“Mặc kệ họ” nhưng đừng “mặc kệ chính mình”
Ngày nay, thật khó để sống mà không bị ảnh hưởng bởi ánh nhìn và lời bàn tán của người khác. Bạn làm gì, nghĩ gì, thậm chí là yêu ai, đều có ai đó lên tiếng nhận xét.
Nicholas Dames, người đã giảng dạy Văn học nhân học tại Đại học Columbia từ năm 1988, nhận thấy rằng ngày càng có nhiều sinh viên thờ ơ với môn học này do áp lực từ việc phải đọc sách.
Các đồng nghiệp của Dames cũng đã gặp phải tình trạng tương tự. Ngay cả những sinh viên ở các trường ưu tú với kỳ thi tuyển gắt gao cũng cảm thấy sợ hãi trước việc đọc sách.
Năm 2022, một sinh viên năm nhất đã đến văn phòng của Dames để chia sẻ về khó khăn trong việc đọc xong một cuốn sách trong một hoặc hai tuần. Sinh viên này thừa nhận chưa từng đọc hết một cuốn sách ở trường cấp ba, nơi mà giáo viên chỉ yêu cầu đọc một số đoạn trích, thơ hoặc bài báo ngắn.
Điều này đã khiến Dames kinh ngạc.
Ông dần hiểu rằng vấn đề không phải là sinh viên không muốn đọc, mà là họ không biết cách đọc sách. Các trường trung học cơ sở và phổ thông không đặt yêu cầu cao về việc đọc sách cho học sinh.
Vào năm 1979, học giả Martha Maxwell đã nhận định rằng mỗi thế hệ đều có lúc giáo viên phát hiện ra rằng học sinh không còn đạt mức đọc như mong đợi.
Dames đã thừa nhận rằng tình trạng này đã tồn tại nhiều năm. Hai mươi năm trước, sinh viên của Dames có thể hoàn thành việc đọc các tác phẩm như "Kiêu hãnh và Định kiến" hay "Tội ác và Trừng phạt" chỉ trong một tuần. Tuy nhiên, ngày nay, điều này trở nên khó khăn hơn rất nhiều. Không chỉ tốc độ đọc giảm sút, mà việc chú ý đến chi tiết nhỏ và theo dõi cốt truyện chung cũng trở nên khó khăn hơn.
Mặc dù chưa có số liệu thống kê toàn diện, nhưng 33 giáo sư đại học khi được hỏi đều có chung trải nghiệm tương tự.
Anthony Grafton, nhà sử học tại Đại học Princeton, nhận định rằng sinh viên hiện nay đến trường với vốn từ vựng hạn chế. Những cá nhân có khả năng đọc hiểu sâu và viết chữ đẹp ngày càng hiếm.
Jack Chen, giáo sư văn học Trung Quốc tại Đại học Virginia, nhận thấy sinh viên ngày nay thiếu kiên nhẫn để đọc hết một tác phẩm dài hơn chục trang.
Nguyên nhân được cho là sự phổ biến của điện thoại thông minh và mạng xã hội khiến sách bị lãng quên. Năm 1976, khoảng 40% học sinh lớp 12 ở Mỹ đọc ít nhất 6 cuốn sách để giải trí, trong khi 11,5% không đọc cuốn nào. Đến năm 2022, tỷ lệ này đã đảo ngược.
Ngoài ra, học sinh trung học cơ sở và phổ thông cũng ít phải đọc sách trong lớp học. Mike Szkolka, giáo viên và quản trị viên một website về giáo dục ở Boston và New York, cho biết đoạn trích đã thay thế toàn bộ sách ở mọi cấp.
"Không có bài kiểm tra nào yêu cầu học sinh ngồi xuống và đọc hết một cuốn sách", Mike nói.
Khảo sát gần đây của Trung tâm nghiên cứu EdWeek đối với 300 giáo viên dạy từ lớp 3 đến lớp 8, ghi nhận 17% chủ yếu dạy toàn bộ văn bản, 49% xen kẽ toàn bộ văn bản và đoạn trích, gần 25% nói sách không còn là trọng tâm trong chương trình giảng dạy.
Trước thực trạng trên, nhiều giảng viên đại học nói không còn lựa chọn nào ngoài việc giao ít bài đọc và hạ thấp kỳ vọng.
Giáo sư Victoria Kahn giảng dạy môn văn học tại Đại học UC Berkeley từ năm 1997. Bà từng giao sinh viên đọc 200 trang mỗi tuần nhưng giờ đây yêu cầu giảm hơn 50%. Các giảng viên khác của Đại học Columbia, những người lên chương trình giảng dạy Văn học nhân học, cũng cắt giảm lượng sách trong năm học mới.
Nhưng theo một số chuyên gia, việc nuôi dưỡng tình yêu đọc sách cho sinh viên bằng cách thu hẹp giáo trình, bỏ đi các tác phẩm kinh điển khó đạt hiệu quả như mong đợi. Qua hàng trăm năm, để hiểu được con người và đánh giá cao những thành tựu vĩ đại xuyên suốt lịch sử, thế hệ trẻ cần chăm chỉ đọc sách.
Nhà thần kinh học Maryanne Wolf nói thêm đọc sâu sẽ tăng tư duy phản biện, tự phản ánh - điều mà đọc trích dẫn, đọc lướt không thể làm được.
- Theo Atlantic
