Nghệ thuật sống vững vàng: Giải phóng nỗi sợ hãi bằng hành động cụ thể

Trong suốt khoảng thời gian chiến đấu với nỗi sợ hãi, ông đã nghiên cứu một mô hình trị liệu được gọi là Liệu pháp chấp nhận và cam kết (ACT).

ACT hoạt động dựa trên niềm tin rằng khi bạn gặp phải một tình huống khó khăn hay đáng sợ thì việc phủ nhận hay chối bỏ tình huống gần như luôn khiến tình hình trở nên tồi tệ hơn. Trong trường hợp này, giải pháp hiệu quả hơn chính là chấp nhận những gì đang diễn ra, nhìn nhận nó, cảm nhận nó một cách sâu sắc và để cho nó được hiện diện ở đó. Tiếp theo, bạn phải cam kết sống theo đúng những giá trị cốt lõi của mình dù cho có chuyện gì xảy ra. Bạn cảm nhận thực tại, chấp nhận thực tại và nhìn nhận thực tại như đúng bản chất của nó. Thay vì trốn chạy, bạn đồng hành và thực hiện những hành động hữu ích.

ACT cho phép bản thân rơi vào những nốt trầm chứ không phải lúc nào cũng rộn rã vui tươi. Bạn cần cảm nhận nỗi đau, sự tổn thương, cảm giác khó chịu, thiếu thốn, giận dữ, ghen tị, buồn bã, bất an, trống rỗng và tất cả những cảm xúc không mong muốn khác mà loài người chúng ta có. Nếu không chấp nhận bóng tối cố hữu của đời người, bạn cũng sẽ không bao giờ tìm được ánh sáng vĩnh hằng của niềm vui đích thực.

ACT không phải là loại bỏ những khó khăn trong cuộc sống, mà là nhận thứ rõ mọi điều bạn gặp trên đường đời và sống đúng với các giá trị cốt lõi của bản thân, cho dù hiện tại bạn cảm thấy chuyện đó thật khó thực hiện.

ACT cải thiện đáng kể tình trạng trầm cảm, lo âu, chứng OCD, tình trạng kiệt sức vì công việc và thậm chí còn giúp nâng cao hiệu quả làm việc.

Quan điểm của ACT: lựa chọn cách phản hồi thay vì phản ứng một cách bốc đồng và sau đó hành động khôn ngoan. Để làm được như vậy, trước hết bạn cần biết rõ những giá trị cốt lõi của mình. Đó là những nguyên tắc cơ bản thể hiện bản thể tốt đẹp nhất của bạn hay con người mà bạn muốn trở thành. Có thể kể ra một vài ví dụ về giá trị cốt lõi như: sự chân thật, sức khỏe, tính cộng đồng, đời sống tâm linh, sự chú tâm, tình yêu thương, gia đình, sự chính trực, các mối quan hệ và sự sáng tạo. Một khi bạn đã xác định được những giá trị cốt lõi, chúng sẽ trở thành cơ sở cho các hành động của bạn.

Ví dụ, nếu giá trị cốt lõi của bạn là gia đình và tính chân thật, bạn có thể tự hỏi: Khi muốn ưu tiên gia đình thì mình nên làm gì? Đâu là cách hành động chân thật nhất? Cách bạn trả lời những câu hỏi này sẽ định hướng hành động của bạn. Ban đầu, có thể bạn sẽ cảm thấy như thể mình đang ép buộc bản thân phải hành động, chuyện đó không sao cả, bạn hãy cứ tiếp tục. Nghiên cứu về sự hoạt hóa bằng hành vi và ACT cho thấy phương pháp này thật sự giúp cải thiện tình huống mà bạn đang gặp phải.

Học thêm một phương pháp – cuộc sống của bạn sẽ dễ dàng hơn. Phương pháp ACT của Hayes được chỉ dẫn chi tiết trong cuốn sách Nghệ thuật sống vững vàng.