Bộ phim điện ảnh "Kế hoạch A" (1983) có cảnh Thành Long nhảy xuống từ một tháp đồng hồ cao 15 mét. Đằng sau cảnh quay ấy là sự thật nghiệt ngã về công việc của những diễn viên đóng thế.
Họ là những người đóng góp vào thành công của phim võ thuật Hoa ngữ bằng máu và nước mắt. Họ mạo hiểm bản thân để Lý Tiểu Long, Thành Long, Lý Liên Kiệt... được an toàn.
Bộ phim tài liệu "Kung Fu Stuntmen" (Diễn viên đóng thế trong phim võ thuật) đang thu hút sự quan tâm. Đây là một phim tài liệu hiếm hoi đề cao những người hùng thầm lặng đã mạo hiểm tính mạng và sức khỏe bản thân để góp phần làm nên thành công cho phim võ thuật Hoa ngữ.
Trailer phim tài liệu "Kung Fu Stuntmen" (2021)
Đạo diễn Từ Khắc nổi tiếng với phim điện ảnh "Hoàng Phi Hồng" (1991), bộ phim này từng đưa lại danh tiếng lớn cho Lý Liên Kiệt. Diễn xuất của Lý Liên Kiệt trong phim ngay lập tức được so sánh với những ngôi sao như Lý Tiểu Long, Thành Long.
Trong khi công chúng ngưỡng mộ những màn đấu võ đẹp mắt của Lý Liên Kiệt, họ tưởng tất cả những cảnh diễn xuất mạo hiểm và ngoạn mục ấy đều là do Lý Liên Kiệt dấn thân thực hiện, kỳ thực, đạo diễn Từ Khắc tiết lộ rằng, rất nhiều cảnh đấu võ đẹp mắt nhất trong phim là do diễn viên đóng thế vô danh mạo hiểm thực hiện.
Tham gia dự án này có tới 3 diễn viên đóng thế thay nhau thực hiện các phân cảnh nguy hiểm giúp Lý Liên Kiệt. Ban đầu, nam diễn viên cũng dự định sẽ tự mình thực hiện phần lớn các phân cảnh khó, nhưng sau khi gặp phải chấn thương, nam diễn viên đã không thể thực hiện được điều này. Bộ phim tài liệu "Kung Fu Stuntmen" thu thập rất nhiều những tiết lộ kiểu như vậy.
"Kung Fu Stuntmen" - bộ phim tài liệu của nhà làm phim Wei Junzi - được xem là một lời cảm ơn dành cho những người hùng thầm lặng, mạo hiểm sinh mệnh và sức khỏe bản thân, chấp nhận cả những thương tích vĩnh viễn, để góp phần làm nên những cảnh phim ngoạn mục cho các phim võ thuật Hoa ngữ.
Trong bộ phim tài liệu này có xuất hiện nhiều cảnh hậu trường của các phim võ thuật Hoa ngữ nổi tiếng, có nhiều cuộc phỏng vấn với diễn viên đóng thế, chỉ đạo võ thuật, đạo diễn, diễn viên nổi tiếng... Có những cái tên đình đám xuất hiện trong phim như tài tử Hồng Kim Bảo, Chân Tử Đan, Trình Tiểu Đông, đạo diễn Từ Khắc...
Nhà làm phim Wei Junzi đã dành ra 2 năm để sưu tầm những clip hậu trường sử dụng trong phim. Anh cũng đi tới nhiều nơi để gặp được các nhân vật và thực hiện các cuộc phỏng vấn chân thực.
Wei Junzi vốn là một nhà báo chuyên về mảng điện ảnh. Anh nảy ra ý tưởng thực hiện bộ phim tài liệu này sau khi được mời tham dự tiệc tất niên hồi năm 2017 do Hiệp hội Diễn viên đóng thế Hồng Kông tổ chức:
"Tôi đã được gặp những diễn viên đóng thế kỳ cựu, họ rất tự hào về công việc mình làm, ở họ cũng tỏa ra khí chất đáng ngưỡng mộ, nhưng khi trò chuyện với chủ tịch của hiệp hội, tôi được biết rằng đa số các diễn viên đóng thế đều có cuộc sống rất khó khăn, chật vật khi về già.
Tôi lớn lên với những bộ phim võ thuật, những diễn viên đóng thế góp phần làm nên thành công của những bộ phim võ thuật, nhưng họ ít khi được biết tới, tôi muốn thực hiện một bộ phim về họ".
Trước khi có các hiệu ứng kỹ xảo hình ảnh, diễn viên đóng thế thời kỳ đầu trong giới làm phim Hoa ngữ đã thực sự phải mạo hiểm tính mạng và sức khỏe, có thể phải chấp nhận mang thương tật suốt đời để dấn thân thực hiện những cảnh hành động.
Thời kỳ đầu khi mới bước chân vào lĩnh vực diễn xuất, tài tử Chân Tử Đan cũng là một diễn viên đóng thế, nhớ lại giai đoạn đầu mạo hiểm bản thân mình, nam tài tử rất tâm đắc: "Chúng tôi khi ấy đã mạo hiểm tính mạng và sức khỏe vì những thước phim. Để khẳng định rằng mình cũng là một tài năng diễn xuất của thể loại phim võ thuật, tôi đã cả gan làm nhiều điều... ngu ngốc.
Tôi rất mạo hiểm và liều mạng, nhiều khi không sử dụng thiết bị bảo vệ vì muốn cảnh quay chân thực, tôi thường yêu cầu bạn diễn thực chiến với mình trong cảnh quay. Khi ấy, chúng tôi đều rất quan trọng thể diện của mình trước các bạn đồng nghiệp.
Nhưng xét ở khía cạnh khác, phim võ thuật thời kỳ ấy lại đưa đến cho người xem nhiều cảm xúc hơn bây giờ, bởi diễn viên tham gia phim khi ấy đều rất dấn thân".
Trong khi diễn viên đóng chính được công chúng biết đến, diễn viên đóng thế khi bước ra khỏi dự án vẫn hoàn toàn vô danh.
Bộ phim điện ảnh "Kế hoạch A" (1983) có cảnh Thành Long nhảy xuống từ một tháp đồng hồ cao 15 mét, ngã xuống những tấm bạt rồi rơi xuống đất. Cảnh quay này kỳ thực được thực hiện trước tiên bởi các diễn viên đóng thế, họ tìm ra cách để thực hiện cảnh này an toàn, thử nghiệm thực hiện trước xong xuôi, rồi Thành Long mới thực hiện theo.
Khán giả đương nhiên không biết điều này, khi phim ra rạp, người xem sẽ chỉ nhớ đến cảnh quay của Thành Long, rằng tài tử đã liều mạng để thực hiện cảnh quay ấy.
Phim võ thuật Hồng Kông chứng kiến thời kỳ hoàng kim từ thập niên 1970 - 1990, thời kỳ này, phim võ thuật chiếm tới 2/3 tổng số phim chiếu rạp. Đây cũng chính là thời kỳ mà diễn viên đóng thế xuất hiện đông đảo và dấn thân nhiều nhất.
Đạo diễn Từ Khắc tin rằng sẽ không bao giờ giới làm phim Hoa ngữ còn được thấy lại một thế hệ diễn viên đóng thế dấn thân như vậy nữa.
Sau giai đoạn thống trị của Lý Tiểu Long trong dòng phim võ thuật hồi đầu thập niên 1970, tới giai đoạn tỏa sáng của Thành Long hồi cuối thập niên 1970, rồi sự thắng thế của Lý Liên Kiệt và Chân Tử Đan lần lượt trong hai thập niên 1980 và 1990, giờ đây dòng phim võ thuật Hoa ngữ đang thiếu đi những ngôi sao trẻ và rơi vào một giai đoạn trầm lắng.
Hiện tại, tiềm năng của giới diễn viên đóng thế trong phim Hoa ngữ cũng khác, không nhiều người có thể phát triển sự nghiệp để trở thành diễn viên đóng chính hay chỉ đạo võ thuật. Bộ phim tài liệu "Kung Fu Stuntmen" cũng dành nhiều thời lượng để nói về cuộc sống trong những năm tháng tuổi già của nhiều diễn viên đóng thế.
Nhiều người không có tiền tiết kiệm, sống khó khăn, chật vật, và còn phải chịu đựng những chứng bệnh, những thương tật vĩnh viễn gây ra bởi sự nghiệp diễn viên đóng thế của mình.
Nhà làm phim Wei Junzi muốn ghi lại chân thực cuộc sống của những diễn viên đóng thế khi tuổi già ập đến, nhưng tất cả họ đều từ chối để anh khai thác sâu câu chuyện của mình.
"Họ là những chiến binh mạnh mẽ và quả cảm, luôn muốn làm hết sức mình trong công việc. Kể cả khi dừng lại, họ vẫn giữ một thái độ kiên cường trong cuộc sống, muốn thể hiện ra những điều tốt đẹp, lạc quan, mạnh mẽ nhất với công chúng và đồng nghiệp", nhà làm phim Wei Junzi cho hay.
Bích Ngọc
Theo South China Morning Post