Phá vỡ khuôn mẫu – ‘Gia phả cảm xúc’ có thể quyết định cách bạn yêu thương

Chắc hẳn bạn đã từng nghe đến khái niệm "gia phả" trong việc xác định dòng dõi, huyết thống của một gia đình. Nhưng liệu bạn có biết rằng gia đình còn có một gia phả khác, một "gia phả cảm xúc" vô hình, mà nó lại chính là chìa khóa quyết định cách bạn yêu thương, ứng xử và đối diện với thế giới xung quanh không?

Theo Vienna Pharaon, mỗi gia đình không chỉ truyền lại những đặc điểm hình thức như ngoại hình hay tài sản mà còn chuyển giao những mô hình cảm xúc, niềm tin và cách thức hành xử qua các thế hệ. “Phá vỡ khuôn mẫu” (The Origins of You) có thể giúp ta nhận diện được những mẫu hành vi tiêu cực mà ta mang theo từ gia đình – những hành động vô thức từ thuở bé có thể quyết định cách ta yêu thương và phản ứng với người khác khi trưởng thành.

Một hành trình tự nhận thức đầy bất ngờ

Thật thú vị khi nhận ra rằng, thay vì chỉ tìm cách thay đổi người khác hoặc tình huống, việc thay đổi chính bản thân từ gốc rễ – thông qua việc hiểu rõ về gia phả cảm xúc của mình – lại chính là chìa khóa mở ra một cuộc sống và mối quan hệ mới mẻ hơn.

Tôi đã từng không hiểu tại sao mình lại có xu hướng kiềm chế cảm xúc, thậm chí là từ chối sự quan tâm từ những người thân yêu, mặc dù tôi rất mong muốn được yêu thương và hiểu biết. Sau khi đọc cuốn sách tôi mới nhận ra rằng điều này không phải là sự thiếu sót của bản thân mà là một mẫu hành vi đã được hình thành trong gia đình tôi từ khi còn nhỏ.

Điều gì sẽ xảy ra nếu bạn hiểu được những phản ứng, hành vi của mình trong tình yêu thực ra là kết quả của những tín hiệu từ gia đình, những mối quan hệ mà bạn đã hấp thụ từ thuở nhỏ? Điều này sẽ không chỉ giúp bạn phá vỡ những rào cản cảm xúc mà còn giúp bạn tự chữa lành những vết thương từ quá khứ, đưa bạn đến gần hơn với bản thân thật sự.

Pharaon giải thích rằng gia đình là nơi chúng ta hấp thụ những niềm tin, những cách thức ứng xử với tình cảm, với mối quan hệ. Những điều này có thể không rõ ràng, nhưng chúng thấm nhuần vào tiềm thức và dẫn dắt các hành động trong suốt cuộc đời. Chính những mẫu hành vi này, dù tích cực hay tiêu cực, đã hình thành những vết thương cảm xúc trong mỗi người. Tôi nhận ra rằng những cảm giác không xứng đáng được yêu thương, hay cảm giác cần phải luôn giữ khoảng cách để bảo vệ bản thân chính là những vết thương từ những lần thiếu sự quan tâm hay tiếp xúc cảm xúc trong gia đình.

Những phương pháp thực tế

Một trong những bài tập mà tác giả khuyến khích là việc viết lại câu chuyện gia đình từ góc nhìn của chính bản thân. Đây là một bài tập tôi đã thử và cảm nhận rõ sự khác biệt. Khi viết lại, tôi không chỉ đơn thuần kể lại sự kiện, mà còn phản ánh lại cảm xúc của mình trong những tình huống ấy, từ đó thấy rõ những mẫu hành vi đã ảnh hưởng đến tôi trong các mối quan hệ. Quá trình này đã giúp tôi mở rộng tầm nhìn về chính mình và giúp tôi hiểu được những cảm xúc tiềm ẩn mà tôi đã không thể nhận thức trước đây.

Một điều thú vị trong cuốn sách là những chiến lược để đối mặt và chữa lành những vết thương cảm xúc này. Tác giả đã cung cấp các công cụ thực tế để chúng ta thay đổi. Chẳng hạn, việc tạo ra những không gian an toàn để bày tỏ cảm xúc là một trong những phương pháp hữu hiệu. Khi học cách chấp nhận và thể hiện cảm xúc thật của mình mà không sợ bị phán xét, tôi dần dần có thể xây dựng mối quan hệ tốt hơn với chính mình và với người khác.

Cuốn sách này không chỉ giúp tôi nhận ra rằng, những gì tôi đã học từ gia đình về yêu thương và mối quan hệ là những thứ có thể thay đổi, mà còn giúp tôi tìm thấy một con đường chữa lành mạnh mẽ. Việc hiểu và chấp nhận quá khứ gia đình, với tất cả những điều chưa hoàn hảo, đã giúp tôi tháo gỡ những "dây thừng vô hình" cản trở tôi trong việc yêu thương và kết nối với người khác. Giúp mỗi người không chỉ hiểu mình mà còn hiểu những người xung quanh. Và giúp tạo ra sự thay đổi từ bên trong khi nhận ra rằng chính những mẫu hình đã hình thành từ gia đình có thể được chữa lành và thay đổi.

Vậy, nếu bạn cũng cảm thấy mình chưa thể hiểu hết về những mối quan hệ trong cuộc đời mình, hay những cảm xúc khó tả luôn ảnh hưởng đến cách bạn giao tiếp và yêu thương thì “Phá vỡ khuôn mẫu” giúp bạn tái thiết lại bản thân, chữa lành những vết thương cảm xúc và làm lại từ đầu một cuộc sống hạnh phúc hơn, tự do hơn.