Đây là lần đầu tiên Vĩnh Long phát hiện được trống đồng. Thời gian tới Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch (VH-TT&DL) Vĩnh Long sẽ mời một số nhà khảo cổ từ TP.HCM và thành lập hội đồng để giám định, xác định niên đại, giá trị lịch sử, văn hóa của trống đồng. Từ đó, làm cơ sở cho việc xây dựng phương án bảo tồn và phát huy giá trị hiện vật đạt hiệu quả.
Trước đó, ngày 7.2, anh Nguyễn Minh Thành (39 tuổi, ngụ khóm Tân Vĩnh, P.Trường An, TP.Vĩnh Long, tỉnh Vĩnh Long) đã đem tặng chiếc trống đồng vớt được trên sông Cổ Chiên cho đình Tân Vĩnh lưu giữ. Đến ngày 12.2, Ban Hội hương đình Tân Vĩnh bàn giao hiện vật cho Bảo tàng Vĩnh Long lưu giữ và nghiên cứu.
Trong quá trình đánh bắt cá trên sông Cổ Chiên (đoạn giữa Cồn Chim - thuộc P.Trường An, TP.Vĩnh Long, và cù lao An Bình - H.Long Hồ, tỉnh Vĩnh Long), anh Thành đã phát hiện chiếc trống đồng có đường kính bề mặt 78cm, mặt trống khá nguyên vẹn, hoa văn còn sắc nét, riêng thân trống bị vỡ còn khoảng 1/3 thân.
Tượng thần Saraswati được một người dân vớt được trên sông Cổ Chiên vào năm 2017 - Ảnh: B.D.
Đầu năm 2017, trong lúc khai thác cát trên sông Cổ Chiên, anh Lê Văn Thông (ngụ H.Tam Bình, tỉnh Vĩnh Long) cũng phát hiện và vớt được một pho tượng hình người phụ nữ cổ rất lạ nên mang đến tặng cho chùa Phước An ở H.Trà Ôn, tỉnh Vĩnh Long. Bảo tàng tỉnh Vĩnh Long sau đó đến tìm hiểu và vận động ông Thông cùng nhà chùa tự nguyện giao nộp cho nơi này quản lý.
Sở VH-TT&DL tỉnh Vĩnh Long sau đó, xác định tên gọi bức tượng là nữ thần Saraswati, vợ của thần Brahma. Đây là bức tượng quý, ở Đông Nam Á chưa tìm thấy, trị giá khoảng 7,5 tỉ đồng. Tượng cao 1,4 mét, được làm bằng đá sa thạch, có niên đại khoảng thế kỷ thứ VI - VII. Tượng có khung đỡ hình chữ U rất chắc chắn. Tay phải nữ thần bị gãy một đoạn; tay trái cầm bình nước thánh mang ý nghĩa tạo mầm sống, mang đến sự tốt lành cho cư dân và rửa đi mọi tội lỗi.
Saraswati là vị thần trong đạo Hindu của Ấn Độ, thần của tri thức, âm nhạc, nghệ thuật và thiên nhiên. Bà là một trong ba vị thần nữ bao gồm Saraswati, Lakshmi và Parvati. Ba nữ thần cùng nhau hỗ trợ các nam thần Brahma, Vishnu và Shiva trong sự sáng tạo, duy trì sự sống và sự hủy diệt của vũ trụ...
Theo Sở VH-TT&DL Vĩnh Long, việc tượng nữ thần Saraswati được tìm thấy ở sông Cổ Chiên là một tư liệu quý hiếm, góp phần vào việc nghiên cứu lịch sử vùng đất Nam Bộ. Đồng thời, hiện vật đã phản ánh được sự hội tụ, kết tinh trong lịch sử ngoại giao giữa Việt Nam, Ấn Độ; góp phần vào việc nghiên cứu lịch sử du nhập của văn hóa, tôn giáo Ấn Độ vào Việt Nam ở những thế kỷ trước.
Thanh Nguyên
