Bên tách cà phê - Il Caffè diễn ngôn của giới trí thức khai sáng

05/03/2020 11:36
Bên tách cà phê - Il Caffè diễn ngôn của giới trí thức khai sáng

​​​​​​​Giữa thời đại Khai sáng, giới trí thức nhận định rằng truy cầu và chia sẻ tri thức chính là nền tảng thay đổi vận mệnh mỗi người, mỗi dân tộc, quốc gia. Những tư tưởng được khởi xướng bên tách cà phê trở thành xúc tác quan trọng trong tiến trình chuyển hóa tư duy quảng đại quần chúng.

Hàng quán cà phê - không gian hội tụ những tinh thần tự do bất khuất

Thế kỷ 17, khi châu Âu rơi vào cuộc khủng hoảng tâm thức (La Crise de la conscience européenne), con người mất phương hướng và niềm tin về tương lai mà các định chế thần quyền cũng như thế quyền hứa hẹn. Phong trào Khai sáng được khởi xướng, đặc trưng bởi ý chí đấu tranh vì chân lý, tư duy và hành động để thay đổi cuộc đời. Tư tưởng tự do nẩy mầm trong thời đại này là cội nguồn xung lực mở đầu những sáng tạo vĩ đại, thúc đẩy cuộc cách mạng công nghiệp, tạo tiền đề vững chắc cho sự phát triển mọi lĩnh vực từ văn hóa, khoa học, kỹ thuật đến kinh tế, chính trị... dẫn đến sự thay đổi căn bản diện mạo của châu Âu và cả thế giới phương Tây.

Tại Ý, do đặc trưng quốc gia, phong trào Khai sáng còn mang một sắc thái khác biệt. Cuối thế kỷ 17, lãnh thổ Ý vẫn còn chia năm xẻ bảy và chịu sự thống trị của Tây Ban Nha, Áo, Pháp... Sứ mệnh phong trào Phục hưng chưa thành toàn. Phong trào Khai sáng tại Ý ngoài mở đường cho sự đổi mới khoa học kỹ thuật và văn hóa, còn phải tiếp nối những thành tựu đã đạt được trong thời Phục hưng, đồng thời hiện thực hóa khát vọng thống nhất quốc gia, hợp nhất dân tộc dưới cùng một bản sắc Ý.

Tuy nhiên trong bối cảnh phong kiến, tự do ngôn luận bị kiểm soát ngặt nghèo bởi lãnh chúa ​​và giáo sĩ cao cấp. Giới trí thức uyên bác di chuyển giữa Pháp, Anh, Đức… tìm phương cách phá vỡ các rào cản để con người bình thường cũng có thể tiếp cận với tri thức. Và họ đã tìm thấy câu trả lời trong những hàng quán cà phê.

Quán cà phê từ lúc xuất hiện tại Ottoman đã đóng vai trò là nơi trao đổi kiến ​​thức và được gọi là “Mekteb-i ‘irfan” – trường học cung cấp, phổ biến các ý tưởng mới. Khi du nhập vào châu Âu, hàng quán cà phê tiếp tục là không gian thảo luận các vấn đề mang tính thời cuộc, đổi mới tư tưởng. Có thể nói, trong thời đại Khai sáng, hàng quán cà phê là không gian đặc biệt, vượt lên mọi áp bức, mọi mâu thuẫn để hun đúc tinh thần tự do. Các quan điểm, các lĩnh vực kiến ​​thức khác nhau được phổ biến trong quán cà phê, thậm chí là khởi xướng những cải cách vĩ đại, minh định nên đường hướng xây dựng xã hội văn minh, tiến bộ. Do đó, những cuộc trò chuyện bên tách cà phê trở thành biểu trưng cho khát vọng khai sáng nhân văn, và hàng quán cà phê là nơi hội tụ những tinh thần tự do bất khuất.

Ví như quán Caffè Florian tại Venice, Antico Caffè Greco tại Rome, Caffè Tommaseo và Antico Caffè San Marco tại Trieste, Caffè San Carlo và Caffè Torino tại Turin, Gran Caffe Gambrinus tại Naples… đều là những quán cà phê đi vào lịch sử, nơi tập trung trí thức trên mọi lĩnh vực, quảng bá tư tưởng tự do, đóng vai trò then chốt trong tiến trình thống nhất quốc gia, xoay chuyển vận mệnh nước Ý.

“Il Caffè” - nền tảng tri thức được hình thành bên tách cà phê

Cốt lõi của phong trào Khai sáng là tri thức. Những tâm hồn lớn của thời đại mang tinh thần tự do bất khuất, nhận diện được chân lý và dũng cảm sử dụng quyền tự do nguyên vẹn nhất - quyền công khai sử dụng trí tuệ của chính mình để dẫn dắt công chúng vận dụng tri thức chuyển hóa xã hội, tiến tới lối sống tiến bộ. Nhu cầu truy cầu và chia sẻ chân lý, tri thức vì thế càng trở nên cấp thiết.

Tại Anh – quốc gia đầu tiên khởi xuất phong trào Khai sáng, giới tri thức đã cùng nhau sáng lập tờ tạp chí “The Tatler” (năm 1709) và “The Spectator” (năm 1711) mô phỏng những cuộc đàm thoại trong quán cà phê, biểu dương khát vọng chuyển hóa lối sống bằng đức hạnh và sự thông thái. Giới tri thức Pháp tập trung tại quán cà phê Café Procope khảo luận viết nên cuốn “Encyclopédie” – bách khoa toàn thư truyền bá tri thức nhân loại.

Từ cảm hứng đó, năm 1764, các triết gia vĩ đại Pietro Verri, Alessandro Verri, Cesare Beccaria, Alfonso Longo, Pietro Secchi… thuộc nhóm trí thức khai sáng Ý thành lập tờ tạp chí “Il Caffè” nhằm xây dựng nền tảng trí tuệ cho cộng đồng thông qua những tư tưởng được hình thành bên tách cà phê.

Trong phần giới thiệu tạp chí “Il Caffè”, triết gia Pietro Verri (1728 – 1797) – chủ biên tạp chí, đã dẫn chứng chiều dài lịch sử và ảnh hưởng của cà phê đối với xã hội phương Đông lẫn phương Tây để đưa ra kết luận “Cà phê tái tạo tâm hồn, đánh thức tâm trí và đặc biệt hữu ích cho những nhà tư tưởng và những người nghiên cứu khoa học”. Từ chiều hướng đó, sứ mạng của “Il Caffè” là cung cấp tri thức trên tinh thần sáng tạo như đặc tính của cà phê. Có thể hiểu là phổ biến nền tảng nhận thức lý luận và phương hướng tư duy nhằm đánh thức bổn phận của mỗi người trong toàn quá trình tham gia tìm kiếm giải pháp cho các vấn đề xã hội.

Như thế, những khảo luận đăng trên tạp chí “Il Caffè” mô phỏng cuộc đàm thoại bên tách cà phê là cái cớ kích xúc khát vọng, làm nảy sinh những hành động chuyển hóa vấn đề nhân sinh như lối sống, văn hóa, kinh tế, chính trị… cùng hướng tới đời sống văn minh, hạnh phúc hơn.

Tạp chí “Il Caffè” là diễn ngôn của giới tri thức khai sáng, đại diện cho tư tưởng văn minh dẫn dắt lý tưởng thời đại. Từ sức ảnh hưởng của “Il Caffè”, phong trào Khai sáng lan rộng từ Milan đến Venice, Naples, Florence và toàn nước Ý. Đặc biệt, tinh thần dân tộc được “Il Caffè” truyền bá đã làm trỗi dậy mạnh mẽ khát vọng thống nhất quốc gia Ý, mỗi cá nhân nhận rõ trách nhiệm của mình trong vận mệnh chung của đất nước. Từ đây khởi lên ý chí toàn kết, phá vỡ sự khác biệt văn hóa giữa các vùng đang chia năm xẻ bảy, hợp nhất dân tộc dưới một bản sắc chung. Sự thống nhất về văn hóa chính là thành tố quan trọng đưa đến sự hoàn thiện về lãnh thổ Ý như ngày nay.

Đón đọc kỳ sau: Đại văn hào Gasparo Gozzi: “Quán cà phê là tổ chức văn hóa đặc biệt!”


Gửi bình luận
(0) Bình luận
1

Sẽ có con đường mang tên Anh hùng liệt sĩ Gạc Ma Trần Văn Phương

Ông Nguyễn Văn Thống, cựu binh Gạc Ma quê ở xã Nhân Trạch, huyện Bố Trạch, tỉnh Quảng Bình cho biết, lần đầu tiên có con đường mang tên anh hùng liệt sĩ Gạc Ma. 
2

36 năm sự kiện Gạc Ma: Tượng đài bất tử về tình yêu Tổ quốc

36 năm trước, vào ngày 14.3.1988, trong một cuộc chiến không cân sức, 64 chiến sĩ Hải quân Việt Nam đã vĩnh viễn nằm lại giữa biển sâu để bảo vệ chủ quyền của đất nước tại các bãi đá Gạc Ma, Cô Lin và Len Đao thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam.

Nguyễn Ngọc Tư và 'Tháng Giêng gió bỏ nhà đi'

Bữa ông già về Quảng giỗ họ, thằng cháu nội cũng đi chung một đoạn đường. Nó nói với anh lơ xe rằng mình đi khu công nghiệp Sóng Thần, thả nó chỗ nào gần đó là được.

Dự án chỉnh trang khu di tích lăng vua Gia Long bộc lộ những vấn đề đáng bàn

Sau lùm xùm xung quanh vấn đề tu bổ Hộ thành hào trong khu di tích Kinh thành Huế bằng cách thay vật liệu cũ bằng vật liệu mới thì dự án đường dẫn vào lăng vua Gia Long lại bộc lộ những vấn đề đáng bàn.

Mật mã thành công của các đế chế hùng mạnh nhất trong lịch sử: Đế chế La Mã

Sự hùng mạnh của một đế chế hay tổ chức không phụ thuộc vào diện tích lớn hay nhỏ, tài nguyên thiên nhiên giàu hay nghèo, dân số ít hay nhiều… mà nhờ một khát vọng vĩ đại, chí hướng lớn và tinh thần chiến binh dũng mãnh trong mọi nghịch cảnh.

TP.HCM thúc tiến độ thi công nhiều công trình văn hóa trọng điểm

TP.HCM yêu cầu đẩy nhanh tiến độ thi công các công trình văn hóa trọng điểm như Bảo tàng TP.HCM, Nhà hát Giao hưởng-nhạc-vũ kịch, Rạp xiếc và biểu diễn đa năng Phú Thọ, Trung tâm Biểu diễn nghệ thuật đa năng, Trung tâm Thể dục thể thao Phan Đình Phùng…

Tết Nguyên Tiêu: Lễ tình nhân của người Trung Quốc và những điển tích kỳ lạ về các cô gái hiền đức

Tết Nguyên Tiêu đối với người Hoa có nhiều ý nghĩa về văn hóa và xã hội hơn nhiều ngày lễ khác trong năm.

Nhà thờ Bùi Chu sắp được hạ giải

Giáo dân Bùi Chu đã chuyển các đồ trang trí nội thất ra khỏi nhà thờ chính toà, để chuẩn bị hạ giải công trình 135 tuổi này.

E ngại dịch virus corona, “Ngày thơ Việt Nam 2020” bị hoãn vô thời hạn

Theo BTC, đây là quyết định đúng đắn và cần thiết vì hiện nay dịch viêm đường hô hấp cấp do virus corona đang hoành hành và lan rộng.

Tạm ngừng tổ chức Lễ hội chọi trâu Phù Ninh, phòng chống dịch virus Corona

Cục Văn hoá cơ sở - Bộ VHTT&DL vừa ra văn bản về việc tạm ngừng Lễ hội chọi trâu xã Phù Ninh, huyện Phù Ninh, tỉnh Phú Thọ, tập trung phòng chống dịch virus Corona.

Cô gái cứu khách nước ngoài đột quỵ trong nhà hàng Đà Nẵng kể lại khoảnh khắc sinh tử "như trong phim"

Phong cách sống - Bích Chi - 28/03/2024 13:00
Đang ăn tối cùng bạn, thấy người đàn ông nước ngoài có dấu hiệu đột quỵ, chị Đặng Thị Hạ không nghĩ nhiều mà lập tức thực hiện cấp cứu ngưng tuần hoàn.

Đạo diễn Lê Hoàng: ‘Tôi nể các cô gái thuộc nhiều thơ hơn là cô gái có nhiều áo đẹp’

Truyền hình - Tiểu Vũ - 28/03/2024 12:00
Theo đạo diễn Lê Hoàng thì không người Việt Nam nào không thuộc thơ, vì vậy anh nói: “Tôi nể các cô gái thuộc nhiều thơ hơn là cô gái có nhiều áo đẹp”.

Lời tâm sự xót xa của bạn bè nam sinh bị đánh chết não: Gấp 1.000 chú hạc giấy mong phép màu xuất hiện

Truyền cảm hứng - PV - 28/03/2024 11:00
Rất nhiều người đang cầu chúc cho nam sinh lớp 8 N.H.Đ. (Hà Nội) vượt qua cơn nguy kịch.

Muốn con thành công, Đặng Lê Nguyên Vũ, Bill Gates, Rockefeller áp dụng 3 điều mà ai cũng nên tham khảo

Suy ngẫm - Ứng Hà Chi - 28/03/2024 10:00
Đây đều là những phương pháp giáo dục con cái mà các bậc cha mẹ nên tham khảo để giúp con cái thành công, hạnh phúc trên đường đời.

Đắc nhân tâm - Một giọt mật ngọt hơn thùng nước đắng

Từ sách - Phim - Quang Thanh - 28/03/2024 09:00
Có thể bạn chưa bao giờ bị gọi đến để giải quyết một vụ đình công hay nói chuyện với một hội đồng. Nhưng nếu bạn muốn được giảm tiền thuê nhà thì thái độ tiếp cận thân mật có thể giúp được bạn không?

Tu giữa đời thường - Điều tồi tệ nhất đối với tình trạng căng thẳng kinh niên là gì?

Từ sách - Phim - Quìn - 28/03/2024 08:00
Nhịp sống hiện đại khiến chúng ta không thật sự ở trong chế độ “nghỉ ngơi và tiêu hóa” đủ để có thể trở lại trạng thái cân bằng vốn có. Chính vì vậy chúng ta luôn sống trong trạng thái căng thẳng kinh niên.

Bất chấp nguy hiểm, cô gái nặng 45kg một mình đi thuyền vòng quanh thế giới

Phong cách sống - Ngô Trung Dũng - 27/03/2024 12:00
Cole Brauer (29 tuổi) đã vượt qua quãng đường khoảng 48.280km để trở thành người phụ nữ Mỹ đầu tiên đi vòng quanh thế giới bằng thuyền.

Đằng sau việc 'tải lậu' phim bom tấn 3 Body Problem của Netflix tăng đột biến ở Trung Quốc

Điện ảnh - Sơn Vân - 27/03/2024 11:00
Sự gia tăng đột biến việc vi phạm bản quyền trực tuyến series phim 3 Body Problem của Netflix ở Trung Quốc phản ánh sự quan tâm mãnh liệt của người dân nước này về việc hãng phát trực tuyến Mỹ xử lý như thế nào với tiểu thuyết khoa học viễn tưởng nổi tiếng trên toàn cầu.

50 tư duy của tỷ phú Jeff Bezos đế chế Amazon, ai cũng có thể học lỏm

Suy ngẫm - Ứng Hà Chi - 27/03/2024 10:00
Tỷ phú Jeff Bezos đã áp dụng một số nguyên tắc nhất định trong cuộc sống, công việc để đạt được kết quả tốt.

‘Từ bỏ’ - Chìa khóa giúp bạn buông đúng lúc, bỏ đúng việc để thành công

Từ sách - Phim - FN - 27/03/2024 09:00
Có một niềm tin đã ăn sâu rằng người thắng cuộc không bao giờ bỏ cuộc và người bỏ cuộc sẽ chẳng đi đến đâu. Và chúng ta đang trả giá cho niềm tin đó, khi cân nhắc từ bỏ một công việc tồi tệ hay rời bỏ một mối quan hệ độc hại...

Chữa lành đứa trẻ tổn thương bên trong: Đứa trẻ tổn thương sẽ trở thành người lớn đau khổ

Từ sách - Phim - YÊN VŨ - 27/03/2024 08:00
Nếu không được chữa lành, phần tổn thương sẽ luôn chực chờ để bộc lộ ra, thay bạn nắm quyền kiểm soát và liên tục đưa ra những quyết định bốc đồng mà sau này phần người lớn có trách nhiệm phải giải quyết hậu quả.

Là thầy giáo

Blog GS John VU - GS John Vu - 26/03/2024 12:00
Là thầy giáo là một chọn lựa và tất cả chúng ta đều làm chọn lựa đó khi chúng ta quyết định theo đuổi nghề này.

Thành lập Nhóm nghiên cứu và biểu diễn âm nhạc Trịnh Công Sơn

Giải trí - Tiểu Vũ - 26/03/2024 11:00
Tưởng nhớ 23 năm ngày mất của nhạc sĩ Trịnh Công Sơn (2001 - 2024), gia đình nhạc sĩ vừa thông báo thành lập Nhóm nghiên cứu và biểu diễn âm nhạc Trịnh Công Sơn để phát huy và lan tỏa những giá trị di sản của ông.

Cô Văn Thùy Dương dặn dò con gái chuyện làm vợ làm dâu

Suy ngẫm - Bảo Châu - 26/03/2024 10:00
Con gái cưng đi lấy chồng, cô Văn Thuỳ Dương viết tâm thư dặn dò con gái, gửi con rể và thông gia khiến nhiều người xúc động.

Đắc nhân tâm - Nghệ thuật biến thù thành bạn

Từ sách - Phim - Quang Thanh - 26/03/2024 09:00
Khi đang trong cơn giận dữ mà ta có thể trút mọi bực tức vào kẻ đã gây ra nó thì chắc chắn chúng ta sẽ hả hê rất nhiều! Nhưng đối phương thì sao? Họ sẽ chẳng thể nào chấp nhận giọng điệu gay gắt và thái độ hằn học của ta.
HẠT GIỐNG TÂM HỒN
2019 Bản quyền thuộc về hatgiongtamhon.com.vn. Phát triển bởi ONECMS
Thứ 6, 29/03/2024