Cảm giác bơ vơ trong thơ Tế Hanh

Nhà thơ Thanh Thảo08/09/2021 10:30
Cảm giác bơ vơ trong thơ Tế Hanh

Cảm giác ấy trong thơ Tế Hanh là cảm giác của một đứa trẻ, nó trong trẻo và buồn dịu nhẹ, nhưng đôi khi day dứt.

Có rất nhiều người quê Quảng Ngãi ở nhiều thế hệ đã yêu và thuộc thơ Tế Hanh. Không phải thi sĩ nổi tiếng nào cũng có cái may mắn như vậy: thơ của họ được yêu thích ngay trên quê hương mình. Không hẳn vì thơ Tế Hanh viết nhiều về quê hương ông:

Làng tôi ở vốn làm nghề chài lưới

Nước bao vây cách biển nửa ngày sông

Những bài thơ ấy viết về quê hương Bình Dương, Bình Sơn, Quảng Ngãi đã khiến Tế Hanh nổi tiếng và được mến mộ trên khắp đất nước này.

Nhưng không chỉ có vậy.

Thơ Tế Hanh thuyết phục người Quảng Ngãi chính bởi hồn thơ ông vô cùng thuần phác: đó là tâm hồn của một người dân quê Quảng Ngãi. Vì những lý do lịch sử, địa lý và những gì khác nữa, mà tâm hồn người Quảng Ngãi đặc biệt thuần phác. Tâm hồn ấy có thể mãnh liệt, có thể cực đoan, và đôi khi có thể tinh tế, nhưng cái nổi bật nhất của nó là sự thuần phác, ngây thơ, nghiêng hẳn về nội cảm, một nội cảm nhiều khi cô đơn, nhiều khi tủi thân, và cũng nhiều khi đầy một cảm giác bơ vơ:

Chim bay về núi tối rồi

Không cây chim đậu không mồi chim ăn

Đó là ca dao. Còn với thơ Tế Hanh, lại là :

Tôi con đường nhỏ chạy lang thang

Kéo nỗi buồn không dạo khắp làng

Hay:

Tôi thấy tôi thương những chiếc tàu

Ngàn đời không đủ sức đi mau

Có chi vương víu trong hơi máy

Mấy chiếc toa đầy nặng khổ đau

Không phải vì mấy câu thơ ấy của Tế Hanh mà người ta nảy ra sáng kiến làm đường sắt cao tốc, nhưng mấy câu thơ ấy bộc lộ một khía cạnh tình cảm của người Quảng Ngãi: rất dễ mủi lòng, dễ thương thân:

Sầm Sơn có những cặp bên nhau

Mắt trong mắt, tay trong tay, âu yếm

Sao ta vẫn một mình với biển

Em ở đâu rồi, em ở đâu ?

Và :

Anh nhìn giếng giếng sâu trong vắt

Nước như gương soi lẻ bóng hình anh

Luôn nhìn mặt nước thành mặt gương soi, đó là cảm thức của một người cô đơn, một cảm thức bơ vơ tự nguồn.

Cảm giác ấy trong thơ Tế Hanh là cảm giác của một đứa trẻ, nó trong trẻo và buồn dịu nhẹ, nhưng đôi khi day dứt. Đó cũng là một cảm giác của nhiều người Quảng Ngãi khi phải xa cách quê hương mình. Bây giờ, đang thời dịch bệnh COVID-19 này, ta cứ thử đọc một đoạn thơ về tình cảm, về quê hương nào đó của Tế Hanh cho những người quê Quảng Ngãi đang bị tắt nguồn bôn ba lặn lội kiếm sống cực nhọc tại Sài Gòn, những người muốn hồi hương mà không thể về quê được, tôi bảo đảm họ sẽ oà lên khóc. Thơ Tế Hanh là viết cho những con người ấy, là dành cho họ, chứ không dành cho những ai no cơm ấm cật, vô cảm với đồng loại hay với quê nhà. Có lẽ sau khi Tế Hanh đã đi xa mãi mãi, mà ta cảm thấy thơ ông ngày càng gần gũi với người Quảng Ngãi nói riêng, và người dân Việt nói chung. Tế Hanh làm thơ dễ dàng như giọng nói của ông, đó là một chất giọng nhỏ nhẹ, miên man như nước sông trôi chảy và đậm đặc âm sắc Quảng Ngãi. Suốt đời, dù sống ở Hà Nội lâu hơn ở quê nhà, Tế Hanh vẫn giữ nguyên giọng nói của người Quảng Ngãi, không một chút pha trộn. Hãy nghe trong chất giọng mộc mạc ấy cái tình của người Quảng Ngãi, nó sâu đậm và thảng thốt hơn là ta tưởng:

Chiêm bao bừng tỉnh giấc

Biết là em đã xa

Trên tường một tia nắng

Biết là đêm đã qua

Sự giản dị đến tinh lọc đã khiến thơ Tế Hanh thoạt đọc thoạt nghe tưởng như không có gì, nhưng khi ngẫm lại, từng trải qua, thấm thía với, ta mới cảm nhận được chiều sâu của nó. Đó là chiều sâu của một lòng sông nước xanh đậm, của một cái giếng đá ong mà ta không nhìn được thấu đáy. Thơ Tế Hanh dễ dàng, bộc lộ, thân thiện nhưng không phải loại thơ phân tích, thơ cấu trúc, thơ biểu tượng. Thơ ấy không làm cho ai choáng ngợp. Vậy mà không phải dễ để ta có thể cảm nhận nó, thấu suốt nó hoàn toàn. Vì đó là thơ nội cảm, nó như mặt nước luôn bị rung nhoè, khó nắm bắt dù rất gần gũi. Mỗi nhà thơ lớn đều có những đóng góp rất riêng của mình cho Thơ nói chung. Tế Hanh góp cho thơ tiếng nói nhỏ nhẹ của tâm hồn ông, tâm hồn của một đứa trẻ nhà quê không bị tàn phá bởi cuộc sống đô thị:

Phố này anh đến tìm em

Người qua lại tưởng anh tìm bóng cây

“Người qua lại” ấy là người của đô thị, của thành phố, họ không thể nào biết đứa bé nhà quê kia đang tìm cái gì, mơ tưởng đến cái gì. Có phải vì vậy mà khi Hà Nội trở nên quá đỗi xô bồ, kinh tế thị trường, Tế Hanh đã lặng lẽ nằm và im lặng. Đứa trẻ trong ông đã tự thu mình lại, chìm sâu mãi vào giấc mơ riêng của nó. Một giấc mơ lặng lẽ đến 10 năm.


Gửi bình luận
(0) Bình luận

Bức ảnh ‘Cái nhìn’ giành Huy chương vàng

Bức ảnh “Cái nhìn” của nghệ sĩ nhiếp ảnh Huỳnh Hà đã vinh dự được Hội Nghệ sĩ nhiếp ảnh Việt Nam trao Huy chương vàng.

Bên tách cà phê - Kỳ 75: Cà phê và tiến trình phát triển của triết học

Trong suốt chiều dài lịch sử, cà phê và hàng quán cà phê đã tạo dựng môi trường lý tưởng cho sự hình thành những suy niệm về cuộc sống và thúc đẩy con người khám phá các chân lý toàn diện về cuộc đời.

Không sao đâu!

Tôi nhớ, trong tiểu thuyết “Rừng Na-Uy” của Murakami, nhân vật con gái tên Midori - có nghĩa là “xanh lá cây”- đã có hai câu làm quen khá đơn giản với chàng trai mà cô sẽ yêu (và cũng sẽ yêu cô) là Watanabe.

Vườn Mẹ - Chuyện của những đứa con

Tôi đọc lại “Nhật ký chiến tranh” của nhà văn-liệt sĩ Chu Cẩm Phong, và gặp đoạn viết này của anh ngay tại mảnh đất Bình Dương, mảnh đất cát cháy đã ba lần được phong anh hùng, thuộc huyện Thăng Bình, Quảng Nam:

Chùa Vạn Phật - Ngôi chùa có một không hai ở Sài Gòn

Ban đầu, chùa có tên là Phật Quang Đại Tòng Lâm. Do có rất nhiều tượng Phật nên mọi người quen gọi là chùa Vạn Phật.

'Rớt não' với từ ngữ miền Tây, nghe xong tưởng chơi đuổi hình bắt chữ nhưng cuối cùng "ủa, có lạ gì đâu bây!?"

Mà dù nói gì đi chăng nữa, câu chuyện về ngữ ngữ của 'tiếng miền Tây' sẽ được bàn ở đây 'trường kỳ kháng chiến' theo một cách đơn giản hơn bao giờ hết.

Sự thay đổi cán cân giữa các nền văn minh

Sự va chạm giữa các nền văn minh và sự tái lập trật tự thế giới" mang đến một cái nhìn tổng quát về thế giới đương đại với những vấn đề, thách thức mà mỗi quốc gia, mỗi dân tộc và mỗi cá nhân đều có trách nhiệm.

Vẻ đẹp của 'nàng thơ cuối cùng nổi tiếng nhờ hội họa'

Hơn 240 bức tranh được thực hiện bí mật trong vòng 15 năm, toàn bộ tác phẩm chỉ xoay quanh một người mẫu. Sự bí mật này đã đưa lại không ít rắc rối cho họa sĩ khi loạt tác phẩm được công khai.

Sức mạnh của người thấu cảm – Khi nhạy cảm là món quà trong thế giới khắc nghiệt

“Sức mạnh của người thấu cảm” là một lời kêu gọi mỗi chúng ta hãy nhìn nhận lại giá trị của bản thân, đặc biệt là những ai luôn cảm thấy mình “khác biệt” vì sự sâu sắc trong cảm xúc và nhận thức.

Justin Timberlake: Kẻ hủy hoại Britney Spears và Janet Jackson, mắc bệnh truyền nhiễm khi cả thế giới quay lưng

Giải trí - Minh Hồng - 04/08/2025 13:00
Justin Timberlake từng là "hoàng tử nhạc Pop" vạn người mê, nhưng giờ đây chỉ còn là cái tên khiến khán giả chán ghét.

Điểm yếu chí mạng khiến trẻ 13 tuổi dễ bị thao túng và sa bẫy lừa đảo, cha mẹ cần làm ngay điều này

Kỹ năng - Đông - 04/08/2025 11:00
Tuổi 13 là thời điểm trẻ mong muốn trở thành người lớn nhưng vẫn cần được bảo vệ như một đứa trẻ.

Cơn sốt “quiet vacationing” và nỗi sợ vô hình của dân công sở

Phong cách sống - Cấm Hà - 04/08/2025 10:00
Không ít gen Y đang lén đi nghỉ mà không xin phép, vẫn giả vờ làm việc để tránh bị đánh giá. Xu hướng “quiet vacationing” đang bùng lên từ nỗi sợ và sự kiệt sức.

Sức mạnh của người thấu cảm – Khi nhạy cảm là món quà trong thế giới khắc nghiệt

Từ sách - Phim - Minh Hằng - 04/08/2025 09:00
“Sức mạnh của người thấu cảm” là một lời kêu gọi mỗi chúng ta hãy nhìn nhận lại giá trị của bản thân, đặc biệt là những ai luôn cảm thấy mình “khác biệt” vì sự sâu sắc trong cảm xúc và nhận thức.

Những cái chết thương tâm và hàng chục chữ giá như: Đừng chỉ tiếc thương, đừng chỉ đổ lỗi...

Suy ngẫm - Bảo Tín - 04/08/2025 08:00
Đừng chờ đến khi nhìn thấy một đôi dép nhỏ bỏ lại bên bờ ao mới giật mình nhớ rằng, hôm qua mình quên dặn con "không được một mình đến gần hồ nước".

Người dùng nên xóa bỏ tất cả mật khẩu đã lưu trong Google Chrome

Kỹ năng - Nam Đoàn - 03/08/2025 13:00
Những nguy cơ bảo mật ngày càng gia tăng và việc người dùng lưu trữ mật khẩu trên các trình duyệt không còn là lựa chọn an toàn.

Xem "Sex Education", tôi bật khóc nhận ra mình đã làm con trai đau khổ 20 năm

Điện ảnh - Mỹ Hạnh - 03/08/2025 12:00
Tôi luôn mong muốn sẽ đem lại những điều tốt đẹp nhất cho con. Nhưng tôi lại hành động đi ngược với điều đó.

Tại sao Hồng Thất Công cứu Âu Dương Khắc?

Thư giãn - Nguyệt Phạm - 03/08/2025 11:00
Hành động này của Hồng Thất Công ẩn chứa nhiều toan tính.

Trào lưu người lớn ngậm núm ti giả đi ngủ gây sốt mạng xã hội Trung Quốc

Phong cách sống - Mỹ Diệu - 03/08/2025 10:00
Trên các sàn thương mại điện tử, hàng loạt sản phẩm núm ti giả dành cho người lớn có giá từ 10.000 đến 500.000 đồng, nhiều mẫu có doanh số bán hàng trên 2.000 chiếc/tháng.

"13 tuổi, tôi nghĩ mình đã chuẩn bị đủ để... biến mất"

Suy ngẫm - Minh Ngọc - 03/08/2025 09:00
"Tôi không chỉ muốn rời khỏi nhà. Tôi đã nghĩ đến cái chết. 13 tuổi, tôi nghĩ mình đã chuẩn bị đủ để biến mất" - Đó là những gì chị Q. – hiện đã ngoài 30 tuổi – kể lại khi hồi tưởng về ngày Chủ nhật tháng 3 định mệnh của tuổi 13.

Sức mạnh của người thấu cảm - 34 câu hỏi xác định bạn có phải là người thấu cảm?

Từ sách - Phim - TĐ - 03/08/2025 08:00
Đi tìm người sáu giác quan trong thế giới năm giác quan

‘Bắt cóc ảo’ đòi tiền thật: Những cạm bẫy từ môi trường mạng

Kỹ năng - Thanh Hà - 02/08/2025 13:00
Một thực trạng đáng báo động xảy ra thời gian vừa qua là việc nhiều học sinh, sinh viên nhận được cuộc gọi từ đối tượng giả danh cơ quan công an đe dọa liên quan đến vụ án đang điều tra nhằm thao túng tâm lý, buộc nạn nhân liên hệ về gia đình chuyển tiền chuộc.

Xem "Sex Education", nữ sinh lập tức bị chinh phục vì 1 lý do, thốt lên ‘đầy giá trị’

Điện ảnh - Trà My - 02/08/2025 12:00
Một nữ sinh Mỹ cho rằng phim “Sex Education” là một bộ phim đầy giá trị và rất đáng xem.
HẠT GIỐNG TÂM HỒN
2019 Bản quyền thuộc về hatgiongtamhon.com.vn. Phát triển bởi ONECMS
Thứ 2, 04/08/2025