Tự do - Như chim tung cánh: Chúng ta đang bị giam cầm mà không hay biết

Ngày nay, chúng ta tưởng rằng mình đang tự do hơn bao giờ hết. Chúng ta có quyền lựa chọn nghề nghiệp, tôn giáo, nơi ở, phong cách sống. Chúng ta có thể thoải mái bày tỏ quan điểm trên các nền tảng mạng xã hội, có thể phản đối bất công hay thể hiện chính kiến. Nhưng đó có thật là tự do chăng? Hay chúng ta chỉ đang sống trong một ảo tưởng về tự do, nơi mà những sợi dây vô hình vẫn trói buộc chúng ta vào những cấu trúc xã hội, truyền thông, kỳ vọng gia đình và định kiến văn hóa?

Trong cuốn sách “Tự do - Như chim tung cánh” (Freedom The courage to be yourself), Osho cho rằng xã hội ngày nay không còn những gông cùm hữu hình như thời nô lệ, nhưng nó có những nhà tù tinh vi hơn nhiều. Chúng ta bị nhốt trong những chiếc hộp tư tưởng, bị lập trình bởi truyền thông, bị ràng buộc bởi những quy tắc vô hình. Chúng ta tưởng rằng mình có quyền lựa chọn, nhưng hầu hết những lựa chọn ấy đã được định sẵn. Một người trưởng thành sẽ chọn một công việc không phải vì đam mê, mà vì những gì xã hội xem là “thành công”. Một người trẻ sẽ bị thúc đẩy bởi những xu hướng thời thượng, tin rằng đó là cá tính của mình, nhưng thực chất chỉ là một sự thao túng của thị trường. Ngay cả những thứ ta nghĩ là tự do nhất – như nghệ thuật, sáng tạo – cũng bị thương mại hóa và biến thành sản phẩm phục vụ đám đông.

Vậy, sự tự do có thực sự tồn tại không? Osho cho rằng có – nhưng đó không phải là tự do đến từ bên ngoài, mà là tự do nội tại. Nó không đến từ việc phá vỡ quy tắc hay chống đối xã hội, mà đến từ sự hiểu biết sâu sắc về bản thân, về cách tâm trí vận hành, về những điều kiện đã định hình chúng ta. Một người có thể sống giữa thế giới hỗn loạn mà vẫn giữ được sự tự do nội tâm. Một người có thể bị tước đoạt mọi thứ nhưng vẫn không mất đi bản chất tự do của mình.

Có lẽ, một trong những hiểu lầm lớn nhất về tự do là cho rằng nó đồng nghĩa với việc có thể làm bất cứ điều gì mình muốn. Nhưng Osho đã chỉ ra rằng sự tự do đó chỉ là một cái bẫy khác. Khi chúng ta bị dẫn dắt bởi dục vọng, bản ngã, những ham muốn nhất thời, chúng ta không thực sự tự do – chúng ta chỉ đơn giản là bị điều khiển bởi những cơn sóng cảm xúc và ham muốn nhất thời. Tự do thực sự không nằm ở việc thoát khỏi những ràng buộc bên ngoài, mà là khi chúng ta không còn bị kiểm soát bởi những xung động bên trong. Khi một người có thể nhìn thế giới mà không bị xiềng xích bởi những định kiến, có thể đưa ra lựa chọn mà không bị chi phối bởi nỗi sợ hay tham vọng, khi đó, họ mới thực sự tự do.

Trong một thế giới mà thông tin bị thao túng, nơi những lời hứa về tự do thường đi kèm với những ràng buộc vô hình, việc tìm kiếm tự do thực sự trở thành một hành trình quan trọng và khó khăn hơn bao giờ hết. Có thể chúng ta không bao giờ hoàn toàn thoát khỏi mọi xiềng xích, nhưng sự tỉnh thức để nhận ra những xiềng xích đó chính là bước đầu tiên trên con đường tìm kiếm tự do đích thực.

"Tự do - Như chim tung cánh" không bảo bạn làm cách mạng, nhưng nó khiến bạn tự hỏi: Những gì bạn đang bám lấy có thực sự là của bạn không? Và nếu không, bạn có dám buông tay để tìm thấy tự do thật sự?