẻ lắm.

Barack là người có đầu óc, có lẽ là quá đầu óc đối với hầu hết phụ nữ. (Trên thực tế, đây chính là đánh giá của các bạn tôi về anh khi chúng tôi nói chuyện với nhau.) Anh không phải kiểu đàn ông thích la cà quán bar vào giờ giảm giá, và lẽ ra tôi nên nhận ra điều đó sớm hơn. Thế giới của tôi đầy những người giàu hy vọng, nỗ lực và ám ảnh về sự thăng tiến trong công việc. Họ tậu xe hơi, sẵn sàng sắm cho mình căn hộ đầu tiên và thích nói về những chuyện đó bên những ly martini sau giờ làm việc. Barack thì sẽ thỏa mãn hơn khi được yên tĩnh một mình vào buổi tối để đọc về chính sách nhà cửa đô thị. Hồi còn là nhà tổ chức sự kiện, anh từng dành nhiều tuần, thậm chí nhiều tháng lắng nghe người nghèo chia sẻ những khó khăn mà họ gặp phải. Tôi bắt đầu nhận ra sự kiên định của anh đối với hy vọng và triển vọng của sự thay đổi bắt nguồn từ một nơi hoàn toàn khác và không dễ tiếp cận.

Anh kể tôi nghe rằng anh từng là một người vô tư và phóng túng hơn. Hai mươi năm đầu tiên của cuộc đời mình, anh được biết đến với biệt danh Barry. Hồi còn thiếu niên, anh hút cần sa dưới chân những ngọn núi lửa um tùm cây cối ở Oahu. Ở trường Occidental, anh theo đuổi phong cách đang lụi tàn của thập niên 1970, vẫn yêu thích Hendrix và nhóm Rolling Stones. Nhưng rồi đâu đó trên hành trình của mình, anh bắt đầu sống trọn vẹn với tên khai sinh Barack Hussein Obama, cũng như với nhân dạng phức tạp của mình. Anh vừa trắng lại vừa đen, vừa là gốc Phi lại vừa mang gốc Mỹ.

Anh khiêm tốn và sống giản dị, nhưng anh cũng biết sự trù phú của tâm trí mình, biết cái thế giới đặc quyền đặc lợi mà tâm trí đó sẽ mở ra trước mắt anh. Tôi có thể nói là anh rất nghiêm túc với tất cả những điều đó. Anh có thể vui vẻ thoải mái và hài hước, nhưng chưa bao giờ anh quên nghĩa vụ to lớn hơn của mình. Anh đang trên đường chinh phục một sứ mệnh nào đó, dù anh vẫn chưa biết nó sẽ dẫn đến đâu. Tất cả những gì tôi biết là sứ mệnh đó không đồng nghĩa với những ly rượu. Lần sau, khi tới giờ vàng giảm giá, tôi để anh ở lại văn phòng.

(Trích sách Becoming - Chất Michelle, Duy Khương dịch, Trần Hưng Việt hiệu đính)