Chuyện con lợn nhân năm Hợi (kỳ 3)

20/03/2019 15:45
Chuyện con lợn nhân năm Hợi (kỳ 3)

Từ sau tháng giêng Kỷ Hợi tới giờ, xứ ta um xùm mấy chuyện liên quan tới con lợn.

Nào là thịt lợn xuống giá, cần phải giải cứu cho người chăn nuôi; nào dịch tả lợn châu Phi hoành hành ở mấy tỉnh miền Bắc, rồi trẻ con huyện gì ở Bắc Ninh cả loạt nhiễm bệnh sán lợn. Còn chuyện lợn được kể ở đây không liên quan tới những thứ ấy.

Nhà tôi ở nông thôn, một vùng quê thuần nông ngoại ô Hải Phòng nên nuôi lợn đã thành nếp quen. Nuôi lợn thì mới có phân bón ruộng (nguồn phân bón chủ lực là phân lợn), có lợn hơi cân nộp cho nhà nước theo định mức, lại tận dụng được các loại rau người chê làm thức ăn cho lợn. Tôi nhận thấy ở quê, mỗi hộ nông dân thường có 3 nếp “nhà”: nhà ở cho người, nhà bếp để đun nấu, và “nhà” cho lợn - chuồng lợn. Dù hộ khá giả hay hộ nghèo, đều theo mô hình ấy. Những nhà nuôi trâu thì có thêm chuồng trâu. Đứa trẻ nào cũng vậy, ngoài thời gian đi học, phụ giúp công việc đồng áng cho cha mẹ, đều thạo “nghề” kiếm rau lợn.

Bây giờ coi người ta nuôi lợn, sao mà nhàn nhã, thảnh thơi thế. Giống lợn cao sản, có con mỗi ngày tăng gần 1 ký, cám bã không phải nấu nướng vất vả, cứ thức ăn công nghiệp đổ đầy máng cho các ngài Trư xơi, làm gì có công thức “rau bèo cám bã nước gạo” như ngày xưa. Nhưng hình như, xưa nuôi vất vả, thức ăn từ nguồn tự nhiên, nên miếng thịt lợn cũng ngon hơn thời nay nhiều. Thực phẩm chính của lợn là cám, rau, nước gạo.

Có lẽ người ta chỉ phân phối cấp phát cho nó thứ tiêu chuẩn bèo như vậy bởi ngay cả củ khoai, bát cơm nguội người cũng giành hết, nó chả bao giờ có phần hơn. Người chịu đói quanh năm nên con lợn cũng ít khi được no được ngon.

Thày tôi thấy nhiều nhà nuôi lợn thịt bèn làm khác đi, chỉ nuôi lợn nái. Lợn nái tức lợn cái, lợn sề, chuyên đẻ con, nuôi nó vất vả hơn đám lợn thịt. Phải lo cho nó đủ rau, cám để nó ăn no mới có sữa con nó bú. Nuôi năm rưỡi được 2 lứa, mỗi lứa gần chục con. Thày tôi bán lợn con cho xã viên trong thôn, hoặc đem lên chợ huyện. Theo quy định, nhà nào nuôi lợn nái, bán lợn con thì không phải cân bán lợn thịt cho nhà nước. Vậy nhưng có năm, chả biết vì lý do gì, hợp tác xã cứ máy móc phạt nhà tôi mấy chục ký thóc với lý do chưa thực hiện định mức thịt lợn cho nhà nước.

Thày tôi giải thích, họ vẫn không chịu. Thày tôi “kiện” lên tới huyện, mãi sau hợp tác mới trả nhà tôi số thóc ấy. Kể lại chuyện này để thấy rằng nông dân miền Bắc những năm 60 - 70 thế kỷ trước đâu phải chỉ làm nghĩa vụ cho nhà nước thóc và người, “thóc không thiếu một cân, quân không thiếu một người” mà còn chịu đủ thứ đòi hỏi đè nặng lên cuộc sống vốn đã vô cùng khó khăn, chật vật, thiếu thốn.

Hằng năm, cơ quan thương nghiệp huyện tổ chức về các hợp tác xã nông nghiệp thu mua lợn. Nuôi con lợn thật vất vả, suốt hơn nửa năm trời mới lên vài chục ký nhưng giá nhà nước thu mua cực rẻ, chỉ dăm bảy hào bạc một cân lợn hơi. Họ mua đem đi, thịt phân phối vào các cửa hàng thương nghiệp, quầy thực phẩm quốc doanh, phục vụ bộ đội, cán bộ, công nhân viên nhà nước, và dân thành thị. Còn nông dân, chính những người nuôi lợn lại không hề có tiêu chuẩn gì. Muốn có tí mỡ lợn để xào nấu chiên rán, cứ phải đợi tới cuối năm, lóc cục mỡ trong phần thịt lợn tết, rán kỹ đổ vào cạp lồng treo tít lên xà nhà, để dành ăn dần trong năm mới.

Tôi nhớ suốt nhiều năm niên thiếu, thời chiến tranh, rau cải rau muống hoặc khoai tây su hào chủ yếu luộc hoặc nấu canh chứ chẳng mấy khi xào, chỉ bởi đơn giản không có mỡ. Ấy thế mà lại may, hàng mấy chục năm giời không hề nghe nói đến căn bệnh đang nhan nhản trong thời buổi này: bệnh mỡ máu. Hóa ra nghèo cũng có cái hay của nó.

Nông dân những năm ấy nuôi lợn theo kiểu có gì nuôi nấy, kể cả con giống và thức ăn. Lợn thịt chậm lớn, mỗi tháng chỉ tăng chưa được chục ký. Nuôi nửa năm mới xuất chuồng, con nào nặng nửa tạ là khá lắm rồi. Để chúng nhớn nhanh hơn, những con đực bị hoạn, gọi là lợn cấn. Thời ấy, nghề hoạn lợn sống được. Ông hoạn lợn xách túi đồ nghề bé tí trong đó có con dao nhọn sắc rảo khắp huyện, làng trên xóm dưới chỗ nào cũng tới, tiếng rao văng vẳng “Ai hoạn lợn đơi”.

Có giống lợn Móng Cái ngon thịt, nhỏ con, được cái ăn tạp, dễ nuôi nên hầu hết nông dân nuôi thứ này. Lại nhớ hồi bé ông anh tôi mượn đâu được cuốn truyện Trạng Quỳnh, đọc đi đọc lại mãi nên có những chi tiết bám chặt vào đầu. Truyện rằng ông tú Cát thách trạng Quỳnh đối “Lợn cấn ăn cám tốn” (cấn là lợn, cám là thức ăn cho lợn, nhưng là tên 2 quẻ trong Kinh Dịch), trạng bèn đáp trả ngay “Chó khôn chớ cắn càn” (khôn và càn cũng là 2 quẻ trong Kinh Dịch), vế đối lại tuy chưa chuẩn sát với câu đối nhưng quả thật đã thể hiện sự láu lỉnh của trạng ngay từ lúc còn trẻ con.

Mấy chị em tôi, bây giờ đều đầu đã hai thứ tóc, cứ có dịp ngồi với nhau thế nào cũng “ôn nghèo kể khổ”nhắc chuyện nuôi lợn. Anh tôi đùa, chính cái chuồng lợn là trường đại học mà đứa trẻ nông thôn nào cũng trải qua, dạy người ta sự chăm chỉ, chịu khó, kiên nhẫn, chấp nhận vất vả để vươn lên. Hai phần việc chính cho mấy chị em tôi là kiếm rau lợn và nấu cám lợn. Chị gánh vác trước, khi lớn lên vào dân quân thì giao lại cho em, em lớn lên vào bộ đội thì giao cho em kế tiếp (là tôi), tôi đi học xa bèn truyền nghề giao nhiệm vụ vinh quang cho cô út. Loanh quanh luẩn quẩn bấy nhiêu thôi mà gần hai chục năm giời.

Sau giờ học ở trường, buông cuốn vở ra là nhào xuống ruộng xuống ao, vớt bèo vớt rong, kiếm rau dại, thậm chí lặn lội lên tận sông Đa Độ cách nhà hơn 3 cây số cào cây le dưới đáy sông, để có thức ăn cho lợn. Mùa hè còn đỡ, chứ mùa đông việc kiếm rau lợn là cả cực hình. Thày bảo, các con ráng chịu khó, chịu vất vả một tí thì con lợn mới no. Mình ăn, cũng phải cho nó ăn, con ạ. Nhiều hôm trời rét quá, ngại lội xuống ao xuống đầm, tôi ra nhà bác Bình ngoài xóm Phủ xin được cây chuối nghễu nghện vác về thay rau. Lại khâu rửa rau lợn cũng kinh. Những tháng cuối năm thường khô hạn, ao chuôm cạn kiệt, có hôm bê rổ rau lợn đi khắp làng mới kiếm được cái cầu ao còn nước. Chỉ riêng chuyện lang thang tìm chỗ rửa rau lợn cũng đủ khiến tôi thuộc làng mình như lòng bàn tay, ao nhà ai, ở chỗ nào, bao nhiêu cái, cứ kể vanh vách.

Vài chục năm sau, khi về cố hương, làng quê đã đô thị hóa, chỗ nào cũng nhà mái bằng, “mái bằng, mái bằng, lại mái bằng/tôi đi như cá lạc trong đăng” (thơ Trần Ngọc Thụ), nhà ngói, nhà tầng, đường sá thẳng tắp, chả thấy ao chuôm chi nữa. Tôi kể với đứa cháu, chỗ này trước là ao cụ Xe, chỗ kia ao bà Đáy, chỗ kia ao ông Tự…, nó cười, ông cứ như người trên giời.

Có nhẽ cũng nên biên thêm chút về một công việc liên quan tới con lợn. Để có cám, thứ thức ăn không thể thiếu của lợn, bu tôi và một số bà trong làng chịu khó làm hàng xáo. Đại loại, đi mua thóc, đem về xay giã giần sàng. Gạo đem lên chợ huyện bán, thường hòa vốn, chỉ lời lãi ở chỗ vừa có trấu đun, vừa có cám nuôi lợn. Hồi ấy chưa có máy xay xát, chị em tôi còng lưng xay, nhiều hôm mệt quá tính đếm từng vòng. Xay xong thì sàng để loại trấu ra rồi giã. Mỗi cối gạo, ít nhất cũng phải nện tám chín trăm chày thì mới gạo ra đằng gạo, cám đi đằng cám. Vừa giã vừa ngủ gật. Buột mồm oán thán con lợn. Thày tôi lại dỗ dành, bao giờ bán lợn sẽ cho ra ngoài Phòng (Hải Phòng) chơi.

Hồi năm 60, cụ thể năm nào thì quên mất rồi, anh Giá, anh họ tôi ở ngoài Phòng đem về cho thày mấy cuốn sách. Thày quý lắm, thỉnh thoảng lấy ra đọc. Về sau nhơn nhớn hơn chút nữa, tôi biết đó là mấy cuốn Giai phẩm của nhóm Nhân văn giai phẩm. Thày thường đọc bài thơ của cụ Phan Khôi, một chủ tướng nhóm ấy, rằng “Đánh đùng một cái/Kêu eng éc ngay/Bịt mồm bịt miệng/Trói chân trói tay/Từ đây đến con dao/Chẳng còn xa là bao”. Thày tôi nói cụ Phan quả là người khí phách. Tôi có lần hỏi, bài thơ ấy em chả thấy hay tí nào, anh tôi cười mà rằng thơ về giết lợn mà không phải giết lợn. Lại mãi sau nữa mới hiểu. Như một thứ kỷ niệm ghê gớm về một thời, nhớ lại cũng thấy kinh.

Nguyễn Thông


Gửi bình luận
(0) Bình luận
1

Nước mắt "thánh nữ" Maria Ozawa: "Người ta chỉ nhìn thấy tôi trên màn ảnh, nhưng không biết tôi là ai khi tắt máy quay"

Trên khuôn mặt trái xoan là cái mũi dọc dừa và đôi mắt ma mị. Maria Ozawa có thể “giết chết” trái tim đàn ông chỉ bằng một ánh mắt. Nhưng phía sau máy quay, chẳng ai tin "nữ hoàng" cũng phải khóc.

Hoa hậu Siêu quốc gia 2018 hào hứng thử váy của nhà thiết kế Việt

Đương kim Hoa hậu Siêu quốc gia 2018 - Valeria Vazquez Latorre đã cùng hoa hậu Hải Dương đến thử trang phục của NTK Chung Thanh Phong trước khi cô bay về nước.

Hành trình lột xác trong phong cách của Isaac sau 9 năm ở showbiz Việt

Trải qua 9 năm dấn thân vào showbiz Việt, “cựu” thủ lĩnh nhóm nhạc một thời 365 khiến không ít người hâm mộ biết đến ngoài giọng hát còn có ngoại hình tươi sáng và tính cách thân thiện, hài hước.

Đạo diễn Việt Tú được tòa công nhận quyền tác giả vở 'Ngày xưa'

Vụ kiện giữa đạo diễn Việt Tú và Công ty cổ phần Tuần Châu đã được tòa án xác định: vở diễn "Tinh hoa Bắc Bộ" thuộc quyền sở hữu của Tuần Châu chính là tác phẩm phái sinh từ vở "Ngày xưa" của đạo diễn Việt Tú.

Căng thẳng phiên sơ thẩm của đạo diễn Việt Tú với công ty Tuần Châu xoay quanh 'Thuở ấy xứ Đoài'

Chiều 14.3, phiên sơ thẩm vụ kiện về quyền sử hữu trí tuệ giữa Công ty CP Tuần Châu Hà Nội và đạo diễn Việt Tú đã được diễn ra tại Tòa án nhân dân thành phố Hà Nội.

Phi Nhung tiết lộ về cái tát 'trời giáng' dành cho Mạnh Quỳnh

Sau một thời gian bận rộn với công việc riêng, sắp tới đây cặp song ca “vàng” Mạnh Quỳnh - Phi Nhung sẽ tái ngộ nhau trong liveshow riêng của danh ca Chế Linh có tên gọi “Tình bơ vơ” diễn ra vào tối 6.4 tới tại Trung tâm Hội nghị Quốc gia, Hà Nội.

Park Han Byul xin lỗi vì scandal của chồng: 'Tôi cảm thấy như muốn chết đi'

Nữ diễn viên Park han Byul mới đây đã chính thức lên tiếng xin lỗi, trần tình về những ồn ào của chồng vừa qua. Cô cho biết bản thân đang trải qua giai đoạn khó khăn tưởng chừng muốn chết đi nhưng vẫn cố gắng hoàn thành trách nhiệm của mình.

'Chị trợ lý của anh' của Mỹ Tâm trở thành phim Việt đầu tiên công chiếu 2 lần

Sau hơn một tháng kể từ suất chiếu cuối cùng của “Chị trợ lý của anh”, bộ phim đầu tay của Mỹ Tâm sẽ chính thức công chiếu lần thứ hai tại nhiều cụm rạp trên toàn quốc từ ngày 22.3 tới đây.

Sau những đổ vỡ, Như Hảo hài lòng với cuộc sống làm mẹ đơn thân

Nữ ca sĩ Như Hảo chia sẻ, hiện tại chị cảm thấy hạnh phúc và hài lòng với cuộc sống làm mẹ đơn thân và bật mí về lịch trình một ngày dài của trên đất Mỹ.

Xác thực đăng nhập qua SMS rất rủi ro, thay bằng cách nào?

Kỹ năng - Lê Tinh - 26/06/2025 13:00
Xác thực qua SMS đang bị xem là một trong những phương thức bảo mật yếu nhất hiện nay.

Xem phim "Sex Education", tôi phát hiện mình đang lạc lối, khiến cuộc sống không lối thoát

Điện ảnh - Mỹ Hạnh - 26/06/2025 12:00
Tôi luôn phải gồng mình để giải quyết từng vấn đề một. Nhưng càng lúc, mọi chuyện càng phức tạp hơn.

CapCut thay đổi điều khoản sử dụng khiến người dùng lo lắng

Kỹ năng - Anh Tú - 26/06/2025 11:00
CapCut đang "âm thầm" thay đổi điều khoản dịch vụ đối với quyền sử dụng khuôn mặt, giọng nói và nội dung của người dùng, làm dấy lên lo ngại trong cộng đồng.

9X Việt được Forbes vinh danh '30 Under 30 Asia' năm 2025: Về nước sau 7 năm du học vì muốn trả ơn đời

Phong cách sống - Minh Nguyệt - 26/06/2025 10:00
Suốt 7 năm qua, Nguyễn Lê Hùng cùng các cộng sự đã gây dựng và phát triển PISE - một dự án phi lợi nhuận với mong muốn góp sức cho cộng đồng, mang lại những giá trị ý nghĩa cho các bạn trẻ. Với Lê Hùng, đó cũng là cách để anh được “trả ơn đời”.

7 thói quen tạo gia đình hạnh phúc - Nếu chỉ được chọn một thành công duy nhất trong đời, bạn sẽ chọn gì?

Từ sách - Phim - Quìn - 26/06/2025 09:00
Chúng ta lớn lên với rất nhiều khái niệm về “thành công” như một sự nghiệp rực rỡ, một tài khoản ngân hàng vững vàng, hay một vị trí khiến người khác nể phục. Nhưng nếu chỉ được chọn duy nhất một điều thành công trong đời, bạn sẽ chọn gì?

Tài chính cho mọi người - Bạn đang làm chủ tiền bạc, hay tiền bạc đang dẫn dắt bạn?

Từ sách - Phim - Quìn - 26/06/2025 08:00
Nhiều người tin rằng thẻ tín dụng là biểu tượng của tự do tài chính. Nhưng thực tế, nó không làm bạn giàu lên. Nó chỉ khiến bạn cảm thấy như mình đang giàu hơn hiện tại.

Ngành xuất bản chuyển mình thế nào trong kỷ nguyên số?

Văn hóa - Lam Thanh - 25/06/2025 13:00
Trước những thay đổi nhanh chóng của ngành xuất bản toàn cầu dưới tác động của công nghệ số và AI, Việt Nam đang đứng trước nhu cầu cấp thiết phải đổi mới để thích ứng với hành vi tiêu dùng nội dung hiện đại.

Xem "Sex Education", tôi nhận ra lý do mình luôn bị tổn thương trong tình yêu

Điện ảnh - Mỹ Hạnh - 25/06/2025 12:00
Là một cô gái, tôi lại chưa từng cảm thấy hạnh phúc trong tình yêu. Đến khi xem phim "Sex Education", tôi mới hiểu lý do.

3 giây quyết đoán, ông bố đã cứu sống 5 mạng người trên chiếc xe bị lũ dữ cuốn trôi

Kỹ năng - Trang Đào - 25/06/2025 11:00
Nước lũ cuốn trôi chiếc Santafe chở 5 người và cách xử lý đầy bình tĩnh của người bố đã cứu sống cả gia đình.

Dùng nhiều ChatGPT khiến não lười suy nghĩ, liệu thế hệ phụ thuộc vào AI của con người có đang đến?

Suy ngẫm - Băng Băng - 25/06/2025 10:00
Các nghiên cứu cho thấy rất nhiều trường hợp không có smartphone hay AI cảm thấy "lạc lối" và thiếu tự tin để giải quyết vấn đề một mình.

Để trở thành điệp viên hoàn hảo, Phạm Xuân Ẩn là nhà báo hoàn hảo

Từ sách - Phim - Quìn - 25/06/2025 09:00
Phóng viên của Time, điệp viên của cách mạng, bạn của cả hai chiến tuyến. Phạm Xuân Ẩn sống như một huyền thoại và để lại bài học sâu sắc về nghề báo, về sự chọn lựa lý tưởng trong những năm tháng khốc liệt nhất.

4 cuốn sách xây nền tự do tài chính: Từ hiểu bản thân đến làm chủ thị trường

Tủ sách - Quìn - 25/06/2025 08:00
Đọc sách để giàu lên có vẻ là một lời khuyên... cũ, nhưng trong một thế giới mà “đầu tư” có thể gói gọn trong vài cú click, thì việc dừng lại để hiểu bản thân và xây chiến lược lại là điều khôn ngoan.

Góc nhìn từ chuyên gia giáo dục: AI là công cụ, không phải chiếc nạng

Suy ngẫm - Bùi Thu Hương - 24/06/2025 13:00
AI không phải là kẻ thù của học tập, nhưng cách dùng của chúng ta mới là vấn đề.

Xem Sex Education, tôi thấy đây chính là lý do nhiều cha mẹ luôn mệt mỏi, kiệt sức!

Điện ảnh - Thanh Hương - 24/06/2025 12:00
Chúng ta cần "sòng phẳng" với con cái.

Công an cảnh báo cẩn trọng trước chiêu trò hack Facebook mới cực tinh vi

Kỹ năng - Mini - 24/06/2025 11:00
Chiêu lừa đảo mới này dùng cách giả mạo Google để “hack” tài khoản Facebook cực kỳ tinh vi.
HẠT GIỐNG TÂM HỒN
2019 Bản quyền thuộc về hatgiongtamhon.com.vn. Phát triển bởi ONECMS
Thứ 5, 26/06/2025