AI đang lấy gì từ công việc của con người?

TTXVN30/07/2025 10:00
AI đang lấy gì từ công việc của con người?

AI không thay thế toàn bộ công việc, mà đang dần “lấy” những nhiệm vụ nhất định - có thể là phần nhàm chán hoặc phần sáng tạo, tùy cách con người sử dụng công nghệ.

AI đang lấy gì từ công việc của con người? - Ảnh 1.

Ảnh minh họa.

Theo báo Le Nouvel Economiste của Pháp, sự phát triển nhanh chóng của trí tuệ nhân tạo (AI) đang đặt ra câu hỏi quan trọng: liệu còn nghề nào thực sự “an toàn” trước xu hướng tự động hóa hiện nay?

Nhà bình luận kinh tế Martin Wolf của Financial Times từng đùa rằng nghề làm vườn là nghề ít bị AI đe dọa nhất. Thế nhưng ngay hôm sau, chính Financial Times lại đăng bài “Những khu vườn do AI trồng”, mô tả hệ thống tưới nhỏ giọt thông minh, cảm biến côn trùng, bù nhìn laser và robot làm cỏ chạy năng lượng Mặt trời - tất cả đều cho thấy ngay cả nghề làm vườn cũng đang bị công nghệ xâm nhập.

Điều này nhắc nhở chúng ta về sự khác biệt giữa công việc và nhiệm vụ. Một công việc thường gồm nhiều nhiệm vụ liên kết với nhau. Ví dụ, một người làm vườn không chỉ cắt cỏ hay nhổ cỏ dại mà còn phải nhận diện sâu bệnh, thiết kế không gian, giao tiếp với khách hàng khó tính – những thứ máy móc khó thay thế toàn diện. Vấn đề không phải là công việc biến mất, mà là nó sẽ biến đổi: các công cụ AI sẽ dần thay thế một số nhiệm vụ, buộc con người phải thích nghi.

Vấn đề này không hề mới. Từ đầu thế kỷ XIX, phong trào Luddites đã đập phá máy dệt vì sợ bị thay thế. Thực tế chứng minh máy móc vẫn tiếp tục loại bỏ những nhiệm vụ lặp lại, đòi hỏi ít sáng tạo, để con người tập trung vào phần việc đòi hỏi kỹ năng cao hơn – nhưng không phải lúc nào cũng vậy.

Hai ví dụ tiêu biểu là bảng tính và tai nghe chỉ đường cho công nhân kho hàng (như thiết bị “Jennifer unit” của Lucas System). Bảng tính điện tử ra đời năm 1979 đã thay thế hàng loạt công việc tính toán thủ công của nhân viên kế toán. Nhưng đổi lại, kế toán viên chuyển sang phân tích dữ liệu, lập mô hình rủi ro – công việc đòi hỏi sáng tạo, kỹ năng và mang lại giá trị cao hơn. Trong khi đó, tai nghe chỉ đường biến công nhân kho thành những người chỉ biết làm theo lệnh, tước đi phần nhỏ nhiệm vụ trí óc vốn làm công việc đỡ đơn điệu.

Hai công cụ tự động hóa này cùng loại bỏ công việc lặp lại, nhưng hậu quả lại trái ngược: bảng tính nâng tầm nghề kế toán, tai nghe chỉ đường biến công việc kho hàng vốn đã nặng nhọc trở nên máy móc hơn.

Vì sao cùng một kiểu tự động hóa nhưng kết cục khác nhau?

Các nhà nghiên cứu của MIT, David Autor và Neil Thompson đưa ra khung phân tích mới. Ban đầu, cả kế toán và công nhân kho đều làm nhiều nhiệm vụ trí óc lặp lại như kiểm kê, tính toán số lượng, phát hiện sai lệch số liệu. Khi máy tính rẻ hơn, chúng thay thế những nhiệm vụ này. Về lý thuyết, cả hai nghề sẽ chịu tác động tương tự. Nhưng thực tế, lương kế toán tăng, còn lương công nhân kho giảm.

Lý do là vì bản chất nghề nghiệp không phải tập hợp ngẫu nhiên các nhiệm vụ tách rời, mà là các nhiệm vụ liên quan mật thiết và bổ trợ lẫn nhau. Bài học quan trọng cần được rút ra ở đây là AI có thể làm cho công việc chán càng chán hơn, công việc thú vị càng thú vị hơn, tùy thuộc nó thay thế phần nào của công việc. Nếu AI thay phần phức tạp, công việc sẽ bị “hạ cấp”, ít giá trị hơn. Nếu AI thay phần vụn vặt, công việc được “nâng cấp”, con người tập trung vào phần sáng tạo và ra quyết định.

Ví dụ, AI tạo sinh rất giỏi đưa ra ý tưởng mới, liên tưởng bất ngờ. Đối với ai phải động não sáng tạo nhiều, đây là công cụ bổ trợ quý giá. Nhưng với người mà “khoảng nghỉ sáng tạo” hiếm hoi là phần dễ chịu nhất trong công việc tẻ nhạt, thì AI “giành” luôn cả phần dễ chịu đó, để lại những nhiệm vụ hành chính hoặc vận hành khô khan.

Tương tự, với người làm vườn, công nghệ như bù nhìn laser hay robot làm cỏ không quan trọng bằng việc AI có thể viết email, trả lời khách hàng, soạn hợp đồng – những việc văn phòng mà họ ghét làm nhất. Trong trường hợp này, AI không thay thế phần “làm vườn” mà thay phần giao tiếp giấy tờ, giúp công việc dễ chịu hơn.

Vậy người lao động nên lo hay mừng? Không có câu trả lời chắc chắn, nhưng câu hỏi then chốt ở đây là: AI đang đe dọa phần nào trong công việc của con người? Nếu nó thay thế phần ít đòi hỏi kỹ năng, công việc sẽ nhẹ nhàng hơn, thu nhập và giá trị nghề nghiệp có thể tăng. Nếu nó thay thế phần đòi hỏi chuyên môn cao, công việc còn lại sẽ mất giá trị, có thể dẫn đến giảm lương, giảm vai trò xã hội của người lao động.

Ngược lại, nếu biết tận dụng AI để “chia sẻ” những phần việc tẻ nhạt, người lao động có thể biến nghề nghiệp của mình thành công việc giàu tính sáng tạo, nhân văn và gắn với kỹ năng cao hơn.

 


Gửi bình luận
(0) Bình luận
2

Tuổi càng lớn, càng không còn muốn ồn ào

Càng lớn tuổi, ta càng nhận ra: Được ở một mình, không bị làm phiền, không phải giải thích, không cần chiều lòng ai chính là kiểu hạnh phúc nhẹ tênh nhất trong đời.
3

Cách để "hủy hoại" con cái nhanh nhất

Họ dùng một thế giới trắng đen của tivi đen trắng để "đổ khuôn" con cái, rồi kỳ vọng con lớn lên sống cuộc đời đầy màu sắc và sáng tạo.
5

Nguyên nhân quan hệ méo mó của 2 mẹ con hé lộ trên truyền hình khiến ai nấy rùng mình

Không có ranh giới thì không có độc lập. Không độc lập nghĩa là phải sống cả đời dưới kỳ vọng của người khác, không thể sống cho chính mình.

Sống sót kỳ diệu sau cơn đau tim, người phụ nữ kể về cảm giác kỳ lạ khi sang "thế giới bên kia"

Người phụ nữ đang viết một cuốn sách kể về trải nghiệm đáng kinh ngạc của mình ở “thế giới bên kia”.

Ngày tàn của Internet truyền thống đang đến gần

Sự ra đời của trí tuệ nhân tạo (AI) đang định hình lại một cách sâu sắc cách chúng ta tương tác với Internet.

18 câu cổ ngữ bị hiểu sai suốt cả ngàn năm: Hóa ra sách vở vẫn chưa kể hết sự thật này!

Bạn nghĩ mình đã hiểu rõ những câu nói xưa? Thật tiếc, có lẽ bạn chỉ mới biết một nửa. Có những chân lý cổ xưa đã bị con người hiểu sai và truyền miệng lệch lạc suốt hàng ngàn năm qua và đây là 18 ví dụ kinh điển nhất.

Kinh khủng hơn bất hiếu là kiểu con cái đang ăn mòn nhiều gia đình này

Đáng sợ hơn, kiểu con cái này lại thường được ngụy trang dưới vẻ ngoài bận rộn.

Con người nói chuyện ngày càng giống ChatGPT

Nghiên cứu mới đây tiết lộ một xu hướng đáng kinh ngạc: Thay vì AI học cách giao tiếp như con người, chính chúng ta lại đang dần "nói chuyện giống ChatGPT".

Tình người Nhật Bản trong thiên tai: Siêu thị bán hàng miễn phí, tiệm quần áo giữ sáng đèn trong đêm đen

Mỗi khi thiên tai diễn ra thì tình người của một quốc gia, một dân tộc lại được thử thách.

“Tâm sự với AI” sau sa thải: Lời khuyên sốc từ lãnh đạo Microsoft

Microsoft vừa mới sa thải thêm 9.000 nhân sự, nhưng lời khuyên “tâm sự với AI” mới là thứ khiến dư luận dậy sóng, hé lộ khủng hoảng thấu cảm giữa thời đại AI.

Phóng sự về trẻ em gây chấn động thế giới: Cha mẹ kiểu này là kẻ hại con lớn nhất!

Cuộc đời con chỉ có một lần, hãy cho con dũng khí để yêu đời.

Lời khuyên khác cho người quản lí dự án

Blog GS John VU - GS John Vu - 20/08/2025 13:00
Người quản lí dự án giỏi phải có cả kĩ năng kĩ thuật và kĩ năng trao đổi.

Xem "Sex Education", tôi gửi con gái tin nhắn và nhận được kỳ tích sau 2 tháng

Điện ảnh - Mỹ Hạnh - 20/08/2025 12:00
Bây giờ mỗi khi nhắc lại chuyện cũ, con gái vẫn thường cảm ơn tôi vì tin nhắn tối hôm đó.

Vì sao không nên dùng Face ID để mở khóa điện thoại?

Kỹ năng - KV - 20/08/2025 11:00
Mở khóa bằng khuôn mặt đã trở thành một phản xạ của nhiều người dùng iPhone. Nhưng sẽ ra sao nếu kẻ xấu không cần bẻ khóa, mà chỉ cần ép chính bạn dùng chìa khóa đó để chống lại mình?

'Câu hỏi về thế giới bên kia' từ góc độ khoa học: Sự va chạm giữa thực nghiệm và ảo tưởng

Suy ngẫm - Đức Khương - 20/08/2025 10:00
Câu hỏi "liệu có thế giới bên kia sau khi chết không" như một bí ẩn lớn mà con người luôn tìm cách giải đáp. Tuy nhiên, do vượt ra ngoài phạm vi quan sát trực tiếp và kiểm chứng thực nghiệm, khoa học truyền thống vẫn chưa thể đưa ra câu trả lời thuyết phục.

Sức mạnh của người thấu cảm - Sự khác biệt giữa người nhạy cảm và người thấu cảm

Từ sách - Phim - Quìn - 20/08/2025 09:00
Bạn từng thấy mệt mỏi vì “cảm” quá nhiều? Hay thấy mình dễ bị cuốn vào cảm xúc của người khác đến mức quên mất bản thân? Có thể bạn là một người nhạy cảm, hoặc thậm chí là một người thấu cảm.

Mẹ quét rác ở Đầm Sen, con trai bán vé số vươn lên thành chủ tịch công ty đa lĩnh vực

Truyền cảm hứng - Trần Hà - 20/08/2025 08:00
Câu chuyện được chia sẻ trong chương trình Gõ cửa thăm nhà mới đây thu hút sự chú ý của dư luận.

Sự thật tàn khốc: Cha mẹ càng lo lắng điều gì, con càng bị huỷ hoại bởi điều đó!

Suy ngẫm - Ứng Hà Chi - 19/08/2025 13:00
Thực tế, cha mẹ càng lo lắng điều gì cho con cái trong quá trình trưởng thành thì con càng mất mát, tổn thất nhiều hơn.

Nobita ơi, đừng làm 3 hành động này vì chúng khiến cậu và hàng triệu bạn trẻ "xếp đáy"

Điện ảnh - Đông - 19/08/2025 12:00
Nobita, cậu bạn đáng yêu nhưng mãi thụt lùi vì ba thói quen này!

Tuyệt đối không được đăng lên Facebook những thông tin này

Kỹ năng - Huỳnh Duy - 19/08/2025 11:00
Hình ảnh này có thể bị lợi dụng để đánh cắp thông tin, thực hiện các chiêu trò lừa đảo.

Nở rộ nghề 'bác sĩ' chuyên sửa Labubu

Phong cách sống - Hoàng Hà - 19/08/2025 10:00
Cơn sốt búp bê nhồi bông Labubu góp phần tạo nên làn sóng nghề nghiệp mới tại Trung Quốc là làm "bác sĩ đồ chơi".

Chăm sóc bản thân thật sự - Đã đến lúc định nghĩa lại “yêu bản thân”

Từ sách - Phim - Quìn - 19/08/2025 09:00
Nếu “chăm sóc bản thân” là đặt lịch spa, hay book một chuyến nghỉ dưỡng sang chảnh, nhưng nếu sáng hôm sau bạn vẫn thức dậy với cảm giác kiệt sức, lo âu, và chẳng biết mình đang sống vì điều gì… thì rõ ràng, vấn đề nằm sâu hơn thế.

Không cần ngân sách quảng cáo khổng lồ, Inbound Marketing là chìa khóa thu hút khách hàng thời đại số

Từ sách - Phim - Đan Thanh - 19/08/2025 08:00
Trong thời đại chuyển đổi số, doanh nghiệp ngày nay hầu hết đã chuyển đổi sang hình thức inbound marketing để tối ưu hóa không gian mạng và xây dựng nội dung phù hợp với từng nhóm khách hàng mục tiêu.

4 cách uống cà phê tốt nhất cho sức khỏe

Kỹ năng - Minh Nhật - 18/08/2025 11:00
Cà phê không chỉ giúp đầu óc tỉnh táo, tăng sự tập trung mà nếu uống đúng cách, loại đồ uống quen thuộc này còn mang lại nhiều lợi ích cho tim mạch, gan, cân nặng và đường huyết.
HẠT GIỐNG TÂM HỒN
2019 Bản quyền thuộc về hatgiongtamhon.com.vn. Phát triển bởi ONECMS
Thứ 4, 20/08/2025