Dược liệu trong những ấm trà của người Việt ít ai biết

Hồ Quang11/11/2024 12:00
Dược liệu trong những ấm trà của người Việt ít ai biết

Uống trà là một nét văn hóa ẩm thực của người Việt. Các loại trà mà người Việt Nam sử dụng không chỉ là thức uống đơn thuần mà còn có tác dụng phòng và chữa bệnh. Mỗi loại trà có tính chất và tác dụng khác nhau.

Uống trà là một nét văn hóa ẩm thực của người Việt. Trên thực tế, uống trà rất đa dạng. Uống trà đơn giản là dùng trà hoặc lấy trà làm chủ phối hợp với các vị thuốc khác nhằm mục đích phòng ngừa bệnh tật, bảo vệ và nâng cao sức khỏe; hoặc uống trà với nghĩa rộng hơn một dạng thực - dược phẩm bao gồm một hay nhiều loại dược liệu hoặc thực phẩm được chế biến. Cách sử dụng giống như trà uống hằng ngày, nhưng kỳ thực không hề có chút lá trà nào trong thành phần, người ta gọi là “dĩ dược đại trà” (lấy thuốc thay trà) như: lá vối, hoa hòe, hoa cúc, atiso…

duoc-lieu-trong-nhung-am-tra-cua-nguoi-viet-ma-it-ai-biet-hinh-anh.png
Các loại trà Việt với những dược liệu có tác dụng hỗ trợ trong việc điều trị bệnh của con người - Ảnh: PV

Từ “trà” được sử dụng như là một phương thức sử dụng thảo mộc dưới dạng nước hãm, hoặc ngâm, rộng hơn “trà” với ý nghĩa là trà xanh.

BSCK2 Huỳnh Tấn Vũ - Bệnh viện đại học y dược TP.HCM, cho biết các loại trà mà người Việt Nam sử dụng không những là thức uống đơn thuần mà còn có tác dụng phòng và chữa bệnh. Mỗi loại trà có tính chất và tác dụng khác nhau như:

Trà xanh: Trà xanh có tên khoa học là Camellia sinensis (Thea chinensis Seem), thuộc họ chè (Theaceae). Cây trà - nguyên liệu cơ bản của trà dược thảo điển hình, có nguồn gốc ở Trung Quốc. Người Trung Quốc đã biết dùng trà từ 2.500 năm trước Công Nguyên, sau đó tới Nhận Bản và nhiều nước Châu Á khác.

Thành phần sinh hóa gồm: nước; nhóm hợp chất polyphenol - tanin trà hàm lượng có trong lá trà từ 12 - 25% và chiếm khoảng 50% hàm lượng chất khô hòa tan của trà. Chất polyphenol có khả năng ức chế các gốc tự do oxy nên có tác dụng phòng ngừa được các bệnh ung thư và làm chậm quá trình lão hóa. Caffeine kích thích nhẹ thần kinh trung ương, hệ hô hấp và tim mạch, tạo cảm giác sảng khoái, dễ chịu; kích thích hoạt động của thận và tăng cường sự lưu thông máu. Nhờ đó giúp cơ thể nhanh chóng thải bỏ các sản phẩm thừa của quá trình trao đổi chất, tăng cường sự trao đổi chất và sự hấp thụ oxy trong cơ thể.

Nhóm enzyme thủy phân gồm: Amilaza, invectaza, glucozidata, proteaza. Các enzym này có tác dụng làm tăng hàm lượng chất hòa tan, hình thành nên các chất có hương vị, màu sắc đặc trưng cho trà. Nhóm enzyme oxy hóa khử gồm: Catalaza, polyphenoloxidaza, peroxydaza. Các enzym này giúp phát triển quá trình lên men. Tuy nhiên, chúng làm cho tanin trà biến đổi sâu sắc. Nhóm sắc tố Chlorophyll (chất diệp lục) làm cho lá có màu xanh, khó tan trong nước nóng.

Theo y học cổ truyền, trà xanh có tác dụng thanh nhiệt giải khát, giúp tiêu hóa tốt, lợi tiểu, định thần... Lá trà xanh, ngoài việc nấu nước còn có thể ngâm rửa vết bỏng hay lở loét với tác dụng sát khuẩn, chóng lên da non...

Vối: Cây vối có tên khoa học là Cleistocalyx operculatus, thuộc họ sim (Myrtaceae), là loại cây mọc nhiều ở vùng nhiệt đới.

Ở nước ta cây vối mọc hoang, hoặc trồng. Cây vối thường cao chừng 5 - 6m, cuống lá dài 1- 1,5cm. Phiến lá cây vối dai, cứng. Hoa vối gần như không cuống, màu lục nhạt, trắng. Quả vối hình trứng, đường kính 7 - 12mm, có dịch. Lá, cành non và nụ vối đều có mùi thơm dễ chịu đặc biệt của vối.

Từ lâu, người Việt đã biết sử dụng cây vối (với lá, nụ, vỏ, rễ) để làm trà uống giải khát. Lá vối có tác dụng kiện tỳ, giúp ăn ngon, tiêu hóa tốt. Chất đắng, chát trong vối sẽ kích thích tiết nhiều dịch tiêu hóa; chất tanin bảo vệ niêm mạc ruột, tinh dầu vối có tính kháng khuẩn nhưng đặc biệt không hại vi khuẩn có ích trong ruột.

Theo tài liệu nghiên cứu của giáo sư Đỗ Tất Lợi, lá và nụ vối có chất kháng sinh thực vật, diệt được nhiều mầm vi khuẩn gây bệnh, kể cả vi trùng gram- và gram+. Theo Đông y, vối có vị hơi chát, tính mát, không độc, tác dụng thanh nhiệt giải biểu, tiêu trệ, sát khuẩn. Dân gian thường dùng lá, vỏ, thân, hoa làm thuốc chữa đầy bụng, khó tiêu, tiêu chảy, mụn nhọt, viêm đại tràng mạn tính, lỵ trực trùng.

Hoa cúc: Hoa cúc còn gọi là cam cúc hoa, bạch cúc hoa, cúc hoa trắng, cúc điểm vàng, Hoàng cúc. Tên khoa học Chrysanthemum sinense Sabine, thuộc họ cúc Asteraceae (Compositae).

Cúc hoa (Flox Chrysanthemi) là hoa cúc phơi hay sấy khô. Người dân còn dùng cả hoa của cây cúc hoa vàng hay dã cúc, kim cúc, cúc riềng vàng Chrysanthemum indicum L. (Chrysanthemum procumbens Lour.) cùng họ.

Thành phần chủ yếu có trong tinh dầu hoa cúc là bisabolol (levomenol) – thành phần hoạt chất có rất nhiều công dụng tốt cho sức khỏe. Bisabolol có tác dụng chống kích ứng, chống viêm và chống vi khuẩn.

Không những vậy, hoạt chất này còn giúp phái nữ sở hữu làn da rạng ngời hơn. Chúng được dùng như thành phần dưỡng da, giúp giảm bong tróc và kích thích quá trình tự phục hồi của da.

Bên cạnh đó, nhiều nghiên cứu chứng minh rằng, trong hoa cúc chứa apigenin – một chất có tác dụng ngăn ngừa tế bào ung thư lan rộng, khiến chúng nhạy cảm hơn với thuốc trị ung thư.

Cây hoa cúc được trồng nhiều ở nước ta để lấy hoa làm thuốc hay ướp trà, nấu rượu. Theo tài liệu cổ, hoa cúc trắng có vị ngọt, đắng, tính hơi hàn; hoa cúc vàng có vị đắng cay, tính ôn vào 3 kinh phế, can và thận. Có tác dụng tán phong, thấp, thanh đầu, mục, giáng hỏa, giải độc. Dùng chữa phong mà sinh hoa mắt, nhức đầu, mắt đỏ đau, nhiều nước mắt, đinh nhọt.

Atiso: Atiso là một cây thuốc nam quý, có tên khoa học là Cynara Scolymus L., thuộc họ Cúc (Compositae). Loại cây này chỉ cao khoảng 1 - 2m; thân và lá có lông trắng như bông; lá mọc so le, phiến khía sâu, có gai. Cụm hoa hình đầu, màu tím nhạt. Lá bắc ngoài của cụm hoa dày và nhọn. Phần gốc nạc của lá bắc và đế hoa ăn được. Lá to, dài 1-1,2m, rộng 50cm, mặt dưới lá có nhiều lông hơn mặt trên.

Hoạt chất chính của atisô là cynarine (Acide 1- 3 dicaféin quinic). Ngoài ra còn có inulin, inulinaza, tanin, các muối hữu cơ của các kim loại kali, canxi, magie, natri... Atiso có tác dụng hạ cholesterol và urê trong máu, tạo mật, tăng tiết mật, lợi tiểu, thường được làm thuốc thông mật, thông tiểu tiện, chữa các chứng bệnh về gan, thận. Tuy chất cynarin đã tổng hợp được nhưng người ta vẫn dùng chế phẩm từ cao lá atiso tươi.

Atiso đã được sử dụng trong y học cổ truyền từ nhiều thế kỷ cho việc khắc phục các vấn đề cụ thể của lá gan và túi mật. Trong hệ thống y học cổ truyền của Brazil, các chế phẩm từ lá Atiso được sử dụng cho các vấn đề gan và túi mật, tiểu đường, cholesterol cao, huyết áp cao, thiếu máu, tiêu chảy, sốt, chứng viêm loét, và bệnh gút. Tại châu Âu, Atiso cũng được sử dụng cho các rối loạn về gan và túi mật; ở một số nước các loại thuốc thảo dược tiêu chuẩn hóa được sản xuất và bán như các loại thuốc theo toa cho những người rối loạn tiêu hóa và gan, cholesterol cao.

Theo BSCK2 Huỳnh Tấn Vũ, trà vừa là thức uống (thực phẩm) nhưng vừa là thuốc (dược phẩm), nên khi dùng phải chú ý. Tam nhân chế nghi, nghĩa là tùy người (nhân thân), tùy theo điều kiện địa lý và môi trường sống (nhân địa) và tùy mùa, tùy thời gian (nhân thời) mà lựa chọn và sử dụng sao cho đạt được hiệu quả cao nhất và dự phòng các tác dụng phụ không mong muốn.


Gửi bình luận
(0) Bình luận
1

Đọc sách định hình bộ não, điều gì xảy ra nếu chúng ta ngừng đọc?

Đọc sách từng là thói quen phổ biến trong cuộc sống thường ngày, nhưng giờ đây dường như thói quen này đang trở thành một thú vui ngày càng mai một.
2

Làm việc với tỷ phú Jeff Bezos trong 15 năm, tôi rút ra được 6 bài học quan trọng

Những lời khuyên của ông Ethan Evans - lãnh đạo cấp cao tại Amazon sẽ mang lại sự hữu ích cho mọi người.
3

Ai hay kiểm tra khoá cửa nhiều lần sau khi ra ngoài đích thị mắc chứng rối loạn tâm thần

Người hay kiểm tra khoá cửa sau khi ra khỏi nhà, không ngừng nghĩ về nó có thể mắc chứng rối loạn lo âu.
4

6 kiểu emoji người EQ thấp "chuộng" nhất

Khi sử dụng MXH, việc sử dụng emoji cũng là dấu hiệu cho thấy bạn sở hữu EQ cao hay thấp.
5

Chiêu lừa đảo mới: Người dùng iPhone coi chừng mất sạch tiền trong tài khoản ngân hàng

Một thủ đoạn tấn công mới và cực kỳ tinh vi đang cho phép tin tặc gửi email lừa đảo từ địa chỉ email chính thức của Apple, dễ dàng vượt qua mọi hệ thống bảo mật và khiến người dùng sập bẫy một cách không ngờ tới.

Công an TP.HCM lên tiếng việc những người lên mạng xã hội chửi bới người khác

Theo công an, đối với các phiên livestream có nội dung công kích người khác, đề nghị người dân không tham gia ủng hộ, bình luận, cần lên án các hành vi sai trái, thông báo đến cơ quan chức năng khi phát hiện hành vi vi phạm pháp luật.

Làm gì khi dữ liệu cá nhân nhạy cảm của bạn có thể nằm trên dark web?

Nếu thông tin cá nhân bị phát tán khắp nơi trên internet, bên dưới là kế hoạch hành động dành cho bạn.

Bộ tranh: 10 câu nói khiến con tổn thương mà cha mẹ hay nói

Có những câu nói của cha mẹ khiến con cái tổn thương sâu sắc.

Hướng dẫn sử dụng công cụ tìm kiếm Internet tích hợp AI của ChatGPT

ChatGPT, phần mềm chat tích hợp trí tuệ nhân tạo (AI) được đánh giá thông minh nhất hiện nay, vừa được tích hợp thêm tính năng tìm kiếm thông tin trên Internet.

Threads bị chỉ trích vì nội dung câu tương tác, Meta hé lộ cách để bài đăng có nhiều người thấy hơn

Meta Platforms đang bị chỉ trích vì các bài đăng câu tương tác trên mạng xã hội Threads, nhưng công ty vẫn kiên định với quan điểm rằng các bài đăng khuyến khích mọi người thảo luận là một cách để xác định nội dung nào nên được đề xuất cho người dùng.

Hình thức lừa đảo mới: 'Bắt giữ kỹ thuật số'

Một doanh nhân ngành dệt may Ấn Độ tiết lộ rằng ông đã bị lừa mất 70 triệu rupee (833.000 USD) bởi những kẻ lừa đảo trực tuyến mạo danh các nhà điều tra và thậm chí cả chánh án Tòa án Tối cao.

Vì sao không nên đăng nhập các dịch vụ bằng tài khoản Google, Facebook?

Việc sử dụng tài khoản Google hoặc Facebook đăng nhập vào các dịch vụ trực tuyến đi kèm với nhiều rủi ro về bảo mật và quyền riêng tư.

Tranh cãi về AI sau cái chết của một thiếu niên: Có thể đổ lỗi cho chatbot?

Vụ tự tử của Sewell Setzer III, một thiếu niên 14 tuổi ở Florida, đã gây ra cuộc tranh luận về trách nhiệm của trí tuệ nhân tạo (AI) trong các vấn đề sức khỏe tâm thần.

Thành đạt và tận hưởng

Blog GS John VU - GS John Vu - 16/09/2025 13:00
Nhiều sinh viên thường hỏi tôi: em cần thời gian học tập, em cần thời gian với bạn bè, em cần thời gian cho bản thân mình, em cần thời gian với gia đình, em cần thời gian để ngủ. Em tìm đâu ra thời gian để làm mọi việc đó? Làm sao em có thể tạo ra lịch biểu cho mọi hoạt động?

Xem Sex Education: Chỉ vì sự hấp tấp khiến con không muốn thân thiết với mẹ nữa

Điện ảnh - Thanh Hương - 16/09/2025 12:00
Chúng ta không cần trở thành bạn của con – nhưng hãy là một người mẹ mà con đủ tin tưởng để không cần phải giấu mình.

Chiêu lừa đảo mới: Người dùng iPhone coi chừng mất sạch tiền trong tài khoản ngân hàng

Kỹ năng - KV - 16/09/2025 11:00
Một thủ đoạn tấn công mới và cực kỳ tinh vi đang cho phép tin tặc gửi email lừa đảo từ địa chỉ email chính thức của Apple, dễ dàng vượt qua mọi hệ thống bảo mật và khiến người dùng sập bẫy một cách không ngờ tới.

Nhà tâm lý học khuyên: Suy đoán về người khác là hạ sách - Càng phân tích sâu, càng kiệt quệ tinh thần!

Suy ngẫm - Diệu Đan - 16/09/2025 10:00
Khi bạn cực kỳ thành thật với bản thân, cũng chính là lúc bạn trở nên bất khả chiến bại. Nhưng thực tế, số người thành thật với bản thân không dành cho số đông!

Game tái hiện cuộc sống thường ngày của bà ngoại quá cố, gây bão mạng xã hội

Phong cách sống - Ứng Hà Chi - 16/09/2025 09:00
Một trò chơi điện tử đơn giản với đồ họa pixel thô sơ, chỉ kéo dài năm phút nhưng tập trung vào nhiệm vụ chăm sóc một bà cụ sau khi bị ngã, đang trở thành tâm điểm thảo luận trên mạng xã hội Trung Quốc.

Sách sắp phát hành: Hành trình thống trị thế giới của YouTube

Tủ sách - FN - 16/09/2025 08:00
Ai cũng biết YouTube. Nhưng ít ai hiểu nền tảng này hoạt động ra sao. “Hành trình thống trị thế giới của YouTube” là quyển sách đầu tiên tiết lộ câu chuyện hậu trường hấp dẫn về công nghệ và hoạt động kinh doanh, và cách YouTube đạt được quyền lực không thể tưởng tượng nổi.

Kiểm thử tích hợp

Blog GS John VU - GS John Vu - 15/09/2025 13:00
Ngày nay, các hệ thông tin như lập kế hoạch, quản lý... đều rất lớn và phức tạp nên phải được kiểm thứ cẩn thận.

Xem “Sex Education”, tôi nhớ đến mẹ và 4 người chị: Biết ơn họ vì đã dạy cho tôi điều này

Điện ảnh - Trà My - 15/09/2025 12:00
Một nữ sinh cho biết việc xem phim “Sex Education” khiến cô nhớ đến mẹ và 4 người chị của mình và những bài học cô học được từ gia đình.

5 câu nói tố cáo EQ thấp: Càng nói càng mất bạn, hỏng việc

Kỹ năng - Ứng Hà Chi - 15/09/2025 11:00
Người EQ thấp thường không nhận ra sức nặng của lời nói, dễ buông ra những câu khiến người khác tổn thương, chán nản hay cảm thấy bị coi thường.

Vì sao người ở hiền thường chịu thiệt? Bí quyết được ông Trời nâng đỡ nằm ở đây

Suy ngẫm - Tích Thành - 15/09/2025 10:00
Người ta thường nói “người hiền hay bị bắt nạt”. Sự thật là, cuộc đời này không chỉ ưu ái kẻ hiền lành, mà còn thiên vị những người đủ trí tuệ để sống thuận theo quy luật.

80.000 người Nhật đột ngột ‘bốc hơi’ mỗi năm, cắt đứt gốc rễ gia đình và sống trong ‘địa ngục’ bất định

Phong cách sống - Diệu Đan - 15/09/2025 09:00
Mỗi năm, khoảng 80.000 người Nhật Bản biến mất mà không để lại dấu vết. Họ cắt đứt liên lạc với gia đình, bạn bè và rời bỏ toàn bộ cuộc sống cũ để tìm một khởi đầu mới trong bóng tối.

Trở về từ cõi chết - Nếu có trải nghiệm cận tử và trở về, bạn sẽ đón nhận cuộc sống mới như thế nào?

Từ sách - Phim - TĐ - 15/09/2025 08:00
Trong cuốn sách "Trở về từ cõi chết", tác giả Anita Moorjani đã kể về hành trình phi thường của cô từ cõi chết trở về và những bài học quý giá mà cô đã học được từ trải nghiệm cận tử. Vậy những bài học ấy là gì? Hãy cùng đến với bài viết dưới đây!

Xem Sex Education, tôi học được cách dạy con cực hay

Điện ảnh - Thanh Hương - 14/09/2025 13:00
Bạn hãy thử áp dụng cách dạy con này xem sao.

Ai hay kiểm tra khoá cửa nhiều lần sau khi ra ngoài đích thị mắc chứng rối loạn tâm thần

Kỹ năng - Ứng Hà Chi - 14/09/2025 12:00
Người hay kiểm tra khoá cửa sau khi ra khỏi nhà, không ngừng nghĩ về nó có thể mắc chứng rối loạn lo âu.

Sư phụ của Hoàng Dược Sư là Đoàn Dự hay Hư Trúc: 3 chi tiết trong nguyên tác hé lộ câu trả lời

Thư giãn - Nguyệt Phạm - 14/09/2025 11:00
Hoàng Dược Sư, nhân vật nổi tiếng với võ công cái thế và tài hoa xuất chúng trong tiểu thuyết của Kim Dung, nhưng sư phụ của ông là ai vẫn còn là một bí ẩn.
HẠT GIỐNG TÂM HỒN
2019 Bản quyền thuộc về hatgiongtamhon.com.vn. Phát triển bởi ONECMS
Thứ 3, 16/09/2025