90 năm trước Sài Gòn đã từng đường vắng, chợ thưa

Theo Thanh Niên09/08/2021 21:30
90 năm trước Sài Gòn đã từng đường vắng, chợ thưa

Sự bùng phát của dịch bệnh COVID-19 khiến Sài Gòn như ốm nặng. Đường phố vắng bóng người và xe cộ vì đang phải thực hiện nghiêm việc giãn cách xã hội, nhưng ít ai biết cách đây 90 năm, thành phố từng lâm vào cảnh này.

saigon1.jpg

Bưu điện Sài Gòn năm 1932 - Ảnh: Mạnh Hải Flickr

Sài Gòn là đô thị lớn, từng là thủ phủ kinh tế giai đoạn 1923-1926, khi trí thức và người dân khắp nơi đổ về sinh hoạt văn hóa và làm ăn sinh sống. Vài năm sau đó, cuộc khủng hoảng kinh tế thế giới 1929-1933 đã khiến đời sống người dân Sài Gòn vô cùng khó khăn còn hơn đại dịch COVID-19.

saigon2.jpg

Trang bìa tờ báo Phụ nữ tân văn, số 162, ra ngày 4.8.1932 - Ảnh: Thư viện Quốc gia Việt Nam

Vì vậy, Sài Gòn giai đoạn này phải "thắt lưng buộc bụng. Báo chí ngày ấy tường thuật lại tác động của cuộc mưu sinh, đặc biệt là báo Phụ nữ tân văn (về sau viết tắt là PNTV) cho biết trong sáu tháng đầu năm 1931 rất đông người Tây và Hoa kiều dắt díu nhau rời Sài Gòn về nước. Dân Phước Kiến ở Chợ Lớn “trước kia là 6.000 người mà nay còn có 1.200; còn ở Sài Gòn cũng chỉ còn có 500 người mà thôi” (PNTV, số 217, 21-9-1933, tr. 26), người Tây “phải dắt vợ bồng con về Tây nhiều lắm” (PNTV, số 90, 9-7-1931, tr. 22).

Vẫn bám trụ Sài Gòn mưu sinh

Người Việt lúc này cũng tương tự, một số lui về các vùng ven như Gò Vấp, Phú Nhuận hoặc về quê nếu còn thân bằng quyến thuộc, bám víu nhau mà sống chờ cuộc khủng hoảng qua đi để làm lại từ đầu. Dân số Sài Gòn vì thế giảm rất nhiều. Những người còn trụ lại ở thành phố thì tìm công ăn việc làm, chấp nhận giảm phụ cấp và nhiều lần bị giảm lương để san sẻ trách nhiệm với giới chủ trong lúc khó khăn chung.

Giảm chi tiêu mua sắm, sống thắt lưng buộc bụng giữa thành phố lớn là việc họ phải nghĩ đến và làm trước tiên nếu muốn tồn tại và quyết tâm bám trụ ở Sài Gòn. Báo PNTV cho biết viên chức nhà nước (Tây và Việt) cũng chịu giảm phụ cấp, còn Ngân hàng Đông Pháp thì giảm lương nhân viên từ 12-50%. Dù đời sống kinh tế, văn hóa tinh thần khó khăn nhưng họ vẫn còn may mắn hơn nhiều người khác.

Trong cơn khốn khó, môt số người buộc phải chuyển nghề, chấp nhận làm những công việc thời vụ kiếm sống qua ngày như kéo xe, bán chuối chiên. Sinh viên nhiều trường danh tiếng cũng phải chấp nhận ra đường tìm kế sinh nhai.

saigon3.jpg
saigon4.jpg

Báo chí lúc bấy giờ cũng có nhiều trang viết phản ánh về những khó khăn phải vượt qua của người dân Sài Gòn - Ảnh: Thư viện Quốc gia Việt Nam

Báo PNTV số 217 (21-9-1933, tr. 3) viết: “Cái hiện tượng người ‘trí thức’ (intellectuel) thành ra người vô sản không phải riêng cho xứ mình đâu, mà cũng không phải mới có ngày nay. Có đều [điều] này là chắc: cuộc khủng hoảng lan tràn và sâu xa trong xã hội An Nam làm cho người trí thức ‘vô sản hóa’ mỗi ngày mỗi đông thêm. […] người trí thức An Nam ở các giai cấp trung lưu đi làm thuê ở Pháp và Sài Gòn cũng nhiều lắm”.

Phòng Thương mại Sài Gòn cho biết từ tháng 6 đến tháng 12.1931, ở Nam kỳ có đến 2.721 người mất chỗ làm, riêng ở Sài Gòn con số này là 1.853.

Cũng như hiện nay khi xuất hiện làn sóng COVID-19 thứ 4, trên khắp các ngã đường ở Sài Gòn - TP.HCM hiện nay nhan nhản những băng-rôn san nhượng mặt bằng, san nhượng quán, cho thuê mặt bằng, cho thuê nhà nguyên căn… Nhiều tòa nhà lớn ở trung tâm Sài Gòn - TP.HCM sau khi doanh nghiệp cũ dời đi vẫn đang tìm người thuê. Sài Gòn bây giờ trở nên vắng lặng hơn bao giờ hết, hàng quán phố xá đóng cửa, đường phố ít phương tiện lưu thông hơn trước, thành phố trở nên chậm chạp hẳn đi.

saigon5.jpg

Góc đường Lagrandière - Catinat xưa (nay là Lý Tự Trọng - Đồng Khởi) - Ảnh: Mạnh Hải Flickr

Ít ai biết, gần 90 năm trước, ở Sài Gòn cũng xảy ra trường hợp tương tự như hiện nay, báo PNTV (số 213, 24-8-1933, tr. 4) tường thuật về hiện tượng phố trống ở Sài Gòn năm 1933 như sau: “Từ hai năm trở lại đây, ở Sài Gòn, Chợ Lớn và luôn các châu thành Lục tỉnh, đi đến đường lớn đường nhỏ nào cũng thấy treo đầy những bảng ‘Phố cho mướn’, ‘Nhà cho mướn’, nhứt là trong mấy tháng gần đây, phố, nhà lại càng bỏ hoang để trống nhiều hơn. Thật, có nhiều con đường, phố đóng cửa gần hết. Phố để buôn bán cũng đóng cửa, mà nhà và phố để ở cũng bỏ hoang…”.

Tuy nhiên người Sài Gòn trong gian khó vẫn quyết tâm bám trụ lao động, sản xuất và tìm kiếm việc làm để vượt qua gian khó, hướng đến một ngày mai tươi sáng. (Còn tiếp)


Gửi bình luận
(0) Bình luận
1

4 địa điểm "huyền thoại" một thời ở Sài Gòn giờ đã biến mất vĩnh viễn

Có những nơi đã từng là cả bầu trời tuổi thơ của người dân TP.HCM một thời. Nay chẳng còn dấu vết, nhưng mỗi lần nhắc lại, ký ức lại ùa về đầy dư vị...
2

Sài Gòn từng là 'Paris thu nhỏ' trong mắt người Pháp

Theo PGS.TS Trần Thị Mai, trong quá khứ, người phương Tây ví Sài Gòn còn lớn hơn Băng Cốc của Vương quốc Xiêm và không thua kém một số thành phố ở châu Âu. Vì vậy, họ đã từng quyết tâm xây dựng Sài Gòn thành một 'Paris thu nhỏ'.

Tái hiện bức tranh 'Hình vuông đen' của danh họa Kazimir Malevich

Nghệ sĩ Nga Gregory Orekhov đã tái hiện bức tranh “Hình vuông đen” của danh họa Kazimir Malevich bằng một tác phẩm nghệ thuật sắp đặt trong một công viên.

Bức họa 'Miền xanh' của Trần Nhật Thắng được bán hai lần góp quỹ chống COVID-19

Bức tranh “Miền xanh” của họa sĩ Trần Nhật Thắng đã được bán đến hai lần, tổng số tiền lên đến 720 triệu đồng, góp vào quỹ chống COVID-19.

Việt Nam cùng 4 nước châu Á kỷ niệm 200 năm ngày sinh nhà thơ Nguyễn Đình Chiểu

Lễ kỷ niệm 200 năm ngày sinh nhà thơ Nguyễn Đình Chiểu sẽ được UNESCO tổ chức tại Việt Nam và 4 quốc gia khác vào năm 2022.

Họa sĩ Đỗ Quang Em qua đời ở tuổi 79

Họa sĩ Đỗ Quang Em – người nổi tiếng với những bức vẽ khuynh hướng tả thực đã qua đời ở tuổi 79 tại TP.HCM.

Ẩn nghĩa trên chiếc nghiên Lê

Nghiên mực thời Lê gợi về nhiều điều, nổi trội là hình ảnh sinh thực khí nữ (yoni) – một sự hòa trộn thú vị giữa hai văn hóa Chămpa - Đại Việt.

Bên tách cà phê Kỳ 72: Hàng quán cà phê – những học viện tỉnh thức

Hàng quán cà phê đã cung ứng một khí quyển văn hóa góp phần tích cực nhất trong việc kích xúc trí năng, hun đúc cảm thức về cái tự ngã để tìm đến chân lý.

Thế giới có thêm 5 di sản được UNESCO công nhận

Trong 5 di sản thế giới vừa được UNESCO vinh danh có 1 di sản đa quốc gia nằm tại 7 nước châu Âu.

100 năm ngày sinh cố GS.TS Trần Văn Khê: "Thầy chẳng đi đâu xa"

Nhân kỷ niệm 100 năm ngày sinh cố GS.TS Trần Văn Khê, con trai ông GS Trần Quang Hải cùng học trò, bạn bè thân hữu có dịp chia sẻ những kỉ niệm về ông.

Không hề đi máy bay, người đàn ông này đã đến mọi quốc gia trên thế giới

Phong cách sống - An Nhi - 05/06/2025 13:00
Nhà thám hiểm người Đan Mạch Thor Pedersen trở thành người đầu tiên và duy nhất đến thăm 203 quốc gia trên thế giới mà không lên một chuyến bay nào.

Được con gái 15 tuổi rủ xem "Sex Education", người mẹ còn sốc hơn khi con bảo 'Sống tử tế với chính mình khó mẹ nhỉ?'

Điện ảnh - Ứng Hà Chi - 05/06/2025 12:00
Có những điều người lớn phải mất cả đời cũng chưa chắc hiểu thấu.

Tổng đài AI hỗ trợ thủ tục hành chính cho người dân và doanh nghiệp

Kỹ năng - Tuyết Nhung - 05/06/2025 11:00
Bộ Xây dựng đã triển khai tổng đài thông minh ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) hỗ trợ thủ tục hành chính.

Đây là cô Hoa hậu khiến tôi phải dạy con noi theo, đời sẽ không vùi dập con được!

Suy ngẫm - Minh Châu - 05/06/2025 10:00
Cô Hoa hậu này dạy tôi một bài học làm mẹ: Hãy cho con quyền được sai, nhưng dạy con cách sửa sai trong im lặng, bằng tử tế và bằng kiên trì.

Ánh sáng trong ta - Dù là mặt trời chói chang hay chỉ là ngọn nến lập lòe, chúng ta đều ẩn chứa tia sáng của riêng mình!

Từ sách - Phim - Quìn - 05/06/2025 09:00
Tia sáng đến từ sự bản lĩnh khi ta dám đứng dậy sau những vấp ngã tưởng chừng như không thể gượng dậy, là khả năng thích nghi giữa thế giới thay đổi không ngừng, hay đôi khi chỉ là một lời cảm ơn chân thành và một cái nắm tay ấm áp trao đi.

Cuộc đời phía trước - Giáo dục không phải để sợ hãi

Từ sách - Phim - Quìn - 05/06/2025 08:00
Chúng ta đều biết giáo dục quan trọng thế nào, nhưng liệu bạn đã từng dừng lại để tự hỏi: Giáo dục thực sự là gì? Có phải chúng ta đang học chỉ vì sợ hãi, sợ bị điểm kém, sợ bị cha mẹ hay thầy cô đánh giá, sợ không đạt được kỳ vọng? …

Xem "Sex Education", tôi nhận ra: Muốn con tự tin, hãy nói câu thần chú sau

Điện ảnh - Ứng Hà Chi - 04/06/2025 13:00
Muốn con tự tin, cha mẹ đừng áp đặt quá nhiều kỳ vọng, hãy để con tự do phát triển theo cách riêng.

Người đàn ông Nam Định "thu nhỏ" nhà cổ, kiếm hàng chục triệu đồng

Phong cách sống - Mộc Khải - 04/06/2025 12:00
Những mô hình nhà cổ do anh Dũng thực hiện khiến nhiều người trầm trồ vì độ tỉ mỉ, chi tiết. Các mô hình này vừa khiến anh Dũng thỏa mãn đam mê, vừa giúp anh mang về thu nhập đáng kể.

5 dấu hiệu chứng minh bạn đang bị AI dần thay thế

Kỹ năng - Nguyễn Phượng - 04/06/2025 11:00
Trí tuệ nhân tạo (AI) đang ngày càng trở nên thông minh hơn và làm được nhiều điều khiến con người phải kinh ngạc. Từ đó, đe dọa trực tiếp tới vị trí của các nhân sự trẻ.

Cha mẹ thạc sĩ phải bỏ việc để “cứu” con: Bài học đắt giá trong giáo dục “Trái chín ép thì không ngọt”!

Suy ngẫm - Trang Đào - 04/06/2025 10:00
Có những đứa trẻ khi còn nhỏ thì rất xuất sắc, nhưng lớn lên lại thay đổi hoàn toàn. Tất cả phụ thuộc vào cách giáo dục của cha mẹ.

Infographic: Tích hợp toàn bộ dịch công trực tuyến về đầu mối duy nhất - Cổng dịch vụ công quốc gia

Kỹ năng - 04/06/2025 09:57
Dưới đây là thông tin tích hợp toàn bộ dịch công trực tuyến về đầu mối duy nhất - Cổng dịch vụ công quốc gia.

Cụ bà 85 tuổi, không một xu tiết kiệm, sáng 6 giờ đã đi làm nhưng luôn lạc quan: Tôi nhớ cảm giác bận rộn!

Truyền cảm hứng - Ứng Hà Chi - 04/06/2025 09:00
Câu chuyện của bà đã truyền cảm hứng cho nhiều người trẻ.

Đường vào thiền - Thiền không phải là thuốc giảm đau cấp tốc

Từ sách - Phim - Quìn - 04/06/2025 08:00
Nhiều người nghĩ thiền là ngồi yên và dẹp bỏ mọi thứ trong đầu. Nhưng nếu thân thể bạn đang căng thẳng, mỏi mệt và đầy áp lực, thì việc cố gắng ngồi thiền chỉ khiến bạn thêm bất an. Thiền bắt đầu không phải từ “ý chí”, mà từ sự thấu hiểu và cơ thể bạn chính là cánh cửa đầu tiên bạn cần mở.

Xem Sex Education, tôi nhận ra mình là ông bố cứng nhắc với con, cần thay đổi lập tức

Điện ảnh - Thanh Hương - 03/06/2025 13:00
Lúc đó, tôi lại định lên lớp. Nhưng nghĩ lại câu nói trong phim, tôi bỗng dưng dịu xuống.

Tỷ phú Kazuo Inamori: Cách nhanh nhất để hết bế tắc trong công việc

Suy ngẫm - Ứng Hà Chi - 03/06/2025 12:00
Dù ở thời đại nào, của cải luôn chảy về những người làm việc hiệu quả nhất.
HẠT GIỐNG TÂM HỒN
2019 Bản quyền thuộc về hatgiongtamhon.com.vn. Phát triển bởi ONECMS
Thứ 6, 06/06/2025